در حال ویرایش سید نصرالله حائری

{{جعبه اطلاعات اشخاص
|عنوان             = سید نصرالله حائری
|تصویر             = 
|عرض تصویر         = 
|توضیح تصویر       = 
|نام کامل          = سید نصرالله حائری موسوی فائزی
|کنیه              = 
|لقب               = 
|نسب               = آل فائز
|زادروز            = 
|کشور تولد         = [[عراق]]
|شهر تولد          = [[کربلا]]
|محل زندگی         = 
|مهاجر/انصار       = 
|نام همسر          = 
|فرزندان           = 
|خویشاوندان سرشناس = 
|دین               = 
|مذهب              = [[شیعه]]
|پیشه              = 
|مناصب             = نماینده نادرشاه برای اقامه نماز جمعه در [[مسجدالحرام]]
|نحوه درگذشت/شهادت = به دست [[دولت عثمانی]]
|تاریخ درگذشت      = بین ۱۱۶۶ و ۱۱۶۸ق. <!-- 14/3/1368 -->
|شهر درگذشت        =  <!-- تهران -->
|کشور درگذشت       =  <!-- ایران -->
|آرامگاه           = 

|زمان اسلام آوردن   = 
|نحوه اسلام آوردن   = 
|حضور در جنگ‌ها     = 
|هجرت به           = 
|دلیل شهرت         = 
|نقش‌های برجسته     = 
|دیگر فعالیت‌ها     = 

|نام زیارتگاه      = 
|سمت               = 
|خدمت              = 
|محل اقدام         = 
|سفر               = 
|نوشته‌ها           = 
|موقوفات           = 
|بناهای ساخته شده  = 
|مقام علمی         = 

|پس از             =
|پیش از            =

|اساتید            = 
|محل تحصیل         = 
|اجازه روایت از    = 
|اجازه اجتهاد از   = 
|شاگردان           = 
|اجازه روایت به    = 
|اجازه اجتهاد به   = 
|تالیفات           = 

|فعالیت سیاسی      = 
|فعالیت اجتماعی    = 
|فعالیت مذهبی      = 

|وبگاه رسمی        = 
|امضا              =  <!-- sign.jpg -->
}}
'''سید نصرالله حائری''' (م.بین ۱۱۶۶ و ۱۱۶۸ق)، عالم [[شیعه|شیعی]] است که به عنوان نماینده نادرشاه به [[مکه]] رفته و در [[مسجدالحرام]] نماز جمعه برگزار کرده است و پس از سعایتِ مخالفانِ برگزاری نماز شیعیان در مسجدالحرام، به دست [[دولت عثمانی]] به شهادت رسیده است.

او در روضه [[حرم امام حسین(ع)]]، [[قم]] و مکه تدریس داشته و در علوم اسلامی، تاریخ و شعر مهارت داشته است. یکی از شعرهای او بر ورودی یکی از درهای [[آستان مقدس امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]] نقش شده است. 

==نام و تبار==
سید نصرالله حائری موسوی، در [[کربلا]] به دنیا آمد. او به آل فائز خاندانی مشهور در کربلا<ref>نک: بیوتات الکربلا القدیمه، ص63-80.</ref> نسب می‌برد و از این رو به او فائزی گفته‌اند.<ref>تنضید العقود، ج2, ص379؛ اعیان الشیعه، ج10, ص213.</ref> شهرتش به حائری نیز، به سبب اهل [[حائر حسینی]]<ref group="یادداشت">کربلا.</ref> بودنِ او است.<ref>اعیان الشیعه، ج10, ص214.</ref>

==زیست علمی==
حائری در علوم حدیث، ادبیات، شعر و تاریخ تبحر داشت و نیز خطیبی توانا بود<ref>الاجازة الکبیره، ص83.</ref> و او را به فهم و خوش بیانی توصیف کرده‌اند.<ref>الاجازة الکبیره، ص83.</ref> وی در روضه [[آستان مقدس امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]] تدریس داشته است. همچنین سفرهای پرشماری به [[ایران]] داشته که در برخی از این سفرها<ref group="یادداشت">به عنوان نمونه در حدود سال ۱۱۴۲ق. </ref> در [[قم]]، کتاب الاستبصار<ref group="یادداشت">کتاب الاستبصار فی ما اختلف من الاخبار، نوشته [[شیخ طوسی]] (م.۴۶۰ق).</ref> را تدریس می‌کرده که با استقبال طلاب روبه‌رو شده است.<ref>الاجازة الکبیره، ص83.</ref> حائری مدتی در [[مکه]] سکونت داشته و چنان‌که سید عباس بن علی بن نورالدین مکی (م.حدود ۱۱۸۰ق)<ref group="یادداشت">صاحب کتاب نزهة الجلیس.</ref> می‌گوید در سال ۱۱۳۰ق. نزد حائری ادبیات می‌آموخته و سپس با تشویق وی در سال ۱۱۳۱ق؛ و همراه او به [[عراق]] سفر کرده است.<ref>نزهة الجلیس، ج1، ص20-21.</ref>

