در حال ویرایش کوه‌های جماوات

{{جعبه اطلاعات بنای مذهبی
| تصویر = کوه‌های_جماوات.PNG
| توضیح تصویر = نقشه کوه‌های جماوات در شهر مدینه.
| مکان = در غرب [[مدینه]] و در امتداد [[وادی عقیق]].
| نام‌های دیگر = سه کوه جماوات: جماء تضارع، جماء ام خالد، جماء عاقر.
}}
'''کوه‌های جماوات'''، سه کوه در غرب [[مدینه]] و در امتداد [[وادی عقیق]] هستند، که به نام‌های «جَمّاء تُضارع»، «جماء عاقر» و «جماء اُمّ خالد» خوانده شده‌اند. کوه «جماء اُمّ خالد»، در [[غزوه احد|جنگ احد]] و [[غزوه احزاب|خندق]]، محل سازماندهی و آمادگی لشکریان [[قریش]]، برای جنگ با [[حضرت محمد(ص)]] بوده است.
==نام==
کوه‌های جماوات، به نام‌های «جَمّاء تُضارع»، «جماء عاقر» و «جماء اُمّ خالد» نامگذاری شده‌اند.<ref name=":0">الاماکن و ما اتفق لفظه و افترق مسماه من الامکنه، ص 65؛ الامکنه و المیاه و الجبال و الآثار، ج1، ص304.<br /></ref>

واژه جماوات، جمع جمّاء بوده و به معنای عمارت یا دژی است که کنگره نداشته باشد. عبارت «شاة جماء»، به معنای گوسفند بی‌شاخ، از همین معنا گرفته شده است.<ref name=":2">المغانم المطابه فی معالم طابه، ص90.</ref> به باور برخی، علت نامگذاری این کوه‌ها، شباهتشان به گوسفند بدون شاخ، به دلیل کوتاه بودن این کوه‌ها است.<ref>وفاء الوفا بأخبار دارالمصطفی، ج4، ص50.</ref>

==مکان و ویژگی==
کوه‌های جماوات، در غرب [[مدینه]] و در امتداد [[وادی عقیق]] قرار گرفته‌اند.<ref>تاریخ معالم المدینة المنوره قدیماً و حدیثاً، ص328.</ref> این کوه‌ها، شامل سه کوه کوچک هستند، که نزدیک یکدیگر و در کنار هم قرار گرفته‌اند.<ref name=":0" />

==کوه‌های سه‌گانه==

====جماء تضارع====
کسی که از راه بدر،{{یادداشت|راه بدر، از باب العنبریه و سپس وادی عروه می‌گذرد.}} به سمت [[مکه]] حرکت کند، در سمت راست او جَمّاء تُضارع و در سمت چپ وی چاه عروه قرار دارد.<ref>البلدان (ابن الفقیه)، ص82، معجم البلدان، ج2، ص75؛ وفاء الوفا بأخبار دارالمصطفی، ج3، ص193.</ref> فاصله این کوه، از [[حرم نبوی(ع)|حرم شریف نبوی(ع)]] چهار و نیم کیلومتر است.<ref name=":1">معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج1، ص385.</ref>

شکل تقریبی این کوه مانند مستطیل بوده، طول آن چهار کیلومتر و عرض آن، از یک کیلومتر تا یک کیلومتر و هفتصد متر است.<ref name=":1" />

====جماء ام خالد====
جَمّاء امّ خالد، به «وسطی» نیز نامیده شده؛ زیرا این کوه، میان «جماء تضارع» و «جماء عاقر» قرار دارد. این جماء، چسبیده به جماء تضارع بوده<ref>المدینه بین الماضی و الحاضر، ص486.</ref> و با [[حرم نبوی(ص)|حرم شریف نبوی(ص)]] شش کیلومتر فاصله دارد.<ref>معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج1، ص396.</ref>

