در حال ویرایش نجف
این ویرایش را میتوان خنثی کرد. لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که میخواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثیسازی ویرایش را به پایان ببرید.
نسخهٔ فعلی | متن شما | ||
خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
'''نجف'''، از شهرهای مهم [[کشور عراق]] و سومین شهر مذهبی جهان اسلام است. این شهر علیرغم اینکه پیش از [[اسلام]] محل سکونت بوده است؛ اما در قرن اول هجری چندان قابل توجه نبوده؛ و در کنار شهر باعظمت [[کوفه]] قریه کوچکی به حساب میآمد که به نام ظهرالکوفه<ref>بحار الانوار، ج100، ص242.</ref> شناخته میشده است؛ با آشکار شدن [[مدفن]] مطهر [[حضرت امام علی(ع)]] در قرن دوم هجری، این شهر چندان اهمیت و وسعتی یافته است که در حال حاضر شهر کوفه یکی از محلههای آن به شمار میآید. | '''نجف'''، از شهرهای مهم [[کشور عراق]] و سومین شهر مذهبی جهان اسلام است. این شهر علیرغم اینکه پیش از [[اسلام]] محل سکونت بوده است؛ اما در قرن اول هجری چندان قابل توجه نبوده؛ و در کنار شهر باعظمت [[کوفه]] قریه کوچکی به حساب میآمد که به نام ظهرالکوفه<ref>بحار الانوار، ج100، ص242.</ref> شناخته میشده است؛ با آشکار شدن [[مدفن]] مطهر [[حضرت امام علی(ع)]] در قرن دوم هجری، این شهر چندان اهمیت و وسعتی یافته است که در حال حاضر شهر کوفه یکی از محلههای آن به شمار میآید. | ||
شهر نجف، مرکز استان نجف است و از مقدسترین شهرهای شیعیان | شهر نجف، مرکز استان نجف است و از مقدسترین شهرهای شیعیان بهشمار میرود. این شهر مدت زیادی در مسیر کاروانهایی قرارداشته که برای انجام [[مناسک حج]] از راه خشکی عازم [[مکه]] و [[مدینه]] بودند. | ||
از مضمون احادیث برمیآید که این شهر مسکن و مأوای پیامبران الهی بوده است. [[حضرت ابراهیم(ع)]] مدتی در این سرزمین مقدس سکونت نمود و پیکر [[حضرت آدم]] و [[حضرت نوح|نوح]](ع) پس از رحلت بدان جا نقل مکان یافته و [[هود]] و [[صالح]] در این دیار دفن شدهاند. از خواص [[خاک]] نجف هم این است که مدفون در آن از مؤاخذه دو فرشته در شب اول قبر در امان است. | از مضمون احادیث برمیآید که این شهر مسکن و مأوای پیامبران الهی بوده است. [[حضرت ابراهیم(ع)]] مدتی در این سرزمین مقدس سکونت نمود و پیکر [[حضرت آدم]] و [[حضرت نوح|نوح]] (ع) پس از رحلت بدان جا نقل مکان یافته و [[هود]] و [[صالح]] در این دیار دفن شدهاند. از خواص [[خاک]] نجف هم این است که مدفون در آن از مؤاخذه دو فرشته در شب اول قبر در امان است. | ||
==موقعیت جغرافیایی== | == موقعیت جغرافیایی == | ||
استان نجف از سمت شمال به استان بابِل، از سمت شرق به استان قادسیه، از سمت جنوب شرقی به استان المثنی، از سمت غرب و شمال غرب به استان کربلا محدود میشود. مساحت این استان، ۲۸٬۸۱۶ کیلومترمربع است و چهارمین استان پهناور [[عراق]] به شمار میآید. مرکز این استان، شهر مقدس نجف است. | استان نجف از سمت شمال به استان بابِل، از سمت شرق به استان قادسیه، از سمت جنوب شرقی به استان المثنی، از سمت غرب و شمال غرب به استان کربلا محدود میشود. مساحت این استان، ۲۸٬۸۱۶ کیلومترمربع است و چهارمین استان پهناور [[عراق]] به شمار میآید. مرکز این استان، شهر مقدس نجف است. | ||
خط ۴۷: | خط ۴۷: | ||
مساحت کل شهر ۷٬۵۰۰ هکتار است که از این میزان حدود ۵۰۰۰ هکتار بافت شهری است. در ۸۰ سال اخیر از جانب شمالی، جنوبی و شرقی قلب تاریخی شهر توسعه یافته است. در سرشماری سال ۲۰۰۳ میلادی حدود ۵۸۵٬۰۰۰ نفر جمعیت داشته است. | مساحت کل شهر ۷٬۵۰۰ هکتار است که از این میزان حدود ۵۰۰۰ هکتار بافت شهری است. در ۸۰ سال اخیر از جانب شمالی، جنوبی و شرقی قلب تاریخی شهر توسعه یافته است. در سرشماری سال ۲۰۰۳ میلادی حدود ۵۸۵٬۰۰۰ نفر جمعیت داشته است. | ||
