در حال ویرایش کربلاء فی ادب الرحلات (کتاب)

|زبان=عربی|موضوع=[[کربلا]]، [[عراق]]، تاریخ، سفرنامه‌ها|تعداد جلد=۱|صفحه=۴۱۸|ناشر=مؤسسة البلاغ|تاریخ نشر=۱۴۳۴ق‌.|محل انتشارات=[[بیروت]]}}

'''کربلاء فى ادب الرحلات'''، کتابی است به زبان عربی، تألیف سید عبدالصاحب نصرالله، که به شرح سفر ۵۸ نفر از بزرگان به [[کربلا]] و شرح [[زیارت]] آنان از [[حرم امام حسین(ع)]] پرداخته است. این کتاب در سال ۱۴۳۴ق‌. چاپ شده است.

سید عبدالصاحب ناصر آل نصرالله الکلیدار،<ref>التضحیة و الرمز، المقدمة، ص۱۳.</ref> نویسنده معاصر، از خاندان آل نصرالله [[عراق]]<ref>[http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1365/1/167 نکته‌هایی از مسافران کربلا در «کربلاء فی ادب الرحلات»، فصلنامه  فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص167.]</ref> و دارای آثاری مانند تاریخ کربلاء،<ref>[http://www.worldcat.org/oclc/1081411129 Tārīkh Karbalāʼ, worldcat]</ref> [[بیوتات کربلاء القدیمة (کتاب)|بیوتات کربلاء القدیمة]]،<ref>[http://www.lib.ir/book/38524736/%D8%A8%D9%8A%D9%88%D8%AA%D8%A7%D8%AA-%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%A1-%D8%A7%D9%84%D9%82%D8%AF%D9%8A%D9%85%D8%A9/ بیوتات کربلاء القدیمة، پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران.]</ref> الحوادث و الوقائع فی تاریخ کربلاء<ref>[http://www.lib.ir/book/86897514/%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%88%D8%A7%D8%AF%D8%AB-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%82%D8%A7%D8%A6%D8%B9-%D9%81%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%A1/ الحوادث‌ و الوقا‌ئع‌ فی‌ تا‌ریخ‌ کربلاء‌، پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران.]</ref> و التضحیة و الرمز<ref>[http://www.lib.ir/book/38523738/%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B6%D8%AD%D9%8A%D8%A9-%D9%88-%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%85%D8%B2/ التضحیة و الرمز، پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران.]</ref> است.

کتاب کربلاء فى ادب الرحلات، فصل‌بندى خاصى نداشته و پس از مقدمه، شرح حال سفر بزرگانى که به [[کربلا]] رفته‌اند، به ترتیب تاریخ رفتن آن‌ها بیان شده است.<ref>[http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1365/1/168 نکته‌هایی از مسافران کربلا در «کربلاء فی ادب الرحلات»، فصلنامه  فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص۱۶۸.]</ref>

منبع اصلی کتاب، سفرنامه‌ها است. برای کسانی که پیش از سده چهارم هجری به کربلا رفته‌اند، از کتاب‌های دیگر بهره برده است.{{یادداشت|پیش از سده چهارم هجری، سفرنامه نوشته نمی‌شده است.<ref>نکته‌هایی از مسافران کربلا در «کربلاء فی ادب الرحلات»، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص۱۶۸ و ۱۶۹.</ref>}} افراد گردآوری شده در این کتاب، از کشورهای گوناگون مانند [[ایران]]، [[هند]]، [[مصر]]، [[روسیه]]، [[هلند]]، [[انگلیس]]، [[پرتغال]]، [[ایتالیا]]، [[فرانسه]]، [[آلمان]] و [[آمریکا]] انتخاب شده‌اند.<ref>[http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1365/1/169 نکته‌هایی از مسافران کربلا در «کربلاء فی ادب الرحلات»، فصلنامه  فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص۱۶۹ و ۱۷۰.]</ref>  

