در حال ویرایش عبدالله بن عباس
این ویرایش را میتوان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که میخواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثیسازی ویرایش را به پایان ببرید.
نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
خط ۵۶: | خط ۵۶: | ||
پس از حضور وی در جنگ نهروان تا زمان [[شهادت]] امام علی(ع) تصویری روشن از زندگی و عملکرد سیاسی و اجتماعی او در دست نیست. امام علی(ع) در نامهای خبر شهادت [[محمد بن ابیبکر]] و تصرف [[مصر]] به دست معاویه در سال ۳۸ق. را به وی داده است. در آن هنگام او والی بصره بود.<ref>تاریخ طبری، ج۳، ص۱۳۵.</ref> | پس از حضور وی در جنگ نهروان تا زمان [[شهادت]] امام علی(ع) تصویری روشن از زندگی و عملکرد سیاسی و اجتماعی او در دست نیست. امام علی(ع) در نامهای خبر شهادت [[محمد بن ابیبکر]] و تصرف [[مصر]] به دست معاویه در سال ۳۸ق. را به وی داده است. در آن هنگام او والی بصره بود.<ref>تاریخ طبری، ج۳، ص۱۳۵.</ref> | ||
بر پایه گزارشی، وی به سال ۴۰ق. در بصره حضور نداشت<ref>تاریخ طبری، ج۴، ص۱۰۸؛ الکامل، ج۳، ص۳۸۶.</ref> و امور خراج آن به دست [[زیاد بن ابیه]]<ref>تاریخ طبری، ج۳، ص۶۰؛ الاصابه، ج۴، ص۱۲۹.</ref> و امور قضای آن به دست [[ابوالاسود دوئلی]] (م.۶۹ق.) سامان میپذیرفت.<ref>الکامل، ج۳، ص۳۹۸.</ref> سبب عدم حضور وی در بصره به درستی مشخص نیست. در برخی منابع، گزارشی از برکناری وی از جانب امیرمؤمنان(ع) دیده میشود.<ref>البدایة و النهایه، ج۸، ص۳۳۴-۳۳۵.</ref> طبق برخی شواهد تاریخی، به نظر میرسد وی در این زمان در مکه حضور داشته است. درصورت پذیرش این گزارش که وی در این سال از سوی علی(ع) [[امیر الحاج]] مسلمانان بوده<ref>تاریخ طبری، ج۳، ص۱۵۱.</ref> ، حضور او در مکه و دوری از محل امارتش توجیهپذیر است. برخی سبب ترک بصره را اختلاف نظر و مشاجره لفظی وی با ابوالاسود دوئلی قاضی بصره دانستهاند که زمینه شکایت ابوالاسود به علی(ع) و طرح دعاوی مالی و نامهنگاریهایی را فراهم آورد. محتوای این نامهها در برخی کتب تاریخی آمده است.<ref>نک: انساب الاشراف، ج۲، ص۱۷۰؛ الکامل، ج۳، ص۳۹۶-۳۹۷؛ ابن عباس و اموال البصره، ص۲۰-۲۱.</ref> ابن عباس در یکی از آن نامهها به علی(ع)، ادعای اختلاس اموال بیت المال بصره را که از جانب ابوالاسود مطرح شده بود، نمیپذیرد.<ref>نک: تاریخ طبری، ج۳، ص۱۵۴.</ref> | بر پایه گزارشی، وی به سال ۴۰ق. در بصره حضور نداشت<ref>تاریخ طبری، ج۴، ص۱۰۸؛ الکامل، ج۳، ص۳۸۶.</ref> و امور خراج آن به دست [[زیاد بن ابیه]]<ref>تاریخ طبری، ج۳، ص۶۰؛ الاصابه، ج۴، ص۱۲۹.</ref> و امور قضای آن به دست [[ابوالاسود دوئلی]] (م.۶۹ق.) سامان میپذیرفت.<ref>الکامل، ج۳، ص۳۹۸.</ref> سبب عدم حضور وی در بصره به درستی مشخص نیست. در برخی منابع، گزارشی از برکناری وی از جانب امیرمؤمنان(ع) دیده میشود.<ref>البدایة و النهایه، ج۸، ص۳۳۴-۳۳۵.</ref> طبق برخی شواهد تاریخی، به نظر میرسد وی در این زمان در مکه حضور داشته است. درصورت پذیرش این گزارش که وی در این سال از سوی علی(ع) [[امیر الحاج]] مسلمانان بوده<ref>تاریخ طبری، ج۳، ص۱۵۱.</ref>، حضور او در مکه و دوری از محل امارتش توجیهپذیر است. برخی سبب ترک بصره را اختلاف نظر و مشاجره لفظی وی با ابوالاسود دوئلی قاضی بصره دانستهاند که زمینه شکایت ابوالاسود به علی(ع) و طرح دعاوی مالی و نامهنگاریهایی را فراهم آورد. محتوای این نامهها در برخی کتب تاریخی آمده است.<ref>نک: انساب الاشراف، ج۲، ص۱۷۰؛ الکامل، ج۳، ص۳۹۶-۳۹۷؛ ابن عباس و اموال البصره، ص۲۰-۲۱.</ref> ابن عباس در یکی از آن نامهها به علی(ع)، ادعای اختلاس اموال بیت المال بصره را که از جانب ابوالاسود مطرح شده بود، نمیپذیرد.<ref>نک: تاریخ طبری، ج۳، ص۱۵۴.</ref> | ||