==وجه تسمیه== | == وجه تسمیه == | ||
زبانشناسان درباره وجه تسمیه نجف، اختلاف نظر دارند. | زبانشناسان درباره وجه تسمیه نجف، اختلاف نظر دارند. | ||
===مکان مرتفع=== | === مکان مرتفع === | ||
نظریه قریب به اجماع آن است که نجف، زمین مرتفعی است که همیشه آب سیل، اطراف آن جمع میشود.<ref>المفصَل فی تاریخ النجف الاشرف، ج1، ص112؛ الموسوعة التاریخیة الجغرافیة، مسعود الخوند، ج12، ص226.</ref> | نظریه قریب به اجماع آن است که نجف، زمین مرتفعی است که همیشه آب سیل، اطراف آن جمع میشود.<ref>المفصَل فی تاریخ النجف الاشرف، ج1، ص112؛ الموسوعة التاریخیة الجغرافیة، مسعود الخوند، ج12، ص226.</ref> | ||
نجف واژهای عربی به معنای منجوف است. منجوف به مکانی مستطیل شکل و مرتفع گفته میشود که [[آب]] در اطراف آن جمع میگردد ولی بر سطح آن جاری نمیشود. این شهر را از آن رو نجف نامیدهاند که نسبت به زمینهای مجاور بلند، و به سبب آن که مستطیل شکل یا دایرهای است، آب بر سطح آن جمع نمیشود. به گفته [[یاقوت حموی]] نجف [[ساحل]] دریای شور است که در قدیم به [[حیره]] متصل بود.<ref>معجم البلدان، ج5، ص271؛ لسان العرب، ج9، ص323.</ref> | نجف واژهای عربی به معنای منجوف است. منجوف به مکانی مستطیل شکل و مرتفع گفته میشود که [[آب]] در اطراف آن جمع میگردد ولی بر سطح آن جاری نمیشود. این شهر را از آن رو نجف نامیدهاند که نسبت به زمینهای مجاور بلند، و به سبب آن که مستطیل شکل یا دایرهای است، آب بر سطح آن جمع نمیشود. به گفته [[یاقوت حموی]] نجف [[ساحل]] دریای شور است که در قدیم به[[حیره]] متصل بود.<ref>معجم البلدان، ج5، ص271؛ لسان العرب، ج9، ص323.</ref> | ||
===دریای خشک=== | === دریای خشک === | ||
وجه تسمیه دیگر این شهر برگرفته از روایتی است که ابینعیم از [[حضرت امام صادق(ع)]] نقل کرده که آن جناب فرمودند: نجف همان کوهی بود که پسر نوح گفت: {{قلم رنگ|سبز|﴿سَآوِی إِلی جَبَلٍ یعْصِمُنِی مِنَ الْماءِ﴾}}؛ بزودی بالای کوهی خواهم رفت که من را از غرق شدن در آب حفظ میکند.»<ref>[http://lib.eshia.ir/17001/1/226/43 هود/سوره11، آیه43.]</ref> و روی زمین کوهی بزرگتر و مرتفعتر از آن نبود، باری حق عزوجل به کوه خطاب فرمود: ای کوه، آیا از من به تو باید پناه برده شود؟ پس کوه بلافاصله تکهتکه گردید و به طرف بلاد و سرزمینهای شام پرتاب و به ریگهای ریز و کوچکی مبدل گشت و سپس دریاچهای پهناور در آن شکل گرفت که به «نی» اشتهار یافت.<ref>بحار الانوار، ج100، ص242.</ref> | وجه تسمیه دیگر این شهر برگرفته از روایتی است که ابینعیم از [[حضرت امام صادق(ع)]] نقل کرده که آن جناب فرمودند: نجف همان کوهی بود که پسر نوح گفت: {{قلم رنگ|سبز|﴿سَآوِی إِلی جَبَلٍ یعْصِمُنِی مِنَ الْماءِ﴾}}؛ بزودی بالای کوهی خواهم رفت که من را از غرق شدن در آب حفظ میکند.»<ref>[http://lib.eshia.ir/17001/1/226/43 هود/سوره11، آیه43.]</ref> و روی زمین کوهی بزرگتر و مرتفعتر از آن نبود، باری حق عزوجل به کوه خطاب فرمود: ای کوه، آیا از من به تو باید پناه برده شود؟ پس کوه بلافاصله تکهتکه گردید و به طرف بلاد و سرزمینهای شام پرتاب و به ریگهای ریز و کوچکی مبدل گشت و سپس دریاچهای پهناور در آن شکل گرفت که به «نی» اشتهار یافت.<ref>بحار الانوار، ج100، ص242.</ref> | ||
خط ۶۴: | خط ۶۴: | ||
این [[دریاچه]] با گذشت [[زمان]] به تدریج خشک شد و از این رو به آن «نی جَفّ» گفتند؛ یعنی دریای نی خشک شد.<ref>علل الشرائع، ج1، ص31.</ref> بعد از آن مردم آن سرزمین را «نجف» خواندند زیرا اداء آن بر زبانشان سهلتر و آسانتر بود.<ref>مستدرک سفینه البحار، ج9، ص544؛ قصص الانبیاء، ج1، ص90.</ref> | این [[دریاچه]] با گذشت [[زمان]] به تدریج خشک شد و از این رو به آن «نی جَفّ» گفتند؛ یعنی دریای نی خشک شد.<ref>علل الشرائع، ج1، ص31.</ref> بعد از آن مردم آن سرزمین را «نجف» خواندند زیرا اداء آن بر زبانشان سهلتر و آسانتر بود.<ref>مستدرک سفینه البحار، ج9، ص544؛ قصص الانبیاء، ج1، ص90.</ref> | ||
