در حال ویرایش مسعی

{{جعبه اطلاعات بنای مذهبی
| عنوان            = 
| تصویر            = مسعی.png
| اندازه تصویر     =
| توضیح تصویر      = نقشه مسعی
| بنيانگذار        =
| تأسیس            =
| کاربری           = انجام عمل [[سعی]]
| مکان             = [[مکه]]، کنار [[مسجد الحرام]]
| نام‌های دیگر      =
| وقایع مرتبط      =
| تخریب            =
| ظرفیت            =
| وضعیت            =
| مساحت            =
| امکانات          =
| شماره ثبت        =
| معمار            =
| سبک              =
| بازسازی          =
| وبگاه            = 
}}
'''مَسْعیٰ''' فاصله میان کوه [[صفا و مروه]] در [[مکه]]، که حج‌گزاران و عمره‌گزاران در آن عمل [[سعی]] را انجام می‌دهند. مسعی امروزه بخشی از [[مسجد الحرام]] است و از چند طبقه تشکیل شده؛ اما به نظر فقیهان [[شیعه]]، عمل سعی تنها در طبقه همکف آن صحیح است.  

طبق آنچه مجلسی در بحارالانوار نقل کرده است، امام صادق «مسعی» را از بهترین مکان‌های روی زمین معرفی کرده است. مسعی حدود ۳۷۵متر طول و ۱۲متر عرض دارد. 

== مکان و جایگاه ==
مَسْعیٰ حد فاصل میان دو [[صفا و مروه|کوه صفا و مروه]] در [[مکه]] است که حاجیان در آن، عمل [[سعی]] که یکی از اعمال واجب [[حج]] است را انجام می‌دهند.<ref>. نگاه کنید به: «صفا و مروه»، سيدعلى قاضى عسكر، در «فصلنامه ميقات حج»، ش٩، ص۸۸-۱۰۶</ref>

سعى از اعمال اصلى [[عمره]] و حج بوده و در [[آیه ۱۵۸ سوره بقره]] از صفا و مروه به عنوان «[[شعائر|شعائرالله]]» ياد شده است.<ref>بقره: ١۵٨</ref> بر اساس روایتی، [[امام صادق(ع)]] مسعی را جایی معرفی کرده که روی زمین دوست‌داشتنی‌تر از آن نبوده و فلسفهٔ آن‌را تحقیر زورگویان در آن‌جا دانسته است.<ref>الكافى، ج۴، ص۴٣۴، ش٣.</ref> 

مطابق حدیثی که مجلسی آن‌را در بحارالانوار نقل کرده است شیطان در مسعی بر ابراهیم(ع) ظاهر شده و او هَرْوَلَه‌کنان(هروله: نوعی راه رفتن که میان دویدن و راه رفتن معمولی) به سوی شیطان حمله کرده است؛<ref>بحارالانوار، ج۹۹، ص۲۳۴. </ref> عده‌ای گفته‌اند «سعی» یادگار این سنت ابراهیمی است.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۹۲. </ref> دیگرانی بر اساس برخی روایات سعی در مسعی را به هَرْولَه کردنِ هفت‌بارهٔ هاجر به هنگام جستجوی آب برای فرزندش اسماعیل، بازگردانده‌اند.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۰۶. </ref> 

=== صفا و مروه ===
صفا و مروه دو كوه كوچكى است که شعب ابی‌طالب پشت آن‌دو قرار دارد.<ref>السیرة النبویة، ج۱، ص۳۵۲.</ref> صفا در دامنه [[کوه ابوقبیس|كوه ابوقُبَيس]] در قسمت جنوب شرقی مسجد الحرام و مروة در دامنه [[کوه قعیقعان|كوه قُعَيْقعان]] در قسمت شمال شرقی مسجد الحرام قرار دارد.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۰۷؛ معجم البلدان، ج۱، ص۸۰. </ref>  مسیر بین این دو کوه در گذشته شیب‌دار بوده اما با توسعه مسجد الحرام آثار وادی از میان رفته و مسعی هموار شده است.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۰۶ و ۱۰۷. </ref>

