در حال ویرایش مناسک ایام تشریق

'''مناسک ایام تَشریق'''، دو عملِ [[بیتوته در منا]] و [[رمی جمرات]] است، که انجام آن در [[ایام تشریق]] (۱۱ تا ۱۳ ذی‌حجه) بر حاجیان واجب است.

در عمل بیتوته در منا، واجب است حاجی شب‌های ۱۱ و ۱۲ ذی‌حجه از غروب آفتاب تا نیمه‌شب با قصد قربت در [[منا]] بماند. از میان مذاهب اسلامی، تنها مذهب حنفیه، این عمل را سنّت و نه واجب دانسته است.

رمی جمرات، سنگ زدن به [[جمرات]] سه‌گانه در منا است، که در روزهای ۱۱ و ۱۲ ذی‌حجه انجام می‌شود.

==ایام تشریق==
{{اصلی|ایام تشریق}}ایام تشریق روزهای ۱۱ تا ۱۳ ذی‌حجه است،<ref>زبدة البیان، ص278؛ مواهب الجلیل، ج4، ص273؛ جواهر الکلام، دار احیاء التراث العربی، ج20، ص45.</ref> که حاجیان در آن، دو عمل واجب «[[بیتوته در منا]]» و «[[رمی جمرات]]» را انجام می‌دهند.
==بیتوته در منا==
{{اصلی|بیتوته در منا}}
بيتوته به ‌معناى «شب را در جايى گذراندن» است. بر حج‌گزاران واجب است شب‌های یازدهم و دوازدهم ذی‌الحجه را از غروب آفتاب تا نیمه‌شب با قصد قربت در [[منا]] باشند. از این رو، کسانی که به [[مکه]] رفته‌اند باید پیش از غروب به منا برگردند. به فتواى برخى از فقیهان شیعه، حاجیان مى‌توانند نيمه اول يا نيمه دوم شب را در منا بيتوته كنند.<ref>درسنامه مناسک حج، ص۷۴ و ۷۵.</ref> البته بر پایه فقه حنفیه، بیتوته سنت است و ترک آن کراهت دارد.<ref>الهدايه (فقه حنفى)، المصادرالفقهيه، ج١٠، ص ٢٧٨.</ref>

محدوده منا با تابلوهای آبی‌رنگ مشخص شده که روی بخش بیرونی آنها نوشته شده «بدایة منا» (آغاز منا) و روی بخش درونی آن نوشته شده «نهایة منا» (پایان منا).<ref name=":32">درسنامه مناسک حج، ص۷۵.</ref>

تنها بر پایه فقه شیعه،<ref>مناسك محشى، صص ۴٨٠ و ۴٧٩؛ الفقه على المذاهب الخمسه، ج١، ص ۴٠۶؛ فقه السنه، ج١٠، صص ۵٣۵ و ۵٣۴؛ الخلاف، ج١، صص۴۶٢ و ۴۶١؛ تذكرة الفقهاء، ج ٨ ، صص ٣۵٩ و ٣۵٨.</ref> كسانى كه در مكه، تمام شب را تا صبح به عبادت خدا مشغول باشند و كار ديگرى به‌جز كارهاى ضرورى نكنند، بیتوته بر آنها واجب نیست.<ref name=":32" />

بر پایه مذاهب اسلامی، کسانی که عذری دارند، می‌توانند بیتوته در منا را ترک کنند.<ref>درآمدی بر فقه مقارن، ص۴۱۹.</ref> برای نمونه، بیماران، پرستارانِ آنها و کسانی که ماندن در منا برایشان مشقت دارد می‌توانند بیتوته را ترک کنند.<ref name=":32" />

==رمی جمرات==
{{اصلی|رمی جمرات}}
رمى [[جمرات]] به معنای سنگ زدن به جمرات، یکی دیگر از اعمال واجب حج است، که در روزهای ۱۱ و ۱۲ ذی‌حجه انجام می‌شود.<ref>درسنامه مناسک حج، ص۷۶.</ref> در آخر منا سه جمره وجود دارد كه اوّلى «جمره اُولىٰ»، دومى «جمره وُسطىٰ» و سومى «جمره كُبرىٰ يا عقبه» نام دارد.<ref name=":02">درسنامه مناسک حج، ص۶۶ و ۶۷.</ref>

برخی از احکام و واجبات رمی بر پایه فقه شیعه چنین است:

*نيّت: رمى نيز مثل ساير اعمال حج از عبادات است و بايد با قصد قربت و بدون هرگونه ريا و خودنمايى صورت پذيرد.
*هفت عدد سنگ‌ريزه بايد به جمره زده شود، ولى لازم نيست پشت سر هم بخورد، پس اگر برای نمونه دو عدد از آن‌ها به جمره بخورد و سومى نخورد، چهارمى اگر به ستون بخورد، سوم حساب مى‌شود.
*سنگ‌ها را بياندازد، پس اگر جلو برود و سنگ بگذارد كفايت نمى‌كند.
*سنگ به جمره بخورد.
*با پرتاب به جمره بخورد، پس اگر با برخورد به جايى يا با برخورد سنگ ديگران به جمره برخورد كند كافى نيست.
*به تدريج بزند، پس اگر چند سنگريزه را با هم به جمره بزند كافى نيست بلكه يكى حساب مى‌شود.<ref name=":02" />