نویسنده، در مقدمه، به موضوعاتی مانند پیشینه کربلا{{یادداشت|به باور وی تاریخ سکونت در کربلا به پیش از میلاد مسیح برمی‌گردد.}} و تاریخ بنای حرم امام حسین(ع){{یادداشت|به باور وی، در سال ۶۳ یا ۶۵ق. نخستین بنا بر روی قبر امام حسین(ع) ساخته شده است.}} پرداخته<ref>[http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1365/1/168 نکته‌هایی از مسافران کربلا در «کربلاء فی ادب الرحلات»، فصلنامه  فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص۱۶۸ و ۱۶۹.]</ref> و پس از مقدمه، کتاب را با شرح سفر [[ابوحمزه ثمالی]](م.۱۲۸ق)، صحابی سه [[امام(ع)]] آغاز کرده و با شرح سفر [[جاک بیرک]](م.۱۹۹۵م)، شرق‌شناس فرانسوی به پایان رسانده است.<ref>[http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1365/1/169 نکته‌هایی از مسافران کربلا در «کربلاء فی ادب الرحلات»، فصلنامه  فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص۱۶۹ و ۱۷۰.]</ref> نمونه‌هایی از افراد و گزارش‌های گردآوری شده در این کتاب، عبارتند از:

*[['''منصور نمری'''|'''منصور نمری''']](م.۱۹۰ق): او در زمان [[هارون الرشید]] به زیارت امام حسین(ع) رفته و کربلا را «روستا» معرفی کرده است.

*[[محمد بن حسین بن علی شیبانی|'''أشانی''']](م.۲۲۱ق): او تخریب حرم امام حسین(ع) به دست [[متوکل عباسی]] را گزارش کرده و از ممنوع بودن زیارت خبر داده است.<ref>[http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1365/1/172 نکته‌هایی از مسافران کربلا در «کربلاء فی ادب الرحلات»، فصلنامه  فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص۱۷۲.]</ref>

*[[ابن حوقل|'''ابن حوقل''']](م.پس از ۳۶۷ق): وی  پیش از سال ۳۶۷ق. برای قبر امام حسین(ع) حرم بزرگی معرفی کرده است.

*[[ابن بطوطه|'''ابن بطوطه''']](م.۷۷۹ق): وی در سال ۷۲۶ق. کربلا را شهری کوچک خوانده است.

*[[عباس مکی|'''عباس مکی''']]، شاعر و ادیب: وی در سال ۱۱۳۱ق. از جواهرات و چراغدان‌ گران‌بهای حرم که بیشترشان را شاهان ایران هدیه کرده‌اند خبر داده است.

*'''کارستون نیبور''': او در سال ۱۱۳۹ق. از مکان‌هایی یاد کرده که اکنون اثری از آن‌ها نیست؛ مانند جایگاه افتادن [[امام حسین(ع)‌]] از اسب به زمین و حوض آبی بزرگ، یادآور جایی که [[حضرت عباس(ع)]] نتوانست آب را به خیمه‌ها برساند.

*[[ناصرالدین شاه|'''ناصرالدین شاه''']]: او در سال ۱۲۸۷ق. به کربلا رفته است. شرح سفر او ۳۳ صفحه از کتاب کربلاء فى ادب الرحلات را به خود اختصاص داده است.

*'''عبدالوهاب محمد حسن عزام'''(م.۱۹۵۸م): او [[قتلگاه]] را سردابی معرفی کرده که حدود ده پله پایین رفته و با تورهای آهنی محصور شده است.</ref> از خاندان آل نصرالله [[عراق]]<ref>[http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1365/1/172 نکته‌هایی از مسافران کربلا در «کربلاء فی ادب الرحلات»، فصلنامه  فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص۱۷۲-۱۷۸.]</ref>{{پایان}}

