در حال ویرایش شاذروان
این ویرایش را میتوان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که میخواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثیسازی ویرایش را به پایان ببرید.
نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
خط ۴: | خط ۴: | ||
| اندازه تصویر = | | اندازه تصویر = | ||
| توضیح تصویر = | | توضیح تصویر = | ||
| | | بنيانگذار = [[عبدالله بن زبیر]] یا [[قبیله خزاعه|خزاعیان]] | ||
| تأسیس = | | تأسیس = | ||
| کاربری = تعیین محل پِیهای [[کعبه]] در دوران [[حضرت ابراهیم(ع)|ابراهیم(ع)]]، محافظت کعبه از سیل | | کاربری = تعیین محل پِیهای [[کعبه]] در دوران [[حضرت ابراهیم(ع)|ابراهیم(ع)]]، محافظت کعبه از سیل | ||
خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
| وبگاه = | | وبگاه = | ||
}} | }} | ||
'''شاذَرْوان''' | '''شاذَرْوان''' برآمدگى شيبدار كوتاهى است كه در قسمت پايين ديوار [[كعبه]]، به جز ضلع [[حجر اسماعیل|حِجْر اسماعيل]] و پایین [[باب الکعبه|درِ کعبه]]، وجود دارد. شاذروان را بخشی از کعبهٔ ساخته شده بهدست [[حضرت ابراهیم(ع)|ابراهیم(ع)]] دانستهاند، که [[قریش]] هنگام [[بازسازی کعبه|تجدید بنای کعبه]]، از آن کاست. فقیهان [[شیعه]] و برخی فقیهان [[اهلسنت]]، [[طواف]] روی آن را باطل شمردهاند؛ با این استدلال که طواف باید پیرامون کعبه باشد نه [[درون کعبه]]. | ||
شاذروان بارها در طول تاریخ بازسازی یا تعویض شد. پوشیده شدن با گچ و مرمر در اواخر قرن سوم قمری و تبدیل آن به سطحی شیبدار در دهه اول از سال ۶۷۰قمری، از تغییرات مهم آن است. امروزه شاذروان با سنگهای مرمر سفيد پوشیده شده و ۵۷ حلقه از جنس طلا برای نگه داشتن [[پرده کعبه]] در آن تعبیه شده است. همچنین هشت قطعه سنگ مرمر گرانبها روی شاذروان، سمت راست درِ کعبه قرار دارد که مربوط به سنگهای مطاف در حدود سال ٧۶٨ قمری است. | |||
شاذروان بارها در طول تاریخ بازسازی یا تعویض شد. پوشیده شدن با گچ و مرمر در اواخر قرن سوم قمری و تبدیل آن به سطحی شیبدار در دهه اول از سال ۶۷۰قمری، از تغییرات مهم آن است. امروزه شاذروان با سنگهای مرمر | |||
== معرفی اجمالی == | == معرفی اجمالی == | ||
شاذروان، | شاذروان، برآمدگى شيبدار كوتاهى است كه در قسمت پايين ديوار [[كعبه]]، به جز ضلع [[حجر اسماعیل|حِجْر اسماعيل]] و پایین [[باب الکعبه|درِ کعبه]]، وجود دارد. | ||
دهخدا اصل واژه شاذروان را فارسی | دهخدا اصل واژه شاذروان را فارسی و معرّب شادروان دانسته و به «پايه و اساس» معنا کرده است.<ref>لغتنامه دهخدا، ذیل واژه شاذروان.</ref> برخی معتقدند به آن شاذروان گفتهاند، چون [[پرده کعبه]] به حلقههایی که در آن قرار دارد متصل میشود (چادربان).<ref>مرآت الحرمین، ۱۳۹۲ش، ص۵۱.</ref> به شاذروان «تأزیر» نیز گفته شده؛ چراکه برای کعبه مانند اِزار است.<ref>مصباح المنیر، ذیل ماده شذر.</ref> | ||
== پیشینه == | == پیشینه == | ||
