| نسخهٔ فعلی |
متن شما |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{جعبه اطلاعات بنا | | {{در دست ویرایش|ماه=[[بهمن]]|روز=[[۲۳]]|سال=[[۱۳۹۷]]|کاربر=E ebrahimi }} |
| | عنوان = مسجد قبلتین | | {{جعبه اطلاعات بنای مذهبی |
| | تصویر = مسجد قبلتین.jpg | | | عنوان =مسجد قبلتین |
| | اندازه تصویر = | | | تصویر =مسجد قبلتین.jpg |
| | پیوند تصویر = | | | اندازه تصویر =300px |
| | توضیح تصویر = | | | بنيانگذار = |
| | نام‌های دیگر = مسجد ذوقبلتین - مسجد بنوسلمه | | | تأسیس = |
| | مکان = [[عربستان]] - [[مدینه]] | | | کاربری =مسجد |
| | کاربری = مسجد | | | مکان =[[عربستان]] - [[مدینه]] |
| | بزرگداشت نزد = مسلمانان | | | نام‌های دیگر =مسجد ذوقبلتین - مسجد بنوسلمه |
| | وابسته به دین/مذهب = | | | وقایع مرتبط = |
| | باورها = | | | ظرفیت = |
| | آیین‌ها = | | | وضعیت =فعال |
| | احکام = | | | مساحت = |
| | زیارت کنندگان = | | | امکانات = |
| | بازدیدکنندگان = | | | شماره ثبت = |
| | زمان پایه‌گذاری = عصر نبوی | | | معمار = |
| | بنیانگذار = | | | سبک = |
| | رویدادها =
| | | بازسازی = بارها بازسازی شده است. |
| | بازسازی‌ها = بارها بازسازی شده است.
| | | وبگاه = |
| | بازسازی کنندگان =
| | }} |
| | بخش‌های از میان رفته =
| | '''مسجد قبلتین''' متعلق به طایفه [[بنوسلمه]] از مساجد بسیار قدیمی [[کشور عربستان]] در غرب [[مدینه]] است. |
| | ویژگی‌های تاریخی =
| |
| | متولیان =
| |
| | مساحت =
| |
| | طول =
| |
| | عرض =
| |
| | ارتفاع =
| |
| | وضعیت بنا = فعال
| |
| | گنجایش =
| |
| | امکانات =
| |
| | بخش‌های بنا =
| |
| | معمار =
| |
| | سبک =
| |
| | ویژگی‌ها =
| |
| | گنبدها =
| |
| | مناره‌ها =
| |
| | درها =
| |
| | رواق‌ها =
| |
| | صحن‌ها =
| |
| | ایوان‌ها =
| |
| | گرداننده =
| |
| | نهاد وابسته =
| |
| | نهاد نگهدارنده =
| |
| | مدیر =
| |
| | روحانی =
| |
| | نهادهای زیر مجموعه =
| |
| | ثبت در =
| |
| | شماره ثبت =
| |
| | تاریخ ثبت =
| |
| | وبگاه = | |
| | عرض جغرافیایی = 24.48412213911348
| |
| | طول جغرافیایی = 39.5788074688833
| |
| | توضیح نقشه =
| |
| }}'''مسجد قِبلَتَین''' (مسجد دو قبله) از مسجدهای کهن در شهر [[مدینه]] در کشور [[عربستان]] است. منابع تاریخی می‌گویند که [[حضرت محمد (ص)|پیامبر]] در این مسجد، که در محله طایفه بنی‌سَلَمه قرار داشت، در حال خواندن نماز به سوی [[بیت‌المقدس]] (قبله نخست مسلمانان) بود که دستور [[تغییر قبله]] به سوی [[کعبه]] بر او نازل شد. این مسجد در نزدیکی چاهی به نام [[بئر رومه]] قرار دارد. | |
|
| |
|
| == نام ==
| | این مسجد در نزدیکی چاه معروف این شهر، «[[بئر رومه]]» بوده و به دلیل ارتباط آن با [[تغییر قبله]]، باید زمان بنای آن، در دو سال نخست هجری باشد. این مسجد به نام «مسجد بنی‌سلمه» نیز مشهور است. مسجد قبلتین بارها مورد بازسازی و تعمیر قرار گرفته است. |