==اسامی شهر== | == اسامی شهر == | ||
در متون تاریخی کهن، اشاره چندانی به نام نجف نشده است. در برخی از متون جغرافیایی اسلامی، نام نجف همراه با نام «حیره» (از شهرهای باستانی عراق که هماکنون شهری در شرق شهر کوفه و در چهارکیلومتری آن واقع است) ذکر شده و موقعیت حیره در محل نجف دانسته شده است.<ref>معجم البلدان، ج2، ص328؛ تقویم البلدان، ابوالفداء ایوبی، ص299.</ref> | در متون تاریخی کهن، اشاره چندانی به نام نجف نشده است. در برخی از متون جغرافیایی اسلامی، نام نجف همراه با نام «حیره» (از شهرهای باستانی عراق که هماکنون شهری در شرق شهر کوفه و در چهارکیلومتری آن واقع است) ذکر شده و موقعیت حیره در محل نجف دانسته شده است.<ref>معجم البلدان، ج2، ص328؛ تقویم البلدان، ابوالفداء ایوبی، ص299.</ref> | ||
البته این شهر در لسان روایات و مردم به نامهای دیگری هم خوانده شده است؛ از دیگر نامهای نجف در گذشته، میتوان به «ظَهر الکوفة»، «غَری»، «مشهد» و … اشاره کرد. | البته این شهر در لسان روایات و مردم به نامهای دیگری هم خوانده شده است؛ از دیگر نامهای نجف در گذشته، میتوان به «ظَهر الکوفة»، «غَری»، «مشهد» و … اشاره کرد. | ||
===الغریّ=== | === الغریّ === | ||
الغریّ در لغت به معنای نیک میباشد و غریّان<ref>لسان العرب، ج15، ص122.</ref> نام دو بنای مشهور نزدیک به کوفه بود که گفته میشد قبل از اسلام توسط منذر پسر [[امرئ القیس]] یکی از پادشاهان حیره بنا شدهاند و حضرت علی(ع) نیز در حوالی همان موضع به خاک سپرده شد. بعدها یکی از آن دو بنا ویران شده و لفظ الغریّ و نیز الغُریّان که تثنیه میباشد به کار برده شد.<ref>بحار الانوار، ج100، ص242؛ بحار الانوار، ج100، ص232.</ref> | الغریّ در لغت به معنای نیک میباشد و غریّان<ref>لسان العرب، ج15، ص122.</ref> نام دو بنای مشهور نزدیک به کوفه بود که گفته میشد قبل از اسلام توسط منذر پسر [[امرئ القیس]] یکی از پادشاهان حیره بنا شدهاند و حضرت علی (ع) نیز در حوالی همان موضع به خاک سپرده شد. بعدها یکی از آن دو بنا ویران شده و لفظ الغریّ و نیز الغُریّان که تثنیه میباشد به کار برده شد.<ref>بحار الانوار، ج100، ص242؛ بحار الانوار، ج100، ص232.</ref> | ||
===مشهد=== | === مشهد === | ||
در لغت به محل اجتماع مردم و مجمع افراد گفته میشود. مرقدهای مطهر ائمه (علیهمالسلام) به دلیل آنکه همواره محل ازدحام و تردد زائرین از نقاط دور و نزدیک میباشند به مشهد موصوف شدهاند. برای تمایز بین ائمه نام مبارک هر امام نیز پس از مشهد ذکر میگردد مثلًا گفته میشود مشهد الرضا(ع) یا مشهد الحسین(ع) و غیره، در عراق مشهد بهطور مطلق به نجف اطلاق میگردد. | در لغت به محل اجتماع مردم و مجمع افراد گفته میشود. مرقدهای مطهر ائمه (علیهمالسلام) به دلیل آنکه همواره محل ازدحام و تردد زائرین از نقاط دور و نزدیک میباشند به مشهد موصوف شدهاند. برای تمایز بین ائمه نام مبارک هر امام نیز پس از مشهد ذکر میگردد مثلًا گفته میشود مشهد الرضا (ع) یا مشهد الحسین (ع) و غیره، در عراق مشهد بهطور مطلق به نجف اطلاق میگردد. | ||
===نامهای دیگر=== | === نامهای دیگر === | ||
سه نامی که ذکر شد یعنی نجف، الغری و مشهد در روایات و در لسان مردم به کار برده شده ولی نامهای ذیل فقط در روایات بر نجف اطلاق شده است: | سه نامی که ذکر شد یعنی نجف، الغری و مشهد در روایات و در لسان مردم به کار برده شده ولی نامهای ذیل فقط در روایات بر نجف اطلاق شده است: | ||
* الطور؛<ref>بحار الانوار، ج60، ص205.</ref> | |||
*الطور؛<ref>بحار الانوار، ج60، ص205.</ref> | * ظَهر الکوفه؛<ref>بحار الانوار، ج100، ص242؛ بحار الانوار، ج52، ص325؛ بحار الانوار، ج13، ص185.</ref> | ||