شاذروان را بخشی از کعبهٔ ساخته شده بهدست [[حضرت ابراهیم(ع)|ابراهیم(ع)]] دانستهاند، که [[قریش]] هنگام [[بازسازی کعبه|تجدید بنای کعبه]] | شاذروان را بخشی از کعبهٔ ساخته شده بهدست [[حضرت ابراهیم(ع)|ابراهیم(ع)]] دانستهاند، که [[قریش]] هنگام [[بازسازی کعبه|تجدید بنای کعبه]]، به دلیل کمبود مال حلال،<ref name=":11" /> از آن کاست.<ref>مرآة الحرمین، ۱۳۷۷ش، ص۲۶۷.</ref> قریشیان مساحت کعبه را از چهار طرف کاهش دادند؛<ref name=":11">«مفرحة الانام فى تأسيس بيتاللّه الحرام»، ص۲۴.</ref> البته ضلع [[حجر اسماعیل]] را بیش از دیگر ضلعها کاهش دادند. پیش از آن، این ضلع از کعبه، تا نیمی از حجر اسماعیل ادامه داشت.<ref name=":0">کعبه و مسجد الحرام در گذر تاریخ: گزیده التاریخ القویم لمکة و بیت الله الکریم، ص۱۵۲.</ref> به همین دلیل، ضلع حجر اسماعیل شاذروان ندارد؛<ref name=":0" /> چراکه مرز کعبه نیست.<ref name=":12">مکه و مدینه، ۱۳۸۰ش، ص۹۳.</ref> | ||
شاذروان با کیفیت کنونی آن، ساخته [[عبدالله بن زبیر]] در سال ۶۴ق. دانسته شده است.<ref name=":2" /> گفتهاند عبدالله بن | شاذروان با کیفیت کنونی آن، ساخته [[عبدالله بن زبیر]] در سال ۶۴ق. دانسته شده است.<ref name=":2" /> گفتهاند عبدالله بن زبير، براى حفظ ديوار كعبه از نفوذ آب و نيز جلوگيرى از تماس بدن [[طواف|طوافكنندگان]] با پرده كعبه، شاذروان را ايجاد كرد، تا به هنگام شلوغى، بدن آنان آسيب نبيند و پرده نيز از بين نرود.<ref>معرفی اماکن مکه مکرمه، ۱۳۹۱ش، ص۴۷.</ref>نظرات دیگری درباره نخستین زمان ساخت شاذروان وجود دارد.<ref name=":2">کعبه و مسجد الحرام در گذر تاریخ: گزیده التاریخ القویم لمکة و بیتالله الکریم، ۱۵۳.</ref><ref>کعبه و مسجد الحرام در گذر تاریخ: گزیده التاریخ القویم لمکة و بیت الله الکریم، ص۱۵۲ و ۱۵۳.</ref> | ||
== بازسازیها == | == بازسازیها == | ||
شاذروان بارها در طول تاریخ بازسازی یا تعویض شد. برخی از مهمترین تغییرات به شرح زیر است: | شاذروان بارها در طول تاریخ بازسازی یا تعویض شد. برخی از مهمترین تغییرات به شرح زیر است: | ||
شاذروان در اواخر قرن سوم قمری، با گچ و مرمر پوشانده شد<ref name=":2" /> و در دهه اول از سال ۶۷۰ قمری، به صورت شیبدار درآمد.<ref name=":3"> | شاذروان در اواخر قرن سوم قمری، با گچ و مرمر پوشانده شد<ref name=":2" /> و در دهه اول از سال ۶۷۰ قمری، به صورت شیبدار درآمد.<ref name=":3">کعبه و مسجد الحرام در گذر تاریخ: گزیده التاریخ القویم لمکة و بیت الله الکریم، ص۱۵۴.</ref> شاذروان پیش از آن، بهصورت پله بود که گاهی مردم از روی آن [[طواف]] میکردند.<ref name=":3" /> سنگهای شاذروان در سال ۱۰۹۸ قمری. به دستور احمد پاشا، با سنگ چخماق جایگزین شد.<ref name=":3" /> در سال ۱۴۱۷ قمری در دوره ملک فهد، پنجمین پادشاه [[عربستان|عربستان سعودی]] نیز، سنگهای مرمر شاذروان تعویض شد.<ref name=":1">کعبه و مسجد الحرام در گذر تاریخ: گزیده التاریخ القویم لمکة و بیت الله الکریم، ص۱۵۲، پاورقی.</ref> | ||
از تعمیر بخشهایی از شاذروان یا تغییرات دیگر در آن در سالهای 542،636، 661، 670، 838، 846 و 1040 نیز در منابع گزارشهایی وجود دارد.<ref name=":3" /> | |||
== بخشهایی از دیوار کعبه که شاذروان ندارد == | |||
[[پرونده:ضلع حجر اسماعیل از کعبه۲.jpg|300px|thumb|left|]] | |||
در پايين ضلع [[حجر اسماعیل]]، به جای شاذروان پاسنگى به ارتفاع ده و عرض چهل سانتيمتر وجود دارد كه [[حاجی|حاجيان]] بر روى آن مىايستند و دیوار کعبه را [[استلام]] میکنند.<ref name=":12" /> همچنین در پایین [[باب الکعبه|درِ کعبه]]، شاذروان قرار داده نشده و به جای آن، پلهای صاف به طول ۳۴۵ سانتیمتر ساخته شده است.<ref name=":0" /> | |||
== هشت قطعه مرمر == | == هشت قطعه مرمر == | ||
