| نسخهٔ فعلی |
متن شما |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{جعبه اطلاعات بنای مذهبی | | {{در دست ویرایش|ماه=[[بهمن]]|روز=[[۲۲]]|سال=[[۱۳۹۷]]|کاربر=A sharefat }} |
| | عنوان =مسجد سقیا | | |
| | تصویر =مسجد سقیا.jpeg | | [[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]] |
| | اندازه تصویر =350px | | '''مسجد سُقْیا'''، که به نام مسجد عنبریه هم شناخته می‌شود، یکی از مساجد مهم [[شهر مدینه]] است و در داخل محوطه ايستگاه قطار در عنبريه، در قسمت جنوب شرقی آن قرار دارد. |
| | بنیانگذار = | | |
| | تأسیس =
| | سقيا در لغت به معنای نوشيدن است و السقیا نام قريه‌‌ای در اطراف مدینه بوده که پیامبر اسلام(ص) از چاه خانه‌های سقیا آب نوشیده‌اند. |
| | کاربری =مسجد
| | |
| | مکان =[[عربستان]] * [[مدینه]] * در داخل محوطه ایستگاه قطار در عنبریه
| | همچنین گفته شده که [[رسول خدا(ص)]] هنگام رفتن به بدر از آب چاه سقیا وضو گرفته در آنجا نماز خواندند و دعا كردند، سپس در آنجا مسجدى ساخته شد. |
| | نام‌های دیگر =مسجد الرئوس
| | |
| | وقایع مرتبط = نمازخواندن [[رسول خدا(ص)]] هنگام رفتن به [[بدر]]
| | در اين باره که آيا مسجد سقيا باقی مانده يا از ميان رفته است، اختلاف وجود دارد. |
| | ظرفیت =
| | ==پیشینه مسجد== |
| | وضعیت =فعال
| | این مسجد در حرّه سقیا قرار داشته و بر اساس روایتی، [[رسول خدا(ص)]] در آنجا، از آب چاه سقیا وضو گرفته و برای مردم [[مدینه]] دعا کرده است. |
| | مساحت =
| | |
| | امکانات =
| | در روایتی آمده است که حضرت وارد حرّه سقیا شدند و در محلی که متعلق به [[سعد وقاص]] بود، فرود آمدند. در آنجا آب خواستند، سپس وضو گرفته، رو به سوی [[قبله]] کردند و فرمودند: |
| | شماره ثبت =
| |
| | معمار =
| |
| | سبک =
| |
| | بازسازی =۱۳۸۰-۱۳۸۱ شمسی
| |
| | وبگاه =
| |
| | وبگاه =
| |
| | عرض جغرافیایی =24.460978804906006
| |
| | طول جغرافیایی =39.600122974068185
| |
| }}
| |
| '''مسجد سُقْیا'''، یکی از مساجد شهر [[مدینه]] است که در قسمت جنوب شرقی ایستگاه قطار مدینه، در محله عنبریه، قرار دارد. به این مسجد سقیا گفته می‌شود؛ زیرا در منطقه سقیا و نزدیک [[چاه سقیا]] واقع شده است. [[پیامبر(ص)]] در مسیر [[غزوه بدر|بدر]]، در سقیا از سپاهش سان دید، نماز خواند، برای اهل مدینه دعا کرد و از چاه سقیا آب نوشید.
