در حال ویرایش مدرسه آخوند (نجف)

هشدار: شما وارد نشده‌اید. نشانی آی‌پی شما برای عموم قابل مشاهده خواهد بود اگر هر تغییری ایجاد کنید. اگر وارد شوید یا یک حساب کاربری بسازید، ویرایش‌هایتان به نام کاربری‌تان نسبت داده خواهد شد، همراه با مزایای دیگر.

این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.

نسخهٔ فعلی متن شما
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات بنای مذهبی
| بنيانگذار = [[آخوند خراسانی]]
| تأسیس = مدرسه کبری: ۱۳۲۱ق. مدرسه وسطی: ۱۳۲۶ق. مدرسه صغری: ۱۳۲۸ق.
| کاربری = تحصیل علوم دینی
| مکان = مدرسه کبری آخوند در [[نجف]]، تقریباً در انتهای بازار حُویش، کنار مدرسه بخارائی‌ها.
| نام‌های دیگر = مدرسة الکبری
| ظرفیت = شامل سه مدرسه کبری، وسطی و صغری
| وضعیت = فعال
| بازسازی = مدرسه کبری: ۱۳۴۸ش. مدرسه وسطی: ۱۴۳۳ق.
|تصویر=مدرسه بزرگ آخوند.PNG|توضیح تصویر=مدرسه بزرگ آخوند}}
'''مدرسه آخوند'''،در [[نجف]] به مدرسه‌های سه‌گانه کبری، وسطی و صغری گفته شده که با نظارت [[آخوند خراسانی]] (م.۱۳۲۹ق)، مرجع تقلید [[شیعه]] و سرمایه آسانقلی بیگ، ساخته شده است. مدرسه بزرگ در انتهای بازار حُویش، کنار مدرسه بخارائی‌ها، مدرسه وسطی در محله بُراق و مدرسه صغری در محله مِشراق قرار دارد. برخی از عالمان شیعه مانند [[آقا نجفی قوچانی]] (م.۱۳۶۳ق)، [[سید محمود شاهرودی]] (م.۱۳۵۳ش)، [[سید عبدالهادی شیرازی]] و[[شیخ مرتضی امامی ساروی ]] (١٣٢١-١۴٢١قمری)(امام جمعه مازندران) و سید مرتضی مرعشی نجفی در این مدرسه‌ها درس خوانده یا ساکن بوده‌اند.


==مدرسه بزرگ==
{{در دست ویرایش|ماه=[[مهر]]|روز=[[۲۲]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363  }}


===مکان===
[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
مدرسه بزرگ آخوند، معروف به مدرسة الکبری، در [[نجف]] ، تقریباً در انتهای بازار حُویش، کنار مدرسه بخارائی‌ها قرار دارد.
<br />


===تاریخچه===
== مدرسه بزرگ آخوند ==
این مدرسه، در سال ۱۳۲۱ق. زیر نظر [[آخوند خراسانی]] (م.۱۳۲۹ق)، مرجع تقلید [[شیعه]] و با کمک مالی آستانقلی بیگ، وزیر سلطان عبدالاحد بخاری، امیر بخارا پایه‌گذاری شد.<ref name=":0">موقوفات ایرانیان در عراق، مجله میراث جاویدان، شماره ۶.</ref> بر پایه گزارش آقا نجفی قوچانی، در زمان ساخت این مدرسه، آخوند خراسانی، روزی یک ساعت به محل مدرسه رفته، گوشه‌ای نشسته، کار بنّا و کارگران را تماشا می‌کرد.{{یادداشت|او می‌نویسد: رفتم نزد آقای آخوند؛ مدرسه بزرگ که تازه بنایی می‌کردند و خود آقای آخوند هر روز یک ساعتی به آن مدرسه می‌رفت و گوشه‌ای می‌نشست و به کار عمله و بنا تماشا می‌کرد و خوشش می‌آمد؛ بلکه نوعاً تماشای تعمیرات خصوصاً خیریه که یک نوع از صدقات جاریه است، خوشایند است. نزدیک بود طبقه اول آن مدرسه تمام شود؛ عرض کردم از این مدرسه به من حجره داده می‌شود؟ فرمودند: پس به جهت که بنا می‌شود؟! [سپس به فرزندش گفت] میرزا مهدی! هر حجره که آقا می‌خواهد به ایشان بده و به اسم ایشان ثبت کن. آقا میرزا مهدی گفت: کدام را می‌خواهی؟ و من حجره‌ای که در گوشه واقع بود، تعیین کردم. فرمودند: همه از این حجره‌ها که فضای مدرسه در نظر اندازشان هست، تعیین می‌کنند و تو خیلی ساده هستی که گوشه مستور را تعیین می‌کنی. گفتم: من حجره می‌خواهم که درس در او بخوانم و افکارم مرتب باشد، نه برای تماشا که خوش منظره باشد؛ والا این قدرها من هم شعور دارم که آنها بهتر است، اما نه برای طلبه. . . کم‌کم منتقل شدم به مدرسه آخوند و به جدیت تمام مشغول به درس و بحث و نوشتن شدم.}}<ref name=":1">سیاحت شرق، ص ٣۴١.</ref>
اين مدرسه كه در نجف به نام «مدرسة الكبرى» معروف است، تقريباً در انتهاى بازار حُويش، جنب مدرسه بخارائى‌ها قرار دارد كه در سال ١٣٢١ تحت نظر و اشراف ايشان و با كمك مالى فردى به نام آستانقلى بيگ، وزير سلطان عبدالاحد بخارى (اميربخارا) تأسيس شد.<ref name=":0">موقوفات ايرانيان در عراق، مجله ميراث جاويدان، شماره ۶.</ref>