== پیشینه مسعی ==
به‌گزارش رسول جعفریان از تاریخ‌نگاران شیعه، «[[سعی|سعى]]» میان صفا و مروه در دوران [[جاهلیت]] نیز جزو مراسمِ [[حج]] بوده است؛ جز آنكه بتى در یک‌سو و بتى در سوى ديگر قرار داشته و هنگامی‌که سعى‌كنندگان به بت‌ها می‌رسیدند آن‌ها را [[استلام]] مى‌كردند؛ تصور مردمان جاهليت بر اين بود كه اين دو بت با نام‌هاى اساف و نائله، زن و مرد زناكارى بوده‌اند كه تبديل به سنگ شده‌اند.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۰۶.</ref> به اعتقاد جعفریان، اسلام با نگاهداری از یادگارِ [[هاجر اشپور|هاجر]]، خرافاتی که مشرکان به این عمل افزوده بودند را از میان برد.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۰۶ و ۱۰۷. </ref> 

== مسعی در عصر حاضر ==
مطابق آنچه در کتاب «آثار اسلامی مکه و مدینه» آمده: مسعی نخستين بار در سال ١٣۴۵ش سنگ‌فرش شده است.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۰۷. </ref> جعفر سبحانی از قول یکی از مورخان طول مسعی را در ۸۳۲ق، قبل از تغییرات، ۴۰۵ متر و عرض آن را ۱۰ یا ۱۲ متر اعلام کرده است.<ref>در گذشته بر حسب ذراع كه نزديك به نيم متر (يعنى ۴۶ - ۴٨ سانت) است، آن را محاسبه كرده و ازرقى نوشته است كه ميان صفا و مروه ٧۶۶ ذراع و نيم است. برخى آن را ٧٨٠ ذراع نوشتهاند. فاصله دو چراغ سبز را نيز كه محل هروله است ١٢۵ ذراع نوشتهاند.</ref> او ادامه داده که در تغييرات جديد مسعى چند طبقه شده و طبقه‌اى نيز به عنوان زيرزمين ساخته شده است؛ ارتفاع طبقه اول ١٢ و ارتفاع طبقه فوقانى آن ٩ متر است.<ref>رسالة حول توسعة المسعی، ص۱۰.</ref> [[شیعه|شيعيان]] همانگونه كه در طبقه دوم و سوم مسجدالحرام [[طواف]] نمى‌كنند، در طبقه دوم مسعى نيز سعى نمى‌كنند.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۰۷.</ref> البته بر اساس برخی دیدگاه‌های فقیهان شیعه در طبقه دوم نیز سعی جایز است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به: رسالة حول توسعة المسعی.</ref>

به گفته برخی محققین تا سال ١٣٧۴ش (١۴١۶ ق) بخشى از كوه مروه برجاى مانده بوده؛ اما پس از آن، به هدف گسترش محدوده دور زدن سعى كنندگان و براى راحتى آنان، قسمت باقى‌مانده را برداشته و در انتهاى آن، درى به بيرون گشوده‌اند.<ref>صفا و مروه، ص ١٠۶ - ۸۸.</ref> اما بخش عمده‌اى از كوه صفا همچنان برقرار بوده و زائران براى قرائت قرآن بر آن می‌نشسته‌اند؛ به‌گزارش مقاله «صفا و مروه» در فصلنامه میقات در حال حاضر اين قسمت نيز مسدود شده و امكان رفتن روى بخش باقى‌مانده صفا نيست.<ref>صفا و مروه، ص ١٠۶ - ۸۸.</ref>

پس از آن در سال ۱۳۸۷ش  دولت [[عربستان]] دست به توسعه مسعى زده و آن را دو برابر كرد. این عمل با مخالفت برخی عالمان شیعه و سنی همراه بود. آنها بخش توسعه یافته را از لحاظ شرعی، جزو صفا و مروه نمی‌دانستند.<ref>در اين باره بنگريد: افادة الانام، ج ٢، ص ١٢٠ - ۱۲۲؛ رسالة حول توسعة المسعی.</ref> جعفر سبحانی در این‌باره رساله‌ای را با عنوان «رسالة حول توسعة المسعی» به نگارش درآورده است. 

