در حال ویرایش مسجد شیخ انصاری (نجف)

هشدار: شما وارد نشده‌اید. نشانی آی‌پی شما برای عموم قابل مشاهده خواهد بود اگر هر تغییری ایجاد کنید. اگر وارد شوید یا یک حساب کاربری بسازید، ویرایش‌هایتان به نام کاربری‌تان نسبت داده خواهد شد، همراه با مزایای دیگر.

این ویرایش را می‌توان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که می‌خواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثی‌سازی ویرایش را به پایان ببرید.

نسخهٔ فعلی متن شما
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|ماه=[[مهر]]|روز=[[۱۹]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363}}
[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
{{جعبه اطلاعات بنای مذهبی
{{جعبه اطلاعات بنای مذهبی
| تصویر = مسجد شیخ انصاری (نجف).jpeg
| تصویر = مسجد شیخ انصاری (نجف).jpeg
|بنیانگذار=[[شیخ مرتضی انصاری]]|تأسیس=|مکان=[[نجف]]، جنوب شرقی [[حرم امام علی(ع)]]، انتهای بازار حویش.|نام‌های دیگر=مسجد ترک‌ها، مسجد شیخ|وقایع مرتبط=مکان سخنرانی‌های [[امام خمینی]]|مساحت=شبستان: ۴۰ در ۲۵ متر مربع|امکانات=شبستان و صحن|وضعیت=فعال|معمار=حاج حسن معمار}}
}}
'''مسجد شیخ انصاری'''، یا '''مسجد شیخ''' یا '''مسجد ترک‌ها'''، در [[نجف]]، جنوب [[آستان مقدس امام علی(ع)|حرم امام علی(ع)]] و در انتهای بازار حُوَیش قرار دارد.  
[[پرونده:مسجد شیخ انصاری (نجف)۲.jpg|بندانگشتی|[[امام خمینی]] در مسجد شیخ انصاری. ]]
[[پرونده:مسجد شیخ انصاری (نجف)۳.jpg|بندانگشتی|نماد درونی مسجد شیخ انصاری.]]
 
==موقعیت==
معروف به مسجد شیخ و مسجد ترک‌ها<ref name=":0" /> در قس 􀀯􀀯 مت جنوبی ح 􀀯􀀯 رم امیرالمؤمنین × و تقریباً در انتهای ب 􀀯􀀯 ازار حُوَیش قرار دارد.<ref name=":1">ماضی النجف و حاضرها، ج 1، ص 116 .</ref>
 
==نام==
این مس 􀀯􀀯 جد را
 
بیش 􀀯􀀯 تر به نام «مس 􀀯􀀯 جد شیخ » می نامند و چون بیش از یک قرن است که محل عزاداری
 
آذربایجانی های مقیم نجف است، به «مسجد ترک ها » نیز شهرت دارد.<ref name=":0" /> در نقل دیگری


این مسجد به دستور [[شیخ مرتضی انصاری]] (م. ۱۲۸۱ق) ساخته شده و محل اقامه نماز، تدریس و رفت و آمد بزرگان حوزه نجف بود. [[امام خمینی]] به مدت ۱۳ سال در این مسجد تدریس کرده، نظریه حکومت اسلامی و سخنرانی‌های ضد [[دوره پهلوی|حکومت پهلوی]] در این مسجد ایراد شده است.
آمده اس 􀀯􀀯 ت: چون فرد بانی که پول به ش 􀀯􀀯 یخ داد، از اهالی آذربایجان بوده و بعدها نیز


==مکان==
هزینه های آن توس 􀀯􀀯 ط آذربایجانی ها تأمین می ش 􀀯􀀯 د، به آن مس 􀀯􀀯 جد ترک ها می گویند.<ref>خاطرات شیخ محمد سمامی، ص 99 .</ref>
مسجد شیخ انصاری، معروف به مسجد شیخ<ref name=":0" /> در قسمت جنوبی [[آستان مقدس امام علی(ع)|حرم امام علی(ع)]] و تقریباً در انتهای بازار حُوَیش قرار دارد.<ref name=":1">ماضی النجف و حاضرها، ج 1، ص 116.</ref> این مسجد، به «مسجد ترک‌ها» نیز شهرت دارد؛ زیرا بیش از یک سده است که محل عزاداری آذربایجانی‌های مقیم نجف است.<ref name=":0" /> برخی گفته‌اند چون فرد بانی که پول به شیخ داد، از اهالی آذربایجان بوده و بعدها نیز هزینه‌های آن توسط آذربایجانی‌ها تأمین می‌شد، به آن مسجد ترک‌ها گفته شده است.<ref>خاطرات شیخ محمد سمامی، ص 99.</ref>


==ساخت==
==ساخت==
[[پرونده:مسجد شیخ انصاری (نجف)۳.jpg|بندانگشتی|نمای درونی مسجد شیخ انصاری.|جایگزین=|285x285px]]این مسجد، به دستور [[شیخ مرتضی انصاری]] (م. ۱۲۸۱ق) و با نظارت حاج حسن معمار ساخته شد.<ref name=":1" /> ماجرای ساخت این مسجد را اینگونه گفته‌اند: مرتضی انصاری، فقیه سرشناس شیعه، خانه از خود نداشت و اجاره‌نشین بود. روزی که شماری از بازاریان و ثروتمندان [[نجف]]، نزد شیخ انصاری می‌روند، یکی از آن‌ها از وی درباره اجاره‌نشینی او، با وجود پول زیادی که به دست او می‌رسد می‌پرسد. شیخ توضیح می‌دهد این پول‌ها از بیت‌المال است. در این میان، یکی از آن‌ها مبلغی را از اموال شخصی خود به شیخ می‌دهد تا با آن خانه‌ای بخرد. آن شخص، به سفر حج رفته پس از دو یا سه ماه بازگشته، به نزد شیخ می‌رود و از خرید خانه می‌پرسد. شیخ به او خبر می‌دهد خانه را خریده است. او را به بازار حُوَیش برده و مسجدی که با پول آن فرد ساخته را نشان می‌دهد و می‌گوید: «این، خانه من است».<ref name=":0">خاطرات شیخ محمد فاضل استرآبادی، ص۱۸۸.</ref>
این مس 􀀯􀀯 جد که به دس 􀀯􀀯 تور شیخ انصاری و با نظارت حاج حسن معمار ساخته شده،<ref name=":1" />
 
 
اما منزل مس 􀀯􀀯 کونی از خود نداش 􀀯􀀯 ت
 
و مثل س 􀀯􀀯 ایر طلاب و فضلا اجاره نش 􀀯􀀯 ین بود. روزی عده ای از بازاریان و متمولین نجف
 
خدمت شیخ می رسند و عرض می کنند: آقا! شما چرا برای خود خانه ای تهیه نمی کنید
 
تا از اجاره نش 􀀯􀀯 ینی خلاص ش 􀀯􀀯 وید، با این که این همه پول به دستتان می رسد؟! ایشان
 
جواب می دهند: این پول ها مربوط به بیت المال اس 􀀯􀀯 ت و جزو اموال شخصی من نیست.
 
در این میان یکی از آنها مبالغی از اموال شخصی خود به شیخ می دهد و می گوید: آقا!
 
این پول از اموال ش 􀀯􀀯 خصی بنده است و وجوه ش 􀀯􀀯 رعی نیست. از این پول برای خودتان
 
منزلی تهیه فرمایید. مرحوم ش 􀀯􀀯 یخ انصاری پول را رد نمی کند و می گیرد. آن ش 􀀯􀀯 خص
 
عازم س 􀀯􀀯 فر حج می شود و بعد از دو یا س 􀀯􀀯 ه ماه که بازمی گردد، خدمت شیخ می رسد و
 
سؤال می کند: آقا! خرید منزل به کجا انجامید؟ مرحوم شیخ می فرماید: خانه خریداری
 
ش 􀀯􀀯 د؛ اگر مایل هس 􀀯􀀯 تی ببینی، با هم برویم نشانت بدهم. ش 􀀯􀀯 یخ دست او را گرفت و به
 
«بازار حُوَیش » آورد و مس 􀀯􀀯 جدی را که با پول آن فرد س 􀀯􀀯 اخته بود، به او نشان می دهد و
 
می فرماید: این خانه من اس 􀀯􀀯 ت.<ref name=":0">خاطرات شیخ محمد فاضل استرآبادی، ص۱۸۸.</ref>


==بنا==
==بنا==
مسجد شیخ انصاری از دو بخش شبستان و صحن تشکیل شده است. شبستان، به مساحت ۴۰ متر در ۲۵ متر مربع بوده و در دیوار جنوبی آن محرابی ساده و آجری قرار دارد. صحن، در ضلع شمالی مسجد واقع است. اطراف صحن مسجد نیز حجره‌ها و قسمت اداری مسجد قرار گرفته است.<ref name=":2">خاطرات شیخ محمد فاضل استرآبادی، ص 148.</ref>
مسجد شیخ انصاری از دو بخش عمده تشکیل شده است: بخش اول شامل شبستانی
 
به مس 􀀯􀀯 احت 40 متر در 25 متر مربع می باش 􀀯􀀯 د که در دیوار جنوبی آن محرابی س 􀀯􀀯 اده و آجری قرار دارد. بخش دوم آن، صحن مسجد است که در ضلع شمالی مسجد واقع است.
 
اطراف صحن مسجد نیز حجره ها و قسمت اداری مسجد را در برمی گیرد.<ref name=":2">خاطرات شیخ محمد فاضل استرآبادی، ص 148 .</ref>


==اهمیت==
==اهمیت==
مسجد شیخ انصاری از آغاز ساخت، مورد توجه بزرگان حوزه بوده، بسیاری از آنان در این مکان به اقامه نماز جماعت و تدریس فقه و اصول پردخته‌اند. [[سید کاظم یزدی]]، نویسنده کتاب عروة الوثقی، [[سید عبدالهادی شیرازی]] و [[سید محمدحجت کوه کمره‌ای]] در این مسجد تدریس کرده‌اند. ظهر و مغرب، در این مسجد نماز جماعت برگزار می‌شد. [[سید حسن خِرسان]] نماز مغرب و عشاء و سید محمدتقی بحرالعلوم نماز ظهر و عصر را در آن برگزار می‌کردند. آن‌دو از عالمان و خاندان‌های معروف نجف به شمار می‌آمدند.<ref name=":2" /> مدتی نیز شهید [[سید اسدالله مدنی]] امامت این مسجد را بر عهده داشت.<ref>خاطرات آیةالله شیخ علی آل اسحاق، ص 168.</ref>
مس 􀀯􀀯 جد شیخ انصاری از همان ابتدای بنا، مورد توجه و عنایت علما، بزرگان و مراجع
 
وقت بوده اس 􀀯􀀯 ت. بس 􀀯􀀯 یاری از آنان در این مکان مقدس به اقامه نماز جماعت و تدریس
 
فق 􀀯􀀯 ه و اصول م یپرداختند. مرحوم آقا س �ید کاظم ی �زدی )صاحب عروة الوثقی(، مرحوم
 
س �ید عبدالهادی شیرازی و مرحوم س �ید محمد حجت کوه کمری در این مسجد تدریس
 
داشتند. هم ظهرها و هم هنگام مغرب و عشاء نماز جماعت در این مسجد برگزار می شد.
 
مرحوم آقا س �ید حس �ن خِرس �ان از علمای مورد احترام نجف، نماز مغرب و عشاء را در
 
آن برگزار می کرد و مرحوم آقا س �ید محمدتقی بحرالعلوم نیز نماز ظهر و عصر را در آن
 
اقامه م ینمود. هر دوی ایشان از خاندان های ریش هدار و معروف نجف به شمار می آمدند.<ref name=":2" />
 
مدتی نیز شهید آی ةالله سید اسدالله مدنی امامت این مسجد را بر عهده داشت.<ref>خاطرات آیةالله شیخ علی آل اسحاق، ص 168 .</ref>


==امام خمینی در مسجد شیخ==
==امام خمینی در مسجد شیخ==
[[پرونده:مسجد شیخ انصاری (نجف)۲.jpg|بندانگشتی|[[امام خمینی]] در مسجد شیخ انصاری.]]
حضرت امام خمین �ی)ره( که در آبان ماه 1344 ش برابر با جماد یالثانی 1385 وارد
[[سید روح‌الله خمینی]] از روزهای نخست ورود به عراق و شهر نجف (آبان ۱۳۴۴ش) به اقامه نماز ظهر و عصر در مسجد شیخ انصاری پرداخت. پیش از ورود وی، نماز جماعت توسط [[سید محمدتقی بحرالعلوم]] برگزار می‌شد؛ وی برای احترام، جای نماز جماعت خود را به امام خمینی واگذار کرد. این مسجد، به خانه مسکونی امام خمینی نزدیک بود. از این روی، محل تدریس وی همین مسجد انتخاب شد. این وضع، به مدت ۱۳ سال، تا مهرماه ۱۳۵۷ش. زمان خروج او از نجف ادامه داشت. امام خمینی در این مسجد، خارج فقه را از کتاب مکاسب شیخ انصاری، باب بیع تدریس کرده، پیش و پس از تدریس، مطالبش را نوشته و کامل می‌کرد، که بعدها با نام کتاب البیع، در پنج جلد چاپ شد. بر پایه گزارش فاطمه طباطبایی، عروس امام خمینی، وی صبح پس از مطالعه، برای تدریس به مسجد شیخ انصاری می‌رفته و یک ساعت و نیم مانده به ظهر برمی‌گشته و پیش از ظهر برای اقامه نماز ظهر به مسجد شیخ می‌رفته است.<ref>اقلیم خاطرات، ص 386.</ref>
 
کش 􀀯􀀯 ور عراق و ش 􀀯􀀯 هر نجف اشرف شدند، از همان روزهای اول در مسجد شیخ انصاری به
 
اقامه نماز ظهر و عصر پرداختند. پیش از ورود ایش 􀀯􀀯 ان، آی ةالله سید محمدتقی بحرالعلوم
 
در آ نج 􀀯􀀯 ا نماز جماعت برگزار م یکرد که ایش 􀀯􀀯 ان برای احت 􀀯􀀯 رام و تجلیل از مقام علمی و
 
انقلاب 􀀯􀀯 ی معظم له، جای نماز جماعت خویش را به امام خمینی)ره( واگذار نمود. از آن جا
 
که این مس 􀀯􀀯 جد به منزل مس 􀀯􀀯 کونی حضرت امام نیز نزدیک بود، محل تدریس ایشان نیز
 
همین مس 􀀯􀀯 جد انتخاب ش 􀀯􀀯 د و تا مهرماه 1357 )زمان خروج امام از نجف( به مدت 14
 
سال این وضع ادامه داشت. حضرت امام خمینی)ره( در این مسجد، خارج فقه، از کتاب مکاسب
 
ش 􀀯􀀯 یخ انصاری، باب بیع را تدری 􀀯􀀯س می کردند و پیش و پس از تدریس،
 
مطالبش 􀀯􀀯 ان را می نوشتند و تکمیل می کردند که بعدها این ابحاث با نام
 
«کتاب البیع » در پنج جلد چاپ ش 􀀯􀀯 د. بر پایه گزارش فاطمه طباطبایی، عروس امام خمینی، وی صبح پس از مطالعه، برای تدریس به مسجد شیخ انصاری می‌رفته و یک ساعت و نیم مانده به ظهر برمی‌گشته و پیش از ظهر برای اقامه نماز ظهر به مسجد شیخ می‌رفته است.<ref>اقلیم خاطرات، ص 386 .</ref>
 


سید روح‌الله خمینی، در این مسجد، ضمن تدریس خارج فقه از باب بیع مکاسب محرمه شیخ انصاری، مبانی تشکیل حکومت اسلامی را در ۱۳جلسه از ۱ تا ۲۰ بهمن ۱۳۴۸ش. مطرح کرد.<ref name=":3">خاطرات فاضل استرآبادی، ص 153</ref>
سید روح‌الله خمینی، در این مسجد، ضمن تدریس خارج فقه از باب بیع مکاسب محرمه شیخ انصاری، مبانی تشکیل حکومت اسلامی را در ۱۳جلسه از ۱ تا ۲۰ بهمن ۱۳۴۸ش. مطرح کرد.<ref name=":3">خاطرات فاضل استرآبادی، ص 153</ref>


==کانون انقلاب اسلامی ایران==
[[سید روح‌الله خمینی]]، سخنرانی‌های مهم خود را درباره نهضت انقلاب اسلامی در این مسجد انجام می‌داد. یکی از آن‌ها، سخنرانی او در ۱ تیر ۱۳۵۰ش. (۲۸ ربیع‌الثانی ۱۳۹۱ق) در برابر جشن‌های ۲۵۰۰ ساله شاهنشاهی بود که در آن روزها توسط [[دوره پهلوی|حکومت پهلوی]] برگزار می‌شد. وی در این سخنرانی به انتقاد از برگزاری این جشن پرهزینه، سکوت عالمان نجف و لزوم تشکیل حکومت توسط عالمان پرداخت.<ref>رک: صحیفه امام، ج 2، ص 358 تا 373.</ref> سخنرانی دیگر وی در ۲ دی ۱۳۵۰ش. به انتقاد از رفتار دولت بعثی عراق با عالمان و طلبه‌ها پرداخت و دولت عراق را تهدید کرد در صورت ادامه این وضع، گذرنامه‌شان را گرفته، از عراق خارج شده و به لبنان می‌روند.<ref>رک: صحیفه امام، ج 2، ص ۴۰۶.</ref> برخی از دیگر سخنرانی‌های مهم او در این مسجد عبارتند از: پیرامون توصیه به وحدت طلبه‌ها و فاضلان (۱۰ دی ۱۳۵۰ش)<ref>رک: صحیفه امام، ج 2، ص ۴۱۰.</ref> پس از درگذشت مشکوک فرزندش مصطفی، تأکید بر همبستگی روحانی و دانشگاهی، حمایت از روحانیت شیعه و تأکید بر بطلان تز «اسلام منهای روحانیت».<ref>رک: صحیفه امام، ج۳، ص۲۳۴.</ref>


مصطفی خمینی فرزند وی نیز در مسجد شیخ تدریس می‌کرد. تفسیر قرآن وی بعدها به چاپ رسید، پیش از ظهر در این مسجد برگزار می‌شد. بعدازظهرها نیز در همین مسجد اصول فقه تدریس می‌کرد.<ref>اقیلم خاطرات، ص186 و 390.</ref>
کانون انقلاب اسلامی ایران
 
امام خمینی)ره( علاوه بر تدریس در مسجد شیخ، گاهی به مناسب هایی سخنرایی های
 
مهم خویش را در راس 􀀯􀀯 تای نهضت اس 􀀯المی در این مس 􀀯􀀯 جد ایراد م یکردند. یکی از آنها،
 
سخنرانی معظم له در تاریخ اول تیرماه 1350 برابر با 28 ربی عالثانی 1391 علیه جشن های
 
2500 س 􀀯􀀯 اله شاهنشاهی بود که در آن ایام توسط رژیم ستمشاهی برگزار می شد. ایشان
 
ضمن انتقاد ش 􀀯􀀯 دید از برگزاری این جش 􀀯􀀯 ن پرهزینه و س 􀀯􀀯 کوت علمای نجف در برابر آن
 
فرمودند: برای این وضع باید عزا گرفت. س 􀀯􀀯 پس از علما و فضلای نجف خواس 􀀯􀀯 تند تا در
 
برابر این جنایات، بی تفاوت نباش 􀀯􀀯 ند و اعتراض کنند و تلگراف بزنند. ایشان تأکید کردند
 
که وظیفه روحانیت، دخالت در سیاس 􀀯􀀯 ت و مبارزه با ظالمان و تش 􀀯􀀯 کیل حکومت است و
 
در نهایت اضافه فرمودند که امام حسین × نیز برای تشکیل حکومت قیام فرمودند.<ref>رک: صحیفه امام، ج 2، ص 358 تا 373 .</ref>
 
سخنرانی دیگر ایشان در تاریخ دوم دی ماه همان سال در مسجد شیخ انصاری است
 
ک 􀀯􀀯 ه در آن از بدرفت 􀀯􀀯 اری رژیم بعثی عراق با علما و طلاب انتق 􀀯􀀯 اد نموده و دولت عراق را
 
تهدی 􀀯􀀯 د کردند ک 􀀯􀀯 ه در صورت ادامه این وضع، تذکره )گذرنامه(ش 􀀯􀀯 ان را گرفته و از عراق
 
خارج م یشوند و به لبنان م یروند.<ref>رک: صحیفه امام، ج 2، ص ۴۰۶.</ref>
 
س 􀀯􀀯 خنرانی مورخ 10 دی ماه همان س 􀀯􀀯 ال نیز پیرامون توصیه به وحدت طلاب و فضلا
 
در مقابل توطئه های دشمن<ref>رک: صحیفه امام، ج 2، ص ۴۱۰.</ref> و هم چنین سخنرانی تاریخی معظم له پس از شهادت حاج
 
آقا مصطفی و تأکید بر همبس 􀀯􀀯 تگی روحانی و دانش 􀀯􀀯 گاهی و حمایت از روحانیت شیعه و
 
تأکید بر بطلان تز «اس 􀀯الم منهای روحانیت » همه و همه در مس 􀀯􀀯 جد شیخ انصاری نجف
 
ایراد شد<ref>رک: صحیفه امام، ج۳، ص۲۳۴.</ref> و این مرکز به کانون انقلاب اسلامی تبدیل گشت.
 
 
اف 􀀯􀀯 زون بر این مرحوم حاج آق 􀀯􀀯 ا مصطفی خمینی فرزند برومند حض 􀀯􀀯 رت امام نیز در
 
همین مس 􀀯􀀯 جد تدریس داش 􀀯􀀯 ت. تفسیر قرآن ایش 􀀯􀀯 ان که اکنون به چاپ رسیده، پیش از
 
ظهرها در این مس 􀀯􀀯 جد برای جمعی از فضلا تدریس می ش 􀀯􀀯 د. بعدازظهرها نیز ایش 􀀯􀀯 ان در
 
همین مسجد اصول فقه تدریس م یکرد.<ref>اقیلم خاطرات، ص186 و 390 .</ref>


==اکنون==
==اکنون==
بر پایه گزارشی در بهمن ۱۳۸۸ش. طلبه‌ها و فاضلان بسیاری در داخل مسجد و صحن آن مشغول درس و بحث بودند. نماز ظهر و عصر به امامت آیت‌الله مرعشی و نماز مغرب و عشاء به امامت سید مهدی خرسان اقامه می‌شد. مسجد شیخ به تازگی بازسازی و تعمیر شده و با فرش‌های ایرانی مفروش شده است. به گفته یکی از طلبه‌ها، بازسازی و امکانات نو، با عنایت آیت‌الله [[سید علی خامنه‌ای]] صورت گرفته است.<ref>مسجد شیخ اعظم در نجف، فصلنامه زیارت، شماره ۷، ص۱۰۷.</ref>
این مسجد امروز نیز رونق و محوریت خود را حفظ کرده است. در بهمن ماه 1388 که
 
به همراه برخی از اعضای هیئت تحریریه «فصلنامه فرهنگ زیارت » توفیق سفر به شهر نجف
 
و زیارت حرم امیرالمؤمنین × حاصل ش 􀀯􀀯 د، از این مس 􀀯􀀯 جد دیدن کردیم. طلاب و فضلای
 
بسیاری در داخل مسجد و صحن آن مشغول درس و بحث بودند. نماز ظهر و عصر به امامت
 
آی ةالله مرعشی و نماز مغرب و عشاء به امامت آی ةالله سید مهدی خرسان اقامه م یشد.<ref>مسجد شیخ اعظم در نجف، فصلنامه زیارت، شماره ۷، ص۱۰۷.</ref> وی پس از ورود به مسجد، پیش از تدریس، چند دقیقه‌ای می‌نشست؛ پس از درس نیز که از منبر پاییین می‌آمد،‌چند دقیقه‌ای می‌نشست و سپس به خانه می‌رفت.<ref>. رک: خاطرات حجةالاسلام سید مهدی طاهری خر مآبادی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی.</ref>
 
== مدرسه‌ای دیگر ==
در ضلع ش 􀀯􀀯 مالی مسجد ش 􀀯􀀯 یخ، مدرس 􀀯􀀯 های وجود دارد که آن هم به نام شیخ انصاری
 
معروف است و تعدادی از طلاب علوم دینی در آن ساکنند. در بازدیدی که از هر دو مکان
 
به عمل آمد، معلوم ش 􀀯􀀯 د مسجد شیخ به تازگی بازسازی و تعمیر شده است و با فر شهای
 
ایرانی زیبا مفروش ش 􀀯􀀯 ده اس 􀀯􀀯 ت. یکی از طلاب پاکستانی س 􀀯􀀯 اکن در مدرسه م یگفت: این
 
بازس 􀀯􀀯 ازی و امکانات در پی عنایت ویژه مقام معظم رهبری حضرت آیةالله خامن های انجام
 
گرفته است.<ref name=":3" />


==پانویس==
==پانویس==
خط ۳۶: خط ۱۸۰:


==منابع==
==منابع==
{{منابع}}
{{برگرفتگی
{{برگرفتگی
| پیش از لینک = مقاله
| پیش از لینک = مقاله
خط ۴۳: خط ۱۸۶:
| لینک =
| لینک =
}}
}}
* '''اقلیم خاطرات'''، فاطمه طباطبایی، نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی، تهران، ۱۳۹۰ش.
 
* '''خاطرات حجت الاسلام والمسلمین حاج شیخ محمد فاضل استرآبادی'''، محمد فاضل استرآبادی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تهران، ۱۳۸۷ش.
*'''اقلیم خاطرات'''، فاطمه طباطبایی، نشر عروج وابسته به مؤسسه تنظیم و نشر آثار حضرت امام خمینی،
* '''ماضی النجف و حاضرها'''، آل باقر محبوبه، دارالاضواء، بیروت، ۱۴۰۶ق.
*'''خاطرات حجت الاسلام والمسلمین حاج شیخ محمد فاضل استرآبادی'''، محمد فاضل استرآبادی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تهران، ۱۳۸۷ش.
* '''خاطرات حجة الاسلام والمسلمین محمد سمامی'''، محمد حائری سمامی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تهران، ۱۳۸۴ش.
*'''ماضی النجف و حاضرها'''، آل باقر محبوبه، دارالاضواء، بیروت، ۱۴۰۶ق.
* '''خاطرات آیت الله علی آل اسحاق'''، علی آل اسحاق خوئینی، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، تهران، ۱۳۸۵ش.
*'''خاطرات شیخ محمد سمامی'''، مرکز اسناد انقلاب اسلامی،
*'''خاطرات آیةالله شیخ علی آل اسحاق'''،


{{پایان}}
{{پایان}}
[[رده:مسجدهای نجف]]
لطفاً توجه داشته‌باشید که همهٔ مشارکت‌ها در ویکی حج منتشرشده تحت Creative Commons Attribution-NonCommercial-ShareAlike در نظر گرفته‌می‌شوند (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). اگر نمی‌خواهید نوشته‌هایتان بی‌رحمانه ویرایش و توزیع شوند؛ بنابراین، آنها را اینجا ارائه نکنید.
شما همچنین به ما تعهد می‌کنید که خودتان این را نوشته‌اید یا آن را از یک منبع با مالکیت عمومی یا مشابه آزاد آن برداشته‌اید (برای جزئیات بیش‌تر ویکی حج:حق تکثیر را ببینید). کارهای دارای حق تکثیر را بدون اجازه ارائه نکنید!
لغو راهنمای ویرایش‌کردن (در پنجرهٔ تازه باز می‌شود)