در حال ویرایش مرقد صافی صفا

{{جعبه اطلاعات بنای مذهبی
| عنوان            =مرقد صافی صفا
| تصویر            =56.jpg
| اندازه تصویر     =300px
| بنيانگذار        =علاءالدین بن میرمجید المدنی المداح
| تأسیس            =سال 759هجری
| کاربری           =مسجد * زیارتگاه
| مکان             =[[عراق]] * [[نجف]] * حدود 500 متری غرب [[حرم مطهر امام علی(ع)]] و در كنار بحر النجف
| نام‌های دیگر      =صفّة صافی صفا
| وقایع مرتبط      =محل عبادت امام علی(ع) و مدفن اثیب یمانی
| ظرفیت            =
| وضعیت            =
| مساحت            =3،750 مترمربع
| امکانات          =مهمان‌خانه * نمازخانه * کتابخانه * موزه * رصدخانه
| شماره ثبت        =
| معمار            =
| سبک              =
| بازسازی          =
| وبگاه            = 
}}
'''مرقد صافی صفا یمانی'''، مشهور به «صفّة صافی صفا»، واقع در جنب مقام امیرالمؤمنین(ع)، بارگاه [[اثیب الیمانی]] معروف به «صافی صفا» است که از آثار تاریخی [[شهر نجف اشرف]] به شمار می‌‌‌‌رود و تاریخ آنها به صدها سال پیش برمی‌گردد.

اولین گنبد این بارگاه در قرن هشتم هجری بنا شد و تا سال 1044 هجری چندین بار مرمت و بازسازی گردید. از 550 سال گذشته تا به امروز، پرده‌داری بارگاه با خاندان آل‌ الدروایش مخزومیه است.
==موقعیت جغرافیایی==

بارگاه صافی صفا در کمربندی جهت غربى شهر نجف، در حدود 500 متری [[حرم مطهر امام علی(ع)]] و در كنار [[دریای نجف|بحر النجف]] و مشرف به أن درياچه واقع شده است.

در سمت جنوبى مرقد صافی صفا [[مقام امام زين‌العابدین (نجف)|مقام امام زين‌العابدين]] واقع شده است. گفته شده: این مکان، محل توقف و راز و نیاز [[امام سجاد(ع)]] در زمان‌هایی بوده که برای زیارت حضرت علی(ع) به نجف می‌‌‌‌آمدند.

==شخصیت اثیب یمانی==

"اثیب یمانی" مردی صالح از اهالی یمن است که امام علی(ع) در روزهای خلافت خود به سال 38 هجری او را در این شهر به خاک سپرد و امروزه به مسجد و بارگاهی زیبا تبدیل شده است.

اثیب یمانی احتمالا همان فردی است که در ایام خلافت حضرت علی(ع) به [[کوفه]] آمد و امام به او دعایی آموخت که به عنوان دعای یمانی معروف است و برای پیروزی و غلبه بر دشمنان استفاده می‌‌‌‌شود.

==وجه تسمیه==

دلیل نام گذاری این بنا به صافی صفا، انتساب آن به «صفاة الصفا» می‌‌‌‌باشد که به معنای محل تجمع کاروان‌های تجاری مشرف بر دریای نجف است.

==پیشینه بنا==

راویان تاریخ آورده‌اند که در گذشته منطقه "صفا" مکانی بوده برای استراحت کاروان‌ها. حضرت علی(ع) وقتی برای زیارت [[وادی السلام]] از [[کوفه]] به [[نجف]] می‌‌‌‌آمدند در منطقه صفا توقف می‌‌‌‌کردند و به راز و نیاز می‌‌‌‌پرداختند. 

این مکان همان جایی است که پیامبر خداوند [[حضرت موسی(ع)]] درآنجا با خدای خود راز و نیاز می‌‌‌‌کرد. به گفته تاریخ‌نویسان، این مکان بخشی از کوه طور سینا و الجودی است که کشتی نوح بر آن قرار گرفت. ظاهرا این محل چون محل زیارت حضرت موسی بوده است، حضرت علی(ع) آن را به عنوان جایگاه نیایش خود انتخاب کرده بودند.

این مکان علاوه بر اینکه محل نیایش‌های حضرت علی(ع) بوده است، مرقد "اثیب یمانی" یکی از یاران نزدیک امیرالمومنین(ع) و از بزرگان و ثروتمندان یمن نیز می‌‌‌‌باشد.

==مرقد اثیب==
دیلمی در «[[ارشاد القلوب]]» خود، نقل کرده است که روزی [[حضرت امیرمؤمنان(ع)]] کنار صحرای نجف نشسته بود. ناگاه دید ناقه سواری، جنازه‌ای را جلوی خود گرفته است و به سوی نجف می‌آید. چون نزدیک شد، به حضرت سلام کرد. حضرت پاسخ سلامش را داد و از او پرسید: «از کجا می‌آیی؟» گفت: «از [[یمن]]».  گفت: «این جنازه کیست؟» گفت: «جنازه پدرم است. آورده‌ام در این سرزمین دفن کنم».  حضرت فرمود: «چرا او را در شهر خود، دفن نکردید؟» گفت: «پدرم چنین وصیت کرد و گفت: مردی در آنجا دفن خواهد شد که به [[شفاعت]] او مثل تعداد ربیعه و مُضر (دو قبیله بزرگ عرب) آمرزیده می‌شوند».  حضرت فرمود: «آن مرد را می‌شناسی؟» گفت: «نه».  حضرت، چند مرتبه فرمود: «به خدا! آن مرد، منم. حال برخیز و پدرت را به خاک بسپار». <ref>ارشاد القلوب، صص ٣٩٠ و ٣٩١.</ref> می‌گویند قبری که در مقبره صافی صفا است، قبر همان مرد است.
[[پرونده:مرقد اثیب یمانی معروف به صافی صفا.jpg|بندانگشتی|مرقد اثیب یمانی معروف به صافی صفا]]
==ساخت گنبد==

اولین گنبد این بارگاه در دوران «سلطان اویس جلائری» و به دست «علاءالدین بن میرمجید المدنی المداح» و به کمک «حاج محتشم فهمانی» در سال 759هجری بنا شد و تا سال 1044هجری برابر با 1982 میلادی چندین بار مرمت و بازسازی شد.

هنگامی که خانه‌های قدیمی اطراف بارگاه صافی صفا به هدف هموار کردن و مسطح کردن منطقه تخریب شد، پرده‌داری بارگاه اثیب الیمانی به خاندادن آل‌ الدروایش مخزومیه رسید و آنها از 550 سال گذشته تا به امروز سدانت آن را برعهده دارند.

==بازسازی و امکانات==

پس از اخذ تصمیم مبنی بر بازسازی مراقد آسیب دیده شیعیان و مراقدی که زیر نظر اداره کل زیارتگاه‌های شیعه عراق قرار دارند، بارگاه اثیب الیمانی در ساختمانی چهار طبقه و به مساحت 3،750 مترمربع بازسازی شد.

*طبقه اول آن زیرزمینی است که حاوی مهمان‌خانه‌ای با ظرفیت هزار زائر می‌‌‌‌باشد.

*طبقه دوم این ساختمان شامل قبر شریف و محراب نماز است، همچنین موزه قطعه‌های سنگی در همین طبقه  وجود دارد که به تاریخ ساخت مرقد اشاره دارد. به علاوه در این موزه قطعه‌های باستانی و تاریخی وجود دارد که قدمت‌شان به صدها سال می‌‌‌‌رسد که در ضلع جنوبی ضریح مقدس قرار دارد.
*طبقه سوم این ساختمان حاوی سالن مناسبت‌ها، نمازخانه و کتابخانه است.

*طبقه آخر نیز ویژه بخش‌های اداری، دفتر تولیت این آستان و مرکزی متشکل از بخش‌هایی شامل علوم قرآن، رصدخانه و واحد امور فکری و فرهنگی است.

از طرف دیگر رصدخانه بارگاه اثیب الیمانی مرکز مهمی برای رصد پدیده‌های خسوف و کسوف و رویت هلال ماههای حرام و دو ماه رمضان و ذی حجه به شمار می‌‌‌‌رود و رویت افق در این منطقه با توجه به مشرف بودن آن بر دریای نجف، واضح و روشن است.

==پانویس==
{{پانویس}}
==منابع==
{{منابع}}

{{برگرفتگی
|پیش از لینک = کتاب
|منبع = زیارت‌گاه‌های عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم.
|پس از لینک = بخش «مرقد صافی صفا»، ج1، ص73.
| لینک = http://lib.eshia.ir/11205/1/261
}}
* '''ارشاد القلوب'''، حسن بن محمد (الدیلمی)، ط ٢، قم، ذوی‌القربی، ١4٢٩ه. ق.
{{پایان}}
{{زیارتگاه‌ها و مقبره‌های عراق}}
{{نجف}}

[[رده:مزارهای نجف]]
[[رده:زیارتگاه‌های نجف]]
[[رده:مکان‌های منتسب به امام علی(ع)]]
[[رده:مزار اصحاب پیامبر در عراق]]
[[رده:مدفونان در نجف]]
[[رده:مزار اصحاب امام علی(ع)]]
[[رده:مکان‌های متبرک نجف]]
[[رده:مکان‌های منسوب به امام علی در نجف]]