نقل این ماجرا باعث رویکردهای متناقض درباره ابن عباس شده<ref>نک: شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۱۷۰-۱۷۱؛ اعیان الشیعه، ج۱، ص۵۲۷-۵۲۸.</ref> و به ابهام در این زمینه افزوده است. با آن که این ماجرا در کتب تاریخ نقل شده<ref>شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۱۷۰؛ الکامل، ج۳، ص۳۸۶-۳۸۷؛ تاریخ طبری، ج۴، ص۱۰۸.</ref> ، سیره عملی ابن عباس بر اطاعت از علی(ع) استوار است و رویکردهای او پس از شهادت علی(ع) نیز امتداد این اطاعت را نشان میدهند. از این رو، برخی منکر این گزارشها شدهاند.<ref>شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۱۷۱.</ref> یکی از دانشوران [[معتزله|معتزلی]] در سده هفتم برخی از جنبههای این ماجرا را نقد و بررسی کرده است.<ref>شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۱۷۱-۱۷۲.</ref> | نقل این ماجرا باعث رویکردهای متناقض درباره ابن عباس شده<ref>نک: شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۱۷۰-۱۷۱؛ اعیان الشیعه، ج۱، ص۵۲۷-۵۲۸.</ref> و به ابهام در این زمینه افزوده است. با آن که این ماجرا در کتب تاریخ نقل شده<ref>شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۱۷۰؛ الکامل، ج۳، ص۳۸۶-۳۸۷؛ تاریخ طبری، ج۴، ص۱۰۸.</ref>، سیره عملی ابن عباس بر اطاعت از علی(ع) استوار است و رویکردهای او پس از شهادت علی(ع) نیز امتداد این اطاعت را نشان میدهند. از این رو، برخی منکر این گزارشها شدهاند.<ref>شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۱۷۱.</ref> یکی از دانشوران [[معتزله|معتزلی]] در سده هفتم برخی از جنبههای این ماجرا را نقد و بررسی کرده است.<ref>شرح نهج البلاغه، ج۱۶، ص۱۷۱-۱۷۲.</ref> | ||
در دوره معاصر، یکی از پژوهشگران تاریخ، گزارشهای خیانت ابن عباس در [[بیت المال]] بصره را از منظر سندی و محتوایی با عنوان ابن عباس و اموال بصره ارزیابی کرده است.<ref>ابن عباس و اموال البصره، ص۳۸-۶۸.</ref> وی جریان اموال بصره و نامهنگاری میان علی(ع) و ابن عباس را از برخی کتب تاریخی مانند [[انساب الاشراف]] و [[الکامل فی التاریخ(کتاب)|کامل]] [[ابن اثیر]] نقل کرده<ref>ابن عباس و اموال البصره، ص۱۶-۲۱.</ref> و پس از گزارش سخنان [[قیس بن سعد]] و [[عبدالله بن زبیر]] درباره سرقت اموال بصره به دست ابن عباس<ref>ابن عباس و اموال البصره، ص۲۲-۲۳.</ref> آن را با توجه به سیره ابن عباس پیش و پس از این واقعه در حمایت از علی، رد کرده است.<ref>ابن عباس و اموال البصره، ص۳۱.</ref> وی سیر تاریخی رخدادهای این گزارشها را مردود دانسته<ref>ابن عباس و اموال البصره، ص۳۳-۳۴.</ref> و درستی آمار ۱۱ نامه در سال ۴۰ق. میان علی(ع) و ابن عباس را نپذیرفته است.<ref>ابن عباس و اموال البصره، ص۳۵.