| مسجد قبلتین یا مسجد ذو قبلتین (دارای دو قبله) به علت رخداد [[تغییر قبله]] که در این مسجد رخ داد، چنین نامگذاری شده است.<ref name=":0">من لایحضره الفقیه، ج1، ص426 ؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aاخبار_المدینه_ابن_زباله.pdf&page=144 اخبار مدینة الرسول(ص)، ص١44.]</ref> آن را مسجد بنی‌سلمه نیز می‌نامند زیرا در روستای طایفه بنی‌سلمه قرار گرفته بود.<ref name=":1">[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمساجد_الاثریه.pdf&page=184 مساجد الاثریه فی مدینة النبویة، ص183.]</ref> | |
|
| |
|
| === تغییر قبله ===
| | ==تغییر قبله== |
| [[تغییر قبله]] در ۱۵ [[شعبان]] سال دوم [[هجرت]] روی داد. تا پیش از آن، مسلمانان به سوی [[بیت‌المقدس]] نماز می‌خواندند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aعمده_الاخبار_فی_مدینه_المختار.pdf&page=159 عمده الاخبار فی مدینه المختار، ص159]</ref> حکم تغییر قبله در وسط نماز به [[پیامبر(ص)]] ابلاغ شد و نمازگزاران دو رکعت از نماز ظهر(یا عصر) را به سوی [[بیت‌المقدس]] و دو رکعت بعدی را به سوی [[کعبه]] خواندند.<ref name=":0" />
| |
|
| |
|
| == مکان ==
| | مسأله تغییر قبله در ١5 [[شعبان]] سال دوم [[هجرت]] (یا بنا به قول دیگر ١5 [[رجب]] آن سال) روی داد. تا پیش از آن، مسلمانان به سوی [[بیت‌المقدس]] نماز می‌خواندند. البته قدمت ساخت خانه [[کعبه]] خود نشان از اولویت آن برای قبله‌بودن داشت. |
| مسجد ذو قبلتین در جهت شمال غربی [[مدینه]]، در غرب [[کوه سلع]]<ref name=":1" /> و [[مساجد فتح]]<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۳.pdf&page=195 وفاء الوفا باخبار دارالمصطفی، ص195.]</ref> و نزدیکی [[چاه رومه]] قرار دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوصف_المدینه_المنوره.pdf&page=17 وصف المدینه المنوره، ص17.] ؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aآثار_مدینه_المنوره.pdf&page=133 آثار مدینه المنوره، ص133.]</ref>
| |
|
| |
|
| == تاریخچه بنا ==
| | یک نقل تاریخی حکایت از آن دارد که حکم تغییر قبله در وسط نماز ابلاغ شد و نمازگزاران دو رکعت از نماز ظهر را به سوی بیت‌المقدس و دو رکعت بعدی را به سوی کعبه خواندند.<ref>اخبار مدینة الرسول(ص)، ص١١5.</ref> |
| منابع قدیمی مسجد قبلتین را جزو مساجدی که [[پیامبر(ص)]] در آنها نماز خوانده ذکر کرده<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aتاریخ_مدینه_ابن_شبه.pdf&page=68 تاریخ المدینة المنورة، ص68]</ref> و بر این اساس پیشینه ساخت مسجد را به عصر نبوی می‌دانند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمساجد_الاثریه.pdf&page=192 مساجد الاثریه فی المدینة النبویة، ص192]</ref> مسجد در قرن هفتم قمری مخروبه و سنگ‌های آن برداشته شده بود؛<ref name=":2">الدرة الثمینه فی اخبار المدینه، ص127.</ref> اما در سال‌های ۸۹۳ و ۹۵۰ قمری آن را بازسازی کردند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۳.pdf&page=197 وفاء الوفا باخبار دارالمصطفی، ص197.]</ref> ابوسالم عیاشی در سفرنامه‌اش به سال ۱۰۷۳ قمری/۱۶۶۲میلادی، بنای مسجد را ساختمانی محکم توصیف کرده است.<ref>الرحلة العیاشیه 1661-1663م، ج1، ص394.</ref>
