در حال ویرایش مقام

{{در دست ویرایش|ماه=[[آذر]]|روز=[[۱]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363  }}

[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
'''مقام'''،

==واژه‌شناسی==
مقام، واژه‌ای عربی، اسم مکان<ref name=":0">مفردات ألفاظ القرآن، ص691.</ref> و به معنای جای دو گام<ref>كتاب العين، ج‏5، ص232؛ المحيط في اللغة، ج‏6، ص58</ref> و جای ایستادن<ref>الصحاح، ج‏5، ص2017؛ الفروق في اللغة، ص303.</ref> آمده است. 

مقام، به عنوان مصدر و به معنای ایستادن<ref>الصحاح، ج‏5، ص2017؛ الفروق في اللغة، ص303؛ مفردات ألفاظ القرآن، ص691.</ref> و به عنوان اسم زمان و به معنای زمان ایستادن نیز به کار رفته است.<ref name=":0" /> 

برخی، معانی دیگری نیز به آن افزوده‌اند؛ مانند توقّفگاه، جايگاه، جاى اقامت، خانه، مسكن، رتبه و منزلت. 


.

فراهيدى، خليل بن احمد، كتاب العين، 9جلد، نشر هجرت - قم، چاپ: دوم، 1409 ه.ق.

صاحب، اسماعيل بن عباد، المحيط فى اللغة، 11جلد، عالم الكتب - بيروت، چاپ: اول، 1414 ه.ق.

جوهرى، اسماعيل بن حماد، الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربية، 6جلد، دار العلم للملايين - بيروت، چاپ: اول، 1376 ه.ق.

عسكرى، حسن بن عبدالله، الفروق فى اللغة، 1جلد، دار الافاق الجديدة - بيروت، چاپ: اول، 1400 ه.ق.


مفردات ألفاظ القرآن، ص691

و الْمَقَامُ‏ يكون مصدرا، و اسم مكان القيام، و زمانه. نحو: إِنْ كانَ كَبُرَ عَلَيْكُمْ‏ مَقامِي‏ وَ تَذْكِيرِي‏ [يونس/ 71]، ذلِكَ لِمَنْ‏


مفردات ألفاظ القرآن، ص: 692

خافَ‏ مَقامِي‏ وَ خافَ وَعِيدِ [إبراهيم/ 14]، وَ لِمَنْ خافَ‏ مَقامَ‏ رَبِّهِ‏ [الرحمن/ 46]، وَ اتَّخِذُوا مِنْ‏ مَقامِ‏ إِبْراهِيمَ مُصَلًّى‏ [البقرة/ 125]، فِيهِ آياتٌ بَيِّناتٌ‏ مَقامُ‏ إِبْراهِيمَ‏ [آل عمران/ 97]، و قوله: وَ زُرُوعٍ وَ مَقامٍ‏ كَرِيمٍ‏ [الدخان/ 26]، إِنَّ الْمُتَّقِينَ فِي‏ مَقامٍ‏ أَمِينٍ‏ [الدخان/ 51]، خَيْرٌ مَقاماً وَ أَحْسَنُ نَدِيًّا [مريم/ 73]، و قال: وَ ما مِنَّا إِلَّا لَهُ‏ مَقامٌ‏ مَعْلُومٌ‏ [الصافات/ 164]، و قال: أَنَا آتِيكَ بِهِ قَبْلَ أَنْ‏ تَقُومَ‏ مِنْ‏ مَقامِكَ‏ [النمل/ 39] قال الأخفش: في قوله‏ قَبْلَ أَنْ تَقُومَ مِنْ مَقامِكَ‏ [النمل/ 39]: 

راغب اصفهانى، حسين بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، 1جلد، دار القلم - بيروت، چاپ: اول، 1412 ه.ق.

المصباح المنير فى غريب الشرح الكبير للرافعى، ج‏2، ص520

َ وَ اسْمُ الْمَوْضِعِ (المَقَامُ‏) بِالْفَتْح‏

فيومى، احمد بن محمد، المصباح المنير فى غريب الشرح الكبير للرافعى، 2جلد، موسسه دار الهجرة - قم، چاپ: دوم، 1414 ه.ق.
<br />

==در زیارتگاه‌ها==
در زيارتگاه‌ها، گاهى جاى خاصّى كه يكى از معصومين يا پيامبران و اولياى الهى در آن‌جا حضور يافته، يا عبادت كرده يا اقامت داشته‌اند، يا به گونه‌اى به آنان مرتبط است، «مقام» ناميده مى‌شود؛ مثل مقام خضر در مسجد اموى دمشق، مقام صاحب‌الزّمان در كربلا و مقام امام صادق (عليه السلام) در مسجد كوفه. حتى به مسجد بُراثا به سبب حضور امام على (عليه السلام) در آن، «مقام الامام على (عليه السلام) » نيز گفته مى‌شود.

در مسجدالحرام، سنگى درون يك محفظۀ شيشه‌اى است كه بر آن جاى پاى حضرت ابراهيم (عليه السلام) هنگام بناى كعبه و بالا بردن ديوار آن، نقش بسته است. در قرآن كريم هم از مكه و كعبه ياد شده و از نشانه‌هاى روشنى كه در مسجدالحرام است؛ از جمله مقام ابراهيم: ( فِيهِ آيٰاتٌ بَيِّنٰاتٌ مَقٰامُ إِبْرٰاهِيمَ ).<ref>سوره آل عمران، آيه٩٧.</ref>  نيز توصيۀ خداوند است كه در كنار مقام ابراهيم نماز بخوانيد: ( وَ اتَّخِذُوا مِنْ مَقٰامِ إِبْرٰاهِيمَ مُصَلًّى )<ref>سوره بقره، آيه ١٢۵.</ref> اصطلاح «قدمگاه» هم به همين نكته مربوط مى‌شود كه در بسيارى جاها نزد مردم شهرت دارد و به قداست آن معتقدند.

مقام، يك معناى مصطلح عرفانى هم دارد كه اشاره به درجات سير و سلوك و مراحل مختلف عرفان و تصوّف است؛ همچون: مقام رضا، مقام فنا، مقام شكر، مقام جمع و... كه به اين مراحل «مقامات» هم گفته مى‌شود.

<ref>فرهنگ نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۱، ص92.</ref>

==پانوشت==
{{پانویس}}
==منابع==

{{برگرفتگی
| پیش از لینک = مقاله
| منبع = فرهنگ نامه زیارت،
| پس از لینک = جواد محدثی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره بیست و یکم، زمستان ۱۳۹۳، ص۹۲
| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1374/1/92
}}