در حال ویرایش مسجد سیدة زینب (قاهره)

هشدار: شما وارد نشده‌اید. نشانی آی‌پی شما برای عموم قابل مشاهده خواهد بود اگر هر تغییری ایجاد کنید. اگر وارد شوید یا یک حساب کاربری بسازید، ویرایش‌هایتان به نام کاربری‌تان نسبت داده خواهد شد، همراه با مزایای دیگر.

این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.

نسخهٔ فعلی متن شما
خط ۱: خط ۱:
{{جعبه اطلاعات بنا
{{در دست ویرایش|ماه=[[آذر]]|روز=[[۸]]|سال=[[۱۴۰۰]]|کاربر=Kamran }}
| عنوان = مسجد سیده زینب
 
| تصویر = مسجد سیده زینب نمای بالا.jpg
[[رده:مقاله‌های در حال ویرایش]]
| اندازه تصویر =
مسجد سیدة زینب در شهر قاهره، مسجدی بزرگ و مشهور است که در آن مقبره و ضریحی است که به قولی قبر حضرت زینب کبری، دختر امام علی و فاطمه زهرا است. این زیارتگاه در منطقه‌ای به نام قناطر السباع در شهر [[قاهره]] قرار داشته است، منطقه‌ای که امروزه به محله سیدة زینب شناخته می‌شود.  
| پیوند تصویر =
| توضیح تصویر =
| نام‌های دیگر =
| مکان =
| کاربری = مسجد و زیارتگاه
| بزرگداشت نزد =
| وابسته به دین/مذهب =
| باورها =
| آیین‌ها =
| احکام =
| زیارت کنندگان =
| بازدیدکنندگان =
| زمان پایه‌گذاری = نامعلوم
| بنیانگذار =
| رویدادها =
| بازسازی‌ها = متعدد
| بازسازی کنندگان =
| بخش‌های از میان رفته =
| ویژگی‌های تاریخی =
| متولیان =
| مساحت = هفت هزار متر مربع
| طول =
| عرض =
| ارتفاع =
| وضعیت بنا =
| گنجایش =
| امکانات =
| بخش‌های بنا =
| معمار =
| سبک =
| ویژگی‌ها =
| گنبدها =
| مناره‌ها =
| درها =
| رواق‌ها =
| صحن‌ها =
| ایوان‌ها =
| گرداننده =
| نهاد وابسته =
| نهاد نگهدارنده =
| مدیر =
| روحانی =
| نهادهای زیر مجموعه =
| ثبت در =
| شماره ثبت =
| تاریخ ثبت =
| وبگاه =
| عرض جغرافیایی =
  | طول جغرافیایی =
}}
[[رده:زیارتگاه‌های قاهره]]
[[رده:مزارهای قاهره]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
'''مسجد سیدة زینب''' در کشور [[مصر]]، شهر [[قاهره]] و در محله سیده زینب، مسجدی بزرگ و مشهور است که بنابر گزارش‌هایی قبر حضرت [[زینب کبری]] در آن قرار دارد. درباره سفر حضرت زینب کبری به مصر و وفات او در این مکان گزارش‌های تاریخی معتبری وجود ندارد و گویا انتساب این قبر به حضرت زینب از سده‌های نهم یا دهم قدیم‌تر نباشد. با این حال بازسازی‌های متعدد بنا در سده دوازدهم و سیزدهم هجری قمری، نشان دهنده شهرت و اهمیت این مسجد و مقبره نزد اهالی قاهره است.
==مزارهای منسوب به زینب کبری(س)==
==مزارهای منسوب به زینب کبری(س)==
{{اصلی|مزار زینب کبری (س)}}
{{اصلی|مزار زینب کبری (س)}}
درباره اینکه حضرت زینب در چه مکانی وفات کرده است اطلاعات تاریخی دقیقی وجود ندارد، به همین دلیل مکان دقیق مقبره ایشان شناخته شده نیست. در حال حاضر دو زیارتگاه به عنوان مقبره حضرت زینب کبری(س) وجود دارد. یکی [[حرم حضرت زینب (دمشق)|حرم حضرت زینب]] در دمشق است و دیگری  به [[مسجد سیدة زینب (قاهره)|مسجد سیدة زینب]] مشهور است و در کشور مصر در شهر قاهره قرار دارد و این مقاله به معرفی این زیارتگاه اختصاص دارد.
درباره اینکه حضرت زینب در چه مکانی وفات کرده است اطلاعات تاریخی دقیقی وجود ندارد، به همین دلیل مکان دقیق مقبره ایشان شناخته شده نیست. در حال حاضر دو زیارتگاه به عنوان مقبره حضرت زینب کبری(س) وجود دارد. یکی [[حرم حضرت زینب (دمشق)|حرم حضرت زینب]] در دمشق است و دیگری  به [[مسجد سیدة زینب (قاهره)|مسجد سیدة زینب]] مشهور است و در کشور مصر در شهر قاهره قرار دارد و این مقاله به معرفی این زیارتگاه اختصاص دارد.
==سفر زینب کبری(س) به مصر==
==تاریخ زیارتگاه و انتساب آن به زینب کبری(س)==
[[پرونده:تصویر قدیم مسجد سیده زینب.png|File.png|350px|thumb|left|تصویری قدیمی از مسجد سیده زینب در قاهره]]
[[پرونده:تصویر قدیم مسجد سیده زینب.png|File.png|350px|thumb|left|تصویری قدیمی از مسجد سیده زینب در قاهره]]
«اخبارالزینبیات» نوشته عبیدلی نسابه (م۲۷۷ق.) تنها کتاب کهن است که از سفر حضرت زینب به مصر و وفات آن حضرت در آنجا خبر داده است. از این کتاب اطلاعی در دست نبوده تا اینکه در سال ۱۳۳۳ قمری به دست یک نویسنده مصری بر اساس نسخه‌ای که در [[حلب]] یافته شده به چاپ رسیده است. برخی از نویسندگان معاصر بر اساس اطلاعات این کتاب، برآنند که قبر حضرت زینب(س) در قاهره مصر است.<ref>حیاة السیدةزینب بنت امیر المومنین علی بن ابی طالب، ص ۱۳۸-۱۴۲؛ زینب الکبری من المهد الی اللحد، ص ۶۱۰-۶۱۸</ref>
«اخبار‌الزینبیات» نوشته عبیدلی نسابه (م۲۷۷ق.) تنها کتاب کهن است که از سفر حضرت زینب به مصر و وفات آن حضرت در آنجا خبر داده است. از این کتاب اطلاعی در دست نبوده تا اینکه در سال ۱۳۳۳ قمری به دست یک نویسنده مصری بر اساس نسخه‌ای که در [[حلب]] یافته شده به چاپ رسیده است. برخی از نویسندگان معاصر بر اساس اطلاعات این کتاب، برآنند که قبر حضرت زینب(س) در قاهره مصر است.<ref>حیاة السیدة‌زینب بنت امیر المومنین علی بن ابی طالب، ص ۱۳۸-۱۴۲؛ زینب الکبری من المهد الی اللحد، ص ۶۱۰-۶۱۸</ref>