*ظَهر الکوفه؛<ref>بحار الانوار، ج100، ص242؛ بحار الانوار، ج52، ص325؛ بحار الانوار، ج13، ص185.</ref> | * الجودی؛<ref>بحار الانوار، ج11، ص339؛ بحار الانوار، ج100، ص226.</ref> | ||
*الجودی؛<ref>بحار الانوار، ج11، ص339؛ بحار الانوار، ج100، ص226.</ref> | * الرَبوه؛<ref>کنز العمال، ج2، ص473.</ref> | ||
*الرَبوه؛<ref>کنز العمال، ج2، ص473.</ref> | * وادیالسلام؛<ref>بحار الانوار، ج6، ص268؛ بحار الانوار، ج100، ص234.</ref> | ||
*وادیالسلام؛<ref>بحار الانوار، ج6، ص268؛ بحار الانوار، ج100، ص234.</ref> | * البانقِیا؛<ref>بحار الانوار، ج44، ص17؛ بحار الانوار، ج100، ص226؛ بحار الانوار، ج100، ص227.</ref> | ||
*البانقِیا؛<ref>بحار الانوار، ج44، ص17؛ بحار الانوار، ج100، ص226؛ بحار الانوار، ج100، ص227.</ref> | |||
در حال حاضر، نام نجف به علت وجود [[بارگاه حضرت امیرمؤمنان(ع)]] که پس از [[حضرت محمد(ص)]] اشرف مخلوقات به شمار میآید، به صفت «اشرف» مزین شده است و در متون دوره اخیر و معاصر، همواره با نام نجف اشرف یاد میشود. | در حال حاضر، نام نجف به علت وجود [[بارگاه حضرت امیرمؤمنان(ع)]] که پس از [[حضرت محمد(ص)]] اشرف مخلوقات به شمار میآید، به صفت «اشرف» مزین شده است و در متون دوره اخیر و معاصر، همواره با نام نجف اشرف یاد میشود. | ||
==آب و هوا== | == آب و هوا == | ||
بهطور کلی نجف، آب و هوای گرمی دارد که تقریباً در طول سال، درجه حرارت هوا در روز و شب، بالای صفر است. تابستانها در نجف، بسیار گرم و طولانی است و تقریباً نزدیک به نصف سال را دربرمیگیرد. فصل زمستان، کوتاهمدت و همراه با بارشهای جوی و دارای شبهای سردی است. فصلهای بهار و پاییز نیز در نجف، بسیار کوتاه و زودگذر است.<ref>المفصَل فی تاریخ النجف الاشرف، ج١، ص٢٢-٢٣.</ref> | بهطور کلی نجف، آب و هوای گرمی دارد که تقریباً در طول سال، درجه حرارت هوا در روز و شب، بالای صفر است. تابستانها در نجف، بسیار گرم و طولانی است و تقریباً نزدیک به نصف سال را دربرمیگیرد. فصل زمستان، کوتاهمدت و همراه با بارشهای جوی و دارای شبهای سردی است. فصلهای بهار و پاییز نیز در نجف، بسیار کوتاه و زودگذر است.<ref>المفصَل فی تاریخ النجف الاشرف، ج١، ص٢٢-٢٣.</ref> | ||
خط ۹۴: | خط ۹۳: | ||
[[پرونده:01.jpg|300px|بندانگشتی|قدیمیترین تصویر از شهر نجف اشرف]] | [[پرونده:01.jpg|300px|بندانگشتی|قدیمیترین تصویر از شهر نجف اشرف]] | ||
==شکلگیری و توسعه شهر== | == شکلگیری و توسعه شهر == | ||
شکلگیری شهر نجف به زمانی بازمیگردد که قبر شریف حضرت علی(ع) در آن آشکار شد. با توسعههای مکرر بارگاه امام(ع) و شهرت یافتن و مورد توجه قرار گرفتن آن، آبادانی اطراف آن آغاز گردید و به تدریج، بناهای شهری در نجف ایجاد شد. به دنبال حملات و تجاوزهای مخالفان و دشمنانی نظیر [[عباسیان]]، [[قرامطه]] و برخی قبایل عربی به کوفه که ویرانی آن را در پی داشت، اهالی کوفه به نجف مهاجرت کردند | شکلگیری شهر نجف به زمانی بازمیگردد که قبر شریف حضرت علی (ع) در آن آشکار شد. با توسعههای مکرر بارگاه امام (ع) و شهرت یافتن و مورد توجه قرار گرفتن آن، آبادانی اطراف آن آغاز گردید و به تدریج، بناهای شهری در نجف ایجاد شد. به دنبال حملات و تجاوزهای مخالفان و دشمنانی نظیر [[عباسیان]]، [[قرامطه]] و برخی قبایل عربی به کوفه که ویرانی آن را در پی داشت، اهالی کوفه به نجف مهاجرت کردند. | ||
پادشاهان شیعه، از دوره [[آلبویه]] تا دوره [[صفوی]]، به عمران شهر نجف اهتمام ویژهای داشتند و ضمن بازسازی و توسعه بارگاه امیرمؤمنان (ع) به احداث حصار اطراف شهر و ایجاد کانال آب از فرات به نجف، اقدام نمودند. این شهر بهویژه در قرون هفتم و هشتم هجری توسعه و پیشرفت چشمگیر و درخور توجهی یافت و پادشاهان آلجلایر مدارس و مساجد و خانقاههایی در نجف بنا کردند.<ref>ماضی النجف وحاضرها، جعفر آلمحبوبة، ج١، ص٢٢.</ref> | |||
