| نسخهٔ فعلی |
متن شما |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| | {{در دست ویرایش|ماه=[[خرداد]]|روز=[[۹]]|سال=[[۱۴۰۳]]|کاربر=Salar }} |
| | |
| | [[رده:مقاله‌های در حال ویرایش]] |
| {{جعبه اطلاعات بنا | | {{جعبه اطلاعات بنا |
| | عنوان = مسجد سبق | | | عنوان = مسجد سبق |
| خط ۶: |
خط ۹: |
| | توضیح تصویر = | | | توضیح تصویر = |
| | نام‌های دیگر = | | | نام‌های دیگر = |
| | مکان = [[عربستان]] • [[مدینه]] | | | مکان = [[عربستان]] * [[مدینه]] * |
| | کاربری = مسجد | | | کاربری = مسجد |
| | بزرگداشت نزد = مسلمانان | | | بزرگداشت نزد = مسلمانان |
| خط ۲۲: |
خط ۲۵: |
| | ارتفاع = | | | ارتفاع = |
| | وضعیت بنا = مفقود | | | وضعیت بنا = مفقود |
| | گنجایش = | | | گنجایش = 100 نفر |
| | امکانات = | | | امکانات = |
| | بخش‌های بنا = | | | بخش‌های بنا = محراب و مصلی |
| | ویژگی‌ها = | | | ویژگی‌ها = |
| | عرض جغرافیایی = 24.473037 | | | عرض جغرافیایی = 24.473037 |
| | طول جغرافیایی = 39.604966 | | | طول جغرافیایی = 39.604966 |
| | توضیح نقشه = | | | توضیح نقشه = |
| }}'''مسجد سَبْق''' یکی از مساجد قدیمی [[مدینه]] است. این مسجد در زمان [[حضرت محمد (ص)]] در مسیر مسابقه اسب‌ها بوده و پیامبر در آن محدوده نماز خوانده است. بنای اولیه مسجد سبق در عهد عمر بن عبدالعزیز (بین سالهای 87-93ق) ساخته شد. | | }}'''مسجد سَبْق''' یکی از مساجد قدیمی [[مدینه|شهر مدینه]] است. این مسجد به دلیل موقعیت تاریخی و فرهنگی‌اش و همچنین ارتباط آن با دوران [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام(ص)]]، اهمیت ویژه‌ای دارد. ساختمان مسجد هم‌اکنون در سال 2024 وجود ندارد و در عملیات های عمرانی عربستان تخریب شده است. |
|
| |
|
| ساختمان مسجد سبق در سال 2005 م با هدف توسعه آن تخریب شد؛ اما این پروژه به علت مشکلاتی، به سرانجام نرسیده است و هم اکنون اثری از مسجد باقی نیست.
| |
| == پیشینه == | | == پیشینه == |
| [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام(ص)]] در محدوده مسجد سبق نماز خوانده است. ایشان در این محدوده که در مسیر مسابقه اسب‌ها بوده، می‌نشست و مسابقه را مشاهده می‌کرد.<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص13.</ref>
| | پیامبر گرامی اسلام (ص) در محدوده مسجد سبق نماز خوانده اند. ایشان در این محدوده که در مسیر مسابقه اسب‌ها بوده، می‌نشستند و مسابقه را مشاهده می‌کردند.<ref>معالم المدینه النوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، مجلد 2، ص13</ref> |
|
| |
|
| == پیدایش و نام مسجد == | | == پیدایش و نام مسجد == |
| برخی پژوهشگران بر اساس گزارش‌های موجود معتقدند که بنای اولیه مسجد سبق در عهد عمر بن عبدالعزیز در میانه حکومت وی بر مدینه(بین سالهای 87-93ق) ساخته شد.<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص19.</ref> و برخی این مسجد را همان مسجدی دانسته‌اند که به گزارش سمهودی، تاریخ‌نگار مدینه، در قرن نهم هجری به دستور قاضی حرمین، سید محی‌الدین حنبلی، بازسازی شد.<ref name=":0">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=135 وفاء الوفاء سمهودی، ج3،ص135]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=182 تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، خیاری، احمد یاسین احمد، ص182.]</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=161 المدينه المنوره تطورها العمراني، ص161]</ref>
| | بنای اولیه مسجد در عهد عمر بن عبدالعزیز در میانه حکومت وی بر مدینه(بین سالهای 87-93هجری) ساخته شده.<ref name=":0">معالم المدینه النوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، مجلد 2، ص19</ref> |
