| نسخهٔ فعلی |
متن شما |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| | {{در دست ویرایش|ماه=[[خرداد]]|روز=[[۹]]|سال=[[۱۴۰۳]]|کاربر=Salar }} |
| | |
| | [[رده:مقاله‌های در حال ویرایش]] |
| {{جعبه اطلاعات بنا | | {{جعبه اطلاعات بنا |
| | عنوان = مسجد سبق | | | عنوان = مسجد ذباب |
| | تصویر = 1.png | | | تصویر = مسجد ذباب فعلی.jpeg |
| | اندازه تصویر = | | | اندازه تصویر = |
| | پیوند تصویر = | | | پیوند تصویر = |
| | توضیح تصویر = | | | توضیح تصویر = |
| | نام‌های دیگر = | | | نام‌های دیگر = مسجد قرین * مسجد الرایه |
| | مکان = [[عربستان]] • [[مدینه]] | | | مکان = [[عربستان]] * [[مدینه]] * در نزديكى [[كوه سلع]] بر فراز جبل ذباب |
| | کاربری = مسجد | | | کاربری = مسجد |
| | بزرگداشت نزد = مسلمانان | | | بزرگداشت نزد = مسلمانان |
| خط ۱۲: |
خط ۱۵: |
| | باورها = نماز خواندن پیامبر(ص) در محدوده این مسجد | | | باورها = نماز خواندن پیامبر(ص) در محدوده این مسجد |
| | آیین‌ها = اقامه نماز جماعت | | | آیین‌ها = اقامه نماز جماعت |
| | زمان پایه‌گذاری = قرن اول هجری | | | زمان پایه‌گذاری = عصر نبوی |
| | بنیانگذار = عمر بن عبدالعزیز | | | بنیانگذار = |
| | رویدادها = | | | رویدادها = تخریب خانه های اطراف مسجد در اواخر 2023میلادی |
| | بازسازی‌ها = | | | بازسازی‌ها = آخرین بازسازی سال 2022 میلادی |
| | ویژگی‌های تاریخی = | | | ویژگی‌های تاریخی = محل اسکان پیامبر(ص) پیش از شروع غزوه خندق |
| | مساحت = | | | مساحت = |
| | طول = | | | طول = |
| | عرض = | | | عرض = |
| | ارتفاع = | | | ارتفاع = |
| | وضعیت بنا = مفقود | | | وضعیت بنا = موجود |
| | گنجایش = | | | گنجایش = 100 نفر |
| | امکانات = | | | امکانات = |
| | بخش‌های بنا = | | | بخش‌های بنا = محراب و مصلی |
| | ویژگی‌ها = | | | ویژگی‌ها = مکان خیمه [[پیامبر اسلام(ص)]] و خواندن نماز در هنگام كندن خندق در جريان [[جنگ احزاب]] |
| | عرض جغرافیایی = 24.473037 | | | عرض جغرافیایی = 24.473020 |
| | طول جغرافیایی = 39.604966 | | | طول جغرافیایی = 39.605135 |
| | توضیح نقشه = | | | توضیح نقشه = |
| }}'''مسجد سَبْق''' یکی از مساجد قدیمی [[مدینه]] است. این مسجد در زمان [[حضرت محمد (ص)]] در مسیر مسابقه اسب‌ها بوده و پیامبر در آن محدوده نماز خوانده است. بنای اولیه مسجد سبق در عهد عمر بن عبدالعزیز (بین سال‌های 87-93ق) ساخته شد.
| | }} |
| | |
| ساختمان مسجد سبق در سال 2005 م با هدف توسعه آن تخریب شد؛ اما این پروژه به علت مشکلاتی، به سرانجام نرسیده است و هم اکنون اثری از مسجد باقی نیست.
| |
| == پیشینه ==
| |
| [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام(ص)]] در محدوده مسجد سبق نماز خوانده است. ایشان در این محدوده که در مسیر مسابقه اسب‌ها بوده، می‌نشست و مسابقه را مشاهده می‌کرد.<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص13.</ref>
| |
| | |
| == پیدایش و نام مسجد ==
| |
| برخی پژوهشگران بر اساس گزارش‌های موجود معتقدند که بنای اولیه مسجد سبق در عهد عمر بن عبدالعزیز در میانه حکومت وی بر مدینه(بین سال‌های 87-93ق) ساخته شد.<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص19.</ref> و برخی این مسجد را همان مسجدی دانسته‌اند که به گزارش سمهودی، تاریخ‌نگار مدینه، در قرن نهم هجری به دستور قاضی حرمین، سید محی‌الدین حنبلی، بازسازی شد.<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=135 وفاء الوفاء سمهودی، ج3،ص135]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=182 تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، خیاری، احمد یاسین احمد، ص182.]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=161 المدينه المنوره تطورها العمراني، ص161]</ref>
| |
| == تاریخچه جدید بنا و تخریب ==
| |
| در سال 1303ق/1885م تجدید بنای این مسجد با سنگ و سفیدکاری برخی اجزاء، صورت گرفت.<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص20.</ref> اتمام مأذنه مربعی شکل مسجد و برخی بخش های دیگر نیز در ابتدای عهد سعودی شکل گرفت.<ref name=":1" /> به گفته احمد خیاری(درگذشت: 1380ق/1960م)، محقق مدینه‌شناس، حکومت سعودی توجه زیادی جهت مرمت و توسعه بنا، تهیه فرش و تعیین خدمه مسجد به خرج داده و در نتیجه این مسجد جزو مساجد بزرگ مدینه شده بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=182 تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، خیاری، احمد یاسین احمد، ص182.]</ref>
| |
| | |
| در زمان ملک فیصل(1391ق) نیز تجدید و ارتقاء ساختمان مسجد اجرایی شده است.<ref name=":1">معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص27.</ref> همچنین به نوشته کعکی، در سال 1425ق/2005م وزارت اوقاف عربستان اقدام به انهدام ساختمان مسجد با هدف توسعه آن می‌کند؛ اما اتمام پروژه بنای جدید مسجد سبق، به علت مشکلات اداری و مالی متوقف مانده و در حال حاضر زمین مسجد در محدوده زیرگذر غربی مسجد النبی (طریق سلطانة) قرار دارد و از یادها رفته است.<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص22.</ref>
| |
| | |
| == نگارخانه ==
| |
| <gallery>
| |
| پرونده:سبق3.jpg|alt=|نمای نزدیک مسجد پیش از تخریب
| |
| پرونده:سبق2.webp|alt=|تصویر مسجد در حاشیه طریق السلطانه 1976میلادی
| |
| پرونده:سبق1.jpg|alt=|تصویر بالایی: شمایل قدیمی مسجد در حدود 1890میلادی و پیش از بازسازی های سعودی، با مأذنه گرد و دارای گنبد.
| |
| </gallery>
| |
| | |
| == پانویس ==
| |
| {{پانویس}}
| |
| ==منابع ==
| |
| {{منابع}}
| |
| *'''معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱م.
| |
| *'''تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا'''، خیاری، احمد یاسین احمد. ۱۴۱۹. ۱ج. ریاض عربستان: المملکة العربیة السعودیة. الأمانة العامة للإحتفال بمرور مائة عام علی تأسیس المملکة.
| |
| *'''وفاء الوفا بأخبار دار المصطفى'''، نورالدين على السمهودى، بيروت، داراحياء التراث العربى، ١٩٩۵.
| |
| *'''المدينه المنوره تطورها العمراني'''، صالح لمعی مصطفی، بیروت، دارالنهضة العربیة، 1981.{{پایان}}
| |
| {{اماکن مدینه}}
| |