گفته شده سده‌ها پیش، بالای این کوه، قبری پیدا شده که مساحت آن ۴۰ ذراع بوده است. سنگ‌نوشته‌ای روی آن قبر بوده<ref name=":2" /> که امروزه از میان رفته است. ممکن است به مرور زمان از میان رفته باشد. به باور برخی، اهل [[یمن]] این سنگ‌نوشته را خوانده‌اند؛ از این رو، برخی احتمال داده‌اند وقتی برای خوانده شدن فرستاده شده، دیگر برگشت داده نشده است.<ref>الدر الثمین فی معالم دار الرسول الامین، ص246 ؛ معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج1، ص 395.</ref> درباره نوشته روی سنگ اختلاف است.{{یادداشت|یکی از آن اقوال این است: «أنا عبد الله الأسود رسول رسول الله عیسی بن مریم إلی أهل قری عرینة، و قالا: نحن کنا أهل هذه القریة فی أس‌الدهر»، و قول دیگر: «أنا عبد الله رسول رسول الله ـ صلّی الله علیه [و آله] و سلّم ـ سلیمان بن داود إلی أهل یثرب، و أنا یومئذ علی الشمال».}}<ref name=":2" />

====جماء عاقر====
جَمّاء عاقر، به نام‌های «العاقر»{{یادداشت|با الف و لام.}} و «العاقل» نیز خوانده شده است.<ref>تاریخ مدینة المنورة، ج۱، ص۱۴۹؛ البلدان (ابن الفقیه)، ص۸۳ ، سمهودی، 2006، ج۳، ص۲۰۵، خیاری، 1419، ص330.</ref> این کوه، در غرب مدینه بوده و دورترین کوه از بین کوه‌های جماوات به مدینه است. فاصله آن با حرم شریف نبوی(ص)، هفت کیلومتر و با جماء ام خالد، ۵۰۰ متر است. شکل ظاهری آن مانند دایره بوده و قطر آن نزدیک به دو کیلومتر است.

این کوه، در [[غزوه احد|جنگ احد]] و [[غزوه احزاب|خندق]]، محل سازماندهی و آمادگی لشکریان [[قریش]] برای جنگ با [[حضرت محمد(ص)]] بوده است.<ref>معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج1، ص403-۴۰0.</ref>

==پانوشت==
{{پانویس}}
==منابع==
{{منابع}}{{برگرفتگی
| پیش از لینک = مقاله
| منبع = بررسی جغرافیای طبیعی مدینه
| پس از لینک = یحیی جهانگیری و علی اصغر کریم خانی، فصلنامه میقات حج، دوره ۲۶، ش۱۰۳، بهار ۱۳۹۷، ص۷۹–۱۰
| لینک = http://miqat.hajj.ir/article_70564.html
}}

*'''الاماکن و ما اتفق لفظه و افترق مسماه من الامکنه'''، محمد بن موسی حازمی، بی‌نا، بی جا، اول، بی تا.
*'''الامکنه و المیاه و الجبال و الآثار'''، نصر بن عبدالله اسکندری، مرکز الملک فیصل للبحوث و الدراسات الاسلامیه، ریاض، ۱۴۲۵ق.‏
*'''البلدان (ابن الفقیه)'''، ابوبکر احمد بن همدانی (ابن فقیه)، ۱۴۱۶ق.
*'''تاریخ المدینة المنوره'''، عمر بن شبه، دار الفکر، قم، ۱۴۱۰ق.
*'''الدر الثمین فی معالم دار الرسول الامین'''، محمدامین شنطیقی، مؤسسه علوم قرآن، بیروت.
*'''المدینه بین الماضی و الحاضر'''، ابراهیم عیاشی، نشر المکتبة العلمیه، مدینه،۱۹۷۲م.
*'''المعالم الأثیرة فی السنة و السیرة'''، محمد محمد حسن شراب، دار الشامیه-دار القلم،  بیروت-دمشق، ۱۴۱۱ق.
*'''معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ'''، عبدالعزیز کعکی، دار المکتبة الهلال، بیروت ۱۴۱۹ق.
*'''المغانم المطابه فی معالم طابه'''، مجدالدین فیروز آبادی، مرکز بحوث و دراسات المدینة المنوره، مدینه، ۲۰۰۲م.
*'''وفاء الوفا بأخبار دارالمصطفی'''، علی سمهودی، دار الکتب العلمیه، بیروت، ۲۰۰۶م.
{{پایان}}

[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
[[رده:کوه‌های مدینه]]