| |
|
| |
|
| ==موقعیت==
| | خدایا! ابراهیم بنده و خلیل تو، برای اهل مکه دعای به برکت کرد. من هم بنده و رسول تو، برای برکت اهل مدینه دعا می‌کنم. <ref>المساجد الاثریه، ص٩٩.</ref> |
| مسجد سقیا داخل حصار ساختمان ایستگاه راه‌آهن عنبریه و در جنوب شرقی آن قرار دارد. چاه سقیا در جنوب آن مسجد واقع است و خیابان طریق مکه، آن دو را از هم جدا می‌کند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87.pdf&page=136 آثار المدینة المنورة، ص136]</ref>
| |
|
| |
|
| در حال حاضر، مسجد سقیا در داخل ایستگاه راه آهن قرار گرفته است. <ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص 367.</ref> | | نیز گفته شده که رسول خدا(ص) در مسیر حرکت به سوی [[بدر]]، در اینجا توقف کرد و پس از دیدن سان از سپاهیانش، افراد کم سن و سال را بازگرداند. |
|
| |
|
| ==دلیل نام‌گذاری== | | ==موقعیت جغرافیایی== |
| به این مسجد سقیا گفته می‌شود؛ زیرا در منطقه سقیا و نزدیک چاه سقیا واقع شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=102 المساجد الاثریة فی المدینة المنورة]، ص102.</ref>
| |
|
| |
|
| ====قبة الرئوس====
| | منطقه سقیا که در آن چاه‌های آب چندی بوده، اکنون در حوالی ایستگاه قطار قدیم مدینه در عنبریه است. در حال حاضر در داخل محوطه بزرگ ایستگاه عنبریه و در گوشه‌ای از آن، جنب خیابان، مسجدی بسیار کهنه و کثیف دیده می‌شود. این مسجد در آثار تاریخی، با نام «مسجد سُقْیا» شناخته شده است. |
| از قرن یازدهم به بعد، این مسجد به قبة الرئوس (قبة الرؤوس) نیز معروف بوده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87.pdf&page=136 آثار المدینة المنورة، ص136] نیز ر. ک: [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D8%B5%D9%81_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87.pdf&page=36 وصف المدینة المنورة، ص36]؛ مرآة الحرمین، ج1، ص418.</ref> بنابر گزارش علی حافظ، به این دلیل قبةالرئوس نامیده شده که ترکان عثمانی سرهای راهزن‌های صحرا را قطع می‌کردند و در آن می‌گذاشتند.<ref>ر.ک: آثار المدینة المنورة، ص136؛ فصول من تاریخ المدینة المنورة، ص146.</ref>به نظر عیاشی تاریخ‌نگار مدینه، معروف شدن این مسجد به قبةالرئوس، اثر بدی دارد و این نام شایسته مسجد نیست. <ref> [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D8%B6%DB%8C_%D9%88_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%A7%D8%B6%D8%B1.pdf&page=196 المدینة بین الماضی و الحاضر، ص192.]</ref>
| |
|
| |
|
| ==پیامبر(ص) در سقیا==
| | در یکی از نوشته‌های تاریخی متاخر، درباره محل آن آمده است: مسجد سقیا در داخل محوطه ایستگاه قطار در عنبریه، در قسمت جنوب شرقی آن است. <ref>المعالم الاثیرة فی السنّة و السیره، ص٢54.</ref> |
| حضرت محمد(ص) در مسیر مدینه به بدر (در [[غزوه بدر]]) در سقیا توقف کرد و نماز خواند و دعا کرد: همچنان‌که خداوند پس از دعای [[حضرت ابراهیم(ع)]] برای اهل مکه برکت قرار داد، برای اهل مدینه نیز برکت قرار دهد.<ref>جامع الصحیح، ج5، ص528، ح3914؛ برای اطلاعات بیشتر نک: مدینه‌شناسی، ج1، ص 212</ref> گفته شده که پیامبر در این مکان از سپاهش سان دید.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B4%D8%A8%D9%87.pdf&page=72 تاریخ المدینة المنورة، ج1، ص72.]</ref>
| | ==اختلاف در بقای مسجد== |
| | در این باره که آیا مسجد سقیا باقی مانده یا از میان رفته، دو نظریه مطرح است؛ برخی بر این باورند که امروزه اثری از مسجد سقیا باقی نیست و برخی دیگر آن را همین مسجدی می‌دانند که در حال حاضر در داخل محوطه ایستگاه باقی مانده است. |
|
| |
|
| گزارش شده که پیامبر(ص) در مسیر رفتن به بدر، از چاه سقیا آب نوشید.<ref>الطبقات الکبری، ج1، ص504. </ref>
| | محمد الیاس عبدالغنی شواهد فراوانی آورده تا نشان دهد که مسجد موجود در محوطه ایستگاه، همان مسجد سقیای زمان رسول خدا(ص) است. <ref>المساجد الاثریة، ص١٠٣.</ref> آثار این مسجد، مدتها پیش از سمهودی (م٩١١) از میان رفته و با تلاش وی، آثار قدیمی آن پیدا شده وسپس بازسازی گردیده است. |
| ==تاریخ مسجد سقیا==
| |
| [[ابن شبه]] این مسجد را از مساجدی می‌شمارد که پیامبر(ص) در آن نماز خوانده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B4%D8%A8%D9%87.pdf&page=72 تاریخ المدینة المنورة، ج1، ص72.]</ref> بنابر گزارش [[سمهودی]]، [[عمر بن عبد العزیز|عمر بن عبدالعزیز]] این مسجد را در محل نماز پیامبر(ص) ساخته است. بنابر عبارت سمهودی به نقل از ابوعبدالله اسدی، از مورخان سده‌های نخست، این مسجد، به عنوان یکی از مساجد تاریخی مدینه، مشهور بوده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=198 وفاء الوفا، ج3، ص198.]</ref>
| |
| ====گزارش سمهودی درباره مسجد سقیا====
| |
| در زمان سمهودی این مسجد از میان رفته بود. او به محل مسجد رفت و با دیدن یک سنگ بزرگ ساختمانی، دستور داد آنجا را حفاری کنند. پس از کاوش، محراب و چهار گوشه مسجد سقا ظاهر شد. سمهودی بر اساس تزیینات و کنده‌کاری سنگ‌هایی که کشف شد معتقد بود که این ساختمان در زمان عمر بن عبدالعزیز ساخته شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=200 وفاء الوفا، ج3، ص200.]</ref> بنابر گزارش سمهودی، مسجد سقیا در زمان وی، روی همان پایه‌های اولیه‌اش که مربعی به مساحت حدود هفت ذراع در هفت ذراع بود، تجدید بنا شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=200 وفاء الوفا، ج3، ص200.]</ref> گزارش احمد عباسی در قرن یازدهم نیز مساحت این مسجد را تایید می‌کند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%B9%D9%85%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%81%DB%8C_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1.pdf&page=194 عمدة الاخبار، ص189.]</ref>
| |
|
| |
|
| بنابر گزارشی از سال ۱۰۷۳ق. (۱۶۶۲م.)، این مسجد در سمت چپ راه منتهی به [[مدینه]] از مسیر [[وادی عقیق|عقیق]]، در [[حره وبره|حره غربی]] واقع شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%AD%D9%84%D9%87_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%8A%D8%A7%D8%B4%D9%8A%D9%87%D8%8C_%D8%AC_1.pdf&page=396 الرحلة العیاشیه، ج1، ص395.]</ref>
| | ==وضعیت فعلی== |
| ====نظریه یاسین خیاری====
| | مسجد سقيا در حال حاضر در ۴٠٠ مترى غرب ميدان عنبريه، مشرف به جاده مدينه - جده - مكه واقع شده است. |
| دانشمندان سده‌های نخستین و سده‌های میانه، هم‌عقیده‌اند که مسجد سقیا، مسجدی تاریخی است که امروزه داخل ایستگاه راه‌آهن قرار دارد. یاسین الخیاری، تاریخ‌نگار معاصر مدینه، بر آن بود: بناى مخروبه‌اى که در زمان او در کنار چاه سقیا قرار داشت و برای توسعه راه تخریب شد، همان مسجد سقیاست. <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=149 تاریخ معالم المدینة المنورة، ص149.]</ref> این بناى مخروبه، در تصویری که او در کتابش آورده، به روشنی به چشم می‌خورد. محمد الیاس عبدالغنی، با دلایل متعدد، نظریه مشهور را اثبات و نظریه خیاری را رد کرده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=102 المساجد الاثریة فی المدینة المنورة]، صص 102 - 106.</ref>
| |
|
| |
|
| ==توصیف مسجد==
| | تاریخ‌پژوه معاصر آقای رسول جعفریان در سال 1375 ش موفق به زیارت این مسجد شد. وی در توصیف وضعیت مسجد چنین می‌نویسد: |
| شنقیطی مسجد سقیا را این‌گونه توصیف می‌کند: «داخل ساختمان‌های ایستگاه راه‌آهن از جهت جنوب، مسجد سقیا دیده می‌شود که دارای گنبدهای سه‌گانه است. گنبد میانی بزرگ‌تر است».<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D8%AF%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AB%D9%85%DB%8C%D9%86_%D9%81%DB%8C_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%AF%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86.pdf&page=237 الدر الثمین، ص237.]</ref>
| |
|
| |
|
| ساختمان مسجد دارای برش‌های عمودی و افقی و از سه فضای خالی یا شکاف تشکیل شده که با سه گنبد پوشیده شده‌اند. گنبد میانی از همه گنبدها بزرگ‌تر است. محرابش در دیوار قبله است. در نیمه دیوار شمالی، شرقی و غربی ساختمان آن، دریچه قوسدار و هلالی‌شکلی با قوسی دایره‌ای‌شکل تعبیه شده است. دیوارها با گچ سفید گچکاری شده‌اند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=209 المدینة المنورة و تطورها العمرانی، ص209-210.]</ref>
| | "در آن زمان (1375 ش) مسجد عبارت از سه اتاق در عرض هم بود که محرابی در اتاق وسط به چشم می‌خورد. طول مسجد با دیوار ١٢ متر و عرض دیوار 4 متر. متاسفانه به دلیل بی‌توجهی، محیط آن بسیار کثیف و دور از شان یک مسجد بود. |
|
| |
|
| ==گالری==
| | در سفری که در سال 1380 ش به آن سمت داشتم، دریافتم که اداره آثار باستانی، مصمم شده است تا ایستگاه راه آهن را تجدید کند. مسجد سقیا که در درون محوطه ایستگاه قرار داشته نیز بازسازی شده و در سال 81 به صورت یک مسجد زیبا درآمده بود". |
| <gallery mode="packed" heights="150px">
| |
| پرونده:مسجد سقیا قرن18.jpg|تصویر قدیمی مسجد سقیا مربوط به دهه هشتاد میلادی.
| |
| پرونده:مسجد سقيا قرن 18 (2.jpg|تصویر قدیمی مسجد سقیا مربوط به دهه هشتاد میلادی.
| |
| پرونده:مسجد سقيا 7.jpg|تصویر بنای تخریب شده، منسوب به مسجد سقیا در کتاب تاریخ معالم المدینه المنوره ، صفحه 149.
| |
| پرونده:مسجد سقيا 3.jpg|تصویر مسجد سقیا پس از بازسازی
| |
| پرونده:مسجد سقيا 4.jpg
| |
| پرونده:مسجد سقيا 5.jpg|تصویر محراب مسجد سقیا
| |
| پرونده:مسجد سقيا 6.jpg
| |
| </gallery>
| |
|
| |
|
| | اين مسجد که امروزه بشكل كاملا زيبا و به سبک مسجد ايا صوفياست، توسط عثمانيها بنا شده است و بنام مسجد «عنبريه» معروف است، كه همان مسجد سقيا مى‌باشد. |
| ==پانویس== | | ==پانویس== |
| {{پانویس}} | | {{پانویس}} |
| ==منابع == | | ==منابع == |
| {{منابع}} | | {{منابع}} |
| *'''آثار اسلامی مکه و مدینه'''، رسول جعفریان، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش.
