در حال ویرایش غبارروبی

[[پرونده:غبارروبی.jpg|بندانگشتی|غبارروبی [[حرم امام رضا(ع)]] توسط آیت‌الله [[سید علی خامنه‌ای]] رهبر [[ايران|ایران]].]]'''غبارروبی'''، آیینی است که با جزئیات ویژه‌ای در مکان‌های مقدس انجام می‌شود. در حرم‌ها، درِ [[ضریح|ضريح]]، توسط تولیت حرم باز شده و با حضور برخی از مشاهير، شخصيت‌ها و افراد خاص، هداياى نقدى [[زائر|زائران]] از درون ضريح جمع شده و با دستمال و گلاب، قبر و درون ضريح پاک و معطّر می‌شود. آیین غبارروبی در [[حرم امام رضا(ع)]]، تا کنون، با حضور افراد سرشناسی مانند آیت‌الله [[سید علی خامنه‌ای]] و برخی از مراجع [[شیعه]] انجام شده است. [[کعبه]] نیز، سالی دو بار، با آب [[زمزم]] مخلوط با گلاب ناب قمصر کاشان، شست‌و‌شو داده می‌شود. 
==معرفی==
غبارروبی، به معنای پاک کردن گرد و غبار و رفت و روب جایی<ref>فرهنگ فارسی معین، ذیل واژه غبارروبی؛ فرهنگ فارسی عمید، ذیل واژه غبارروبی.</ref> است. حرم‌ها، مسجدها و حسینیه‌ها نیز، غبارروبی می‌شوند؛ ولی آیین غبارروبی، در اصطلاح، مراسمی است که طی آن از سوى توليت آستان‌هاى مقدّس، درِ [[ضریح|ضريح]] باز شده و با حضور برخی از مشاهير،  شخصيت‌ها و افراد خاص، هداياى نقدى [[زائر|زائران]] از درون ضريح جمع شده و با دستمال و گلاب، قبر و درون ضريح تميز و معطّر می‌شود. حضور در اين آیین، افتخار شمرده می‌شود.<ref>فرهنگنامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۴، ص35.</ref> در اين آیین، وقتى درون ضريح را غبارروبى و جارو مى‌كنند، مقدارى هم گرد و غبارهاى نرم نشسته بر روى قبر يا زمين مرقد را جمع‌آوری کرده و براى [[تبرک|تبرّك]] به اشخاص داده می‌شود. از اين رو، مراسم تميز كردن قبر، به غبارروبى شهرت يافته است.<ref name=":0">فرهنگنامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۴، ص۳۶.</ref>

==غبارروبی حرم امام رضا(ع)==
آیین غبارروبی [[حرم امام رضا(ع)]]، چند بار در سال، هم‌زمان با روزهای عید مانند [[عید فطر]] و ولادت [[امامان(ع)]] انجام می‌شود. در این آیین، تا کنون، افراد سرشناسی مانند آیت‌الله [[سید علی خامنه‌ای]]، رهبر [[ايران|ایران]]؛ برخی از عالمان و مراجع [[شیعه]] و رؤسای جمهور شرکت داشته‌اند.<ref>[https://sobhmashhad.ir/1396/05/01/11476/ روضه منوره رضوی با حضور رهبر انقلاب غبارروبی شد]، پایگاه خبری صبح مشهد.</ref>

پیش از مراسم، زمان آن تعیین و افراد مورد نظر برای شرکت در آن دعوت می‌شوند. روز برگزاری مراسم، پس از بسته شدن درِ مطلای پیش روی [[روضه]]، با حضور منظم خادمان و دعوت‌شدگان در اطراف رواق دارالحفاظ، آیین غبارروبی با تشریفات خاص آغاز می‌شود؛ ناظم کشیک، جعبه نقره‌ای که حاوی کلید درِ پیش روی [[ضریح]] است را از اداره خدمه به رواق دارالحفاظ منتقل می‌کند؛ سپس سرکشیک، جعبه را که با یک شمعدان و شمع در داخل سینی قرار دارد، باز کرده و کلید را به تولیت می‌دهد. هم زمان، با ذکر [[صلوات]]، در باز شده، پس از ادای احترام به ساحت [[امام رضا(ع)]]، غبارروبی آغاز می‌شود. هم زمان با انتقال نذورات به خارج ضریح، قاریان برجسته قرآن، به تلاوت قرآن می‌پردازند و خادمان به انتقال نذورات به داخل ساک‌ها و کیسه ها می‌پردازند؛ سپس با حضور رئیس و معاون نذورات کل و دو نفر بازرس و رئیس و معاون اداره خزانه‌داری کل، سرِ ساک‌ها پلمپ شده، طبق صورتجلسه تحویل خزانه‌داری می‌شود. قرآن رحلی و دو گلدان نقره‌ای روی سنگ مرقد برداشته شده، برای [[تبرک]] در اختیار دعوت‌شدگان قرار می‌گیرد و سپس روپوش روی آن جمع آوری شده و سنگ قبر، با گلاب ناب مخصوص، شست‌وشو داده می‌شود؛ در این هنگام، قرائت قرآن خاتمه یافته، مداحان برجسته به ستایش امام رضا(ع) می پردازند. در پایان، با همان تشریفات، درِ ضریح مطهر بسته می‌شود و از دعوت‌شدگان در رواق دارالزهد پذیرایی به شده، به آنان غبار خاص قبر امام رضا(ع) اهدا می‌گردد.<ref>آیین غبارروبی در حرم رضوی، فصلنامه مشکوة، شماره ۸۳.</ref>

==غبارروبی کعبه==
كعبه همواره سالى دوبار،<ref name=":1">کعبه و مسجد الحرام در گذر تاریخ، ص۱۱۰.</ref> که یکی از آن‌ها ایام [[حج]] است،<ref name=":0" /> شسته مى‌شود. اين شست و شو به وسيله آب زمزم<ref name=":1" /> مخلوط به گلاب ناب قمصر كاشان<ref name=":0" /> صورت مى‌گيرد. پس از آن به وسيله عطرهاى مختلف، ديوارها را خوشبو ساخته، آنگاه مقدارى از عود و عنبر را در آن تبخير مى‌كنند و مى‌سوزانند. اين اعمال، بیشتر، در حضور بزرگان و اميران و رجال دولتى انجام مى‌گيرد.<ref name=":1" />

كعبه از دوران نخستين سازنده آن، [[حضرت ابراهیم(ع)|حضرت ابراهيم(ع)]] نيازى به شست‌وشو و پاکسازی نداشت؛ زيرا ساختمان كعبه درآغاز دیوارهای سنگ‌چين، بدون سقف بوده و درى نیز نداشت و كف آن، از شن يا ريگ بود. از این رو، نيازى به شست‌وشو نداشته و بارش باران خود موجب تميز كردن ديوارهاى آن از خاك مى‌شد. پس از قرار دادن سقف بر آن و گذاشتن در بر ديوار آن، اين نياز احساس شد كه خانه خدا غبار روبى شود، همانطور كه در مورد خانه‌هاى مسكونى چنين مى‌شود.<ref>کعبه و مسجد الحرام در گذر تاریخ، ص۱۰۹ و ۱۱۰.</ref> به باور برخی، كعبه نخستين بار، به وسيله [[حضرت محمد(ص)]] شست‌وشو شد. بر پایه روایتی از ابن عمر، حضرت محمد(ص) در روز فتح [[مکه]]، هنگام ورود به آن، دستور داد [[بلال بن رباح|بلال]] بر بام كعبه رفته و اذان بگوید؛ سپس مسلمانان لباس‌هاى خود را بالا زده و با ظرف‌ها و سطل‌ها، درون و بيرون كعبه را با آب [[زمزم]] شست‌وشو دادند.<ref>کعبه و مسجد الحرام در گذر تاریخ، ص۱۰۹، به نقل از تاريخ الكعبة المعظمه و نيز منائح الكرم، نوشتۀ سنجارى به نقل از تقى فاسى كه نامبرده اين مطلب را از فاكهى‌نقل كرده است.</ref> از آن پس، شست‌وشوى كعبه سنتى شد كه تا به امروز ادامه دارد.<ref name=":1" />
[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]

==پانوشت==
{{پانویس}}
==منابع==
{{منابع}}
{{برگرفتگی
| پیش از لینک = مقاله
| منبع = فرهنگامه زیارت، 
| پس از لینک = جواد محدثی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره چهاردهم، بهار 1392، ص35.
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1270/1/26
}}
*'''آیین غبارروبی در حرم رضوی'''، محمدرضا قصابیان، فصلنامه مشکوة، شماره ۸۳.
*[http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/772/1/110 کعبه و مسجد الحرام در گذر تاریخ]، محمدطاهر کردی، ترجمه هادی انصاری، مشعر، تهران، ۱۳۸۷ش.
{{پایان}}