=== شکوفایی علمی === | |||
===شکوفایی علمی=== | |||
مهاجرت [[شیخ طوسی]] از بغداد به نجف در نیمه قرن پنجم هجری، در شکوفایی علمی این شهر تأثیرگذار بود. در واقع میتوان گفت که شیخ طوسی با حضور و سکونت خود در نجف، حوزه علمیه شیعه در نجف را بنیان گذاشت. البته با انتقال محوریت علمی تشیع به مناطق دیگری از قبیل حله و جبل عامل، حوزه علمیه نجف برای چندین قرن دچار رکود گردید. اما به تدریج از قرن هشتم هجری دوباره رونق یافت و پس از سقوط دولت صفویان در ایران در فاصله قرون دوازدهم تا دوره اخیر به اوج شکوه و عظمت علمی و فرهنگی خود رسید. | مهاجرت [[شیخ طوسی]] از بغداد به نجف در نیمه قرن پنجم هجری، در شکوفایی علمی این شهر تأثیرگذار بود. در واقع میتوان گفت که شیخ طوسی با حضور و سکونت خود در نجف، حوزه علمیه شیعه در نجف را بنیان گذاشت. البته با انتقال محوریت علمی تشیع به مناطق دیگری از قبیل حله و جبل عامل، حوزه علمیه نجف برای چندین قرن دچار رکود گردید. اما به تدریج از قرن هشتم هجری دوباره رونق یافت و پس از سقوط دولت صفویان در ایران در فاصله قرون دوازدهم تا دوره اخیر به اوج شکوه و عظمت علمی و فرهنگی خود رسید. | ||
==دورههای مختلف تاریخی== | == دورههای مختلف تاریخی == | ||
شهر نجف در دورههای مختلف تاریخی، شاهد حوادث فراوان از جمله تجاوز مخالفان و بیگانگان بوده است. | شهر نجف در دورههای مختلف تاریخی، شاهد حوادث فراوان از جمله تجاوز مخالفان و بیگانگان بوده است. | ||
===حمله مشعشعیان=== | === حمله مشعشعیان === | ||
در سال ۸۵۷ه. ق، [[علی بن سیدمحمد مشعشع]]، امیر دولت مشعشعیان، بر نجف استیلا یافت و به بارگاه مقدس امام(ع) هتک حرمت کرد و قبر را به آتش کشید و اهالی نجف را قتلعام کرد.<ref>ماضی النجف وحاضرها، جعفر آلمحبوبة، ص٣٢١.</ref> | در سال ۸۵۷ه. ق، [[علی بن سیدمحمد مشعشع]]، امیر دولت مشعشعیان، بر نجف استیلا یافت و به بارگاه مقدس امام (ع) هتک حرمت کرد و قبر را به آتش کشید و اهالی نجف را قتلعام کرد.<ref>ماضی النجف وحاضرها، جعفر آلمحبوبة، ص٣٢١.</ref> | ||
===نزاع صفویه و عثمانی=== | === نزاع صفویه و عثمانی === | ||
در اوایل سده دهم هجری با روی کار آمدن صفویان، [[شاه اسماعیل صفوی]] شهر نجف را فتح کرد. اما چندی بعد، [[سلطان سلیم عثمانی]] به قصد فتح نجف این شهر را محاصره کرد. مردم دروازههای شهر را بستند و با سنگ و کلوخ به نبرد با لشکریان وی پرداختند و سلطان سلیم نیز مجبور شد آنجا را ترک کند. سرانجام عثمانیها پس از حملات مکرر در دوره سلطان مراد (م۱۰۴۹ه.ق) موفق به تصرف نجف شدند و آنجا را از سلطه صفویان خارج کردند. | در اوایل سده دهم هجری با روی کار آمدن صفویان، [[شاه اسماعیل صفوی]] شهر نجف را فتح کرد. اما چندی بعد، [[سلطان سلیم عثمانی]] به قصد فتح نجف این شهر را محاصره کرد. مردم دروازههای شهر را بستند و با سنگ و کلوخ به نبرد با لشکریان وی پرداختند و سلطان سلیم نیز مجبور شد آنجا را ترک کند. سرانجام عثمانیها پس از حملات مکرر در دوره سلطان مراد (م۱۰۴۹ه.ق) موفق به تصرف نجف شدند و آنجا را از سلطه صفویان خارج کردند. | ||
[[پرونده:02.jpg|300px|بندانگشتی|دروازه قدیمی شهر نجف]] | [[پرونده:02.jpg|300px|بندانگشتی|دروازه قدیمی شهر نجف]] | ||
===نزاع افشاریه و عثمانی=== | === نزاع افشاریه و عثمانی === | ||
[[نادرشاه افشار]] پس از پیروزی در نبرد با حاکمان عثمانی و تسخیر نجف در سال ۱۱۵۶ه. ق، به آبادانی این شهر همت گماشت اما پس از سیطره مجدد عثمانیها قراردادی با احمد پاشا منعقد کرد که براساس آن ایرانیان میتوانستند به راحتی به زیارت عتبات عالیات بروند. | [[نادرشاه افشار]] پس از پیروزی در نبرد با حاکمان عثمانی و تسخیر نجف در سال ۱۱۵۶ه. ق، به آبادانی این شهر همت گماشت اما پس از سیطره مجدد عثمانیها قراردادی با احمد پاشا منعقد کرد که براساس آن ایرانیان میتوانستند به راحتی به زیارت عتبات عالیات بروند. | ||
