در حال ویرایش مسجد رأس الحسین(ع) (کربلا)

هشدار: شما وارد نشده‌اید. نشانی آی‌پی شما برای عموم قابل مشاهده خواهد بود اگر هر تغییری ایجاد کنید. اگر وارد شوید یا یک حساب کاربری بسازید، ویرایش‌هایتان به نام کاربری‌تان نسبت داده خواهد شد، همراه با مزایای دیگر.

این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.

نسخهٔ فعلی متن شما
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات بنای مذهبی
| بنيانگذار = عضد الدوله
| تأسیس = ۳۶۹ق.
| کاربری = زیارت مقام رأس الحسین(ع)، نماز، برگزاری مراسمات مذهبی
| مکان = ابتدای خیابان سدره، کنار صحن [[حرم امام حسین(ع)]]، با فاصله ۳۵ متر از باب سدره
| وضعیت = اثری از آن باقی نیست.
| بازسازی = پس از تخریب در سال ۱۳۶۸ق. ساخته شد.
|تصویر=موقعیت مسجد رأس الحسین(ع) (کربلا).jpg|توضیح تصویر=موقعیت مسجد رأس الحسین(ع) پیش از تخریب در ابتدای خیابان سدره و نزدیک به باب السدره، دیوار به دیوار صحن حرم امام حسین(ع) بود.}}


'''مسجد رأس الحسین(ع)'''، مسجدی تاریخی، در [[کربلا]]، دیوار به دیوار صحن [[آستان مقدس امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]]، نزدیک باب سدره، که روی مقام رأس الحسین ساخته شده بود. این مسجد دو بار در طول تاریخ تخریب شده و اکنون اثری از آن و از مقام باقی نیست.
{{در دست ویرایش|ماه=[[مهر]]|روز=[[۱۳]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363  }}
 
[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
<br />
==موقعیت==
==موقعیت==
مسجد تاریخی رأس الحسین(ع)، که از قدیمی‌ترین مسجد‌های [[کربلا]] به شمار می‌رفت<ref>تاریخ الحرکة العلمیة فی کربلاء، ص ٢٩٣؛ مسجد راس الحسين(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره۱۲، ص۱۶۲؛ زیارتگاه‌های عراق، ص۱۸۵.</ref> در ابتدا و سمت چپ خیابان سدره قرار داشته،<ref name=":4" /> دیوار به دیوار صحن [[آستان مقدس امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]]<ref name=":0">مسجد راس الحسين(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره۱۲، ص162.</ref> بوده و از باب سدره ۳۵ متر به سمت شمال فاصله داشت.<ref name=":4" />
مسجد تاریخی رأس الحسین(ع)، که از قدیمی‌ترین مسجد‌های کربلا به شمار می‌رفت<ref>تاریخ الحرکة العلمیة فی کربلاء، ص ٢٩٣؛ مسجد راس الحسين(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره۱۲، ص۱۶۲؛ '''زیارتگاه‌های عراق، ص۱۸۵.'''</ref> در ابتدا<ref name=":2">'''زیارتگاه‌های عراق، ص۱۸۵.'''</ref> و سمت چپ خیابان سدره قرار داشته،<ref name=":4" /> دیوار به دیوار صحن حرم امام حسین(ع)<ref name=":0">مسجد راس الحسين(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره۱۲، ص162.</ref> بوده و از باب سدره ۳۵ متر به سمت شمال فاصله داشت.<ref name=":4" />