انتقاداتی به صحت این گزارش وارد شده است. از جمله اینکه درباره صحت انتساب و اصالت کتاب اخبار الزینبیات تردیدهایی ابراز شده است چرا که این کتاب تا دوران معاصر شناخته شده نبوده است و اشکالاتی در زنجیره اسناد و نیز محتواهای تاریخی آن وجود دارد.<ref>نک: بررسی اعتبار کتاب اخبار الزینبات، ص ۶۳-۷۵</ref>
انتقاداتی به صحت این گزارش وارد شده است. از جمله اینکه درباره صحت انتساب و اصالت کتاب اخبار الزینبیات تردیدهایی ابراز شده است چرا که این کتاب تا دوران معاصر شناخته شده نبوده است و اشکالاتی در زنجریه اسناد و نیز محتواهای تاریخی آن وجود دارد.<ref>نک: بررسی اعتبار کتاب اخبار الزینبات، ص ۶۳-۷۵</ref>


همچنین در نقد این گزارش گفته شده که در کتاب‌های متعددی که در تاریخ مصر نوشته شده از مزار زینب کبری در مصر سخنی به میان نیامده و حتی جهانگردان و سفرنامه نویسان هم اشاره‌ای به وجود آن در قاهره نکرده‌اند.<ref>برای تفصیل بیشتر نک: مرقد العقیله زینب، ۲۹-۴۴ و ۳۸ و ۳۹</ref>
همچنین در نقد این گزارش گفته شده که در کتاب‌های متعددی که در تاریخ مصر نوشته شده از مزار زینب کبری در مصر سخنی به میان نیامده و حتی جهانگردان و سفرنامه نویسان هم اشاره‌ای به وجود آن در قاهره نکرده اند.<ref>برای تفصیل بیشتر نک: مرقد العقیله زینب، ۲۹-۴۴ و ۳۸ و ۳۹</ref>


