در حال ویرایش مزار سیدعلی بن اسماعیل

{{جعبه اطلاعات بنای مذهبی
| عنوان            =مزار منسوب به سیدعلی بن اسماعیل از سوی اسماعیلیه 
| تصویر            =226.jpg
| اندازه تصویر     =350px
| بنيانگذار        =
| تأسیس            =
| کاربری           =زیارتگاه
| مکان             =[[عراق]] * [[بغداد]]
| نام‌های دیگر      =
| وقایع مرتبط      =تردید در شخص صاحب مزار
| ظرفیت            =
| وضعیت            =فعال
| مساحت            =
| امکانات          =
| شماره ثبت        =
| معمار            =
| سبک              =
| بازسازی          =سال ١٣١٠ه.ق، ابوالهدی افندی صیادی
| وبگاه            = 
}}
'''مزار سیدعلی بن اسماعیل'''، آرامگاهی است در منطقه مربعه [[شهر بغداد]] و از زیارتگاه‌های مهم این شهر است.

درباره شخص مدفون در این آرامگاه، میان مورخان و عالمان انساب و نویسندگان معاصر، اختلاف است؛ برخی ایشان را [[علی بن امام محمد باقر(ع)]] ملقب به‌ طاهر و برادر بزرگوار [[حضرت امام جعفر صادق(ع)]] می‌دانند؛ اما بزرگان [[فرقه اسماعیلیه]]، چنین ادعا می‌کنند که این مکان، مدفن علی بن [[اسماعیل بن امام جعفر صادق|اسماعیل]] بن [[امام جعفر صادق(ع)]]، برادر [[سیدمحمدفضل بن اسماعیل]] است.
==موقعیت جغرافیایی==
مزار سیدعلی بن اسماعیل، در منطقه مربعه شهر بغداد، در خیابان رشید و کنار جامع سلطان علی، واقع شده و از زیارتگاه‌های مهم شهر بغداد است.
==بازسازی بنا==
در گذشته، به‌صورت بنای کوچکی، کنار نهر دجله، واقع بود که یک اتاق مربع شکل و گنبدی نیز داشت. مردم آن را زیارت می‌کردند و پیرمردی که خادم آنجا بود، با درآمد نذورات و کمک‌های مردم، زندگی خود را می‌چرخاند.

در سال ١٣١٠ه. ق، ابوالهدی افندی صیادی، متوفای ١٣٢٨ه. ق، نامه‌ای برای تجدید بنای این آرامگاه، برای سلطان عبدالحمید عثمانی می‌نویسد و موافقت ساخت آرامگاه را می‌گیرد.<ref>العقد اللامع بآثار بغداد والمساجد والجوامع، صص ٣٩6 و ٣٩٧.</ref> پس از آن، این بنای باشکوه، ساخته و بارها بازسازی شده و توسعه یافته است.<ref>معجم المراقد والمزارات فی العراق، ص٢٧١.</ref>
==هویت سیدعلی بن اسماعیل==
درباره شخص مدفون در این آرامگاه، میان مورخان و عالمان انساب و نویسندگان معاصر، اختلاف است. 

برخی ایشان را [[علی بن امام محمد باقر(ع)]] ملقب به‌ طاهر و برادر بزرگوار [[حضرت امام جعفر صادق(ع)]] می‌دانند؛ اما بزرگان [[فرقه اسماعیلیه]]، چنین ادعا می‌کنند که این مکان، مدفن علی بن [[اسماعیل بن امام جعفر صادق|اسماعیل]] بن [[امام جعفر صادق(ع)]]، برادر [[سیدمحمدفضل بن اسماعیل]] است. ازاین‌رو، این آرامگاه را بسیار بزرگ و محترم می‌شمارند و به عنوان قبر فرزند امام منتظرشان، [[زیارت]] می‌نمایند و برایش [[نذر]] می‌کنند.<ref>العقد اللامع بآثار بغداد والمساجد والجوامع، صص 4٠١ و 4٠٢.</ref>

مادر علی بن اسماعیل، زنی از بنی‌مخزوم بود. ازاین‌رو، او را علی بن مخزومیه می‌خواندند.<ref>سرالسلسلة العلویه، ص6٧.</ref>

او با فاطمه دختر [[عبدالله بن امام صادق(ع)]]، ازدواج کرد و نتیجه آن، یک پسر و یک دختر، به نام زید و رقیه بود.<ref>المجدی، ص٢٩5.</ref> فاطمه، دختر عون بن [[محمد بن علی بن ابی‌طالب|محمد]] بن [[علی بن ابی‌طالب(ع)]]، همسر دیگر اوست که از این بانو، یک فرزند به نام محمد، به دنیا آمد.<ref>سرالسلسلة العلویه، ص6٩.</ref> محمد ملقب به شعرانی بود.<ref>تهذیب الانساب، ص١٧4.</ref>

علی بن اسماعیل، کنیزانی نیز داشت که از آنها، خدیجة الصغری، خدیجة الکبری، عبدالله، ابراهیم، حسن، محسن، طاهر، بریهه، حکیمه، زینب و حسین و اسماعیل، به‌دنیا آمده‌اند.<ref>المجدی، ص٢٩5.</ref>

==گزارشات تاریخی==
گویا این دیدگاه، سابقه طولانی دارد و در گفتار علمای انساب و مورخان نیز نقل قول‌هایی پیدا می‌شود؛ از جمله [[سیدجعفر بحرالعلوم]]، نوشته است:

در بغداد، دو قبر مذموم وجود دارد: یکی متعلق به علی بن اسماعیل بن صادق(ع) است که نزد اهالی بغداد، به سیدسلطان علی، مشهور است و دیگری برادرش، محمد بن اسماعیل، جد فاطمیان است که به فضل، شهرت دارد.<ref>تحفة العالم، ج٢، ص٢٧.</ref>

[[علامه حرزالدین]]، ضمن معرفی این قبر در محله سلطان علی بغداد، می‌نویسد:

"می‌گویم سید سلطان علی و برادرش محمد فضل، از جمله کسانی بودند که شیعیان در گذشته و حال، از آنها اعراض می‌کردند؛ به علت مجالست آنها با‌ هارون الرشید و اذیت و سعایت امام موسی کاظم(ع) نزد‌ هارون".<ref>مراقد المعارف، ج١، صص ٣4١ و ٣4٢.</ref>

«[[سیدعبدالرزاق کمونه]]»، ضمن انتساب این قبر به علی بن اسماعیل، داستان سعایت علی از امام کاظم(ع) را نزد‌ هارون می‌نویسد.<ref>مشاهد العترة الطاهره، ص4٣.</ref>

سیدحسین ابوسعید موسوی، قبر موجود در خیابان رشید در رصافه بغداد را که به سیدسلطان علی مشهور است، برای علی بن اسماعیل می‌داند و می‌نویسد:

«این قبر، نزد اهالی بغداد، غیر معتبر است؛ زیرا علی بن اسماعیل، به‌سبب سعایت عمویش نزد‌ هارون، باعث قتلش شده است».<ref>المشاهد المشرفه، ج6، صص ١٠٨ و ١٠٩.</ref><ref>المشجر الوافی، ج5، صص ٢٧١ و ٢٧٢.</ref>

[[شیخ مفید]] در [[کتاب الارشاد|ارشاد]] می‌نویسد که وی با سعایتش، باعث مرگ [[امام موسی کاظم(ع)]] شد. سپس داستانش را ذکر می‌کند.<ref>الارشاد، ج٢، صص ٢٣٧ و ٢٣٨.</ref>

علمای انساب و مورخان، اطلاعات دیگری درباره وی، به ثبت نرسانده‌اند.
==پانویس==
{{پانویس}}
==منابع ==
{{منابع}}

{{برگرفتگی
|پیش از لینک = کتاب
|منبع = زیارت‌گاه‌های عراق، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم.
|پس از لینک = بخش « مزار امامزاده سلطان على»، ج1، ص374.
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1472/1/5
}}
* '''سرّ السلسله العلویه'''، سهل بن عبدالله (ابونصر البخاری)، تحقیق: سید محمدصادق بحرالعلوم، النجف، المکتبة الحیدریة، ١٣٨١ه. ق.
* '''تهذیب الانساب ونهایة الاعقاب'''، محمد بن ابی‌جعفر العبیدلی، تحقیق: محمدکاظم المحمودی، ط ٢، قم، مکتبة آیت‌الله العظمی المرعشی النجفی الکبری، ١4٢٨ه. ق - ١٣٨5 ه. ش، ٢٠٠٧م. 
* '''المجدی فی انساب الطالبیین'''، علی بن محمد العلوی العمری، تحقیق: احمد المهدوی الدامغانی، ط ٢، قم، مکتبة آیةالله العظمی المرعشی النجفی العامة، ١4٢٢ه. ق - ١٣٨٠ه. ش. 
* '''تحفة العالم فی شرح خطبه المعالم'''، السید جعفر بحرالعلوم، تحقیق: احمد علی مجید الحلی، بیروت، مؤسسة الاعلمی، ١4٣٣ه. ق. 
* '''مراقد المعارف'''، محمد حرزالدین، تحقیق: محمدحسین حرزالدین، قم، سعید بن جبیر، ٢٠٠٧م.
* '''المشاهد المشرفة'''، السید حسین ابوسعیدة، ط ١، بیروت، مؤسسة البلاغ، ١4٣٣ه. ق - ٢٠١٢م.
* '''مشاهد العترة الطاهرة واعیان الصحابة والتابعین'''، السید عبدالرزاق کمونة الحسینی، النجف، مطبعة الآداب، ١٣٨٧ه. ق - ١٩6٨م. 
* '''المشجّر الوافی'''، السید حسین ابوسعیدة الموسوی، بیروت، مؤسسة البلاغ، ٢٠١١م. 
* '''الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد'''، محمد بن محمد بن نعمان (الشیخ المفید)، تحقیق: مؤسسة آل البیت (علیهم‌السّلام) لاحیاء التراث، ط ٢، بیروت، دار المفید، ١4١4ه. ق - ١٩٩٣م.
* '''العقد اللامع بآثار بغداد والمساجد والجوامع'''، عبدالحمید عبادة، تحقیق: عماد عبدالسلام رؤوف، ط ١، بغداد، انوار دجلة، ٢٠٠4م.
* '''معجم المراقد والمزارات فی العراق'''، ثامر عبدالحسن العامری، (لا م)،  (لا ن)،  (لا ت).  
{{پایان}}
{{زیارتگاه‌ها و مقبره‌های عراق}}

[[رده:مزار فرزندان امام محمدباقر(ع)]]
[[رده:مزار امامزاده‌های مدفون در بغداد]]