وی از عالمان پرشماری اجازه نقل حدیث داشته و بسیاری نیز از او اجازه نقل حدیث دریافت نموده‌اند.<ref>نک: امل الامل، ج2، ص155؛ شهداء الفضیله، ص218.</ref> حائری آثار پرشماری در فقه و حدیث نوشته است.<ref>الاجازة الکبیره، ص85؛ اعیان الشیعه، ج10، ص215.</ref> دیوان شعری نیز از او، به تحقیق میرزا عباس کرمانی و با مقدمه محمدحسین کاشف الغطاء در سال ۱۳۷۳ق. در [[نجف]] منتشر شده است. حتی برخی نامه‌نگاری‌ها میان حائری و دیگران به زبان شعر است؛ نیز اشعاری از وی بر ورودی یکی از درهای حرم امام حسین(ع) نقش شده است.<ref>اعیان الشیعه، ج10، ص215.</ref>

از دیگر فعالیت‌های حائری تلاش برای گردآوری و احیاء کتاب‌های خطی بوده است؛ برای نمونه، از برخی باب‌های بحار الأنوار که تا آن زمان به صورت مسوّده بوده با هزینه شخصی نسخه‌برداری کرده است.<ref>الاجازه الکبیره، ص83-84.</ref> 

==نماینده نادرشاه در مکه==
حائری در سفرهایش به [[ایران]] مورد توجه ایرانیان قرار می‌گرفته است؛ برای نمونه، در یکی از سفرها در سال ۱۱۴۲ق. نادرشاه او را با عطایایی در لشکرگاه خود تکریم کرد.<ref>الاجازة الکبیره، ص83.</ref> حائری یکی از امضاکنندگان «وثیقه اتحاد اسلامی نادری» نیز هست.<ref>مجله یادگار، ش36، ص54.</ref> این سند در مجلسی که نادرشاه در سال ۱۱۵۶ق، در [[عراق]]، با حضور عالمان عراق، [[ایران]] و [[افغانستان|افغان]] برگزار کرد، تنظیم شد.<ref>مجله یادگار، ش36، ص51-54، «وثیقه اتحاد اسلام نادری».</ref> یکی از مفاد این سند، لزوم قرار گرفتن مذهب [[شیعه]] جعفری در کنار مذاهب چهارگانه [[اهل سنت]] بود.<ref>عالم آرای نادری، ج3، ص986؛ دره نادره، ص596-598.</ref> 

نادرشاه برای به رسمیت شناخته شدن مذهب جعفری<ref>دره نادره، ص598.</ref> و برگزاری نماز جماعت شیعیان در [[مسجدالحرام]] در کنار مذاهب اهل سنت<ref>عالم آرای نادری، ج3، ص986.</ref> تلاش کرده و مکاتباتی را با [[دولت عثمانی]] برقرار کرده است. وی برای شکل‌گیری همین امر،‌حائری را با هدایائی در سال ۱۱۵۷ق. به [[مکه]] و نزد مسعود بن سعید، شریفِ آن شهر فرستاد.<ref>تنضید العقود، ج2، ص377-378.</ref>

==امامت جمعه در مسجدالحرام==
بر پایه گزارش‌هایی، هنگامی که حائری به عنوان نماینده نادرشاه به [[مکه]] رفت، در [[مسجدالحرام]] نماز جمعه اقامه کرد. او در خطبه، خلفای چهارگانه را نام برده و برای سلاطین دعا کرد و در نماز نیز، قنوت را جلوتر از رکوع خواند. او پس از نماز، با عالمان [[حرمین]] دیدار کرده و هدایای بسیار نادرشاه را میان آنها تقسیم کرد. در همان سال مأموری از طرف [[دولت عثمانی]] به مکه آمد تا هدایایی را که حائری به مکه آورده تحویل بگیرد. وی رفتار ناپسندی با حائری کرد و کار را به آنجا کشاند که لعن و شتمی بیش از گذشته نسبت به [[شیعه|شیعیان]] انجام شد.<ref>تنضید العقود، ج2، ص390-393.</ref>

==شهادت==
جریان‌هایی که به شهادت حائری منجر شد، مبهم بوده و در آن اختلاف وجود دارد؛ به نقل برخی، حائری مأموریت خود را در [[مکه]] به پایان رسانده و از مکه بازگشت. پس از آن، به پایتخت [[دولت عصما|عثمانی]] فرستاده شده و در آنجا به شهادت رسید.<ref>نک: الاجازة الکبیره، ص85؛ شهداء الفضیله، ص218؛ اعیان الشیعه، ج10، ص214.</ref>

به نقلی دیگر، عبدالله سویدی، نماینده [[دولت عثمانی]] در مجلس نادرشاه در [[عراق]]، که در دستگاه حکومت مکه صاحب نفوذ بود، حائری را فراخوانده و پس از تهدید، تأکید کرد که اجازه نخواهد داد نماز [[شیعه]] در [[مسجدالحرام]] برگزار شود. به دنبال این جریان، خفیه‌نویسان عثمانی بدگویی بسیاری از حائری نزد سلطان عثمانی کردند. در پی این گزارش‌ها، عبدالله سویدی، حائری را در مکه بازداشت و پس از مدتی به زندان قلعه دمشق منتقل کرد.<ref>النفحة المسکیه، ص325-327.</ref> پس از آن، حائری همراه مأمور عثمانی به استانبول فرستاده شد و دولت عثمانی او را با ضربه شمشیر به شهادت رساند.<ref>تنضید العقود، ج2، ص398.</ref>