==== گزارش‌ها درباره این زیارتگاه ====
با این وجود اشاره به آرامگاه موجود در قناطر السباع، در کتاب مصباح الدیاجی و غوث الراجی نوشته مجد الدین ابن ناسخ (م ۸۰۰ ق.) آمده است. او این مزار را السیده زینب نامیده که لزوما به معنای دختر امام علی(ع) نیست. <ref>المرقد العقیله زینب، ص ۳۸-۳۹</ref>اما عبدالوهاب شعرانی(۹۷۳ق.) که از صوفیان معروف مصر است بر اساس کشفیات شیخ خود علی الخواص، این مقبره را آرامگاه زینب کبری(س) دانسته است.<ref>المنن الکبری، ص ۴۷۷</ref>
با این وجود اشاره به آرامگاه موجود در قناطر السباع، در کتاب مصباح الدیاجی و غوث الراجی نوشته مجد الدین ابن ناسخ (م ۸۰۰ ق.) آمده است. او این مزار را السیده زینب نامیده که لزوماً به معنای دختر امام علی(ع) نیست. <ref>المرقد العقیله زینب، ص ۳۸-۳۹</ref>اما عبدالوهاب شعرانی(۹۷۳ق.) که از صوفیان معروف مصر است بر اساس کشفیات شیخ خود علی الخواص، این مقبره را آرامگاه زینب کبری(س) دانسته است.<ref>المنن الکبری، ص ۴۷۷</ref>


==تاریخچه بنا==
==تاریخچه بنا==
گزارش‌هایی از بازسازی‌های متعدد این بنا در سال‌های ۹۵۶، ۱۱۷۴، ۱۲۱۲، ۱۲۷۶، ۱۳۰۲ و در نهایت توسعه مسجد از سوی اداره اوقاف مصر در ۱۳۵۸ قمری و نیز در سال ۱۹۶۹ میلادی ارائه شده است.<ref>[https://www.alittihad.ae/article/80023/2011/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%8A%D8%AF%D8%A9-%D8%B2%D9%8A%D9%86%D8%A8-%D8%A3%D9%82%D9%8A%D9%85-%D8%A8%D8%B9%D8%AF-%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%AA%D9%87%D8%A7-%D8%A8%D8%AA%D8%B3%D8%B9%D8%A9-%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%86 مسجد السیدة زینب اقیم بعد وفاتها بتسعة قرون، سایت الاتحاد]</ref>
گزارش‌هایی از بازسازی‌های متعدد این بنا در سال‌های ۹۵۶، ۱۱۷۴، ۱۲۱۲، ۱۲۷۶، ۱۳۰۲ و در نهایت توسعه مسجد از سوی اداره اوقاف مصر در ۱۳۵۸ قمری و نیز در سال ۱۹۶۹ میلادی ارائه شده است.<ref>[https://www.alittihad.ae/article/80023/2011/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%8A%D8%AF%D8%A9-%D8%B2%D9%8A%D9%86%D8%A8-%D8%A3%D9%82%D9%8A%D9%85-%D8%A8%D8%B9%D8%AF-%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%AA%D9%87%D8%A7-%D8%A8%D8%AA%D8%B3%D8%B9%D8%A9-%D9%82%D8%B1%D9%88%D9%86 مسجد السیدة زینب اقیم بعد وفاتها بتسعة قرون، سایت الاتحاد]</ref>


== توصیف بنا ==
== توصيف بنا ==
[[پرونده:نمای داخلی مسجد سیده زینب قاهره۲.jpg|File.png|300px|thumb|left|نمایی از داخل مسجد]]
مسجد سیدة زينب در میدانی به همین نام قرار گرفته است که قبل از بازسازی مسجد، با نام «قنطرة السباع» شناخته می‌شد. این مسجد در موازات قبله و از هفت رواق ساخته شده است که در میان آن‌ها رواق اصلی مسجد به شکل مربع قرار دارد و گنبد مسجد بر آن بنا شده است.  
مسجد سیدة زینب در میدانی به همین نام قرار گرفته است که قبل از بازسازی مسجد، با نام «قنطرة السباع» شناخته می‌شد. این مسجد در موازات [[قبله]] و از هفت [[رواق]] ساخته شده است که در میان آن‌ها رواق اصلی مسجد به شکل مربع قرار دارد و [[گنبد]] مسجد بر آن بنا شده است. مساحت مسجد سیدة زینب حدود هفت هزار متر مربع است و بر مبنای معماری اسلامی در قرن دهم هـ. ساخته شده است و مناره‌ها، گنبدها و دیوارها حاوی نقوش و طرح‌های عربی هستند و با آیات قرآن و اشعاری پیرامون [[اهل بیت]] تزیین شده‌اند.<ref name=":0">«مقام السیدة زینب فی القاهره»،ماهنامه شعائر، العدد 36 ، ص 11 .</ref>
 
در ضلع شمالی مسجد، دو محوطه‌ی ورودی دیده می‌شود که درب‌های اصلی مسجد داخل آن‌هاست. قسمت شمال غربی مسجد، در بر دارنده‌ی ضریح دو نفر به نام‌های «سید محمد العتريس» و «سید عبدالرحمان العیدروس» است که از عالمان شیعه و اهل بیت پیامبر به شمار می‌روند.  


