در حال ویرایش مسجد سبق

{{جعبه اطلاعات بنا
| عنوان = مسجد سبق
| تصویر = 1.png
| اندازه تصویر = 
| پیوند تصویر = 
| توضیح تصویر = 
| نام‌های دیگر = 
| مکان = [[عربستان]] • [[مدینه]]
| کاربری = مسجد
| بزرگداشت نزد = مسلمانان
| وابسته به دین/مذهب = اسلام
| باورها = نماز خواندن پیامبر(ص) در محدوده این مسجد
| آیین‌ها = اقامه نماز جماعت
| زمان پایه‌گذاری = قرن اول هجری
| بنیانگذار = عمر بن عبدالعزیز
| رویدادها = مسجد سبق در مسیر مسابقه اسب‌ها بود و پیامبر در این محوطه می‌نشست و مسابقه را تماشا می‌کرد
| بازسازی‌ها = 
| ویژگی‌های تاریخی = 
| مساحت = 
| طول = 
| عرض = 
| ارتفاع = 
| وضعیت بنا = مفقود
| گنجایش = 
| امکانات = 
| بخش‌های بنا = 
| ویژگی‌ها = 
| عرض جغرافیایی = 24.473037
| طول جغرافیایی = 39.604966
| ‌ توضیح نقشه = 
}}'''مسجد سَبْق''' یکی از مساجد قدیمی [[مدینه]] است. این مسجد در زمان [[حضرت محمد (ص)]] در مسیر مسابقه اسب‌ها بوده و پیامبر در آن محدوده نماز خوانده است. بنای اولیه مسجد سبق در عهد عمر بن‌ عبدالعزیز (بین سال‌های 87-93ق) ساخته شد.

ساختمان مسجد سبق در سال 2005 م با هدف توسعه آن تخریب شد؛ اما این پروژه به علت مشکلاتی، به سرانجام نرسیده است و هم اکنون اثری از مسجد باقی نیست.
== پیشینه و نام مسجد==
گفته شده [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام(ص)]] در محدوده مسجد سبق نماز خوانده است. همچنین در این محدوده که در مسیر مسابقه اسب‌ها بوده، می‌نشست و مسابقه را مشاهده می‌کرد.<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص13.</ref>

سَبْق در لغت به معنای مسابقه اسب دوانی و مانند آن و پیشی گرفتن (سبقت) است.<ref>فرهنگ فقه فارسی، ج۴، ص۳۷۵.</ref>
=== پیدایش===
به نوشته [[عبدالعزیز کعکی]] در معالم المدینه المنوره، بر اساس گزارش‌های موجود، بنای اولیه مسجد سبق در عهد عمر بن‌ عبدالعزیز و در میانه حکومت وی بر مدینه(بین سال‌های 87-93ق) ساخته شد؛<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص19.</ref> اما برخی این مسجد را همان مسجدی دانسته‌اند که به گزارش سمهودی، تاریخ‌نگار مدینه، در قرن نهم هجری به دستور قاضی حرمین، سید محی‌الدین حنبلی، بازسازی شد.<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:وفاء_الوفاء_سمهودی_ج۳.pdf&page=135 وفاء الوفاء سمهودی، ج3،ص135]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:تاریخ_معالم_المدینه_المنوره_قدیما_و_حدیثا.pdf&page=182 تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، خیاری، احمد یاسین احمد، ص182.]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدينه_المنوره_تطورها_العمراني.pdf&page=161 المدينه المنوره تطورها العمراني، ص161]</ref>

== تاریخچه تجدید بنا و تخریب ==
در سال 1303ق/1885م تجدید بنای مسجد سبق با سنگ و سفیدکاری برخی اجزاء، صورت گرفت.<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص20.</ref> اتمام مأذنه مربعی شکل مسجد و برخی بخش های دیگر نیز در ابتدای عهد سعودی ساخته شد.<ref name=":1" /> به گفته احمد خیاری(درگذشت: 1380ق/1960م)، مدینه‌شناس، حکومت سعودی توجه زیادی جهت مرمت و توسعه بنا، تهیه فرش و تعیین خدمه مسجد سبق به خرج داده و در نتیجه این مسجد جزو مساجد بزرگ مدینه شده بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=182 تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، خیاری، احمد یاسین احمد، ص182.]</ref>

در زمان ملک فیصل(1391ق) نیز تجدید و ارتقاء ساختمان مسجد اجرایی شده است.<ref name=":1">معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص27.</ref> همچنین به نوشته کعکی، در سال 1425ق/2005م وزارت اوقاف عربستان اقدام به انهدام ساختمان مسجد با هدف توسعه آن می‌کند؛ اما اتمام پروژه بنای جدید مسجد سبق، به علت مشکلات اداری و مالی متوقف مانده و در حال حاضر زمین مسجد در محدوده زیرگذر غربی مسجد النبی (طریق سلطانة) قرار دارد و از یادها رفته است.<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص22.</ref>

== نگارخانه ==
<gallery mode="packed" heights="150px">
پرونده:سبق3.jpg|alt=|نمای نزدیک مسجد پیش از تخریب
پرونده:سبق2.webp|alt=|تصویر مسجد در حاشیه طریق السلطانه 1976میلادی 
پرونده:سبق1.jpg|alt=|تصویر بالایی: شمایل قدیمی مسجد در حدود 1890میلادی و پیش از بازسازی های سعودی، با مأذنه گرد و دارای گنبد.
</gallery>

== پانویس ==
{{پانویس}}
==منابع ==
{{منابع}}
*'''معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱م.
*'''تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا'''، خیاری، احمد یاسین احمد. ۱۴۱۹. ۱ج. ریاض  عربستان: المملکة العربیة السعودیة. الأمانة العامة للإحتفال بمرور مائة عام علی تأسیس المملکة.
*'''فرهنگ فقه فارسی'''، جمعی از محققان، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش.
*'''وفاء الوفا بأخبار دار المصطفى'''، نورالدين على السمهودى، بيروت، داراحياء التراث العربى، ١٩٩۵.
*'''المدينه المنوره تطورها العمراني'''، صالح لمعی مصطفی، بیروت، دارالنهضة العربیة، 1981.{{پایان}}
{{اماکن مدینه}}
[[رده:مسجدهای مدینه]]
[[رده:مسجدهای تخریب شده مدینه]]