مسجد جامع و مقام رأس الحسين (ع)<ref name=":2" />
==علت نامگذاری==
==علت نامگذاری==
در وسط این مسجد بزرگ، از قدیم، مقامی به عنوان یادبود، با نام مقام رأس الحسین قرار داشت. این مقام جایی بود که سر امام حسین(ع)، پیش از این که سرها و اهل بیت(ع) به سمت کوفه انتقال داده شوند، در آن محل قرار گرفته بود.<ref name=":2">زیارتگاه‌های عراق، ص۱۸۵؛ [http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/846 ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی(ع)، ص۳۷۰]؛ تاریخ الحرکة العلمیة فی کربلاء، ص ٢٩٣.</ref> وجود همین مقام باعث شده بود که [[شیعه|شیعیان]] در آن محل مسجدی بسازند.<ref name=":3">دائرة المعارف الحسینیة، تاریخ المراقد، الحسین و اهل بیته و انصاره، ج۶، ص۸۴.</ref> علت شهرت این مسجد به رأس الحسین وجود همین مقام بود.<ref name=":5">تاریخ الحرکة العلمیة فی کربلاء، ص ٢٩٣.</ref> به این مسجد به دلیل بزرگ بودنش، مسجد جامع رأس الحسین نیز گفته می‌شد.<ref name=":2" />
مسجد جامع رأس الحسين (ع): كه از روز اول در وسط اين جامع بزرگ و تاريخى، مقام خاطره‌انگيز و ماندگارى برپا شد. زيرا سر مطهر امام حسين(ع) قبل از حركت به سوى كوفه در اين محل قرار داشته است و همۀ شيعيان براى اين مسجد جامع و اين مقام رأس الحسين (ع) كه نزد آنان در شمار مقدسات دينى است، اهميّت فراوانى قائل بودند.<ref>[http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/846 ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی(ع)، ص۳۷۰]'''.'''</ref>
 
 
و ميان آن، مقامى وجود داشت كه محل قرار گرفتن سر بريده امام(ع)، پيش از انتقال آن به كوفه، به شمار مى‌آمد.<ref name=":2" />
 
 
مسجدی بود که به مسجد رأس الحسین شناخته می‌شد و گفته می شد که آن‌ها رأس شریف را در این مکان گذاشتند قبل از این که به سمت کوفه حرکت کنند.
 
پیروان مکتب اهل بیت(ع) این مکان را مقدس دانسته و بر آن مسجدی ساختند که به مسجد رأس الحسین شناخته می شد یا معروف شد.<ref name=":3" />
 
 
در ميان آن، مقام رأس‌الحسين وجود دارد و به همين دليل به اين نام معروف شده است؛ ولى به دليل ساخت خيابان دايره‌شكلى در اطراف حرم امام حسين (ع) تخريب شد.<ref name=":5">تاریخ الحرکة العلمیة فی کربلاء، ص ٢٩٣.</ref>
 
 
در وسط این مسجد بزرگ، از قدیم، مقامی به عنوان یادبود، با نام مقام رأس الحسین<ref name=":5" /> قرار داشت. این مقام جایی بود که رأس امام حسین(ع)، پیش از این که به سمت کوفه حرکت کنند، در آن محل قرار گرفته بود.<ref name=":2" />  


==ساخت==
==ساخت==
مسجد رأس الحسین(ع)، دو بار ساخته شد؛ بار نخست در سال ۳۶۹ق. به دست عضد الدوله و بار دیگر سه سال پس از تخریب آن، در سال ۱۳۶۸ق.  
در سال ۳۶۹ق. وقتی عضد الدوله به ساخت و بازسازی  مکان‌های حرمین حسینی و عباسی در کربلا اقدام کرد نزد مسجد رأس الحسین این مدرسه را بنا کرد برخی این مدرسه را نخستین مدرسه دانسته‌اند که در کربلا بنا شده است. که به مدرسه عضد الدول الاولی شناخته شد و بنا کرد این مسجد را.<ref name=":3" />


هنگامی که عضد الدوله، در سال ۳۶۹ق. به ساخت و بازسازی مکان‌های [[آستان مقدس امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]] و [[آستان مقدس حضرت عباس(ع)|حضرت عباس(ع)]] در [[کربلا]] می‌پرداخت، مدرسه‌ای ساخت که به نام مدرسه «عضد الدول الاولی» معروف شد.{{یادداشت|برخی این مدرسه را نخستین مدرسه‌ای دانسته‌اند که در کربلا بنا شده است.}} وی کنار همین مدرسه، مسجد رأس الحسین را بنا کرد. این مسجد، تا سال ۱۳۶۵ق. باقی ماند، تا این‌ که به دست طاهر قیسی تخریب شد. این مسجد، بار دیگر در سال ۱۳۶۸ق. در دو طبقه ساخته شد و تا سال ۱۴۰۷ق. باقی بود، تا این که دوباره تخریب شد.<ref name=":3" />
مسجد باقی ماند تا سال ۱۳۶۵ق که به دست طاهر قیسی تخریب شد. <ref name=":3" />  


آخرین وضعیت ساختمان مسجد پیش از تخریب نهایی (۱۴۰۷ق) اینگونه معرفی شده است: مسجد رأس‌الحسين، حياطى نسبتاً بزرگ، نمازخانه‌اى وسيع، چاه آب و حوض بزرگى داشت. مساحت این مسجد، تقريباً ٣٠٠ متر مربع بوده و در وسط ساختمان ستون بزرگى تعبيه شده بود. هنگام ورود به مسجد، ديوار سمت راست پنجره‌اى رو به بيرون داشت و در ديوار سمت صحن، محرابى قرار داشت.<ref name=":1">مسجد راس الحسين(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره۱۲، ص۱۶۳.</ref>   
در سال ۱۳۶۸ق. این مسجد در دو طبقه زیرزمین و همکف ساخته شد. <ref name=":3" /> 
 
آخرین وضعیت ساختمان مسجد پیش از تخریب نهایی اینگونه بوده است: مسجد رأس‌الحسين حياطى نسبتاً بزرگ و نمازخانه‌اى وسيع و چاه آب و حوض بزرگى داشته است. كهن‌سالانى كه اين مسجد را ديده‌اند، در توصيف آن مى‌گويند: مساحت اين مسجد تقريباً ٣٠٠ متر مربع بود و در وسط بنا ستون بزرگى تعبيه شده بود) . وارد كه مى‌شديد، ديوار سمت راست‌تان پنجره‌اى رو به بيرون داشت. در ديوار سمت صحن نيز محرابى ساخته بودند.<ref name=":1">مسجد راس الحسين(ع)، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره۱۲، ص۱۶۳.</ref>   


==تخریب==
==تخریب==
مسجد رأس الحسین(ع)، دو بار تخریب شد. بار نخست، طاهر قیسی، در سال ۱۳۶۵ق، بخش بزرگی از آن را برای باز کردن خیابان دایره‌ای دور صحن حسینی تخریب و خیابان سدره را باز کرد.<ref name=":3" /> این مسجد بخشی از خیابانی به نام حائر حسینی شد.<ref name=":1" /> عالمان به خاطر تخریب این مسجد و دیگر بناها اعتراض کردند.
مسجد باقی ماند تا سال ۱۳۶۵ق تا این که طاهر قیسی، بخش بزرگی از آن را برای باز کردن خیابان دایره‌ای دور صحن حسینی شریف ویران کرد. سپس خیابان سدره را باز کرد، مقام رأس الحسین در وسط مسجدی بود که عضد الدوله بنا کرده بود. و مدرسه در کنار مسجد از جهت غرب بود. عالمان به خاطر تخریب این مسجد و دیگر بناها در آن زمان اعتراض کردند.<ref name=":3" />
 
 
وقتى خيابان مدوّر در اطراف حرم مطهّر در تاريخ ١٩۴٨ ميلادى (مصادف با ١٣۶٨ قمرى) ساخته شد، اين مسجد تخريب جزو خيابانى به نام حائر حسينى گشت.<ref name=":1" />
 
در سال ۱۳۶۸ق. این مسجد در دو طبقه زیرزمین و همکف ساخته شد. <ref name=":3" />


تخریب دوم، ۳۹ سال پس از ساخت دوم مسجد بود. پس از اینکه مسجد، در سال ۱۳۶۸ق. ساخته شد، برای طرح توسعه [[بین الحرمین]]، در سال ۱۴۹۷ق. کاملا تخریب شد و امروزه هیچ اثری از مسجد و مقام باقی نیست.<ref name=":3" />
در سال ۱۴۰۷ق. این مسجد کاملا تخریب شد برای طرح توسعه بین الحرمین و امروزه هیچ اثری از مسجد و مقام نیست.<ref name=":3" />


==کاربرد==
==کاربرد==
شیعیان برای زیارت مقام رأس الحسین(ع) به این مسجد می‌آمدند. این مسجد نزد [[شیعه|شیعیان]] از مقدسات دینی به شمار می‌رفت و علاقه قلبی زیادی به آن داشتند.<ref name=":3" /> اين مسجد را پیش از تخریب نهایی (۱۴۹۷ق.)، هيئتى مذهبى به نام «هيئت امام حسين(ع)» مديريت مى‌كرد. در ده شب اول [[محرم]] هر سال، مجالس عزا برگزار شده و در [[عاشورا]] دسته‌اى بزرگ از مسجد بيرون آمده و به طرف حرم امام حسين(ع) حركت مى‌كرد. در اين مسجد، نشست‌هاى دينى و معرفت‌شناسى برگزار شده و در مناسبت‌هاى دينى، از سخنرانى بزرگان استفاده می‌شد.<ref name=":1" />
زیارت مقام امام حسین(ع) در این مسجد،      در وسط این مسجد بزرگ، از قدیم، مقامی (باستانی یا قدیمی) به عنوان یادبود قرار داشت. چون رأس مطهر در این محل قرار گرفته بود قبل از آن که به کوفه ببرند. و همه شیعیان علاقه قلبی زیادی به این مسجد داشتند و آن، نزد آن‌ها از مقدسات دینی به شمار می آمد.<ref name=":3" />
 
در سال های اخیر قبل از تخریب، اين مسجد را هيئتى مذهبى به نام «هيئت امام حسين (ع)» مديريت مى‌كرد و در ده شب اول محرم هر سال، مجالس عزا برگزار مى‌كردند و در عاشورا دسته‌اى بزرگ و باعظمت از مسجد بيرون آمده و به طرف حرم امام حسين (ع) حركت مى‌كرد. در اين مسجد، نشست‌هاى دينى و معرفت‌شناسى نيز برگزار مى‌شد و در مناسبت‌هاى دينى مختلف، از سخنرانى بزرگان نيز استفاده مى‌كردند.<ref name=":1" />
 
مسجد جامع رأس الحسین (ع)، مسجدی تاریخی و بزرگ بود و در وسط این مسجد بزرگ، از قدیم، مقامی (باستانی یا قدیمی) به عنوان یادبود قرار داشت. چون رأس مطهر در این محل قرار گرفته بود قبل از آن که به کوفه ببرند. و همه شیعیان علاقه قلبی زیادی به این مسجد داشتند و آن، نزد آن‌ها از مقدسات دینی به شمار می آمد.<ref name=":2" />
 
==تاریخچه==
پس مقام رأس الحسین در کربلا این سیر تاریخی را سپری کرده است:
 
بعد از ظهر عاشورا (۶۱ق) سر حسین را از این محل برداشتند تا از کربلا به کوفه و سپس شام ببرند.
 
شاید بعد از سال ۱۳۲ق. پس از سقوط دولت بنی امیه نشانه‌ای روی این مکان گذاشته شده باشد.
 
در سال ۳۶۹ق. وقتی عضد الدوله به ساخت و بازسازی  مکان‌های حرمین حسینی و عباسی در کربلا اقدام کرد نزد مسجد رأس الحسین این مدرسه را بنا کرد برخی این مدرسه را نخستین مدرسه دانسته‌اند که در کربلا بنا شده است. که به مدرسه عضد الدول الاولی شناخته شد و بنا کرد این مسجد را.
 
مسجد باقی ماند تا سال ۱۳۶۵ق تا این که طاهر قیسی، بخش بزرگی از آن را برای باز کردن خیابان دایره‌ای دور صحن حسینی شریف ویران کرد. سپس خیابان سدره را باز کرد، مقام رأس الحسین در وسط مسجدی بود که عضد الدوله بنا کرده بود. و مدرسه در کنار مسجد از جهت غرب بود. عالمان به خاطر تخریب این مسجد و دیگر بناها در آن زمان اعتراض کردند.
 
در سال ۱۳۶۸ق. این مسجد در دو طبقه زیرزمین و همکف ساخته شد. طبقه زیرزمین به عرض یک متر و طول هفت متر بود و از زمین خیابان به مقدار تقریبا یک متر بالاتر بود. اما طبقه دوم عرض آن نزدیک به دو متر ..
 
در سال ۱۴۰۷ق. این مسجد کاملا تخریب شد برای طرح توسعه بین الحرمین و امروزه هیچ اثری از مسجد و مقام نیست.<ref name=":3">دائرة المعارف الحسینیة، تاریخ المراقد، الحسین و اهل بیته و انصاره، ج۶، ص۸۴.</ref>


==اعتبار==
==اعتبار==
برخی، نوشته‌ای تاریخی برای تأیید این مقام نیافته‌اند؛ اگر چه احتمال درست بودن آن را زیاد دانسته‌اند، چون موقعیت جفرافیایی این مکان طوری است که به احتمال زیاد سر امام حسین(ع) پیش از حرکت به سمت کوفه در همین مکان قرار گرفته است.<ref name=":4">دائرة المعارف الحسینیة، تاریخ المراقد، الحسین و اهل بیته و انصاره، ج۶، ص۸۵؛ زیارتگاه‌های عراق، ص۱۸۵؛ [http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/846 ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی(ع)، ص۳۷۰]؛ تاریخ الحرکة العلمیة فی کربلاء، ص ٢٩٣.</ref>  
برخی بر این باورند که نصی تاریخی برای تایید این مقام در این مکان یافت نشده است. اگر چه امکان درست بودن آن را نیز وارد دانسته‌اند چون غیر معقول است سر امام را برای آماده شدن برای حرکت به سمت کوفه .... این مقام از نظر موقعیت جفرافیایی، احتمال صحت آن زیاد است که سر در همین مکان قرار گرفته شده باشد.<ref name=":4">دائرة المعارف الحسینیة، تاریخ المراقد، الحسین و اهل بیته و انصاره، ج۶، ص۸۵.</ref> <br />
 
==پانوشت==
==پانوشت==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
==منابع==
==منابع==
{{منابع}}
 
{{برگرفتگی
{{برگرفتگی
| پیش از لینک = کتاب [http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1472 زیارتگاه‌های عراق] و مقاله
| پیش از لینک = مقاله
| منبع = مسجد رأس الحسین(ع)،  
| منبع = مسجد رأس الحسین(ع)،  
| پس از لینک = سید سلمان آل طعمه، ترجمه حسین رضوی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۲، ص162
| پس از لینک = سید سلمان آل طعمه، ترجمه حسین رضوی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۲، ص162
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1268/1/162
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1268/1/162
}}
}}
*'''تاریخ الحرکة العلمیة فی کربلاء'''، نورالدین شاهرودی، دارالعلوم، بیروت، ۱۴۱۰ق.
*'''تاریخ الحرکة العلمیة فی کربلاء'''، نورالدین شاهرودی، دارالعلوم، بیروت، ۱۴۱۰ق.
*'''ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی(ع)'''، عبدالجواد کلیدار، ترجمه مسلم صاحبی، مشعر، تهران، ١٣٨٩ش.
*'''ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی(ع)'''، عبدالجواد کلیدار، ترجمه مسلم صاحبی، مشعر، تهران، ١٣٨٩ش.
*[https://books.google.com/books?id=q1lvEBZPbIwC&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false '''دائرة المعارف الحسینیة، تاریخ المراقد، الحسین و اهل بیته و انصاره'''،] محمدصادق محمد کرباسی، المرکز الحسینی للدراسات، لندن، ۱۴۳۲ق.
*[https://books.google.com/books?id=q1lvEBZPbIwC&printsec=frontcover&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false '''دائرة المعارف الحسینیة، تاریخ المراقد، الحسین و اهل بیته و انصاره'''،] محمدصادق محمد کرباسی، المرکز الحسینی للدراسات، لندن، ۱۴۳۲ق.
*'''زیارتگاه‌های عراق، معرفی زیارتگاه های مشهور در کشور عراق'''، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، احمد خامه یار، نشر مشعر، تهران، ۱۳۹۵ش.
*'''زیارتگاه‌های عراق، معرفی زیارتگاه های مشهور در کشور عراق'''، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم، احمد خامه یار، نشر مشعر، تهران، ۱۳۹۵ش.
{{پایان}}
{{پایان}}
{{مساجد}}
[[رده:مکان‌های تاریخی کربلا]]
[[رده:مسجدهای کربلا]]
لطفاً توجه داشته‌باشید که همهٔ مشارکت‌ها در ویکی حج منتشرشده تحت Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike در نظر گرفته‌می‌شوند (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). اگر نمی‌خواهید نوشته‌هایتان بی‌رحمانه ویرایش و توزیع شوند؛ بنابراین، آنها را اینجا ارائه نکنید.
شما همچنین به ما تعهد می‌کنید که خودتان این را نوشته‌اید یا آن را از یک منبع با مالکیت عمومی یا مشابه آزاد آن برداشته‌اید (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). کارهای دارای حق تکثیر را بدون اجازه ارائه نکنید!
لغو راهنمای ویرایش‌کردن (در پنجرهٔ تازه باز می‌شود)