در حال ویرایش مسجد قبلتین

{{جعبه اطلاعات بنا
| عنوان = مسجد قبلتین
| تصویر = مسجد قبلتین.jpg
| اندازه تصویر = 
| پیوند تصویر = 
| توضیح تصویر = 
| نام‌های دیگر = مسجد ذوقبلتین - مسجد بنوسلمه
| مکان = [[عربستان]] - [[مدینه]]
| کاربری = مسجد
| بزرگداشت نزد = مسلمانان
| وابسته به دین/مذهب = 
| باورها = 
| آیین‌ها = 
| احکام = 
| زیارت کنندگان = 
| بازدیدکنندگان = 
| زمان پایه‌گذاری = عصر نبوی
| بنیانگذار = 
| رویدادها = 
| بازسازی‌ها = بارها بازسازی شده است.
| بازسازی کنندگان = 
| بخش‌های از میان رفته = 
| ویژگی‌های تاریخی = 
| متولیان = 
| مساحت = 
| طول = 
| عرض = 
| ارتفاع = 
| وضعیت بنا = فعال
| گنجایش = 
| امکانات = 
| بخش‌های بنا = 
| معمار = 
| سبک = 
| ویژگی‌ها = 
| گنبدها = 
| مناره‌ها = 
| درها = 
| رواق‌ها = 
| صحن‌ها = 
| ایوان‌ها = 
| گرداننده = 
| نهاد وابسته = 
| نهاد نگهدارنده = 
| مدیر = 
| روحانی = 
| نهادهای زیر مجموعه = 
| ثبت در = 
| شماره ثبت = 
| تاریخ ثبت = 
| وبگاه = 
| عرض جغرافیایی = ۲۴٫۴۸۴۱۶۰
| طول جغرافیایی = ۳۹٫۵۷۸۷۷۷
|  توضیح نقشه = 
}}'''مسجد قِبلَتَین''' (مسجد دو قبله) از مسجدهای کهن در شهر [[مدینه]] در کشور [[عربستان]] است. منابع تاریخی می‌گویند که [[حضرت محمد (ص)|پیامبر]] در این مسجد، که در محله طایفه بنی‌سَلَمه قرار داشت، در حال خواندن نماز به سوی [[بیت‌المقدس]] (قبله نخست مسلمانان) بود که دستور [[تغییر قبله]] به سوی [[کعبه]] بر او نازل شد. این مسجد در نزدیکی چاهی به نام [[بئر رومه]] قرار دارد. 

== نام ==
مسجد قبلتین یا مسجد ذو قبلتین (دارای دو قبله) به علت رخداد [[تغییر قبله]] که در این مسجد رخ داد، چنین نامگذاری شده است.<ref name=":0">من لایحضره الفقیه، ج1، ص426 ؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aاخبار_المدینه_ابن_زباله.pdf&page=144 اخبار مدینة الرسول(ص)، ص١44.]</ref> آن را مسجد بنی‌سلمه نیز می‌نامند زیرا در روستای طایفه بنی‌سلمه قرار گرفته بود.<ref name=":1">[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمساجد_الاثریه.pdf&page=184 مساجد الاثریه فی مدینة النبویة، ص183.]</ref>

=== تغییر قبله ===
[[تغییر قبله]] در ۱۵ [[شعبان]] سال دوم [[هجرت]] روی داد. تا پیش از آن، مسلمانان به سوی [[بیت‌المقدس]] نماز می‌خواندند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aعمده_الاخبار_فی_مدینه_المختار.pdf&page=159 عمده الاخبار فی مدینه المختار، ص159]</ref> حکم تغییر قبله در وسط نماز به [[پیامبر(ص)]] ابلاغ شد و نمازگزاران دو رکعت از نماز ظهر(یا عصر) را به سوی [[بیت‌المقدس]] و دو رکعت بعدی را به سوی [[کعبه]] خواندند.<ref name=":0" />

== مکان ==
مسجد ذو قبلتین در جهت شمال غربی [[مدینه]]، در غرب [[کوه سلع]]<ref name=":1" /> و [[مساجد فتح]]<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۳.pdf&page=195 وفاء الوفا باخبار دارالمصطفی، ص195.]</ref> و نزدیکی [[چاه رومه]] قرار دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوصف_المدینه_المنوره.pdf&page=17 وصف المدینه المنوره، ص17.] ؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aآثار_مدینه_المنوره.pdf&page=133 آثار مدینه المنوره، ص133.]</ref>

== تاریخچه بنا ==
منابع قدیمی مسجد قبلتین را جزو مساجدی که [[پیامبر(ص)]] در آنها نماز خوانده ذکر کرده<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aتاریخ_مدینه_ابن_شبه.pdf&page=68 تاریخ المدینة المنورة، ص68]</ref> و بر این اساس پیشینه ساخت مسجد را به عصر نبوی می‌دانند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمساجد_الاثریه.pdf&page=192 مساجد الاثریه فی المدینة النبویة، ص192]</ref> مسجد در قرن هفتم قمری مخروبه و سنگ‌های آن برداشته شده بود؛<ref name=":2">الدرة الثمینه فی اخبار المدینه، ص127.</ref> اما در سال‌های ۸۹۳ و ۹۵۰ قمری آن را بازسازی کردند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۳.pdf&page=197 وفاء الوفا باخبار دارالمصطفی، ص197.]</ref> ابوسالم عیاشی در سفرنامه‌اش به سال ۱۰۷۳ قمری/۱۶۶۲میلادی، بنای مسجد را ساختمانی محکم توصیف کرده است.<ref>الرحلة العیاشیه 1661-1663م، ج1، ص394.</ref>

براساس برخی گزارش‌ها، این مسجد در اواخر قرن چهاردهم قمری رو به ویرانی بود و سپس بازسازی شد و آثار قبله (یا محراب) در دو جهت بیت‌المقدس و مکه در آن ایجاد شد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمدینه_بین_الماضی_و_الحاضر.pdf&page=74 المدینه بین الماضی و الحاضر، ص74.]</ref> اما بعداً محراب سمت بیت‌المقدس را از بین بردند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالدر_الثمین_فی_معالم_دار_الرسول_الامین.pdf&page=236 الدر الثمین فی معالم دار الرسول الامین،ص236]</ref> تجدید بنای مسجد در سال ۱۴۰۸ قمری منجر به شکل امروزی مسجد شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمساجد_صلی_فیها_رسول_الله.pdf&page=233 مساجد صلی فیها رسول الله، ص233.]</ref>

=== وضعیت کنونی ===
محدوده کلی مسجد، مثلثی است؛ ولی ساختمان اصلی از دو طبقه مستطیلی تشکیل شده و از طریق بالکنی بر خیابان اصلی اشراف دارد. مقابل آن قبرستانی قدیمی به نام [[مقبرة القبلتین]] قرار دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aتاریخ_معالم_المدینه_المنوره_قدیما_و_حدیثا.pdf&page=408 تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا، ص408.]</ref> مسجد، دو مناره و دوگنبد دارد و مساحت کلی آن به۳۹۲۰ متر مربع می‌رسد که حدود دوهزار نمازگزار را در خود جای می‌دهد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمساجد_الاثریه.pdf&page=194 مساجد الاثریه فی مدینة النبویة، ص194-196]</ref>

== نگارخانه ==
<gallery>
پرونده:مسجد قبلتین1.jpg|
پرونده:مسجد قبلتین2.jpg
پرونده:مسجد قبلتین3.jpg|منبر و محراب مسجد
پرونده:مسجد قبلتین4.png|ورودی شمالی مسجد
پرونده:مسجد قبلتین 6.png|نقشه افقی مسجد
پرونده:مسجد قبلتین 7.png|تصویر قدیمی مسجد پیش از بازسازی سال ۱۴۰۸ قمری.
پرونده:مسجد قبلتین 8.png|مأذنه و ورودی ساختمان قبلی مسجد
پرونده:مسجد قبلتین 5.png|تصویر قدیمی مسجد منتشر شده در کتاب [https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:آثار_مدینه_المنوره.pdf&page=132 آثار مدینه المنوره]. 
</gallery>

== جستارهای وابسته ==

* [[مسجدهای مدینه]]
* [[تغییر قبله]]

==پانویس==
{{پانویس}}
==منابع ==
{{منابع}}
*'''من لا یحضره الفقیه'''، شیخ صدوق، ترجمه غفاری، قم، دارالکتب الاسلامی، ۱۳۸۵ش.
*'''اخبار المدینه'''، محمدبن حسن ابن زباله، مدینه، المملکه العربیه السعودی، ۱۴۲۴ق.
*'''الدرة الثمینه فی اخبار مدینة'''، محمد بن محمود النجار، بیروت، دارالارقم، بی‌تا.
*'''الرحلة العیاشیه ۱۶۶۱-۱۶۶۳م'''، عبدالله بن محمد عیاشی، ابوظبی، ۲۰۰۶م.
* '''عمدة الاخبار فی مدینة المختار'''، احمد عباسی، قاهره، اسعد طرابزونی، بی‌تا.
* '''المساجد الاثریة فی المدینة المنورة'''، محمد الیاس عبدالغنی، مدینه، مطابع الرشید، ۱۴۱۹ق، ۱۹۹۹م.
*'''وفاء الوفا باخبار دار المصطفی'''، علی بن عبدالله سمهودی، لندن، موسسه التراث، ۲۰۰۱م.
*'''مساجد صلی فیها رسول الله فی الحرمین الشریفین و الجزیرة العربیة'''، سید ضیاء الدین بن محمد بن مقبول عطار، جده، کنوز المعرفة، ۱۴۳۴ق.
*'''المدینه بین الماضی و الحاضر'''، ابراهیم بن علی العیاشی، ۱۹۷۲م.
*'''تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا'''، احمد یاسین خیاری، ریاض، المملکة العربیة السعودیة، ۱۴۱۹ق.
*'''وصف المدینه المنوره'''، علی بن موسی الافندی، مطبعة نهضة مصر.
*'''الدر الثمین فی معالم دار الرسول الامین'''، محمدامین الشنقیطی، جده، دارالقبلة، ۱۹۹۲م.
*'''آثار المدینة المنوره'''، عبدالقدوس الانصاری، مدینه، المکتبه السلفیه، ۱۳۹۳ق.{{پایان}}{{اماکن مدینه}}
{{مساجد}}

[[رده:مسجدهای مدینه]]
[[رده:مکان‌های تاریخی مدینه]]
[[رده:مکان‌های مذهبی مدینه]]
[[رده:مکان‌های منتسب به پیامبر اسلام(ص)]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]

[[en:Al-Qiblatayn Mosque]]