در حال ویرایش مسجد قبلتین

{{جعبه اطلاعات بنا
| عنوان = مسجد قبلتین
| تصویر = مسجد قبلتین.jpg
| اندازه تصویر = 
| پیوند تصویر = 
| توضیح تصویر = 
| نام‌های دیگر = مسجد ذوقبلتین - مسجد بنوسلمه
| مکان = [[عربستان]] - [[مدینه]]
| کاربری = مسجد
| بزرگداشت نزد = مسلمانان
| وابسته به دین/مذهب = 
| باورها = 
| آیین‌ها = 
| احکام = 
| زیارت کنندگان = 
| بازدیدکنندگان = 
| زمان پایه‌گذاری = عصر نبوی
| بنیانگذار = 
| رویدادها = 
| بازسازی‌ها = بارها بازسازی شده است.
| بازسازی کنندگان = 
| بخش‌های از میان رفته = 
| ویژگی‌های تاریخی = 
| متولیان = 
| مساحت = 
| طول = 
| عرض = 
| ارتفاع = 
| وضعیت بنا = فعال
| گنجایش = 
| امکانات = 
| بخش‌های بنا = 
| معمار = 
| سبک = 
| ویژگی‌ها = 
| گنبدها = 
| مناره‌ها = 
| درها = 
| رواق‌ها = 
| صحن‌ها = 
| ایوان‌ها = 
| گرداننده = 
| نهاد وابسته = 
| نهاد نگهدارنده = 
| مدیر = 
| روحانی = 
| نهادهای زیر مجموعه = 
| ثبت در = 
| شماره ثبت = 
| تاریخ ثبت = 
| وبگاه = 
| عرض جغرافیایی = 24.484160
| طول جغرافیایی = 39.578777
| ‌ توضیح نقشه = 
}}'''مسجد قِبلَتَین''' (مسجد دو قبله) از مسجدهای کهن در شهر [[مدینه]] در کشور [[عربستان]] است. منابع تاریخی می‌گویند که پیامبر در این مسجد، که در محله طایفه بنی‌سلمه قرار داشت، در حال خواندن نماز به سوی [[بیت‌المقدس]] (قبله نخست مسلمانان) بود که دستور تغییر قبله به سوی [[کعبه]] بر او نازل شد. این مسجد در نزدیکی چاه معروف این شهر، «[[بئر رومه]]» قرار دارد. 

== نام ==
مسجد قبلتین به علت رخداد [[تغییر قبله]] که در این مسجد رخ داد، چنین نامگذاری شده و مسجد ذوقبلتین نیز خوانده می‌شود.<ref name=":0">من لایحضره الفقیه، ج1، ص426 ؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%87.pdf&page=144 اخبار مدینة الرسول(ص)، ص١44.]</ref> آن را مسجد بنی‌سلمه نیز می‌نامند زیرا در روستای بنی سلمه قرار گرفته بود.<ref name=":1">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=184 مساجد الاثریه فی مدینة النبویة، ص183.]</ref>

== مکان ==
اين مسجد در جهت شمال غربی [[مدینه|مدينه منوره]]، در غرب [[کوه سلع]] است.<ref name=":1" /> محدوده مسجد به القاع معروف است<ref name=":2">الدرة الثمینه فی اخبار المدینه، ص127.</ref> که در غرب [[مساجد فتح]]<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=195 وفاء الوفا باخبار دارالمصطفی، ص195.]</ref> و نزدیکی [[چاه رومه]] قرار دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D8%B5%D9%81_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87.pdf&page=17 وصف المدینه المنوره، ص17.] ؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87.pdf&page=133 آثار مدینه المنوره، ص133.]</ref>

==تغییر قبله==

[[تغییر قبله]] در ١5 [[شعبان]] سال دوم [[هجرت]] در مسجد قبلتین روی داد. تا پیش از آن، مسلمانان به سوی [[بیت‌المقدس]] نماز می‌خواندند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%B9%D9%85%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D9%81%DB%8C_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1.pdf&page=159 عمده الاخبار فی مدینه المختار، ص159]</ref> حکم تغییر قبله در وسط نماز [[پیامبر(ص)]] ابلاغ شد و نمازگزاران دو رکعت از نماز ظهر(یا عصر){{یادداشت|اقوال در عنوان نماز و کیفیت تغییر قبله بین دو نماز یا بین یک نماز واحد مختلف است.
در این باره نیز که در وقت تغییر قبله، رسول خدا(ص) در مسجد قبلتین نماز می‌خوانده یا مسجد النبی، دو روایت مختلف وارد شده است.}} را به سوی [[بیت‌المقدس]] و دو رکعت بعدی را به سوی [[کعبه]] خواندند.<ref name=":0" />

== تاریخچه بنا ==
منابع قدیمی این مسجد را جزو مساجدی که [[پیامبر(ص)]] در آنها نماز خوانده ذکر کرده‌اند<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D8%A8%D9%86_%D8%B4%D8%A8%D9%87.pdf&page=68 تاریخ المدینة المنورة، ص68]</ref> و بر این اساس پیشینه ساخت مسجد را به عصر نبوی بازمی‌گردانند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=192 مساجد الاثریه فی المدینة النبویة، ص192]</ref> مسجد در قرن هفتم قمری مخروبه و سنگ‌های آن برداشته شده بود.<ref name=":2" />