| | |
| | در قرن نهم هجری «قاضی الحرمین علامه سید محی‌الدین حنبلی» در این محدوده، مسجدی می‌سازد که به نظر میرسد تاسیس بنای مجدد در مکان مسجدسبق بوده که در طول زمان مفقود شده بود.<ref name=":0" /> |
| | |
| == تاریخچه جدید بنا و تخریب == | | == تاریخچه جدید بنا و تخریب == |
| در سال 1303ق/1885م تجدید بنای این مسجد با سنگ و سفیدکاری برخی اجزاء، صورت گرفت.<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص20.</ref> اتمام مأذنه مربعی شکل مسجد و برخی بخش های دیگر نیز در ابتدای عهد سعودی شکل گرفت.<ref name=":1" /> به گفته احمد خیاری(درگذشت: 1380ق/1960م)، محقق مدینه‌شناس، حکومت سعودی توجه زیادی جهت مرمت و توسعه بنا، تهیه فرش و تعیین خدمه مسجد به خرج داده و در نتیجه این مسجد جزو مساجد بزرگ مدینه شده بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=182 تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، خیاری، احمد یاسین احمد، ص182.]</ref> | | در عهد [[شریف باشا|شریف پاشا]] (1303ه/1885م) تجدید بنای این مسجد با سنگ و سفیدکاری اجزای بنا، صورت گرفت.<ref>معالم المدینه النوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، مجلد 2، ص20</ref> |
|
| |
|
| در زمان ملک فیصل(1391ق) نیز تجدید و ارتقاء ساختمان مسجد اجرایی شده است.<ref name=":1">معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص27.</ref> همچنین به نوشته کعکی، در سال 1425ق/2005م وزارت اوقاف عربستان اقدام به انهدام ساختمان مسجد با هدف توسعه آن میکند؛ اما اتمام پروژه بنای جدید مسجد سبق، به علت مشکلات اداری و مالی متوقف مانده و در حال حاضر زمین مسجد در محدوده زیرگذر غربی مسجد النبی (طریق سلطانة) قرار دارد و از یادها رفته است.<ref>معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، ج2، ص22.</ref> | | اتمام مئذنه مربعی شکل مسجد و برخی بخش های دیگر نیز در ابتدای عهد سعودی شکل گرفت و در زمان ملک فیصل(1391ه) نیز تجدید و ارتقاء ساختمان مسجد اجرایی شده است.<ref>معالم المدینه النوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، مجلد 2، ص27</ref> |
|
| |
|
| == نگارخانه ==
| | در دوران معاصر در سال 1425ه/2005م وزارت اوقاف اقدام به انهدام ساختمان مسجد با هدف توسعه آن میکند. اما انشاء بنای مسجد و اتمام پروژه به علت مشکلات اداری و مالی متوقف مانده. و در حال حاضر زمین مسجد در محدوده زیرگذر غربی مسجد النبی (طریق سلطانة) قرار دارد و از یادها رفته است.<ref>معالم المدینه النوره بین العماره و التاریخ، جزء 4، مجلد 2، ص22</ref> |
| <gallery>
| |
| پرونده:سبق3.jpg|alt=|نمای نزدیک مسجد پیش از تخریب
| |
| پرونده:سبق2.webp|alt=|تصویر مسجد در حاشیه طریق السلطانه 1976میلادی
| |
| پرونده:سبق1.jpg|alt=|تصویر بالایی: شمایل قدیمی مسجد در حدود 1890میلادی و پیش از بازسازی های سعودی، با مأذنه گرد و دارای گنبد.
| |
| </gallery> | |
|
| |
|
| == پانویس == | | == پانویس == |
| خط ۵۴: |
خط ۵۴: |
| {{منابع}} | | {{منابع}} |
| *'''معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱م. | | *'''معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱م. |
| *'''تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا'''، خیاری، احمد یاسین احمد. ۱۴۱۹. ۱ج. ریاض عربستان: المملکة العربیة السعودیة. الأمانة العامة للإحتفال بمرور مائة عام علی تأسیس المملکة.
| |
| *'''وفاء الوفا بأخبار دار المصطفى'''، نورالدين على السمهودى، بيروت، داراحياء التراث العربى، ١٩٩۵.
| |
| *'''المدينه المنوره تطورها العمراني'''، صالح لمعی مصطفی، بیروت، دارالنهضة العربیة، 1981.{{پایان}}
| |
| {{اماکن مدینه}}
| |