===تهاجم وهابیون=== | === تهاجم وهابیون === | ||
پس از ظهور محمد بن [[عبدالوهاب]] و پیدایش [[وهابیت]] در [[شبه جزیره عربستان]]، وهابیها تهاجمات خود را به شهرهای مقدس شیعه در عراق آغاز کردند. آنها چندین بار، از جمله در سالهای ۱۲۱۶ و ۱۲۲۱ه. ق، به نجف حمله کردند و تلاش کردند آن را تسخیر کنند اما مردم به رهبری «[[آیتالله شیخ جعفر کاشفالغطاء]]»، از شهر دفاع کردند و وهابیها موفق به تسخیر آن نشدند.<ref>تاریخ النجف، السید حسین البراقی، ص508-517.</ref> | پس از ظهور محمد بن [[عبدالوهاب]] و پیدایش [[وهابیت]] در [[شبه جزیره عربستان]]، وهابیها تهاجمات خود را به شهرهای مقدس شیعه در عراق آغاز کردند. آنها چندین بار، از جمله در سالهای ۱۲۱۶ و ۱۲۲۱ه. ق، به نجف حمله کردند و تلاش کردند آن را تسخیر کنند اما مردم به رهبری «[[آیتالله شیخ جعفر کاشفالغطاء]]»، از شهر دفاع کردند و وهابیها موفق به تسخیر آن نشدند.<ref>تاریخ النجف، السید حسین البراقی، ص508-517.</ref> | ||
===جنگ جهانی اول=== | === جنگ جهانی اول === | ||
پس از شروع جنگ جهانی اول، در سال ۱۳۳۳ه.ق – ۱۹۱۵م، انگلیسیها از سمت جنوب وارد عراق شدند. ترکهای عثمانی که موقعیت خود را در خطر دیدند در مقابله با بیگانگان با مردم عراق متحد شدند. اما وقتی تعدادی از سربازان فراری از نیروهای ترک به شهر نجف پناهنده شدند، ترکها برای برگرداندن آنها، به شهر حمله بردند. اما نتوانستند بر مردم غلبه کنند و به ناچار، شهر را ترک گفتند و در نجف، حکومتی از اعیان شهر، تشکیل شد. این شورش مردم نجف، از محدوده شهر فراتر رفت و نواحی اطراف را فراگرفت و مقدمات سقوط عثمانیها را فراهم کرد.<ref>ماضی النجف وحاضرها، ج١، ص341-343.</ref> | پس از شروع جنگ جهانی اول، در سال ۱۳۳۳ه.ق – ۱۹۱۵م، انگلیسیها از سمت جنوب وارد عراق شدند. ترکهای عثمانی که موقعیت خود را در خطر دیدند در مقابله با بیگانگان با مردم عراق متحد شدند. اما وقتی تعدادی از سربازان فراری از نیروهای ترک به شهر نجف پناهنده شدند، ترکها برای برگرداندن آنها، به شهر حمله بردند. اما نتوانستند بر مردم غلبه کنند و به ناچار، شهر را ترک گفتند و در نجف، حکومتی از اعیان شهر، تشکیل شد. این شورش مردم نجف، از محدوده شهر فراتر رفت و نواحی اطراف را فراگرفت و مقدمات سقوط عثمانیها را فراهم کرد.<ref>ماضی النجف وحاضرها، ج١، ص341-343.</ref> | ||
===تسلط انگلیسیها=== | === تسلط انگلیسیها === | ||
پس از خاتمه جنگ جهانی و پیروزی متفقین، انگلیسها بر عثمانیها پیروز شدند و عراق تحت سلطه آنان درآمد. دولت انگلیس پس از گذشت دو سال از تشکیل حکومت موقتِ رهبران محلی نجف، یک ژنرال انگلیسی را به عنوان حاکم نجف، تعیین کرد. ازاینرو تعدادی از اعیان و علمای نجف، از جمله [[سیدمحمدعلی بحرالعلوم]] و [[شیخ محمدجواد جزائری]]، یک جمعیت محرمانه تأسیس کردند و به دنبال آغاز فعالیت آنها، مردم نجف در سال ۱۳۳۶ه. ق- ۱۹۱۸م، شورش کردند. | پس از خاتمه جنگ جهانی و پیروزی متفقین، انگلیسها بر عثمانیها پیروز شدند و عراق تحت سلطه آنان درآمد. دولت انگلیس پس از گذشت دو سال از تشکیل حکومت موقتِ رهبران محلی نجف، یک ژنرال انگلیسی را به عنوان حاکم نجف، تعیین کرد. ازاینرو تعدادی از اعیان و علمای نجف، از جمله [[سیدمحمدعلی بحرالعلوم]] و [[شیخ محمدجواد جزائری]]، یک جمعیت محرمانه تأسیس کردند و به دنبال آغاز فعالیت آنها، مردم نجف در سال ۱۳۳۶ه. ق- ۱۹۱۸م، شورش کردند. | ||
خط ۱۳۸: | خط ۱۲۶: | ||