| | |
| *'''آثار المدینه المنوره''''، عبدالقدوس الانصاری، مدینه، المکتبه السلفیه، ۱۳۹۳ق.
| | {{برگرفتگی |
| *'''تاریخ المدینة المنورة (ابن شبه)''''، ابن شبه نمیری (م.۲۶۲ق)، ترجمه حسین صابری، تهران، مشعر، ۱۳۸۰ش.
| | |پیش از لینک = کتاب |
| *'''تاریخ المعالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا''''، احمد یاسین الخیاری الحسینی، ریاض، الامانة العامة للاحتفال بمرور مائة عام علی تأسیس المملکة، ۱۴۱۹ق. / ۱۹۹م
| | |منبع = آثار اسلامی مکه و مدينه، رسول جعفریان. |
| *'''الجامع الصحیح و هو سنن الترمذی'''، محمد بن عیسی الترمذی، حققها احمد محمد شاکر، قاهره، دارالحدیث، ۱۴۱۹ق.
| | |پس از لینک = بخش «مسجد سقیا»، ج1، ص367، |
| *'''الدر الثمین فی معالم دارالرسول(ص)'''،محمد الامین الشنقیطی، جده: دارالقبله للثقافه الاسلامیه؛ بیروت: موسسه علوم القرآن، ۱۴۱۱ق. / ۱۹۹۱م. | | | لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1077 |
| *'''الرحلة العیاشیه'''، عبدالله بن محمد العیاشی، حققها و قدم لها: سعید الفاضلی، سلیمان القرشی، ابوظبی، دارالسویدی، ۲۰۰۶.
| | }} |
| *'''الطبقات الکبری'''، ابن سعد، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، چاپ اول، بیروت، دارالکتب العلمیة، ۱۴۱۰ق. / ۱۹۹۰م.
| | *'''معالم الاثیرة فی السنة و السیرة'''، محمد محمد حسن شراب، دمشق، دارالقلم، 1991. |
| *'''المدینة المنورة بین الماضی و الحاضر'''، ابراهیم عیاشی، مدینه، المکتبة العلمیه، ۱۹۷۲م.
| | *'''المساجد الاثریة فی المدینة المنورة'''، محمد الیاس عبدالغنی، مدینه، 1998. |
| *'''المدینه المنوره: تطورها العمرانی و تراثها المعماری'''، صالح لمعی مصطفی، بیروت، دار النهضه العربیه، ۱۹۸۱م.
| |
| *'''المساجد الاثریة فی المدینة المنورة'''، محمد الیاس عبدالغنی، مدینه، ۱۹۹۸. | |
| *'''عمدة الاخبار'''، احمد بن عبدالحمید عباسی، مدینه، المکتبة العلمیه، بی‌تا.
| |
| *'''فصول من تاریخ المدینة المنوره'''، علی حافظ، جده، شرکة المدینة المنوره، ۱۴۱۷ق.
| |
| *'''وفاء الوفا باخبار دار المصطفی'''، نورالدین علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق و تقدیم قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۱۴۲۲ق. / ۲۰۰۱م.
| |
| {{پایان}} | | {{پایان}} |
| {{مساجد}} | | {{مساجد}} |
|
| |
| [[Category:مکان‌های منتسب به پیامبر اسلام(ص)]]
| |
| [[Category:مکان‌های تاریخی مدینه]]
| |
| [[Category:مکان‌های مذهبی مدینه]]
| |
|
| |
|
| |
| [[رده:مکان‌های منتسب به پیامبر اسلام(ص)]]
| |
| [[رده:مکان‌های تاریخی مدینه]]
| |
| [[رده:مکان‌های مذهبی مدینه]]
| |
| [[رده:مسجدهای مدینه]]
| |
| [[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
| |
| [[en:Suqya Mosque]]
| |
| [[ar:مسجد السقيا]]
| |