بر پایه مذاهب مالکی، شافعی و حنبلی رعایت ترتیب در رمی جمرات سه‌گانه واجب است. مذهب حنفیه رعایت ترتیب را سنّت دانسته است.<ref>تذكرة الفقها، ج ٨، ص ٣۶٢؛ فقه السنه، ج ١، صص ۵٣۴ - ۵٣٣؛ مناسك محشى، ص ۴٩١؛ الفقه على المذاهب الأربعه، ج ١، صص ۶٠٣ - ۵٩٩.</ref>

بر پایه فقه شیعه، حج‌گزاران مى‌توانند در روز دوازدهم ذى‌الحجه، بعد از ظهر شرعى، از [[منا]] خارج شوند؛ ولى اگر کسی آن روز از منا نرود تا آفتاب غروب كند، بايد شب سيزدهم را نيز در آن‌جا [[بيتوته]] كند و روز سيزدهم نيز [[جمرات]] را [[رمى]] كند.<ref>درسنامه مناسک حج، ص۷۸.</ref>

[[رده:مقاله‌های در حال ویرایش]]
[[رده:اعمال حج]]

==پانویس==
{{پانویس}}

==منابع==
{{منابع}}
{{برگرفتگی

|پیش از لینک = کتاب

|منبع = درسنامه مناسک حج،

|پس از لینک = محمدحسین فلاح‌زاده، تهران، مشعر، ۱۳۸۹ش، ص۳۳–۳۸ و کتاب [http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1128 درآمدی بر فقه مقارن]، مصطفی جعفر پیشه فرد، تهران، بعثه مقام معظم رهبری، معاونت امور روحانیون، ۱۳۸۸ش. 

| لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/803

}}
* '''بدائع الصنائع (الفقه الحنبلی)، المصادر الفقهيه'''، علاء‌الدین بن مسعود الکاشانی، بيروت، چاپ اول، ١۴٢٢ق.
* '''بداية المجتهد و نهاية المقتصد'''، (ابن رشد) محمد بن احمد بن رشد، بيروت، دارالفكر، ١۴٢١ق.
* '''تذكرة الفقهاء'''، (علامه حلی) حسن بن یوسف بن مطهر، قم، مؤسسة آل البيت لاحياء التراث، ١۴٢٢ق.
* '''تهذیب الاحکام'''، محمد بن حسن طوسی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، بی‌تا.
* '''جواهرالكلام فى شرح شرائع الاسلام'''، محمدحسن نجفی، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
* '''جواهرالكلام فى شرح شرائع الاسلام'''، محمدحسن نجفی، تهران، دار الكتب الاسلاميه، ١٣۶۵ش.
* '''رسائل للحجاج والمعتمرين'''، (الیحیی) یحیی بن ابراهیم، رياض، دارالمسلم، ١۴٢٠ق.
* '''الروضة البهيه فى شرح اللمعة الدمشقيه'''، زین‌الدین العاملی (الشهید الثانی)، قم، مجمع الفكر الاسلامى، ١۴٢۴ق.
* '''زبدة البیان'''، المقدس الاردبیلی (م. 993ق.)، به کوشش بهبودی، تهران، المکتبة المرتضویه؛
* '''فقه السنه'''، السید سابق، بیروت، دارالفكر، ١۴١٩ق.
* '''الفقه على المذاهب الخمسه'''، محمدجواد المغنیه، قم،مؤسسة دارالكتاب الاسلامى، ١۴٢٢ق.
* '''الكافى فى فقه ابن حنبل''' (الفقه الحنبلى)، المصادر الفقهيه، (ابن قدامه) عبداللّٰه بن احمد بن قدامه، بيروت، چاپ اول، ١۴٢٢ق.
* '''الكافى فى فقه اهل المدينه''' (الفقه المالکی)، یوسف بن عبدالله النمری القرطبی، بيروت، چاپ اول، ١۴٢٢ق.
* '''گزیده تهذیب'''، محمد بن حسن طوسی، تهران، کوير، بی‌تا.
* '''المصادر الفقهيه'''، على‌اصغر مرواريد، بیروت، دارالتراث، ١۴١٩ق.
* '''مختصر المزنى (الفقه‌الشافعى)'''، اسماعیل بن یحیی المصرى المزنى، بیروت، بی‌نا، چاپ اول، ١۴٢٢ق.
* '''مناسك حج با حواشى مراجع'''، سید روح‌الله خمینی، تهران، نشر مشعر، ١٣٨۵ش.
* '''مواهب الجلیل'''، الحطاب الرعینی (م. 954ق.)، به کوشش زکریا عمیرات، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۶ق.
* '''الهدايه''' (الفقه الحنفی)، علی ابن ابی‌بکر المرغینانی، بيروت، چاپ اول، ١۴٢٢ق.
{{پایان}}