در حال ویرایش مسجد مشربه ام ابراهیم

{{جعبه اطلاعات بنا
| عنوان = 
| تصویر = مسجد_مشربه_ام_ابراهیم_1.png
| اندازه تصویر = 
| پیوند تصویر = 
| توضیح تصویر = 
| نام‌های دیگر = مشربه
| مکان = [[عربستان]] * [[مدینه]] * در کنار [[مسجد قبا]]
| کاربری = 
| بزرگداشت نزد = مسلمانان
| وابسته به دین/مذهب = اسلام
| باورها = 
| آیین‌ها = 
| زمان پایه‌گذاری = قرن اول قمری
| بنیانگذار = 
| رویدادها = - محل ولادت ابراهیم پسر رسول خدا(ص)
- سخرانی پیامبر درباره ولایت امام علی(ع)
| بازسازی‌ها = 
| ویژگی‌های تاریخی = 
| مساحت = 
| طول = 
| عرض = 
| ارتفاع = 
| وضعیت بنا = ناموجود
| گنجایش = 
| امکانات = 
| بخش‌های بنا = 
| ویژگی‌ها = - محل قبرستان مسلمین
- دارای دیوار در اطراف محدوده
| عرض جغرافیایی = 24.451860
| طول جغرافیایی = 39.632719
| توضیح نقشه = 
}}'''مسجد مَشرَبه اُم اِبراهیم''' از مساجد [[مدینه]] است که محدوده آن در اصل بستانی بوده که عالمی یهودی به نام [[مخیریق|مُخَیریق]] پس از ایمان به اسلام آن را به [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا(ص)]] بخشیده بود. ابراهیم پسر رسول خدا(ص) بود که مشربه ام ابراهیم به علت سکونت مادر ایشان «ماریه قبطیه» در این مکان، بدین نام نام‌گذاری شده است. در روایات، نماز خواندن در این مکان توصیه شده است. 

اولین بار وجود مسجد در مکان مشربه ام ابراهیم در قرن نهم قمری گزارش شده و محدوده اطراف مسجد در سال هاى اخیر به صورت گورستانى براى دفن اموات درآمده و اطراف آن دیوارکشی شده است. 

== نام ==
'''مسجد مَشرَبه اُم اِبراهیم'''، با نام مشربه<ref name=":0">مغانم المطابة فی معالم طابة، ج2، ص547.</ref> نیز شناخته می‌شود. ابراهیم، پسر رسول خدا که در خردسالی درگذشت، در سال نهم هجرت در همین مکان به دنیا آمده بود.<ref>إمتاع الأسماع، ج۵، ص۳۳۵.</ref> و مادرش ماریه قبطیه در این مکان ساکن بود و به این علت اینجا را مشربه ام ابراهیم نامیدند.<ref name=":1">أقضية رسول الله(ص)، ص۱۰۳.</ref> بنابر گزارشی پیامبر(ص) به علت حسادت و بد رفتاری برخی زنانش، ماریه را به این مکان منتقل کرده بود.<ref>الطبقات الكبرى، ج8، ص212.</ref>  

== مکان ==
مسجد مشربه ام ابراهیم در منطقه [[قبا]] و شمال [[مسجد بنی قریضه|مسجد بنی قریظه]] قرار دارد.<ref>إثارة الترغيب والتشويق، ج۲، ص۷۲.</ref> مکان این مسجد، در اصل بستانی بود متعلق به شخصی به نام مُخَیریق که عالمی یهودی بود.<ref>مغازی، ج1، ص262 و 263 و 378</ref> او پس از ایمان به اسلام آن را به رسول خدا(ص) بخشیده بود.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aمغانم_المطابه.pdf&page=412 مغانم المطابة فی معالم طابة، ص412.] ؛  انساب الاشراف، ج1، ص339 و 379.</ref>

== اهمیت و پیشینه ==
مشربه ام ابراهیم محل سکونت پیامبر(ص)<ref name=":1" /> و مطابق برخی گزارشها محل عبادت او نیز بوده است.<ref>الدرة الثمينة في أخبار المدينة، ص۱۲۷.</ref> [[امام صادق(ع)]] در روایتی به نماز خواندن در این مکان توصیه کرده، زیرا آنجا مسکن دوم پیامبر خدا و محل نماز او است.<ref>الکافى، ج4، ص560 ، کتاب الحج باب اتیان المشاهد و قبور الشهدا.</ref>

[[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] در مشربه ام ابراهیم در حالی که اصحاب در اطرافشان بودند، سخنانی درباره [[امام علی(ع)]] و ولایت ایشان بیان کرده است.<ref>إثبات الهداة بالنصوص والمعجزات، ج۲، ص۱۰۱؛ الأمالی، ص۱۷۳.</ref>