</ref> مولف با بیان شواهدی، اختلاف میان ابوالاسود و ابن عباس را بعید دانسته است. به نظر او یافت نشدن گزارش مجازات ابن عباس به دست علی(ع) شاهدی بر رد این ماجراست؛ چرا که طبق این گزارشها ابن عباس که افزون بر ۶۰۰۰۰۰۰ [[درهم]] یا [[دینار]] را به سرقت برده بود، در مکه و تحت حاکمیت علی(ع) حضور داشت. | در دوره معاصر، یکی از پژوهشگران تاریخ، گزارشهای خیانت ابن عباس در [[بیت المال]] بصره را از منظر سندی و محتوایی با عنوان ابن عباس و اموال بصره ارزیابی کرده است.<ref>ابن عباس و اموال البصره، ص۳۸-۶۸.</ref> وی جریان اموال بصره و نامهنگاری میان علی(ع) و ابن عباس را از برخی کتب تاریخی مانند [[انساب الاشراف]] و [[الکامل فی التاریخ(کتاب)|کامل]] [[ابن اثیر]] نقل کرده<ref>ابن عباس و اموال البصره، ص۱۶-۲۱.</ref> و پس از گزارش سخنان [[قیس بن سعد]] و [[عبدالله بن زبیر]] درباره سرقت اموال بصره به دست ابن عباس<ref>ابن عباس و اموال البصره، ص۲۲-۲۳.</ref> آن را با توجه به سیره ابن عباس پیش و پس از این واقعه در حمایت از علی، رد کرده است.<ref>ابن عباس و اموال البصره، ص۳۱.</ref> وی سیر تاریخی رخدادهای این گزارشها را مردود دانسته<ref>ابن عباس و اموال البصره، ص۳۳-۳۴.</ref> و درستی آمار ۱۱ نامه در سال ۴۰ق. میان علی(ع) و ابن عباس را نپذیرفته است.<ref>ابن عباس و اموال البصره، ص۳۵.</ref> مولف با بیان شواهدی، اختلاف میان ابوالاسود و ابن عباس را بعید دانسته است. به نظر او یافت نشدن گزارش مجازات ابن عباس به دست علی(ع) شاهدی بر رد این ماجراست؛ چرا که طبق این گزارشها ابن عباس که افزون بر ۶۰۰۰۰۰۰ [[درهم]] یا [[دینار]] را به سرقت برده بود، در مکه و تحت حاکمیت علی(ع) حضور داشت. | ||
خط ۷۸: | خط ۷۸: | ||
===شاگردی حضرت علی(ع)=== | ===شاگردی حضرت علی(ع)=== | ||
او از شاگردان برجسته علی(ع) بود. خود میگوید: برای آموختن آنچه نزد علی(ع) بود، به دیگران مراجعه نکردم.<ref>الاستیعاب، ج۳، ص۱۱۰۴؛ جامع بیان العلم، ج۲، ص۵۸.</ref> گفتهاند در کودکی همواره همراه علی(ع) بوده و ایشان مربی علمی او بوده است.<ref>اخبار الدولة العباسیه، ص۲۸.</ref> وی علم خود را در برابر علم علی(ع) قطره بارانی در برابر اقیانوس دانسته است.<ref>شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۱۹.</ref> او به عنوان [[تفسیر|مفسری]] برجسته هرگز مقام تفسیری خود را با علی(ع) مقایسهپذیر نمیدانست<ref>سعد السعود، ص۲۸۵.</ref> و دانش تفسیری خود را مدیون علی بن ابیطالب(ع) میشمرد.<ref>التفسیر و المفسرون، معرفت، ج۱، ص۲۲۵.</ref> از او روایتهای درخور توجه در شخصیت و فضیلت علی(ع) در منابع [[اهل سنت|سنی]]<ref>خصائص امیر المؤمنین، ص۷۵-۷۶، ۹۴-۹۵؛ شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۲۱۰-۲۱۱.</ref> و [[شیعه]]<ref>المناقب، کوفی، ج۲، ص۳۷۹، ۴۱۳، ۴۲۵، ۴۵۴، ۴۶۴، ۴۶۷؛ فضائل امیر المؤمنین، ص۱۵۰؛ مناقب، ابن شهر آشوب، ج۲، ص۲۸۸.</ref> رسیده است. وی را ترجمان القرآن<ref>انساب الاشراف، ج۴، ص۴۳.</ref> ، حِبْر الامّه و امام التفسیر خواندهاند.<ref>سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۳۳۱.</ref> | او از شاگردان برجسته علی(ع) بود. خود میگوید: برای آموختن آنچه نزد علی(ع) بود، به دیگران مراجعه نکردم.<ref>الاستیعاب، ج۳، ص۱۱۰۴؛ جامع بیان العلم، ج۲، ص۵۸.</ref> گفتهاند در کودکی همواره همراه علی(ع) بوده و ایشان مربی علمی او بوده است.<ref>اخبار الدولة العباسیه، ص۲۸.</ref> وی علم خود را در برابر علم علی(ع) قطره بارانی در برابر اقیانوس دانسته است.