#[[محمد بن حسین بن على شیبانى]] معروف به اشنانى،

#[[ابن حوقل]] نصیبى،

#[[نظام الدین ابویعلى]] شاعر [[بنی‌عباس|عصر عباسى]] معروف به [[ابن هباریه]]،

#نسّابه [[ابن زهره حسینى]]،

#[[محمد بن احمد بن ایاس]]، مورّخ و جهانگرد مصرى،

#محیطى، نویسنده گلشن شعرا،

#بیدرو تکسیرا، جهانگرد پرتغالى،

#پیترو دیلا فاله، گردشگر ایتالیایى،

#تافرنییه گردشگر فرانسوى،

#[[سید ضامن بن شدقم]]، نسّابه معروف،

#عباس بن على بن نورالدین حیدر مکى موسوى حسینى، عالم، ادیب، شاعر و جهانگرد،

#شیخ مصطفى صدیقى خلوتى دمشقى از بزرگان صوفیه،

#کارستون نیبور، جهانگرد آلمانى،

#تایلرِ جهانگرد،

#ابوطالب بن حاجى محمد بک خان اصفهانى معروف به ابوطالب خان سیّاح هندى،

#سید محمد بن احمد حسینى منشى بغدادى،

#شیخ امین بن حسن حلوانى مدنى،

#مدرّس حرم نبوى شریف،

#یمین الدوله على خان، یکى از حاکمان سرزمین اوده [[هند]]،

#جمس بکنغهام، جهانگرد،

#جیمز بیلى فریزر جهانگرد انگلیسى،

#ایلیا نیکولا بیرزین، گردشگر روسى،

#ثیودور نولدکه، دانشمند آلمانى،

#ویلیام کینیت لوفتس، باستان‌شناس انگلیسى،

#عبدالعلى خان پسر حاج على خان حاجب الدوله (ادیب الملک)،

#میرزا سیف الدوله نوه [[فتح على شاه]] قاجار،

#جون اشر، جهانگرد انگلیسى و عضو جمعیت جغرافى لندن،

#تنکو مارتینوس لیکلاما آینهولت، جهانگرد هلندى،

#روبرت کلایف، دانشمند نقشه‌کش انگلیسى،

#[[ناصرالدین شاه]] قاجار،

#محمدرشید بن سید داود سعدى، از عالمان [[عراق]]،

#مدام دیولافوا، همسر مارسل دیوالافوا،

#جون بیترز، رییس گروه باستان شناسان [[آمریکا]] که براى بررسى آثار باستانى شهر نفر به عراق مهاجرت کرده بود،

#اس. اس. بتلر و دوستش ل. ایلمبر از کارمندان سازمان جاسوسى [[انگلستان]]،

#اوسکار رویتر، مهندس آلمانى،

#المس غیرترود بیل، شرق شناس و جهانگرد معروف انگلیسى،

#محمدهارون حسینى زنکى بورى، از منطقه بومباى هندوستان،

#عمانوئیل فتح الله عمانوئیل، مضبوط، ادیب، جهانگرد و تاجر مسیحى ساکن [[بغداد]]،

#الوا موسیل، جهانگرد چکسلواکى،

#علامه شیخ [[محمدرضا شبیبى]]، از عالمان بزرگ عراق،  

#ورنالد ستورز، جهانگرد انگلیسى و عضو المکتب العربى براى انجام کارهاى اطلاعاتى،

#سانت جون فیلپى، جهانگرد و دانشمند انگلیسى،

#لیدى درور، نویسنده انگلیسى،

#دوایت دونالدسون، نویسنده انگلیسى،

#سید عبدالرزاق حسنى،

#[[سید محسن امین]] عاملى،

#عبدالوهاب عزام، متفکر مصرى،

#مالیبارد، روزنامه نگار هلندى،

#جاک بیرک، شرق شناس فرانسوى.<ref>[http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1365/1/169 نکته‌هایی از مسافران کربلا در «کربلاء فی ادب الرحلات»، فصلنامه  فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص۱۶۹ و ۱۷۰.]</ref>

این کتاب، توسط مؤسسة البلاغ، در [[بیروت]]، در سال ۱۴۳۴ق‌. (۲۰۱۳م) چاپ شده است.<ref>[http://www.lib.ir/book/86648372/%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%84%D8%A7%D8%A1-%D9%81%DB%8C-%D8%A7%D8%AF%D8%A8-%D8%A7%D9%84%D8%B1%D8%AD%D9%84%D8%A7%D8%AA/ کربلاء فی أدب الرحلات، پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانه‌های ایران]؛ [http://www.worldcat.org/oclc/897366417 Karbalāʼ fī adab al-riḥlāt, worldcat]</ref>  

* [https://www.karbala-tv.net/watch.php?v=11443 بررسی کتاب کربلاء فی ادب الرحلات (فیلم، گفتگو).]

*'''کتاب کربلاء فی أدب الرحلات'''، عبدالصاحب ناصر آل نصرالله، بیروت، مؤسسة البلاغ، ۲۰۱۳م.

{{کتاب‌شناسی عتبات عالیات}}