در بازسازی‌های این مسجد محوطه‌هایی به مساحت بنا اضافه شده‌اند و [[محراب]] جدید مسجد، به شکلی بازسازی شده است که در وسط بنا قرار گیرد و محراب قدیم را نیز در میان داشته باشد.<ref name=":1">مساجد مصر وأولیاؤها الصالحون ، الدکتورة سعاد ماهر محمد ، ص97 .</ref>
در بازسازی‌های این مسجد محوطه‌هایی به مساحت بنا اضافه شده‌اند و محراب جدید مسجد، به شکلی بازسازی شده است که در وسط بنا قرار گیرد و محراب قدیم را نیز در میان داشته باشد. در ضلع غربی مسجد نیز دو درب ورودی تعبیه شده است.  


=== درب‌ها ===
این مسجد در کل ۴ درب دارد که سه درب آن در ضلع شمالی مسجد، که منتهی به میدان سیدة زینب است، قرار گرفته است. درب دیگری در ضلع غربی مسجد وجود دارد که ویژه بانوان است و به [[ضریح]] منتهی می‌شود. <ref name=":0" />


=== سید التعریس و سید العیدروس ===
قسمت شمال غربی مسجد، در بر دارندهٔ مقبره دو نفر به نام‌های «سید محمد العتریس» و «سید عبدالرحمان العیدروس» است که از عالمان شیعه و اهل بیت پیامبر به شمار می‌روند و در نگهداری از این مسجد و بارگاه، تلاش زیادی کرده‌اند.<ref name=":1" />


=== ضریح حضرت زینب ===
مساحت این مسجد حدود هفت هزار متر مربع است  
ضریح حضرت زینب، که در قسمت غربی مسجد قرار دارد، از برنج ساخته شده است و بر فراز آن [[گنبد]] بزرگی بنا شده است که با گچبری و رنگ‌آمیزی تزیین شده و پنجره‌هایی با شیشه‌های رنگی دارد.<ref name=":0" />


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
خط ۹۷: خط ۳۸:
==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
==منابع==
{{منابع}}
{{برگرفتگی
| پیش از لینک =
| منبع = کتاب آثار پیامبر و زیارتگاه‌های اهل بیت در سوریه نوشته احمد خامه یار
| لینک =
| توضیحات منبع =
}}
* '''حیاة السیدة زینب بنت امیر المومنین علی بن ابی طالب'''، جعفر النقدی، بیروت، مؤسسه الاعلمی، ۱۹۹۸م.
* '''زینب الکبری من المهد الی اللحد'''، السید محمد کاظم القزوینی، بیروت، دارالقاری، ۲۰۰۳م.
* '''مرقد العقیله زینب'''، محمد حسنین السابقی، بیروت، مؤسسه الاعلمی، ۱۹۷۹م.
* '''المنن الکبری'''، عبدالوهاب بن احمد الشعرانی، تصحیح احمد عزو عنایة، دمشق، دارالتقوی، ۲۰۰۴م.
* «'''بررسی اعتبار کتاب اخبار الزینبات'''»، کتاب‌های اسلامی، سید حسن فاطمی، شماره ۲۱، تابستان ۱۳۸۴
* «'''مقام السیده زینب فی القاهره'''»، احمد الحسینی، ماهنامه شعائر، شماره ۳۶، جمادی‌الاول ۱۴۳۴ق.
{{پایان}}
== پیوند به بیرون ==
* [https://wikihaj.com/images/4/4c/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85%DA%AF%D8%A7%D9%87_%D8%B9%D9%82%DB%8C%D9%84%D9%87_%D8%A8%D9%86%DB%8C_%D9%87%D8%A7%D8%B4%D9%85.pdf بارگاه عقیله بنی‌هاشم، ترجمه کتاب مرقد العقیلة زینب]
* [https://wikihaj.com/view/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1_%D9%88_%D8%B2%DB%8C%D8%A7%D8%B1%D8%AA%DA%AF%D8%A7%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%87%D9%84_%D8%A8%DB%8C%D8%AA_%D8%AF%D8%B1_%D8%B3%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf کتاب آثار پیامبر و زیارتگاه‌های اهل بیت در سوریه]
لطفاً توجه داشته‌باشید که همهٔ مشارکت‌ها در ویکی حج منتشرشده تحت Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike در نظر گرفته‌می‌شوند (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). اگر نمی‌خواهید نوشته‌هایتان بی‌رحمانه ویرایش و توزیع شوند؛ بنابراین، آنها را اینجا ارائه نکنید.
شما همچنین به ما تعهد می‌کنید که خودتان این را نوشته‌اید یا آن را از یک منبع با مالکیت عمومی یا مشابه آزاد آن برداشته‌اید (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). کارهای دارای حق تکثیر را بدون اجازه ارائه نکنید!
لغو راهنمای ویرایش‌کردن (در پنجرهٔ تازه باز می‌شود)

این صفحه عضوی از یک ردهٔ پنهان است: