در حال ویرایش قبر حضرت موسی(ع)

{{جعبه اطلاعات بنای مذهبی
| عنوان            = قبر حضرت موسی(ع)
| تصویر            = قبر منسوب به حضرت موسی (ع).jpg
| اندازه تصویر     =300px
| بنيانگذار        =
| تأسیس            =
| کاربری           = مزار
| مکان             = سوریه، دمشق
| نام‌های دیگر      = مسجد القدم، جامع القدم
| وقایع مرتبط      = 
| ظرفیت            =
| وضعیت            = فعال
| مساحت            =
| امکانات          =
| شماره ثبت        =
| معمار            =
| سبک              =
| بازسازی          = سلطان سلیمان عثمانی و احمد پاشا
| وبگاه            = 
}}
'''قبر حضرت موسی(ع)''' در مسجدی معروف به جامع القدم واقع در جنوب شهر [[دمشق]] کشور [[سوریه]] قرار دارد. ابن جبیر در قرن هفتم متن دیوار نوشته‌ داخل مسجد را گزارش کرده است که بر اساس آن بعضی از صالحان، پیامبر را در خواب دیدند که می‌فرمود اینجا قبر برادرم موسی است. تیه، طور، موآب و اریحا از دیگر مکان‌های احتمالی مدفن حضرت موسی(ع) است.
 
برخی دیگر از تاریخ‌نگاران معتقدند که فرد مدفون در جامع‌القدم، حَنة مادر [[حضرت مریم(ع)]] است. 

این [[مسجد]] در سال ۱۰۴۴ق به وسیله سلطان سلیمان عثمانی و احمد پاشا تجدید بنا شد. بنای کنونی نیز متعلق به دوره عثمانی است.

==موقعیت، بنا و علت نام‌گذاری==
[[پرونده:القدم.jpg|250px|بندانگشتی|منطقه القدم در جنوب دمشق]]
قبر حضرت موسی(ع) در مسجدی معروف به مسجد القَدَم<ref>تاریخ مدینة دمشق، ج۲، ص۳۳۹.</ref> یا جامع القَدَم،<ref>معجم دمشق التاريخی، ج۲، ص۲۸۷.</ref> در منطقه القدم در جنوب شهر [[دمشق]]<ref>معجم دمشق التاريخی، ج۲،ص۱۸۷ و ۲۸۷.</ref> نزدیک منطقه رَبْوَه واقع است. این قریه در فاصله چهار کیلومتری نزدیک دامنه کوه قاسیون می‌باشد.<ref>اماکن زیارتی سیاحتی سوریه، ۱۳۸۰ش، ص۱۵۸-۱۵۹.</ref> مسجد القدیم<ref>معجم البلدان، ج۲، ص۴۶۵.</ref> و مسجد الاقدام<ref>تذكرة بالإخبار عن اتّفاقات الأسفار، ج۱، ص۲۲۰.</ref> از نام‌های دیگر این مسجد است. دلیل نام‌گذاری آن، بخاطر جای پاهایی است که بر روی سنگی دیده شده است.<ref>كتاب المزار، ج۱، ص۱۰۶.</ref> گفته شده که در این مسجد [[حضرت خضر]] نیز [[نماز]] گزارده است.<ref>اماکن زیارتی سیاحتی سوریه، ۱۳۸۰ش، ص۱۵۸-۱۵۹.</ref> 
[[پرونده:جبل قاسیون.jpg|250px|بندانگشتی|جبل قاسیون]]
مسجد مذکور در ١٠44 قمری به وسیله [[سلطان سلیمان عثمانی]] و احمد پاشا تجدید بنا شد. مقبره نیز توسط شیخ صالح البرکه ساخته شد. بنای کنونی آن، متعلق به دوره عثمانی است.<ref>اماکن زیارتی سیاحتی سوریه، ۱۳۸۰ش، ص۱۵۸-۱۵۹.</ref>

==مدفون در مزار==
بر اساس برخی گزارش‌ها قبر [[حضرت موسی (علیه‌السّلام)|حضرت موسی(ع)]] در این مکان قرار دارد. [[ابن جبیر]]، سفرنامه‌نویس سده هفتم، گزارش می‌کند که در اتاق کوچکی در مسجدالاقدام بر سنگ‌نوشته‌ای نوشته شده که پیامبر به خواب برخی صالحان آمد و فرمود اینجا قبر برادرم موسی است.<ref> تذكرة بالإخبار عن اتّفاقات الأسفار، ص۲۲۰.</ref> این گزارش‌ را ابن بطوطه نیز نقل کرده است.<ref>رحلة ابن‌بطوطة، ج۱، ص۳۲۵.</ref> گروه دیگری از مورخان از جمله ابن عساکر (م۵۷۱ق.)،<ref>تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۳۳۹.</ref> یاقوت حموی(م.۶۲۶ق)،<ref>معجم البلدان، ج۲، ص۴۶۵.</ref> نویری (م۷۳۲ق.)<ref>نهايه الارب في فنون الادب، ج۳۲، ص۲۹۶.</ref> و ابن منظور (م.۷۱۱ق.)<ref>مختصر تاریخ دمشق، ۱۴۰۲ق، ج۱، ص۲۸۲.</ref> در کتاب‌هایشان این قبر را بر اساس گفته‌ها، به حضرت موسی(ع) منتسب کرده‌اند. 