نقل است که در پی زیاده خواهی برخی [[زنان پیامبر(ص)]] از غنائم [[غزوه خیبر|خیبر]] و ایجاد ناراحتی، پیامبر از سوی خدا امر شد به دوری از آنها شد و 29 روز در مشربه ام ابراهیم ساکن شد و سپس آیه تخییر(آیه 28 سوره احزاب) نازل شد.<ref>تفسیر صافی، ج4، ص185.</ref>

== تاریخچه بنا ==

محدوده مسجد مشربه ام ابراهیم تا قبل از قرن نهم هجری با نام مشربه ام ابراهیم شناخته می‌شد و مسجدی در آنجا وجود نداشت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aالمساجد_الاثریه.pdf&page=218 مساجد الاثریه، ص218.]</ref> از قرن نهم، منابع از مسجد مشربه ام ابراهیم یاد کرده‌اند. [[محمد فیروزآبادی]] (م.817ق.)، تاریخ‌نگار مدینه، از این مسجد یاد کرده و طول آن را ده ذراع و عرض آن را نه ذراع دانسته است. به گفته او مسجد بنا و دیواری نداشت.<ref name=":0" />

در ادامه قرن نهم و در قرن دهم قمری منابع متعددی به وجود مسجد در این مکان اشاره دارند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:المساجد_الاثریه.pdf&page=219 مساجد الاثریه، 218 و 219.]</ref> از جمله [[علی بن عبدالله سمهودی|علی سمهودی]] مدینه‌شناس مدینه در قرن هشتم (م.911ق.)<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:وفاء_الوفاء_سمهودی_ج۳.pdf&page=177 وفاء الوفاء، ص177]</ref> و محمد کبریت (م.1070ق.) در قرن یازدهم از این مسجد یاد کرده‌اند.<ref>الجواهر الثمينة في محاسن المدنية، ص۱۶۰.</ref>

در قرن چهاردهم قمری در محدوده اطراف مسجد قبرستانی ایجاد شد. امروزه مسجدی که در این مکان وجود داشت از میان رفته و اطراف آن دیوار کشى شده است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:المساجد_الاثریه.pdf&page=219 مساجد الاثریه، ص219.]</ref>

== تصاویر قدیمی مسجد ==
<gallery>
پرونده:مسجد مشربه ام ابراهیم 2.jpg
پرونده:مسجد مشربه ام ابراهیم 3.jpg
پرونده:مسجد مشربه ام ابراهیم 4.jpg
پرونده:مسجد مشربه ام ابراهیم 6.jpg
پرونده:مسجد مشربه ام ابراهیم 5.jpg
</gallery>

== پانویس ==
{{پانویس}}

== منابع ==
{{منابع}}
*'''أقضية رسول الله (ص)'''، ابن الطلاع القرطبي، بیروت، دارالکتاب العربی، 1426ق.
*'''إمتاع الأسماع'''، مقریزی، بیروت، کتب العلمیه، 1420ق.
*'''الدرة الثمينة في أخبار المدينة'''، ابن النجار البغدادي، بیروت، دار الارقم بن ابي الارقم، بی‌تا.
*'''إثارة الترغيب والتشويق'''، محمد بن اسحاق الخوارزمي، مکه، مکتبة نزار مصطفی الباز، 1418ق.
*'''إثبات الهداة بالنصوص والمعجزات'''، الحر العاملی، بیروت، اعلمی، 1425ق.
*'''الأمالی'''، الشيخ الصدوق، قم، موسسه البعثه، 1417ق.
*'''الجواهر الثمينة في محاسن المدنية'''، محمد كبريت الحسيني المدني، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1417ق.
*'''مساجد الاثریه'''، محمد الیاس عبدالغنی، مدینه، مطابع الرشید، 1419ق.
*'''المغانم المطابة فی معالم طابة*''' محمد بن یعقوب فیروزآبادی، مدینه، مرکز البحوث و دراسات، 1423ق.
*'''المغازی'''، واقدی، قم، دانش اسلامی، 1405ق.
*'''انساب الاشراف'''، احمد بن یحیی بلاذری، بیروت، اعلمی، بی‌تا.
*'''المعالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ'''،‌ عبدالعزیز بن عبدالرحمن کعکی،‌ جزء الرابع، بیروت، 2011.
*'''وفاء الوفا باخبار دار المصطفی'''، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.
*'''التفسير الصافي'''، الفيض الكاشاني، تهران، مکتبة الصدر، 1374ش.
*'''الطبقات الكبرى'''، ابن سعد، بیروت، دارصادر، بی‌تا.{{پایان}}{{اماکن مدینه}}
[[رده:مسجدهای مدینه]]