قیام مردم و مخالفت روحانیان و علمای نجف با حکومت بریتانیا ادامه یافت و هر از چندگاهی، شورشی صورت میگرفت؛ تا اینکه در سال ۱۳۳۹ه.ق/ ۱۹۲۱م، حکومت مشروطه عراق تحت قیمومیت انگلستان تشکیل شد و سرانجام در سال ۱۳۵۱ه.ق/ ۱۹۳۲م، عراق رسماً استقلال یافت. | قیام مردم و مخالفت روحانیان و علمای نجف با حکومت بریتانیا ادامه یافت و هر از چندگاهی، شورشی صورت میگرفت؛ تا اینکه در سال ۱۳۳۹ه.ق/ ۱۹۲۱م، حکومت مشروطه عراق تحت قیمومیت انگلستان تشکیل شد و سرانجام در سال ۱۳۵۱ه.ق/ ۱۹۳۲م، عراق رسماً استقلال یافت. | ||
==فضیلت کوفه و نجف== | == فضیلت کوفه و نجف == | ||
این سرزمین مقدس در طول تاریخ حیات بشری، مسکن و مأوای پیامبران الهی بوده است. پیکر حضرت آدم و نوح پس از رحلت بدان جا نقل مکان یافته و هود و صالح در این دیار دفن شدهاند. از مضمون احادیث برمیآید که نخستین بقعهای که در آن [[خداوند]] پرستش شده اینجا بوده و خداوند در این وادی فرشتگان را امر فرمود که آدم را سجده کنند. | این سرزمین مقدس در طول تاریخ حیات بشری، مسکن و مأوای پیامبران الهی بوده است. پیکر حضرت آدم و نوح پس از رحلت بدان جا نقل مکان یافته و هود و صالح در این دیار دفن شدهاند. از مضمون احادیث برمیآید که نخستین بقعهای که در آن [[خداوند]] پرستش شده اینجا بوده و خداوند در این وادی فرشتگان را امر فرمود که آدم را سجده کنند. | ||
[[پرونده:03.jpg|300px|بندانگشتی|باقی مانده از برج و باروی شهر نجف]] | [[پرونده:03.jpg|300px|بندانگشتی|باقی مانده از برج و باروی شهر نجف]] | ||
همچنین روایت شده است که نجف قطعهای از کوهی است که در آن [[حضرت موسی(ع)]] با خداوند تکلّم نمود، [[حضرت عیسی(ع)]] به مقام قداست رسید، ابراهیم(ع)، خلیل خداوند گردید و [[حضرت محمد(ص)]] حبیب خدا شد.<ref>بحار الانوار، ج 100، ص234؛ بحار الانوار، ج 100، ص233؛ بحار الانوار، ج 100، ص232 | همچنین روایت شده است که نجف قطعهای از کوهی است که در آن [[حضرت موسی(ع)]] با خداوند تکلّم نمود، [[حضرت عیسی(ع)]] به مقام قداست رسید، ابراهیم (ع)، خلیل خداوند گردید و [[حضرت محمد(ص)]] حبیب خدا شد.<ref>بحار الانوار، ج 100، ص234؛ بحار الانوار، ج 100، ص233؛ بحار الانوار، ج 100، ص232.</ref> | ||
حضرت ابراهیم (ع) مدتی در این سرزمین سکونت نمود و آن را از صاحبانش خرید، زیرا تمایل داشت، حشر ارواح مدفونین در این سرزمین، در زمین ملکی او باشد. حضرت علی (ع) اراضی مابین خورنق از [[حیره]] تا [[کوفه]] را از صاحبان آنها خریداری نمود و برای این معامله هم شاهد گرفت. عدهای به آن حضرت عرض کردند: این سرزمین قابل استفاده برای زراعت نخواهد بود، حضرت فرمود: از رسول اکرم (ص) شنیدم که از کوفان (مجاورت کوفه، نجف) هفتاد هزار نفر بی حساب وارد [[بهشت]] میشوند و من علاقه داشتم اینها از زمین ملکی من محشور شوند.<ref>بحار الانوار، ج100، ص231.</ref> در ادامه بعضی از این روایات آورده میشود: | |||
* در روایتی از [[امام صادق(ع)]] نقل شده که کوفه، باغی از باغهای بهشت است و در آن، قبر [[حضرت نوح|نوح]] و [[حضرت ابراهیم|ابراهیم]] (علیهماالسلام) و قبور ۳۷۰ پیامبر و ۶۰۰ وصی قرار دارد.<ref>فرحة الغری فی تعیین قبر امیرالمؤمنین علی (ع)، عبدالکریم بن احمد بن طاووس، ص189.</ref> | |||
* در روایت دیگری از امام صادق (ع)، کوفه در کنار [[مکه]] و [[مدینه]]، حرم خدا و حرم رسول خدا (ص) و حرم امام علی (ع) بیان شده است.<ref>کامل الزیارات، ابن قولویه، ص25؛ ترجمه کامل الزیارات، محمدجواد ذهنی تهرانی، ص77.</ref> | |||
* همچنین در روایت دیگری از امام صادق (ع)، مکه، حرم ابراهیم (ع)، مدینه، [[حرم حضرت محمد(ص)]] و کوفه، حرم امام علی (ع) است.<ref>ترجمه آمالی شیخ طوسی، صادق حسنزاده، ص648-649.</ref> | |||