تاریخ شهادت حائری نیز مبهم بوده و متفاوت نوشته شده است.<ref>نک: تنضید العقود، ج2، ص393؛ اعیان الشیعه، ج10، ص213؛ شهداء الفضیله، ص218.</ref> تحقیقات نشان می‌دهد که تاریخ شهادت او میان سال‌های ۱۱۶۶ و ۱۱۶۸ق. بوده است؛ زیرا در سال ۱۱۶۶ق. «قصیده کراریه» که توسط شیخ رضی محمد بن فلاح کاظمی (زنده در ۱۱۶۶ق) سروده شده را جمعی از ادباء تقریظ نوشته‌اند که از آن جمله سید نصرالله حائری است،<ref>اعیان الشیعه، ج7، ص342؛ الذریعه، ج17، ص126.</ref> از طرفی در سال ۱۱۶۸ق. که تاریخ تألیف کتاب الإجازة الکبیرة جزائری است، حائری شهید شده بود.<ref>نابغه فقه و حدیث، ص407.</ref>

==پانویس==
{{پانویس}}

==منابع==

{{دانشنامه
 | آدرس = http://hzrc.ac.ir/post/22128/حائری-نصرالله
 | عنوان = سید نصرالله حائری
 | نویسنده = محمدتقی ذاکری
}}

*'''الاجازه الکبیره (الطریق والمحجّه لثمره المهجه)'''، عبدالله موسوی جزایری، مقدمه سید شهاب الدین مرعشی نجفی، تحقیق محمد السمامی الحائری، قم، انتشارات کتابخانه بزرگ حضرت آیت الله العظمی مرعشی نجفی، ۱۴۰۹ق.
*'''اعیان الشیعة'''، سید محسن الامین ( -۱۳۷۱ق.)، به کوشش سید حسن الامین، بیروت، دارالتعارف، ۱۴۰۳ق.
*'''امل الامل فی علماء جبل عامل (تذکره المتبحرین فی العلماء المتاخرین)'''، محمد بن الحسن الحر العاملی (۱۰۳۳-۱۱۰۴ق.)، تحقیق سید احمد حسینی اشکوری (۱۳۱۰- ش.)، قم، انتشارات دارالکتاب الاسلامی، ۱۳۶۲ش.
*'''بیوتات کربلاء القدیمة'''، محمد علی القصیر، به کوشش عبدالصاحب، لبنان، البلاغ، ۱۴۳۲ق.
*'''تاریخ نگارستان'''، قاضی احمد غفاری کاشانی ( -۹۷۵ق.) به کوشش مدرس گیلانی، تهران، کتابفروشی حافظ، ۱۴۱۴ق.
*'''تنضید العقود السنیة بتمهید الدولة الحسنیة'''، سید رضی الدین موسوی عاملی ( -۱۱۶۳ق.)، به کوشش سید مهدی رجایی، قم، نشر الانساب، ۱۴۳۱ق.
*'''دره نادره تاریخ عصر نادرشاه'''، مهدی خان استرآبادی ( -۱۱۸۰ق)، به کوشش شهیدی، تهران، علمی و فرهنگی، ۱۳۸۴ش.
*'''الذریعه الی تصانیف الشیعه'''، آقابزرگ تهرانی ( -۱۳۸۹ق.)، بیروت، دارالاضواء، ۱۴۰۳ق.
*'''سفارتنامه‌های ایران'''، محمد امین ریاحی، توس، ۱۳۶۸ش.
*'''شهداء الفضیلة'''، عبدالحسین الامینی ( -۱۳۹۰ق.)، النجف، مطبعة الغری، ۱۳۵۵ق.
*'''عالم آرای نادری'''، محمد کاظم مروی، تهران، نشر علم، ۱۳۷۰ش.
*'''مجله یادگار (ماهنامه)'''، عباس اقبال آشتیانی.
*'''نابغه فقه و حدیث سید نعمت الله جزائری'''، سید محمد جزائری، قم، مجمع الفکر الاسلامی، ۱۴۱۸ق.
*'''نزهة الجلیس'''، السید العباس الحسینی الموسوی ( -۱۱۸۰ق.)، قم، الحیدریه، ۱۴۱۷ق.
*'''النفحة المسکیة فی الرحلة المکیه'''، عبدالله السویدی البغدادی ( -۱۱۷۴ق.)، به کوشش عماد عبدالسلام، ابوظبی، المجمع الثقافی، ۱۴۲۴ق.
{{پایان}}

[[رده:امام جمعه‌های مکه]]
[[رده:افراد خاندان آل‌فائز]]
[[رده:اشخاص قرن دوازدهم]]
[[رده:عالمان شیعه قرن 12 (قمری)]]
[[رده:نویسندگان عرب زبان]]
[[رده:شیعیان عراق]]
[[رده:شاعران عراق]]