در حال ویرایش مسجد رأس الحسین(ع) (کربلا)

{{جعبه اطلاعات بنای مذهبی
| بنيانگذار = عضد الدوله
| تأسیس = ۳۶۹ق.
| کاربری = زیارت مقام رأس الحسین(ع)، نماز، برگزاری مراسمات مذهبی
| مکان = ابتدای خیابان سدره، کنار صحن [[حرم امام حسین(ع)]]، با فاصله ۳۵ متر از باب سدره
| وضعیت = اثری از آن باقی نیست.
| بازسازی = پس از تخریب در سال ۱۳۶۸ق. ساخته شد.
}}

'''مسجد رأس الحسین(ع)'''، مسجدی تاریخی، در [[کربلا]]، دیوار به دیوار صحن [[آستان مقدس امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]]، نزدیک باب سدره، که روی مقام رأس الحسین ساخته شده بود. این مسجد دو بار در طول تاریخ تخریب شده و اکنون اثری از آن و از مقام باقی نیست. 
==موقعیت==
مسجد تاریخی رأس الحسین(ع)، که از قدیمی‌ترین مسجد‌های [[کربلا]] به شمار می‌رفت<ref>تاریخ الحرکة العلمیة فی کربلاء، ص ٢٩٣؛ مسجد راس الحسين(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره۱۲، ص۱۶۲؛ زیارتگاه‌های عراق، ص۱۸۵.</ref> در ابتدا و سمت چپ خیابان سدره قرار داشته،<ref name=":4" /> دیوار به دیوار صحن [[آستان مقدس امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]]<ref name=":0">مسجد راس الحسين(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره۱۲، ص162.</ref> بوده و از باب سدره ۳۵ متر به سمت شمال فاصله داشت.<ref name=":4" />

==علت نامگذاری==
در وسط این مسجد بزرگ، از قدیم، مقامی به عنوان یادبود، با نام مقام رأس الحسین قرار داشت. این مقام جایی بود که سر امام حسین(ع)، پیش از این که سرها و اهل بیت(ع) به سمت کوفه انتقال داده شوند، در آن محل قرار گرفته بود.<ref name=":2">زیارتگاه‌های عراق، ص۱۸۵؛ [http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/846 ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی(ع)، ص۳۷۰]؛ تاریخ الحرکة العلمیة فی کربلاء، ص ٢٩٣.</ref> وجود همین مقام باعث شده بود که [[شیعه|شیعیان]] در آن محل مسجدی بسازند.<ref name=":3">دائرة المعارف الحسینیة، تاریخ المراقد، الحسین و اهل بیته و انصاره، ج۶، ص۸۴.</ref> علت شهرت این مسجد به رأس الحسین وجود همین مقام بود.<ref name=":5">تاریخ الحرکة العلمیة فی کربلاء، ص ٢٩٣.</ref> به این مسجد به دلیل بزرگ بودنش، مسجد جامع رأس الحسین نیز گفته می‌شد.<ref name=":2" />

==ساخت==
مسجد رأس الحسین(ع)، دو بار ساخته شد؛ بار نخست در سال ۳۶۹ق. به دست عضد الدوله و بار دیگر سه سال پس از تخریب آن، در سال ۱۳۶۸ق. 

هنگامی که عضد الدوله، در سال ۳۶۹ق. به ساخت و بازسازی مکان‌های [[آستان مقدس امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]] و [[آستان مقدس حضرت عباس(ع)|حضرت عباس(ع)]] در [[کربلا]] می‌پرداخت، مدرسه‌ای ساخت که به نام مدرسه «عضد الدول الاولی» معروف شد.{{یادداشت|برخی این مدرسه را نخستین مدرسه‌ای دانسته‌اند که در کربلا بنا شده است.}} وی کنار همین مدرسه، مسجد رأس الحسین را بنا کرد. این مسجد، تا سال ۱۳۶۵ق. باقی ماند، تا این‌ که به دست طاهر قیسی تخریب شد. این مسجد، بار دیگر در سال ۱۳۶۸ق. در دو طبقه ساخته شد و تا سال ۱۴۰۷ق. باقی بود، تا این که دوباره تخریب شد.<ref name=":3" />