[[ابوالحسن هروی]] جهانگرد و مورخ قرن ششم قمری در کتاب‌اش [[الاشارات الی معرفة الزیارات]] انتساب این قبر به حضرت موسی را صحیح نمی‌داند و بر آن است که قبر آن حضرت معلوم نیست.<ref>الإشارات إلى معرفة الزيارات، ج۱، ص۲۱.</ref><ref>كتاب المزار، ص۱۰۶.</ref>

==مزار‌های دیگر==
[[حضرت محمد(ص)]] در جواب سوال شخصی که محل دفن [[حضرت موسی(ع)]] را پرسید، ذکر کردند که محل دفن بر سر راه بزرگ و نزدیک تپه سرخ می‌باشد.<ref>بحارالانوار، ج۳، ص۳۶۳؛ الامالی، ص۳۰۴.</ref> به همین دلیل در متون اسلامی مکان‌های مختلفی به‌عنوان مکان‌های احتمالی در نظر گرفته شد که بدین شرح است:
{{ستون-شروع|۲}}
* بیابان [[تیه]] در شبه‌جزیره سینا معروف به صحرای [[بنی اسرائیل]]<ref>سفینة البحار و مدینة الحکم و الآثار، ج۷، ص۱۹۹.</ref>
* سرزمین موآب معروف به ادوم یا جلعاد در کشور [[اردن]]<ref>احسن القصص، ۱۳۹۱ش، ج۱، ص۲۲۳؛ نظم الدرر في تناسب الايات والسور، ج۶، ص۹۳.</ref>
* [[کوه طور]] در شمال‌شرقی [[مصر]]<ref>بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۳، ص۲۵۱-۲۵۲.</ref>
* صحرای [[اریحا]] در کرانه غربی رود اردن در منطقه‌ای به نام بریةالقدس<ref>الأعلاق الخطيرة في ذكر أمراء الشام والجزيرة، ج۱، ص۱۱۰.</ref>
* منطق [[شام]] یا دمشق امروزی<ref>تاریخ مدینه دمشق، ج۲، ص۳۳۹.</ref>
{{پایان}}
==پانویس==
{{پانویس}}
==منابع ==
{{منابع}}
* '''الإشارات إلى معرفة الزيارات'''، ابوالحسن هروی، بی‌جا، مکتبة الثقافة الدینیة، بی‌تا.
* '''احسن القصص'''، محمدجواد مهری، قم، آئین دانش، ۱۳۹۱ش.
* ''' الأعلاق الخطيرة في ذكر أمراء الشام والجزيرة'''، عزالدین ابن شداد، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.
* '''اماکن زیارتی و سیاحتی سوریه'''، اصغر قائدان، تهران، نشر مشعر، ۱۳۸۰ش.
* '''نظم الدرر في تناسب الايات والسور'''، برهان الدین البقاعی، قاهره، دار الكتاب الإسلامي، بی‌تا.
* '''بحارالانوار'''، علامه محمدباقر مجلسی، بی‌جا، دارالاحیاء التراث، ۱۴۰۳ق.
* '''الامالی'''، ابن بابویه شیخ صدوق، بی‌جا، مؤسسة البعثة، بی‌تا.
* '''بحارالانوار'''، محمد‌باقر مجلسی، بی‌جا، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ق.
* '''رحله ابن بطوطه'''، ابن بطوطه، رباط، اكاديمية المملكة المغربية، بی‌تا.
* '''سفینة البحار و مدینة الحکم و الآثار'''، شیخ عباس قمی، بی‌جا، اسوه، بی‌تا.
* '''معجم البلدان'''، یاقوت حموی، بیروت، دار إحياء التراث العربی، بی‌تا.
* '''مختصر تاریخ دمشق'''، ابن منظور، دمشق، دار النشر: دار الفكر للطباعة والتوزيع والنشر، ۱۴۰۲ق.
* '''نهايه الارب في فنون الادب'''، نویری، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.
* '''تاریخ مدینه دمشق'''، ابن عساکر، بی‌جا، دار الفكر للطباعة والنشر والتوزيع، بی‌تا.
* '''کتاب المزار'''، سید مهدی قزوینی، بی‌جا، دار الرافدين للطباعة والنشر والتوزيع، بی‌تا.
* '''تذكرة بالإخبار عن اتّفاقات الأسفار'''، ابن جبیر اندلسی، بی‌جا، المؤسسة العربيّة للدراسات والنشر، بی‌تا.
* '''الدارس في تاريخ المدارس'''، عبدالقادر بن محمد نعیمی دمشقی، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا.
* * '''معجم دمشق التاریخی'''، قتیبه الشهابی، بی‌جا، منشورات وزارة الثقافة في الجمهورية العربية السورية، بی‌تا.
{{پایان}}

[[رده:مزار پیامبران]]
[[رده:مزارهای دمشق]]