در اواخر سده چهاردهم قمری، ساختمان این مدرسه فرسوده شده و در سال ۱۳۴۸ش. (۱۳۸۹ق) با تلاش نصرالله خلخالی و با هزینه علی سیاهپوشان تجدید بنا شد.<ref name=":0" /> عباس خاتم یزدی، عالم شیعی ساختمان جدید را «در سه طبقه مجلل» معرفی کرده است.<ref name=":2">خاطرات آیةالله خاتم یزدی، ص ۴١.</ref>
مدرسه بزرگ آخوند، يكى از پررونق‌ترين مدارس نجف به شمار مى‌آيد و شخصيت‌هاى برجسته‌اى چون: آقا نجفى قوچانى (متوفاى ١٣۶٣ ق) ، آيت‌الله العظمى سيد محمود شاهرودى (متوفاى ١٣۵٣ ش) و آيت‌الله العظمى سيد عبدالاعلى سبزوارى (متوفاى ١٣٧٢ش) و آيت‌الله سيد عباس خاتم يزى (متوفاى ١٣٨٠ش) در آن سكونت داشتند. مرحوم آقا نجفى قوچانى در كتاب خاطرات خود، چگونگى ورودشان به اين مدرسه را چنين نقل مى‌كنند:


این مدرسه، در زمان دولت [[حزب بعث|بعثی]] [[عراق]]، بارها مورد یورش نیروهای امنیتی قرار گرفت؛ به‌خصوص در [[انتفاضه شعبانیه|انقلاب شعبانیه]]، در سال ۱۴۱۱ق. (۱۹۹۱م) به اشغال دولت [[صدام]] درآمده و مدت‌ها این اشغالگری ادامه داشت.<ref>خاطرات آیةالله خاتم یزدی، ص ۴١؛ مدارس آخوند خراسانی در نجف، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۲۰.</ref>
رفتم نزد آقاى آخوند؛ مدرسه بزرگ كه تازه بنايى مى‌كردند و خود آقاى آخوند هر روز يك ساعتى به آن مدرسه مى‌رفت و گوشه‌اى مى‌نشست و به كار عمله و بنا تماشا مى‌كرد و خوشش مى‌آمد؛ بلكه نوعاً تماشاى تعميرات خصوصاً خيريه كه يك نوع از صدقات جاريه است، خوشايند است. نزديك بود طبقه اول آن مدرسه تمام شود؛ عرض كردم از اين مدرسه به من حجره داده مى‌شود؟ فرمودند: پس به جهت كه بنا مى‌شود؟ ! [سپس به فرزندش گفت] ميرزا مهدى! هر حجره كه آقا مى‌خواهد به ايشان بده و به اسم ايشان ثبت كن. آقا ميرزا مهدى گفت: كدام را مى‌خواهى؟ و من حجره‌اى كه در گوشه واقع بود، تعيين كردم. فرمودند: همه از اين حجره‌ها كه فضاى مدرسه در نظر اندازشان هست، تعيين مى‌كنند و تو خيلى ساده هستى كه گوشه مستور را تعيين مى‌كنى. گفتم: من حجره مى‌خواهم كه درس در او بخوانم و افكارم مرتب باشد، نه براى تماشا كه خوش منظره باشد؛ والا اين قدرها من هم شعور دارم كه آنها بهتر است، اما نه براى طلبه. . . كم كم منتقل شدم به مدرسه آخوند و به جديت تمام مشغول به درس و بحث و نوشتن شدم.


===اهمیت===
<ref>سياحت شرق، ص ٣۴١.</ref>
در مدرسه بزرگ آخوند، شخصیت‌های برجسته‌ای مانند [[آقا نجفی قوچانی]] (م.۱۳۶۳ق)،<ref name=":1" /> [[سید محمود شاهرودی]] (م.۱۳۵۳ش)، [[سید عبدالاعلی سبزواری]] (م.۱۳۷۲ش) و [[سید عباس خاتم یزدی]] (متوفای ۱۳۸۰ش)<ref name=":2" /> در آن سکونت داشتند.<ref>مدارس آخوند خراسانی در نجف، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۱۹؛</ref>


===اکنون===
مرحوم‌آيت‌الله خاتم يزدى يكى ديگر از ساكنان مدرسه بزرگ آخوند بود كه در خاطرات خويش مى‌گويد:
این مدرسه، بر پایه گزارشی در ۳ ربیع‌الاول ۱۴۳۳ق. (۶ اسفند ۱۳۹۰ش)، از یک حیاط بزرگ مربع شکل تشکیل شده است که پیرامون آن، سه طبقه و تعداد ۱۰۳ حجره وجود دارد. کتابخانه و مدرس آن در طبقه دوم، ضلع شرقی مدرسه قرار گرفته و دارای زیرزمین بزرگی است که به گفته خادم مدرسه، در مراسم‌های مهم حوزوی، تشکیل جلسات و بزرگداشت‌های سرتاسری از آن استفاده می‌شود. سردر مدرسه، نمای حجره‌ها و راهروهای مدرسه، با کاشی‌های فیروزه‌ای رنگ تزئین شده است.


بر پایه همین گزارش، نزدیک به ۱۲۷ طلبه پاکستانی، هندی و افغانی در آن ساکن بودند.<ref>مدارس آخوند خراسانی در نجف، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۲۰.</ref>
بنده در بدو ورود به نجف اشراف (سال ١٣٣٣ش) در مدرسه بزرگ مرحوم‌آخوند ساكن شدم. مرحوم آخوند خراسانى سه مدرسه در نجف اشراف داشت كه به مدرسه صغرى و مدرسه وسطى و مدرسه كبرى معروف بودند. در سال‌هاى بعد مرحوم آقاى خلخالى، مدرسه كبرى را خراب كرد و در جاى آن، يك مدرسه مجلل در سه طبقه بنا نمود. ظاهراً اين مدرسه در حال حاضر در اختيار رژيم بعث قرار گرفته است.<ref>خاطرات آيةالله خاتم يزدى، ص ۴١.</ref>


==مدرسه وسطی==
در اواخر قرن چهاردهم، ساختمان اين مدرسه فرسوده شد تا اين كه در سال ١٣۴٨ شمسى به همت مرحوم حجت‌الاسلام والمسلمين حاج شيخ نصرالله خلخالى و با هزينه مرحوم حاج على آقا سياهپوشان به شكل باشكوه و زيبايى تجديد بنا گرديد.<ref name=":0" />
[[پرونده:مدرسه وسطی آخوند.jpg|بندانگشتی|200x200پیکسل|مدرسه وسطی آخوند در حال بازسازی.]]
مدرسه وسطی، در [[نجف]]، محله بُراق، ابتدای ورودی یکی از کوچه‌های شارع الصادق(ع) قرار دارد. در سال ۱۳۲۶ق. با اشراف و هدایت [[آخوند خراسانی]] و با سرمایه بانی مدرسه بزرگ پایه‌گذاری شده، دارای دو طبقه و ۳۴ حجره است. در این مدرسه عالمانی مانند: [[سید عبدالهادی شیرازی]] و [[سید احمد خوانساری]] سکونت داشتند. به گفته اهالی محل و کسبه اطراف مدرسه، بخشی از آن در زمان حکومت [[صدام]] در مسیر خیابان قرار گرفته، تخریب شد.


مدرسه وسطی، بر پایه گزارشی در ربیع‌الاول ۱۴۳۳ق. (اسفند ۱۳۹۰ش) در حال بازسازی و تعمیرات اساسی، بوده است.<ref>مدارس آخوند خراسانی در نجف، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۲۰ و ۱۲۱.</ref>
ساختمان جديد مدرسه بزرگ آخوند، از يك حياط بزرگ مربع شكل تشكيل شده است كه در اطراف آن، سه طبقه و تعداد ١٠٣ حجره دارد. كتابخانه و مدرس آن در طبقه دوم ضلع شرقى مدرسه واقع است. به علاوه از يك زيرزمين بزرگ نيز برخوردار است كه به گفته خادم مدرسه، در مراسم مهم حوزوى و تشكيل جلسات و بزرگداشت‌هاى سرتاسرى از آن استفاده مى‌شود.


==مدرسه صغری==
پيش از ظهر روز شنبه ششم اسفندماه ١٣٩٠ برابر با سوم ربيع الاول ١۴٣٣ قمرى به همراه اعضاى هيئت تحريريه فصلنامه از اين مدرسه ديدن كرديم. حدود ١٢٧ طلبه پاكستانى، هندى و افغانى در آن ساكن بودند. خادم مدرسه اجازه نداد تا از ساختمان داخل و حجرات مدرسه عكس بگيريم؛ اما هنگام خروج، از درب ورودى و تابلوى سر در مدرسه عكس گرفتيم. سردر مدرسه، نماى حجرات و راهروهاى مدرسه، همه با كاشى‌هاى فيروزه‌اى رنگ تزئين شده است.
مدرسه صغری، با تولیت [[آخوند خراسانی]] و با سرمایه آستانقلی بیگ، در سال ۱۳۲۸ق. ساخته شد. این مدرسه، در شارع الرسول، از طرف باب القبله [[آستان مقدس امام علی(ع)|حرم امام علی(ع)]] سمت چپ خیابان، داخل کوچه سوم، معروف به کوچه صد تومانی، در محله مِشراق قرار دارد. اکنون مدرسه صغرای آخوند، یکی از مدرسه‌های پررونق حوزه [[نجف]] به شمار می‌آید. درس و بحث در آن برگزار شده و محل رفت و آمد طلبه‌ها و استادان است. سید مرتضی مرعشی نجفی (م.۱۳۷۵ش)، برادر [[سید شهاب‌الدین مرعشی نجفی]]، مرجع [[شیعه|شیعی]] یکی از ساکنین این مدرسه بود.


آخوند خراسانی، یک سال پس از پایان ساخت مدرسه صغری، در سال ۱۳۲۹ق. درگذشت.<ref>مدارس آخوند خراسانی در نجف، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۲۱.</ref>
اين مدرسه در زمان رژيم بعثى عراق، بارها مورد حمله نيروهاى امنيتى قرار گرفت؛ به‌خصوص در قيام شعبانيه سال ١٩٩١ به اشغال صداميان درآمد و مدت‌ها اين اشغالگرى ادامه داشت كه در خاطرات آيت‌الله خاتم يزدى به آن اشاره شده است.<ref>مدارس آخوند خراسانی در نجف، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۲۰.</ref>


==پانویس==
== مدرسه وسطاى آخوند ==
اين مدرسه كه در محله «بُراق» ، ابتداى ورودى يكى از كوچه‌هاى خيابان امام صادق (ع) (شارع الصادق) قرار دارد، در سال ١٣٢۶ قمرى با اشراف و هدايت آخوند خراسانى و به سرمايه بانى مدرسه بزرگ تأسيس شد و داراى دو طبقه و ٣۴ حجره بوده است. در اين مدرسه مراجع بزرگى مانند: آيت‌الله سيد عبدالهادى شيرازى و آيت‌الله سيد احمد خوانسارى سكونت داشتند. به گفته اهالى محل و كسبه اطراف مدرسه، قسمتى از آن در زمان حكومت صدام در مسير خيابان قرار گرفت و تخريب شد.
 
در مراجعه به اين مدرسه، با درب بسته آن مواجه شديم و نتوانستيم از ساختمان داخلى و حجرات آن بازديد كنيم. بر پارچه‌نوشته‌اى كه بالاى درب ورودى نصب كرده بودند، نوشته بود به خاطر بازسازى و تعميرات اساسى، تا اطلاع ثانوى مدرسه تعطيل است.<ref>مدارس آخوند خراسانی در نجف، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۲۰ و ۱۲۱.</ref>
 
== مدرسه صغراى آخوند ==
اين مدرسه نيز با توليت آخوند خراسانى و با سرمايه همان بانى در سال ١٣٢٨ قمرى ساخته شد. در خيابان شارع الرسول، از طرف درب قبله حرم اميرمؤمنان (ع) سمت چپ خيابان، داخل كوچه سوم معروف به «كوچه صد تومانى» در محله مِشراق واقع است. مدرسه كوچك آخوند اينك يكى از مدارس پررونق حوزه نجف به شمار مى‌آيد. درس و بحث در آن برگزار مى‌شود و محل رفت و آمد طلاب و فضلا و اساتيد است. چون اين مدرسه در محدوده بيت مرجعيت قرار داشت و تحت كنترل و حفاظت نيروهاى امنيتى و حفاظتى بود، نتوانستيم از آن ديدن كنيم؛ زيرا فقط طلاب و فضلاى ساكن در نجف حق ورود به آن را داشتند. مرحوم‌آيت‌الله سيد مرتضى مرعشى نجفى (متوفاى ١٣٧۵ ش) برادر آيت‌الله مرعشى نجفى، يكى از ساكنين مدرسه صغرى آخوند در نجف اشرف بود.
 
يك سال پس از اتمام ساختمان مدرسه صغرى، آخوند خراسانى در سال ١٣٢٩ قمرى چشم از جهان فرو بست. پس از تشييع باشكوه در جوار حرم علوى، در حجره ٢۶ جنب مقبره ميرزا حبيب‌الله رشتى (متوفاى ١٣١٢ق) آرام گرفت. بعدها در اين مقبره، علماى بزرگى چون آيت‌الله سيدابوالحسن اصفهانى (متوفاى ١٣۶۵ ق) وآيت‌الله سيد حسن بجنوردى (متوفاى ١٣۵٩ق) صاحب «القواعد الفقيه» نيز به خاك سپرده شدند.<ref>مدارس آخوند خراسانی در نجف، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۹، ص۱۲۱.</ref>
 
==پانوشت==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
==منابع==


==منابع==
{{برگرفتگی
{{برگرفتگی
| پیش از لینک = مقاله
| پیش از لینک = مقاله
| منبع = مدارس آخوند خراسانی در نجف،
| منبع = مدارس آخوند خراسانی در نجف،  
| پس از لینک = فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره نهم، زمستان ۱۳۹۰، ص ۱۱۷
| پس از لینک = فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره نهم، زمستان 1390، ص 117
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1267/1/117
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1267/1/117
}}
}}


*'''سیاحت شرق'''، آقانجفی قوچانی، تصحیح شاکری،
* '''سياحت شرق'''، آقانجفى قوچانى، تصحیح شاكرى،
*'''خاطرات آیةالله خاتم یزدی'''، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تهران، ۱۳۸۱ش.
* '''خاطرات آيةالله خاتم يزدى'''،  
*'''موقوفات ایرانیان در عراق'''، محمدرضا انصاری، مجله میراث جاویدان، شماره ۶.
* '''موقوفات ايرانيان در عراق'''، محمدرضا انصارى، مجله ميراث جاويدان، شماره ۶.


{{پایان}}
{{پایان}}
[[رده:مدارس علمیه نجف]]
لطفاً توجه داشته‌باشید که همهٔ مشارکت‌ها در ویکی حج منتشرشده تحت Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike در نظر گرفته‌می‌شوند (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). اگر نمی‌خواهید نوشته‌هایتان بی‌رحمانه ویرایش و توزیع شوند؛ بنابراین، آنها را اینجا ارائه نکنید.
شما همچنین به ما تعهد می‌کنید که خودتان این را نوشته‌اید یا آن را از یک منبع با مالکیت عمومی یا مشابه آزاد آن برداشته‌اید (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). کارهای دارای حق تکثیر را بدون اجازه ارائه نکنید!
لغو راهنمای ویرایش‌کردن (در پنجرهٔ تازه باز می‌شود)