در سال 893 و 950 قمری آن را بازسازی کردند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B3.pdf&page=197 وفاء الوفا باخبار دارالمصطفی، ص197.]</ref> ابوسالم عياشی در سفرنامه‌اش به سال 1073 قمری/1662ميلادی، بنای مسجد را ساختمانی محکمی توصیف کرده است.<ref>الرحلة العیاشیه 1661-1663م، ج1، ص394.</ref> 

براساس برخی گزارش‌ها، این مسجد در اواخر قرن چهاردهم قمری رو به ویرانی بود و سپس بازسازی شد و آثار قبله در دو جهت بیت المقدس{{یادداشت|محراب بیت المقدس به علت رفتار برخی عوام در نماز خواندن به سمت آن، از بین رفت. الدر الثمین فی معالم دار الرسول الامین، ص236.}} و مکه در آن ایجاد شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%A7%D8%B6%DB%8C_%D9%88_%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%A7%D8%B6%D8%B1.pdf&page=74 المدینه بین الماضی و الحاضر، ص74.]</ref> تجدید بنای مسجد در سال 1408 قمری منجر به شکل امروزی مسجد شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%B5%D9%84%DB%8C_%D9%81%DB%8C%D9%87%D8%A7_%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84_%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87.pdf&page=233 مساجد صلی فیها رسول الله، ص233.]</ref>

=== وضعیت کنونی ===
محدوده کلی مسجد، مثلثی است. ولی ساختمان اصلی از دو طبقه در چهار جهت تشکيل شده و از طريق بالکنی که طول آن 83متر است، بر خيابان اصلی ‌اشراف دارد. طول نمای جنوبی 95متر و نمای غربی آن، 82 متر است و مقابل آن، قبرستانی قديمی به نام [[مقبرة القبلتین]] قرار دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=408 تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا، ص408.]</ref> مسجد، دو مناره و دوگنبد دارد و مساحت کلی آن مسجد به 3920 متر مربع می‌رسد که حدود دوهزار نمازگزار را در خود جای می‌دهد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=194 مساجد الاثریه فی مدینة النبویة، ص194-196]</ref>

== نگارخانه ==
<gallery>
پرونده:مسجد قبلتین1.jpg|نقشه افقی مسجد
پرونده:مسجد قبلتین2.jpg
پرونده:مسجد قبلتین3.jpg|منبر و محراب مسجد
پرونده:مسجد قبلتین4.png|ورودی شمالی مسجد
پرونده:مسجد قبلتین 6.png
پرونده:مسجد قبلتین 7.png|تصویر قدیمی مسجد پیش از بازسازی سال 1408 قمری.
پرونده:مسجد قبلتین 8.png|مأذنه و ورودی ساختمان قبلی مسجد
پرونده:مسجد قبلتین 5.png|تصویر قدیمی مسجد منتشر شده در کتاب [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1_%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87.pdf&page=132 آثار مدینه المنوره]. 
</gallery>

== جستارهای وابسته ==

* [[مسجدهای مدینه]]
* [[تغییر قبله]]

==پانویس==
{{پانویس}}
==منابع ==
{{منابع}}
*'''من لا يحضره الفقيه'''، شیخ صدوق، ترجمه غفاری، قم، دارالکتب الاسلامی، ١385ش.
*'''اخبار المدینه'''، محمدبن حسن ابن زباله، مدینه، المملکه العربیه السعودی، 1424ق.
*'''الدرة الثمینه فی اخبار مدينة'''، محمد بن محمود النجار، بیروت، دارالارقم، بی‌تا.
*'''الرحلة العیاشیه 1661-1663م'''، عبدالله بن محمد عیاشی، ابوظبی، 2006م.
* '''عمدة الاخبار فی مدینة المختار'''، احمد عباسی، قاهره، اسعد طرابزونی، بی‌تا.
* '''المساجد الاثریة فی المدینة المنورة'''، محمد الیاس عبدالغنی، مدینه، مطابع الرشید، ۱۴۱۹ق، ۱۹۹۹م.
*'''وفاء الوفا باخبار دار المصطفی'''، علی بن عبدالله سمهودی، لندن، موسسه التراث، ۲۰۰۱م.
*'''مساجد صلی فیها رسول الله فی الحرمین الشریفین و الجزیرة العربیة'''، سید ضیاء الدین بن محمد بن مقبول عطار، جده، کنوز المعرفة، 1434ق.
*'''المدینه بین الماضی و الحاضر'''، ابراهیم بن علی العیاشی، ۱۹۷۲م.
*'''تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا'''، احمد یاسین خیاری، ریاض، المملکة العربیة السعودیة، ۱۴۱۹ق.
*'''وصف المدینه المنوره'''، علی بن موسی الافندی، مطبعة نهضة مصر.
*'''الدر الثمین فی معالم دار الرسول الامین'''، محمدامین الشنقیطی، جده، دارالقبلة، ١٩٩٢م.
*'''آثار المدینة المنوره'''، عبدالقدوس الانصاری، مدینه، المکتبه السلفیه، ۱۳۹۳ق.{{پایان}}{{اماکن مدینه}}
{{مساجد}}

[[رده:مسجدهای مدینه]]
[[رده:مکان‌های تاریخی مدینه]]
[[رده:مکان‌های مذهبی مدینه]]
[[رده:مکان‌های منتسب به پیامبر اسلام(ص)]]