در حال ویرایش مسعی

'''مَسْعیٰ''' مکانی است بین کوه [[صفا و مروه]] در [[مکه]]، که حج‌گزاران و عمره‌گزاران در آن عمل [[سعی]] را انجام می‌دهند. مسعی امروزه بخشی از [[مسجد الحرام]] است و از چند طبقه تشکیل شده؛ اما به نظر فقیهان [[شیعه]]، عمل سعی تنها در طبقه همکف آن که مسیر اصلی مسعی است صحیح است. طبق آنچه مجلسی در بحارالانوار نقل کرده است، امام صادق مسعی را از بهترین مکان‌ها روی زمین معرفی کرده است.

مسعی در تغییرات جدید دارای چند طبقه است که فقیهان شیعه تنها سعی در طبقه همکف را جایز دانسته‌اند.

مَسْعیٰ حد فاصل بین دو [[صفا و مروه|کوه صفا و مروه]] در [[مکه]] است که حاجیان در آن، عمل [[سعی]] که یکی از اعمال واجب [[حج]] است را انجام می‌دهند. مسعی حدود ۳۷۵ متر طول دارد.<ref>. نگاه کنید به: «صفا و مروه»، سيدعلى قاضى عسكر، در «فصلنامه ميقات حج»، ش٩، ص۸۸-۱۰۶</ref>

سعى از اعمال اصلى [[عمره]] و حج بوده و در [[آیه ۱۵۸ سوره بقره]] از صفا و مروه به عنوان «[[شعائر|شعائرالله]]» ياد شده است.<ref>بقره: ١۵٨</ref> بر اساس روایتی، [[امام صادق(ع)]] مسعی را جایی معرفی کرده که روی زمین دوست‌داشتنی‌تر از آن نبوده و فلسفه آن‌را تحقیر زورگویان در آن‌جا دانسته است.<ref>الكافى، ج۴، ص۴٣۴، ش٣.</ref>  

مطابق حدیثی که مجلسی آن‌را در بحارالانوار نقل کرده است شیطان در مسعی بر ابراهیم(ع) ظاهر شد و او هَرْوَلَه‌کنان(هروله: نوعی راه رفتن که میان دویدن و راه رفتن معمولی) به سوی شیطان حمله کرد؛<ref>بحارالانوار، ج۹۹، ص۲۳۴. </ref> عده‌ای گفته‌اند «سعی» یادگار این سنت ابراهیمی است.<ref>تاریخ و آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۹۲. </ref> دیگرانی بر اساس برخی روایات سعی در مسعی را به هَرْولَه کردنِ هفت‌بارهٔ هاجر به هنگام جستجوی آب برای فرزندش اسماعیل، بازگردانده‌اند.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۰۶. </ref>  

صفا و مروه دو كوه كوچكى بوده، كه اولى در دامنه [[کوه ابوقبیس|كوه ابوقُبَيس]] در قسمت جنوب شرقی مسجد الحرام و دومى در دامنه [[کوه قعیقعان|كوه قُعَيْقعان]] در قسمت شمال شرقی مسجد الحرام قرار داشته است.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۰۷؛ معجم البلدان، ج۱، ص۸۰. </ref> مسیر بین این دو کوه در گذشته شیب‌دار بوده اما با توسعه مسجد الحرام آثار وادی از میان رفته و مسعی هموار شده است.

به‌گزارش رسول جعفریان از تاریخ‌نگاران شیعه، «سعى» میان صفا و مروه در دوران [[جاهلیت]] نیز جزو مراسم حج بوده است؛ جز آنكه بتى در یک‌سو و بتى در سوى ديگر قرار داشته و هنگامی‌که سعى‌كنندگان به بت‌ها می‌رسیدند آن‌ها را [[استلام]] مى‌كردند؛ تصور مردمان جاهليت بر اين بود كه اين دو بت با نام‌هاى اساف و نائله، زن و مرد زناكارى بوده‌اند كه تبديل به سنگ شده‌اند.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۰۶.</ref> به اعتقاد جعفریان، اسلام با نگاهداری از یادگار هاجر، خرافاتی که مشرکان به این عمل افزوده بودند را از میان برد.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۰۶ و ۱۰۷. </ref>  

مطابق آنچه در کتاب «آثار اسلامی مکه و مدینه» آمده: مسعی به دو قسمت رفت و برگشت تقسیم شده و نخستين بار در سال ١٣۴۵ش سنگ‌فرش شده است.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۰۷. </ref> جعفر سبحانی از قول یکی از مورخان طول مسعی را در ۸۳۲ق، قبل از تغییرات، ۴۰۵ متر و عرض آن را ۱۰ یا ۱۲ متر اعلام می‌کند.<ref>در گذشته بر حسب ذراع كه نزديك به نيم متر (يعنى ۴۶ - ۴٨ سانت) است، آن را محاسبه كرده و ازرقى نوشته است كه ميان صفا و مروه ٧۶۶ ذراع و نيم است. برخى آن را ٧٨٠ ذراع نوشتهاند. فاصله دو چراغ سبز را نيز كه محل هروله است ١٢۵ ذراع نوشتهاند.</ref> در تغييرات جديد مسعى چند طبقه شده و طبقه‌اى نيز به عنوان زير زمين ساخته شده است. ارتفاع طبقه اول ١٢ و ارتفاع طبقه فوقانى آن ٩ متر است.<ref>رسالة حول توسعة المسعی، ص۱۰.</ref> [[شیعه|شيعيان]] همانگونه كه در طبقه دوم و سوم مسجدالحرام [[طواف]] نمى‌كنند، در طبقه دوم مسعى نيز سعى نمى‌كنند. البته بر اساس برخی دیدگاه‌های فقیهان شیعه در طبقه دوم نیز سعی جایز است.

تا سال ١٣٧۴ش (١۴١۶ ق) بخشى از كوه مروه برجاى مانده بوده؛ اما پس از آن، به هدف گسترش محدوده دور زدن سعى كنندگان و براى راحتى آنان، قسمت باقى‌مانده را برداشتند و در انتهاى آن، درى به بيرون گشودند. اما بخش عمده‌اى از كوه صفا همچنان برقرار بوده و زائران براى قرائت قرآن بر آن می‌نشسته‌اند؛ به‌گزارش مقاله «صفا و مروه» در فصلنامه میقات در حال حاضر اين قسمت نيز مسدود شده و امكان رفتن روى بخش باقى‌مانده صفا نيست.<ref>درباره كوه صفا و مروه، بنگريد: مقاله «صفا و مروه»از سيدعلى قاضى عسكر در «فصلنامه ميقات حج»، ش٩، صص ١٠۶ - ٨٨</ref>

دولت [[عربستان]] دست به توسعه مسعى زده و آن را دو برابر كرد و در سال ١٣٨٧ش به بهره‌بردارى رساند. این عمل با مخالفت برخی عالمان شیعه و سنی همراه بود. آنها بخش توسعه یافته را جزو صفا و مروه نمی‌دانستند. جعفر سبحانی رساله‌ای درباره توسعه با نظر موافق نوشت.<ref>در اين باره بنگريد: افادة الانام، ج ٢، ص ١٢٠ - ١٢٢</ref>

| منبع = آثار اسلامی مکه و مدینه،

| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1077

* «[https://twitter.com/awter9/status/1304747837884833792 صورتان نادرتان للمسعی]»، صفحه ارض الذكريات در توییتر، تاریخ درج مطلب: ۱۲ سپتامبر ۲۰۲۰م، تاریخ بازدید: ۱۸ خرداد ۱۴۰۱ش.