== نگارخانه ==
<gallery mode="packed" heights="150px">
سعی.jpg|فضای درونی مسعی و حاجیان در حال انجام عمل [[سعی]]
مسعی۲.jpg|مسعی از نمای بالا
مسعی از طرف صفا، ۱۹۳۵م.jpg|مسعی از طرف [[صفا و مروه|صفا]] و پله‌هایی که به سمت کوه صفا می‌رود. مربوط به سال ۱۳۵۳ق/۱۹۳۵م.<ref>«[https://twitter.com/awter9/status/1304747837884833792 صورتان نادرتان للمسعی]»، صفحه ارض الذكريات در توییتر.</ref>
مسعی از طرف مروه، ۱۹۳۵م.jpeg|مسعی از طرف [[صفا و مروه|مروه]]. مربوط به سال ۱۳۵۳ق/۱۹۳۵م.<ref>«[https://twitter.com/awter9/status/1304747837884833792 صورتان نادرتان للمسعی]»، صفحه ارض الذكريات در توییتر.</ref>
مسعی-از-طرف-صفا،-1807م 1.jpg|نقاشی مسعی از طرف صفا، از دومینگو فرانسیسکو بادیا مستشرق اسپانیایی، در سال ۱۸۰۷م.
مسعی-از-طرف-مروه،-1807م 1.jpg|نقاشی مسعی از طرف مروه، از دومینگو فرانسیسکو بادیا مستشرق اسپانیایی، در سال ۱۸۰۷م.
مسعی قدیمی.jpg|تصویری قدیمی از مسعی که سنگ‌فرش‌ است و کنگره‌های سازه قدیمی صفا، در انتهای تصویر مشخص است.
</gallery>

==پانویس==
{{پانویس}}

==منابع==
* '''قرآن کریم'''.
* '''آثار اسلامی مکه و مدینه'''، جعفریان،‌ رسول، تهران، نشر مشعر، ۱۳۷۹ق. 
* '''إفادة الأنام''' بذكر أخبار بلد الله الحرام مع تعليقه المسمى بإتمام الكلام، الغازي المكي الحنفی، عبدالله،   مکة المکرمه، مکتبة الاسدی للنشر و التوزیع، ۱۴۳۰ق. 
* '''الكافى'''، کلینی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۴۰۷ق. 
* '''بحارالانوار'''، مجلسی، محمدتقی، تهران، موسسة الوفاء، ۱۴۰۳ق. 
* '''رسالة حول توسة المسعی'''، سبحانی، جعفر، قم، موسسة الامام الاصادق، بی‌تا. 
* '''صفا و مروه'''، قاضى عسكر، سید علی، در «فصلنامه ميقات حج»، ش٩، ص۸۸-۱۰۶
* '''معجم البلدان'''، الحموی، یاقوت، بیروت، دار احیاء التراث العربی، بی‌تا. 
* «[https://twitter.com/awter9/status/1304747837884833792 '''صورتان نادرتان للمسعی''']»، صفحه ارض الذكريات در توییتر، تاریخ درج مطلب: ۱۲ سپتامبر ۲۰۲۰م، تاریخ بازدید: ۱۸ خرداد ۱۴۰۱ش.
* '''السیرة النبویة'''، ابن هشام، عبدالملک، تحقیق مصطفی السقا و ابراهیم الأبیاری و عبد الحفیظ شلبی، بیروت،‌ دار المعرفة، بی‌تا.
{{پایان}}

== مقاله‌های مرتبط ==
*[[سعی]]
*[[صفا و مروه]]

{{حج و عمره}}
[[رده:مکان‌های مرتبط به حج]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]