* براساس روایت دیگری از امام صادق (ع)، کوفه، زمین پاکیزهای است که در آن، قبور [[پیامبران مرسل]] و غیرمرسل و اوصیای پیامبران قرار دارد… و از آنجا، [[عدل الهی]] آشکار میشود و در آن، [[حضرت مهدی|قائم]] حق تعالی قیام میکند و عدالت را برقرار مینماید و در آن، خانههای پیامبران و اوصیا و صالحان بوده است.<ref>کامل الزیارات، ص26-27؛ ترجمه کامل الزیارات، ص82.</ref> | |||
* در روایت دیگری، امام صادق (ع) خطاب به[[مفضل بن عمر جعفی]]، غَری (نجف) را قطعهای از کوهی بیان کرده است که خداوند بر آن، با [[موسی(ع)]] تکلم کرد و [[عیسی(ع)]] را تقدیس نمود و ابراهیم (ع) را خلیل خود و محمد (ص) را حبیب خود برگزید و آن را مسکن پیامبران (علیهمالسّلام) قرار داد.<ref>کامل الزیارات، ص٣5-٣6؛ ترجمه کامل الزیارات، ص113.</ref> | |||
* در روایتی از امام صادق (ع) آمده است که نجف، همان کوهی است که فرزند نوح (ع)، به آن پناه برد و گفت: {{قلم رنگ|سبز|﴿سَآوِی اِلیٰ جَبَلٍ یَعْصِمُنِی مِنَ الْمٰاءِ﴾}}؛<ref>[http://lib.eshia.ir/17001/1/221/43 هود/سوره11، آیه43.]</ref> خداوند به کوه [[وحی]] کرد (خطاب نمود): «آیا او از من، به تو پناه میبرد؟» پس کوه در زمین نهان گشت و رشتهاش تا سرزمین شام بریده شد.<ref>من لا یحضره الفقیه، ج٢، ص351-352؛ کامل الزیارات، ص32؛ ترجمه کامل الزیارات، ص99-100.</ref> | |||
* در روایت دیگری از امام صادق (ع) در تفسیر آیه: {{قلم رنگ|سبز|﴿وَ آوَیْنٰاهُمٰا اِلیٰ رَبْوَةٍ ذٰاتِ قَرٰارٍ وَ مَعِینٍ﴾}}؛<ref>[http://lib.eshia.ir/17001/1/342/50 مؤمنون/سوره23، آیه50.]</ref> آمده است که منظور از «ربوه»، نجف و منظور از «مَعین»، رود فرات است.<ref>کامل الزیارات، ص45؛ ترجمه کامل الزیارات، ص138.</ref> | |||
* [[ابن عساکر]]، مورخ بزرگ اهلسنت نیز به سند خود از امام صادق (ع) نقل کرده است که در تفسیر آیه فوق، فرمود که منظور از «ربوه»، نجف، و منظور از «قرار»، مسجد آن ([[مسجد کوفه]]) و منظور از «مَعین»، رود فرات است و هر درهم بخشش در کوفه، معادل صد درهم در جای دیگر و هر رکعت [[نماز]]، معادل صد رکعت در جای دیگر است و هرکس بخواهد از آب بهشت [[وضو]] بگیرد و از آب بهشت بنوشد و با آب بهشت غسل و شستوشو کند، از آب فرات استفاده کند.<ref>تاریخ مدینة دمشق، ابنعساکر، ج1، ص213.</ref> | |||
== پانویس == | |||
==پانویس== | |||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
خط ۱۸۴: | خط ۱۶۵: | ||
* '''تقویم البلدان'''، عمادالدین اسماعیل بن محمد (ابوالفداء الایوبی)، باریس، دار الطباعة السلطانیة، ۱۸۴۰م. | * '''تقویم البلدان'''، عمادالدین اسماعیل بن محمد (ابوالفداء الایوبی)، باریس، دار الطباعة السلطانیة، ۱۸۴۰م. | ||
* '''کنز العمال'''، هندی، علی بن حسام، الناشر: مؤسسة الرسالة، الطبعة: الطبعة الخامسة، ۱۴۰۱هـ/۱۹۸۱م. | * '''کنز العمال'''، هندی، علی بن حسام، الناشر: مؤسسة الرسالة، الطبعة: الطبعة الخامسة، ۱۴۰۱هـ/۱۹۸۱م. | ||
* '''فرحة الغری فی تعیین قبر امیرمؤمنان علی(ع) فی النجف'''، غیاثالدین عبدالکریم بن احمد الحسینی (ابن طاووس)، تحقیق: محمد مهدی نجف، النجف، العتبة العلویة المقدسة، ۱۴۳۱ه.ق - ۲۰۱۰م. | * '''فرحة الغری فی تعیین قبر امیرمؤمنان علی (ع) فی النجف'''، غیاثالدین عبدالکریم بن احمد الحسینی (ابن طاووس)، تحقیق: محمد مهدی نجف، النجف، العتبة العلویة المقدسة، ۱۴۳۱ه.ق - ۲۰۱۰م. | ||
* '''کامل الزیارات (ترجمه فارسی)'''، جعفر بن محمد بن جعفر (ابن قولویه قمی)، ترجمه: محمدجواد ذهنی تهرانی، تهران، پیام حق، ۱۳۸۷ه.ش | * '''کامل الزیارات (ترجمه فارسی)'''، جعفر بن محمد بن جعفر (ابن قولویه قمی)، ترجمه: محمدجواد ذهنی تهرانی، تهران، پیام حق، ۱۳۸۷ه.ش | ||
* '''آمالی شیخ طوسی (ترجمه فارسی)'''، محمد بن حسن (شیخ طوسی)، ترجمه: صادق حسنزاده، چاپ ۱، قم، اندیشهٔ هادی، ۱۳۸۸ه.ش | * '''آمالی شیخ طوسی (ترجمه فارسی)'''، محمد بن حسن (شیخ طوسی)، ترجمه: صادق حسنزاده، چاپ ۱، قم، اندیشهٔ هادی، ۱۳۸۸ه.ش |