آخرین وضعیت ساختمان مسجد پیش از تخریب نهایی (۱۴۰۷ق) اینگونه معرفی شده است: مسجد رأس‌الحسين، حياطى نسبتاً بزرگ، نمازخانه‌اى وسيع، چاه آب و حوض بزرگى داشت. مساحت این مسجد، تقريباً ٣٠٠ متر مربع بوده و در وسط ساختمان ستون بزرگى تعبيه شده بود. هنگام ورود به مسجد، ديوار سمت راست پنجره‌اى رو به بيرون داشت و در ديوار سمت صحن، محرابى قرار داشت.<ref name=":1">مسجد راس الحسين(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره۱۲، ص۱۶۳.</ref>  

==تخریب==
مسجد رأس الحسین(ع)، دو بار تخریب شد. بار نخست، طاهر قیسی، در سال ۱۳۶۵ق، بخش بزرگی از آن را برای باز کردن خیابان دایره‌ای دور صحن حسینی تخریب و خیابان سدره را باز کرد.<ref name=":3" /> این مسجد بخشی از خیابانی به نام حائر حسینی شد.<ref name=":1" /> عالمان به خاطر تخریب این مسجد و دیگر بناها اعتراض کردند.

تخریب دوم، ۳۹ سال پس از ساخت دوم مسجد بود. پس از اینکه مسجد، در سال ۱۳۶۸ق. ساخته شد، برای طرح توسعه [[بین الحرمین]]، در سال ۱۴۹۷ق. کاملا تخریب شد و امروزه هیچ اثری از مسجد و مقام باقی نیست.<ref name=":3" />

==کاربرد==
شیعیان برای زیارت مقام رأس الحسین(ع) به این مسجد می‌آمدند. این مسجد نزد [[شیعه|شیعیان]] از مقدسات دینی به شمار می‌رفت و علاقه قلبی زیادی به آن داشتند.<ref name=":3" /> اين مسجد را پیش از تخریب نهایی (۱۴۹۷ق.)، هيئتى مذهبى به نام «هيئت امام حسين(ع)» مديريت مى‌كرد. در ده شب اول [[محرم]] هر سال، مجالس عزا برگزار شده و در [[عاشورا]] دسته‌اى بزرگ از مسجد بيرون آمده و به طرف حرم امام حسين(ع) حركت مى‌كرد. در اين مسجد، نشست‌هاى دينى و معرفت‌شناسى برگزار شده و در مناسبت‌هاى دينى، از سخنرانى بزرگان استفاده می‌شد.<ref name=":1" />

==اعتبار==
برخی، نوشته‌ای تاریخی برای تأیید این مقام نیافته‌اند؛ اگر چه احتمال درست بودن آن را زیاد دانسته‌اند، چون موقعیت جفرافیایی این مکان طوری است که به احتمال زیاد سر امام حسین(ع) پیش از حرکت به سمت کوفه در همین مکان قرار گرفته است.<ref name=":4">دائرة المعارف الحسینیة، تاریخ المراقد، الحسین و اهل بیته و انصاره، ج۶، ص۸۵؛ زیارتگاه‌های عراق، ص۱۸۵؛ [http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/846 ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی(ع)، ص۳۷۰]؛ تاریخ الحرکة العلمیة فی کربلاء، ص ٢٩٣.</ref> 

==پانوشت==
{{پانویس}}
==منابع==
{{منابع}}
{{برگرفتگی
| پیش از لینک = کتاب [http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1472 زیارتگاه‌های عراق] و مقاله
| منبع = مسجد رأس الحسین(ع)، 
| پس از لینک = سید سلمان آل طعمه، ترجمه حسین رضوی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۲، ص162
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1268/1/162
}}
*'''تاریخ الحرکة العلمیة فی کربلاء'''، نورالدین شاهرودی، دارالعلوم، بیروت، ۱۴۱۰ق.
*'''ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی(ع)'''، عبدالجواد کلیدار، ترجمه مسلم صاحبی، مشعر، تهران، ١٣٨٩ش.
*[https://books.google.com/books?id=q1lvEBZPbIwC&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false '''دائرة المعارف الحسینیة، تاریخ المراقد، الحسین و اهل بیته و انصاره'''،] محمدصادق محمد کرباسی، المرکز الحسینی للدراسات، لندن، ۱۴۳۲ق.
*'''زیارتگاه‌های عراق، معرفی زیارتگاه های مشهور در کشور عراق'''، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، احمد خامه یار، نشر مشعر، تهران، ۱۳۹۵ش.
{{پایان}}
{{مساجد}}

[[رده:مکان‌های تاریخی کربلا]]
[[رده:مسجدهای کربلا]]