<ref>شرح نهج البلاغه، ج۱، ص۱۹.</ref> او به عنوان [[تفسیر|مفسری]] برجسته هرگز مقام تفسیری خود را با علی(ع) مقایسهپذیر نمیدانست<ref>سعد السعود، ص۲۸۵.</ref> و دانش تفسیری خود را مدیون علی بن ابیطالب(ع) میشمرد.<ref>التفسیر و المفسرون، معرفت، ج۱، ص۲۲۵.</ref> از او روایتهای درخور توجه در شخصیت و فضیلت علی(ع) در منابع [[اهل سنت|سنی]]<ref>خصائص امیر المؤمنین، ص۷۵-۷۶، ۹۴-۹۵؛ شرح نهج البلاغه، ج۱۳، ص۲۱۰-۲۱۱.</ref> و [[شیعه]]<ref>المناقب، کوفی، ج۲، ص۳۷۹، ۴۱۳، ۴۲۵، ۴۵۴، ۴۶۴، ۴۶۷؛ فضائل امیر المؤمنین، ص۱۵۰؛ مناقب، ابن شهر آشوب، ج۲، ص۲۸۸.</ref> رسیده است. وی را ترجمان القرآن<ref>انساب الاشراف، ج۴، ص۴۳.</ref>، حِبْر الامّه و امام التفسیر خواندهاند.<ref>سیر اعلام النبلاء، ج۳، ص۳۳۱.</ref> | ||
===تخصص در علوم=== | ===تخصص در علوم=== | ||
خط ۱۰۸: | خط ۱۰۸: | ||
==برای مطالعه بیشتر== | ==برای مطالعه بیشتر== | ||
* '''ابنعباس در تفاسیر دوره عباسیان'''، هربرت برگ | |||
* '''ابنعباس مؤسس علوم العربیه'''، عبدالکریم بن محمد الحسن بکار | |||
* '''ابنعباس و اموال بصره'''، جعفر مرتضی عاملی | |||
* '''ابن عباس و تحریف منهج القرآن فی مبتدأ الدعوات الالهیة'''، حسنی یوسف اطیر | |||
* ا'''بنعباس و روش تفسیری او'''، مجید صالحی | |||
==پیوند به بیرون== | |||
* | * [http://www.valiasr-aj.com/persian/shownews.php?idnews=5178 آیا ابن عباس به امام حسن(ع) خیانت کرد؛ مؤسسه تحقیقاتی حضرت ولی عصر(عج)] | ||
* [http://makarem.ir/main.aspx?lid=0&mid=246596&typeinfo=25&catid=23299 در دیدار عبدالله بن عباس با امام حسین(ع) چه گذشت؟؛ پایگاه اطلاع رسانی دفتر آیت الله مکارم شیرازی] | |||
* [http://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa27145 آیا بنی عباس، فرزندان ابن عباسی هستند که به امام حسن مجتبی(ع) خیانت کرده است، و یا از نسل آن ابن عباسی هستند که روایات بسیاری از ائمه نقل کرده است؟؛ اسلام کوئست.نت] | |||
* | * [http://www.ashoora.ir/2012-11-16-16-24-30/%D8%A7%D8%B5%D8%AD%D8%A7%D8%A8-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85/3223-%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%AD%D9%86%D9%81%D9%8A%D9%87-%D9%88-%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%B9%D8%A8%D8%A7%D8%B3-%D9%88-%D8%B9%D8%A8%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87-%D8%AC%D8%B9%D9%81%D8%B1%D8%8C-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%AD%D8%B3%D9%8A%D9%86-%D8%B9%D9%84%DB%8C%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%B1%D8%A7-%D9%8A%D8%A7%D8%B1%D9%8A-%D9%86%D9%83%D8%B1%D8%AF%D9%86%D8%AF-%D9%88-%D8%A8%D9%87-%D9%83%D8%B1%D8%A8%D9%84%D8%A7-%D9%86%D9%8A%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%86%D8%AF%D8%9F.html چرا محمد حنفیه و ابن عباس و عبد الله جعفر، حضرت حسین (علیه السلام) را یاری نکردند و به کربلا نیامدند؟؛ پایگاه جامع عاشورا] | ||
== | |||
* [ | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
{{دانشنامه | {{دانشنامه | ||
| آدرس = http:// | | آدرس = http://hajj.ir/99/3022 | ||
| عنوان = ابن عباس | | عنوان = ابن عباس | ||
| نویسنده = سید علی رضا واسعی | | نویسنده = سید علی رضا واسعی |