[[پرونده:هشت قطعه مرمر روی شاذروان.jpeg|300px|thumb|left|]] | [[پرونده:هشت قطعه مرمر روی شاذروان.jpeg|300px|thumb|left|]] | ||
روی شاذروان سمت راست درِ کعبه، هشت قطعه سنگ مرمر | روی شاذروان سمت راست درِ کعبه، هشت قطعه سنگ مرمر كنار هم قرار دارد كه رنگ آنها زرد متمايل به قرمزِ مات است و روى آنها نقش و نگارهایی حک شده است.<ref>کعبه و مسجد الحرام در گذر تاریخ: گزیده التاریخ القویم لمکة و بیت الله الکریم، ص ۱۵۴ و ۱۵۵.</ref> سنگ آبی کبودی زیر هشت قطعه سنگ، در پایین شاذروان و عمود بر کف [[مطاف]] قرار دارد که روی آن نوشته شده است: «به نظر مىرسد هنگام تجديد ساختمان مطاف، در سال ۶٣١ هجرى، اين سنگها در اين محل قرار داده شده باشند.»<ref name=":4">کعبه و مسجد الحرام در گذر تاریخ: گزیده التاریخ القویم لمکة و بیت الله الکریم، ص۱۵۵.</ref> | ||
اين قطعه سنگها از بهترین سنگهای مرمر در دنیا<ref name=":5">مکه و مدینه، ۱۳۸۰ش، ص۹۳.</ref> و از گرانبهاترين آثار اسلامى در [[مسجدالحرام]] شمرده شده است.<ref name=":4" /> هريك از هشت قطعه، مستطيلشكل بوده و بزرگترين آنها به طول ٣٣ و به عرض ٢١ سانتيمتر است. همگى آنها به صورت مربعى با ضلع ٧۴ سانتيمتر، كنار هم قرار گرفتهاند.<ref name=":4" /> | |||
== حلقههای شاذروان == | == حلقههای شاذروان == | ||
[[پرونده:ضلع حجر اسماعیل از کعبه.jpg|300px|thumb|left|]] | [[پرونده:ضلع حجر اسماعیل از کعبه.jpg|300px|thumb|left|]] | ||
حلقههایی در شاذروان تعبیه شده که [[پرده کعبه]] به وسیله آنها در جای خود ثابت شده تا حرکت باد آن را جابهجا نکند.<ref name=":8"> | حلقههایی در شاذروان تعبیه شده که [[پرده کعبه]] به وسیله آنها در جای خود ثابت شده تا حرکت باد آن را جابهجا نکند.<ref name=":8">کعبه و مسجد الحرام در گذر تاریخ: گزیده التاریخ القویم لمکة و بیت الله الکریم، ص۱۵۷.</ref> این حلقهها از جنس مس زرد<ref name=":8" /> و پس از آن، از نقره بود و در سال ۱۳۹۶ش با حلقههای طلا جایگزین شد.<ref>«[https://www.yjc.news/fa/news/6100071 نصب حلقههای طلا روی شاذروان کعبه]»، خبرگزاری باشگاه خبرنگاران جوان.</ref> تعداد حلقهها در گذشته ۴۸ عدد بود،<ref name=":8" /> که به ۵۷ عدد افزایش یافت.<ref>کعبه و مسجد الحرام در گذر تاریخ: گزیده التاریخ القویم لمکة و بیت الله الکریم، ص۱۵۷، پاورقی.</ref> | ||
== احکام == | == احکام == | ||
خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
به نظر مراجع تقلید شیعه، دست به دیوار کعبه گذاشتن، در سه ضلعی که شاذروان قرار دارد جایز است و به طواف ضرری نمیزند؛ اگرچه احتیاط مستحب ترک آن است.<ref>جامع الفتاوی، ۱۳۸۶ش، ص۱۱۶.</ref> | به نظر مراجع تقلید شیعه، دست به دیوار کعبه گذاشتن، در سه ضلعی که شاذروان قرار دارد جایز است و به طواف ضرری نمیزند؛ اگرچه احتیاط مستحب ترک آن است.<ref>جامع الفتاوی، ۱۳۸۶ش، ص۱۱۶.</ref> | ||
مذاهب فقهی [[اهلسنت]] درباره حکم طواف روی شاذروان اختلافنظر دارند. [[مذهب شافعی|شافعی]] و [[مذهب مالکی|مالکی]] طواف روی شاذروان را باطل دانستهاند. [[مذهب حنفیه]] نیز، شاذروان را جزو کعبه ندانسته است. در مقابل، [[مذهب حنبلیه|حنبلیها]] طواف روی آن را باطلکننده طواف نمیدانند.<ref>شفاء الغرام باخبار البلد الحرام، | مذاهب فقهی [[اهلسنت]] درباره حکم طواف روی شاذروان اختلافنظر دارند. [[مذهب شافعی|شافعی]] و [[مذهب مالکی|مالکی]] طواف روی شاذروان را باطل دانستهاند. [[مذهب حنفیه]] نیز، شاذروان را جزو کعبه ندانسته است. در مقابل، [[مذهب حنبلیه|حنبلیها]] طواف روی آن را باطلکننده طواف نمیدانند.<ref>شفاء الغرام باخبار البلد الحرام، ۱۳۸۶ش، ص۲۱۵.</ref> | ||