| | خبر دیگری حکایت از آن دارد که حکم تغییر قبله میان نماز ظهر و عصر بود؛ به‌طوری که نمازگزاران نماز ظهر را به سوی بیت المقدس و نماز عصر را به سمت کعبه خواندند. |
|
| |
|
| براساس برخی گزارش‌ها، این مسجد در اواخر قرن چهاردهم قمری رو به ویرانی بود و سپس بازسازی شد و آثار قبله (یا محراب) در دو جهت بیت‌المقدس و مکه در آن ایجاد شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدینه_بین_الماضی_و_الحاضر.pdf&page=74 المدینه بین الماضی و الحاضر، ص74.]</ref> اما بعداً محراب سمت بیت‌المقدس را از بین بردند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالدر_الثمین_فی_معالم_دار_الرسول_الامین.pdf&page=236 الدر الثمین فی معالم دار الرسول الامین،ص236]</ref> تجدید بنای مسجد در سال ۱۴۰۸ قمری منجر به شکل امروزی مسجد شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمساجد_صلی_فیها_رسول_الله.pdf&page=233 مساجد صلی فیها رسول الله، ص233.]</ref>
| | در این باره نیز که در وقت تغییر قبله، [[رسول خدا(ص)]] در مسجد قبلتین نماز می‌خوانده یا [[مسجد النبی]]، دو روایت مختلف وارد شده است. |
|
| |
|
| === وضعیت کنونی === | | ==بازسازی مسجد== |
| محدوده کلی مسجد، مثلثی است؛ ولی ساختمان اصلی از دو طبقه مستطیلی تشکیل شده و از طریق بالکنی بر خیابان اصلی اشراف دارد. مقابل آن قبرستانی قدیمی به نام [[مقبرة القبلتین]] قرار دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aتاریخ_معالم_المدینه_المنوره_قدیما_و_حدیثا.pdf&page=408 تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا، ص408.]</ref> مسجد، دو مناره و دوگنبد دارد و مساحت کلی آن به۳۹۲۰ متر مربع می‌رسد که حدود دوهزار نمازگزار را در خود جای می‌دهد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمساجد_الاثریه.pdf&page=194 مساجد الاثریه فی مدینة النبویة، ص194-196]</ref>
| |
|
| |
|
| == نگارخانه ==
| | این مسجد به احتمال، در روزگار امارت [[عمر بن عبدالعزیز]] در شهر [[مدینه]] بازسازی شده است؛ زیرا او به دستور [[ولید بن عبدالملک]]، تصمیم گرفت تمامی مساجدی را که رسول‌خدا(ص) در آنها نماز خوانده بود، بازسازی کند. |
| <gallery mode="packed" heights="150px">
| |
| پرونده:مسجد قبلتین1.jpg|
| |
| پرونده:مسجد قبلتین2.jpg
| |
| پرونده:مسجد قبلتین3.jpg|منبر و محراب مسجد
| |
| پرونده:مسجد قبلتین4.png|ورودی شمالی مسجد
| |
| پرونده:مسجد قبلتین 6.png|نقشه افقی مسجد
| |
| پرونده:مسجد قبلتین 7.png|تصویر قدیمی مسجد پیش از بازسازی سال ۱۴۰۸ قمری.
| |
| پرونده:مسجد قبلتین 8.png|مأذنه و ورودی ساختمان قبلی مسجد
| |
| پرونده:مسجد قبلتین 5.png|تصویر قدیمی مسجد منتشر شده در کتاب [https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:آثار_مدینه_المنوره.pdf&page=132 آثار مدینه المنوره].
| |
| </gallery>
| |
|
| |
|
| == جستارهای وابسته ==
| | مسجد قبلتین در دوره سلطان سلیمان قانونی در سال ٩5٠ قمری از نو تجدید بنا شد. براساس برخی گزارش‌ها، این مسجد در اوایل قرن چهاردهم قمری، رو به ویرانی بوده است. |
|
| |
|
| * [[مسجدهای مدینه]]
| | مسجد یاد شده از جمله مساجد بازسازی شده در دوره سلطنت فهد است که به صورت بسیار زیبایی بازسازی شد. افزون بر محرابی که به سوی کعبه است، محلّی هم برای نشان دادن محراب پیشین در برابر آن، روی دیوار مشخص شده است. |
| * [[تغییر قبله]]
| |
|
| |
|
| | کتیبه موجود نشان از آن دارد که تجدید بنای آن در سال ١4٠٨/٣/٣٠ قمری، در مساحتِ ٣٩٢٠ متر مربع به انجام رسیده است. گفتنی است که نوشته‌های روی دیوار قبله پیشین، در حوالی سال ١4٢٠ ق محو شد و در حال حاضر نوشته‌ای روی دیوار به چشم نمی‌خورد. |
| | |
| | مسجد قبلتین در طول روز، مانند [[مسجد قبا]]، در همه ساعات روز باز است؛ زیرا زائران مدینه، از [[سنی]] و [[شیعه]]، ضمن سفر به این شهر، از این مسجد نیز دیدن می‌کنند و در آن نماز می‌گزارند. |
| ==پانویس== | | ==پانویس== |
| {{پانویس}} | | {{پانویس}} |
| ==منابع == | | ==منابع == |
| {{منابع}} | | {{منابع}} |
| *'''من لا یحضره الفقیه'''، شیخ صدوق، ترجمه غفاری، قم، دارالکتب الاسلامی، ۱۳۸۵ش.
| | |
| *'''اخبار المدینه'''، محمدبن حسن ابن زباله، مدینه، المملکه العربیه السعودی، ۱۴۲۴ق.
| | {{برگرفتگی |
| *'''الدرة الثمینه فی اخبار مدینة'''، محمد بن محمود النجار، بیروت، دارالارقم، بی‌تا.
| | |
| *'''الرحلة العیاشیه ۱۶۶۱-۱۶۶۳م'''، عبدالله بن محمد عیاشی، ابوظبی، ۲۰۰۶م.
| | |پیش از لینک = کتاب |
| * '''عمدة الاخبار فی مدینة المختار'''، احمد عباسی، قاهره، اسعد طرابزونی، بی‌تا.
| | |
| * '''المساجد الاثریة فی المدینة المنورة'''، محمد الیاس عبدالغنی، مدینه، مطابع الرشید، ۱۴۱۹ق، ۱۹۹۹م.
| | |منبع = آثار اسلامی مکه و مدينه، رسول جعفریان. |
| *'''وفاء الوفا باخبار دار المصطفی'''، علی بن عبدالله سمهودی، لندن، موسسه التراث، ۲۰۰۱م.
| | |
| *'''مساجد صلی فیها رسول الله فی الحرمین الشریفین و الجزیرة العربیة'''، سید ضیاء الدین بن محمد بن مقبول عطار، جده، کنوز المعرفة، ۱۴۳۴ق.
| | |پس از لینک = بخش «مسجد قبلتین»، ج1، ص147-149، |
| *'''المدینه بین الماضی و الحاضر'''، ابراهیم بن علی العیاشی، ۱۹۷۲م.
| | |
| *'''تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا'''، احمد یاسین خیاری، ریاض، المملکة العربیة السعودیة، ۱۴۱۹ق.
| | | لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1077 |
| *'''وصف المدینه المنوره'''، علی بن موسی الافندی، مطبعة نهضة مصر. | | }} |
| *'''الدر الثمین فی معالم دار الرسول الامین'''، محمدامین الشنقیطی، جده، دارالقبلة، ۱۹۹۲م.
| | * '''اخبار مدينة الرسول'''، محمد بن محمد النجار، مكه، مكتبة الثقافة، ١٩٨١ |
| *'''آثار المدینة المنوره'''، عبدالقدوس الانصاری، مدینه، المکتبه السلفیه، ۱۳۹۳ق.{{پایان}}{{اماکن مدینه}}
| | |
| | {{پایان}} |
| {{مساجد}} | | {{مساجد}} |
|
| |
|
| | [[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]] |
| [[رده:مسجدهای مدینه]] | | [[رده:مسجدهای مدینه]] |
| [[رده:مکان‌های تاریخی مدینه]] | | [[رده:مکان‌های تاریخی مدینه]] |
| [[رده:مکان‌های مذهبی مدینه]] | | [[رده:مکان‌های مذهبی مدینه]] |
| [[رده:مکان‌های منتسب به پیامبر اسلام(ص)]]
| |
| [[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
| |
|
| |
| [[en:Al-Qiblatayn Mosque]]
| |
| [[ar:مسجد القبلتین]]
| |
