در حال ویرایش صحن کوچک (آستان حسینی)


{{در دست ویرایش|ماه=[[مهر]]|روز=[[۲۸]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363  }}

[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]


'''صحن کوچک''' یا '''الصحن الصغیر'''، یکی از صحن‌‌های حرم امام حسین(ع) بود که در ضلع شرقی صحن بزرگ قرار داشت و 
==موقعیت==
صحن کوچک یا الصحن الصغیر، در ضلع شرقی صحن بزرگ حرم امام حسین(ع) که صحن اصلی آن است قرار داشت.<ref name=":0" /> زائر، معمولاً پس از [[زیارت امام حسین(ع)|زيارت امام حسين(ع)]] از دو ورودی صحن کوچک، به زيارت [[آستان مقدس حضرت عباس(ع)|حرم حضرت عباس(ع)]]، می‌رفت. این صحن، از سمت شرق، بر تقاطع راه‌هاى شهرهای شمالى، شرقى و جنوبى، واقع شده بود. کنار دروازه شرقى آن که «باب الصّافى» نام داشت، مقبره‌اى مربوط به خاندان سيد مهدى صافى، از صاحب منصبان قديمى كربلا، قرار داشت.<ref name=":2">ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی(ع)، ص۲۳۳.</ref>

==بنا==
صحن کوچک، با مساحت 48 مترمربع{{یادداشت|برخی آن را ۳۰ متر مربع دانسته‌اند.<ref>المواقع الأثریة و السیاحة فی كربلاء، ص۵۴.</ref>}} از آثار تاریخی و هنری نفیس و ارزشمند به شمار می‌آمد. اين صحن كوچك، ديوارهاى بلندی داشت و آن‌ها را کاشی‌کاری‌هایی که ممتاز و با نقش‌های گیاهی توصیف شده‌اند، زینت می‌داد.<ref name=":0" /> سقف ورودی‌ها، دارای مقرنس‌هایی بود، که برخی، آ‌ن‌ها را به صورت استوانه‌های هندسی‌شکل، با زوایه‌ها و ضلع‌های متنوع و بهم درآمیخته، بسیار ظریف، چشم‌نواز، کم‌یاب و گرانبها توصیف کرده‌اند.<ref name=":3">ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی(ع)، ص۲۳۲.</ref>

صحن بزرگ و صحن کوچک با راهرویی دراز و عریض به یکدیگر راه می‌یافت. ویژگی‌های هنری راهرو را مانند صحن کوچک، ولی از نوع بهتر و استوارتر و نیز با سنگ گرانیت و کاشی قدیمی توصیف کرده‌اند. برخی، عناصر معماری این راهرو را تحفه‌هایی دانسته‌اند که موزه های دنیا، جهت به دست آوردن مانند آن‌ها، از یکدیگر سبقت می‌گیرند.<ref name=":2" />

این صحن، دو دروازه داشت؛ يكى دروازه شمالى كه «دَرِ صحن كوچك» ناميده می‌شد و ديگرى دروازه شرقى که «باب الصّافى» نام داشت.<ref name=":2" /> در صحن کوچک، دو مناره کوچک مزین به آیات قرآن وجود داشت که در سال 1262ق. به دستور نجیب پاشا، والی عثمانی، ساخته شده بود.<ref name=":0" /> این دو مناره، در سمت شمالی صحن و کنار دو مقبره ساخته شده بود که در آن دو مقبره [[سید ابراهیم قزوینی]] حائری و سید محمدمهدی بن علی طباطبایی دفن شده بودند.<ref>المواقع الأثریة و السیاحة فی كربلاء، ص۵۶.</ref> این دو اتاق را [[ناصرالدین شاه]] در سفرنامه خود، وقتی از صحن [[آستان مقدس امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]]، به سوی [[آستان مقدس حضرت عباس(ع)|حرم حضرت عباس(ع)]] در حرکت بوده، گزارش کرده است. به گفته او، در اتاق دست چپ، [[فاضل دربندی]] و سید مهدی طباطبایی دفن شده و در اتاق دست راست، سید ابراهیم قزوینی، برادرش سید مهدی، محمدحسین قروینی و [[محمدحسین حائری اصفهانی|محمدحسین اصفهانی]] صاحب فصول دفن شده‌اند.<ref>شهریار جاده‌ها، سفرنامه ناصرالدین شاه به عتبات، ص۱۱۸.</ref>
==ساخت==
تاریخ آن به سده پنجم قمری بازمی‌گشت.<ref name=":1">المواقع الأثریة و السیاحة فی كربلاء، ص۵۴.</ref>

از دوران عباسى دوّم،<ref name=":3" /> 

زيرا اين ساختمان به طور كلى، دقيقاً به هزار سال قبل؛ يعنى از روزگار آل بويه تاكنون، باز مى‌گردد.<ref name=":3" />

در این صحن، دو مناره کوچک مزین به آیات قرآن وجود داشت که در سال 1262 ه. ق به دستور نجیب پاشا، والی عثمانی، ساخته شده بود.<ref name=":0" />

اين ساختمان يكى از ماندگارترين آثار باستانى است كه به دوران خلافت بنى‌عباس در قرن چهارم و پنجم هجرى، مربوط مى‌شود و از ساختمان‌هاى متعلق به حائر مقدس است.<ref name=":2" />
==کاربرد==
زمامداران آل بويه، اين قسمت از حائر مقدس را آرامگاه خود قرار داده‌اند تا قبرهاى آنان در بين‌الحرمين، زير پاى زائران قرار گيرد. به همين جهت اين ساختمان فنى و مهندسى محكم و در عين حال چشم نواز را ساخته‌اند كه دركلّ، نماد هنرمند و صنعت معمارى به شمار مى‌رود.<ref name=":2" />
==تخریب==
این اثر تاریخی، توسط شهرداری کربلا، در سال 1368ق. (1948م) به طور کامل تخریب شد. دلیل تخریب، احداث خیابان در گرداگرد [[آستان مقدس امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]]، اعلام شد. برخی این دلیل را بهانه‌ای برای ویران کردن این صحن دانسته‌اند. روحانیان شیعه نیز در اعتراض به این اقدام، از برگزاری نماز جماعت در صحن حرم امام حسین(ع) خودداری کردند.<ref name=":0">تاریخ مرقد الحسین والعباس(ع)، صص 183 و 184.</ref>

==پانوشت==
{{پانویس}}
==منابع==

{{برگرفتگی
| پیش از لینک = مقاله
| منبع = 
| پس از لینک = فصلنامه فرهنگ زیارت، 
| لینک = 
}}

*'''ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی(ع)'''، عبدالجواد کلیدار، ترجمه مسلم صاحبی، مشعر، تهران ١٣٨٩ش.
*'''تاريخ مرقد الحسين والعباس(ع)'''، سلمان هادي آل طعمة،  مؤسسة الاعلمي، بیروت، ١۴١۶ق. (١٩٩۶م).
*'''شهریار جاده‌ها، سفرنامه ناصرالدین شاه به عتبات'''، ناصرالدین شاه، به کوشش محمدرضا عباسی، پرویز بدیعی، انتشارات سازمان اسناد ایران، بی‌جا، ۱۳۷۲ش.
*'''المواقع الأثریة و السیاحة فی كربلاء'''، سلمان هادی طعمه، سلمان ، مشعر، تهران، بی‌تا.
{{پایان}}