== نگارخانه == | == نگارخانه == | ||
خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* «[https://www.makkahnews.sa/4902104.html '''الانتهاء من أعمال استبدال رخام الشاذروان | * «[https://www.makkahnews.sa/4902104.html '''الانتهاء من أعمال استبدال رخام الشاذروان الكعبة المشرفة وجدار الحطيم''']»، صحیفة مکة الالکترونیة، تاریخ درج مطلب: ۹ ژانویه ۲۰۱۶م، تاریخ بازدید: ۱۰ فروردین ۱۴۰۱ش. | ||
* '''تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره'''، قائدان، اصغر، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش. | * '''تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره'''، قائدان، اصغر، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش. | ||
* '''جامع الفتاوی، موسوی شاهرودی'''، مرتضی، | * '''جامع الفتاوی، موسوی شاهرودی'''، مرتضی، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش. | ||
* '''شفاء الغرام باخبار البلد الحرام'''، فاسی، محمد بن احمد، ترجمه محمد مقدس، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش. | |||
* '''شفاء الغرام باخبار البلد الحرام'''، فاسی، محمد بن احمد، | * '''فرهنگ اعلام جغرافیایی-تاریخی در حدیث و سیره نبوی'''، شراب، محمد محمدحسن،ترجمه حمیدرضا شیخی، تحقیق محمدرضا نعمتی، تهران، مشعر، ۱۳۸۳ش. | ||
* '''فرهنگ اعلام جغرافیایی-تاریخی در حدیث و سیره نبوی'''، شراب، محمد | |||
* '''کعبه و مسجدالحرام در گذر تاریخ: گزیده التاریخ القویم لمکة و بیتالله الکریم'''، کردی، محمدطاهر، ترجمه هادی انصاری، تهران، مشعر، ۱۳۸۷ش. | * '''کعبه و مسجدالحرام در گذر تاریخ: گزیده التاریخ القویم لمکة و بیتالله الکریم'''، کردی، محمدطاهر، ترجمه هادی انصاری، تهران، مشعر، ۱۳۸۷ش. | ||
* ''' | * '''مرآة الحرمین'''، رفعتپاشا، ابراهیم، ترجمه هادی انصاری، تهران، مشعر، ۱۳۷۷ش. | ||
* '''مرآة | * '''مرآة الرحمین'''، صبری پاشا، ایوب، ترجمه عبدالرسول منشی، به کوشش علی قاضی عسکر، تهران، مشعر، ۱۳۹۲ش. | ||
* '''مرآة الحرمين او الرحلات الحجازية و الحج و مشاعرة الدينيه'''، رفعت پاشا، ابراهيم، مصر، دارالكتب المصريه، ١٣۴۴ق. | |||
* '''معرفی اماکن مکه مکرمه'''، حمو، محمود محمد، ترجمه مرتضی حسینی فاضلی، تهران، مشعر، ۱۳۹۱ش. | * '''معرفی اماکن مکه مکرمه'''، حمو، محمود محمد، ترجمه مرتضی حسینی فاضلی، تهران، مشعر، ۱۳۹۱ش. | ||
* '''مکه و مدینه'''، کردی، عبیدالله محمدامین، ترجمه حسین صابری، تهران، مشعر، ۱۳۸۰ش. | |||
* «[https://www.yjc.news/fa/news/6100071 '''نصب حلقههای طلا روی شاذروان کعبه''']»، خبرگزاری باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ درج مطلب: ۳ خرداد ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۱۰ فروردین ۱۴۰۱ش. | * «[https://www.yjc.news/fa/news/6100071 '''نصب حلقههای طلا روی شاذروان کعبه''']»، خبرگزاری باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ درج مطلب: ۳ خرداد ۱۳۹۶ش، تاریخ بازدید: ۱۰ فروردین ۱۴۰۱ش. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
[[رده:کعبه]] | [[رده:کعبه]] | ||