هشدار: شما وارد نشدهاید. نشانی آیپی شما برای عموم قابل مشاهده خواهد بود اگر هر تغییری ایجاد کنید. اگر
وارد شوید یا
یک حساب کاربری بسازید، ویرایشهایتان به نام کاربریتان نسبت داده خواهد شد، همراه با مزایای دیگر.
این ویرایش را میتوان خنثی کرد.
لطفاً تفاوت زیر را بررسی کنید تا تأیید کنید که این چیزی است که میخواهید انجام دهید، سپس تغییرات زیر را ذخیره کنید تا خنثیسازی ویرایش را به پایان ببرید.
نسخهٔ فعلی |
متن شما |
خط ۱: |
خط ۱: |
| [[پرونده:مناره آستان حضرت عباس(ع).jpeg|بندانگشتی|280x280px|منارههای [[آستان مقدس حضرت عباس(ع)|آستان حضرت عباس(ع)]].|جایگزین=]]
| | {{در دست ویرایش|ماه=[[آبان]]|روز=[[۲۱]]|سال=[[۱۳۹۸]]|کاربر=Abbasahmadi1363 }} |
| '''گلدسته''' یا '''مناره''' یا '''مأذنه'''، سازهای بلند و ستونمانند است که در مسجدها و زیارتگاهها ساخته شده و بر بالای آن [[اذان]] گفته میشود. بیشتر، گلدستهها به صورت زوج و در دو طرف [[گنبد]] و [[ایوان]] ساخته شده و گاهی یک گلدسته بنا میشود. پس از گنبد، مناره، شاخصترین مؤلفه بیرونی معماری [[اسلامی]] شمرده شده است.
| |
|
| |
|
| ==واژهشناسی==
| | [[رده:مقالههای در دست ویرایش]] |
| گلدسته به دسته گل،<ref>فرهنگ فارسی عمید، ذیل واژه گلدسته. فرهنگ فارسی معین، ذیل واژه گلدسته.</ref> اجازه، رخصت، اذن<ref>لغتنامه دهخدا، ذیل واژه گلدسته.</ref> و <ref name=":0">فرهنگ فارسی عمید، ذیل واژه مناره.</ref> معنا شده است. برخی علت نامگذاری آن را، شباهت معماری و تزیینات کاشی کاری آن به دستهگل و شباهت ندای مؤذن به آواز بلبلی که روی گل نشسته دانستهاند.<ref name=":1">فرهنگ نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۱۸، ص۳۷.</ref> برخی از واژههای مترادف گلدسته عبارتند از:
| |
| | |
| *مناره،<ref>لغتنامه دهخدا، ذیل واژههای مناره؛ فرهنگ فارسی عمید، ذیل واژه مناره.</ref> واژهای عربی، به معنای جای نور و روشنایی بوده<ref name=":0" /> و جز معنای گلدسته به معنای چراغپایه نیز آمده است. برخی علت نامگذاری آن را، روشن کردن چراغی بر مناره، برای راه یافتن مسافران در گذشته دانستهاند.<ref>لغتنامه دهخدا، ذیل واژه مناره.</ref> واژه انگلیسی minart (به واسطه فرانسوی)، از واژه ترکی minare، که این نیز برگرفته از واژه عربی مناره است، اخذ شده است.<ref name=":3">دانشنامه هنر و معماری ایرانی، ص۷۱۰.</ref>
| |
| *مأذنه،<ref name=":2">لغتنامه دهخدا، ذیل واژه مئذنه.</ref> واژهای عربی، به معنای جای اذان گفتن بوده<ref name=":2" /> و برخی آن را، جای اذان گفتن در مناره دانستهاند.<ref>فرهنگ فارسی عمید، ذیل واژه مئذنه.</ref>
| |
| | |
| ==معرفی==
| |
| به سازههای بلندی که در مسجدها، حرمها و زیارتگاهها ساخته شده و بر فراز آن اذان گفته میشد، گلدسته میگویند.<ref name=":1" /> پس از گنبد، گلدسته، شاخصترین مؤلفه بیرونی معماری اسلامی دانسته شده است.<ref name=":3" /> بیشتر گلدستهها به صورت زوج و در دو طرف [[گنبد]] و [[ایوان]] ساخته میشوند که یا رو به قبله قرار دارند و یا در یک خط ممتد به صورت عرضی در خط قبله قرار میگیرند. گاهی مسجدهایی با یک گلدسته ساخته میشوند.<ref name=":1" /> درگذشته [[آستان مقدس امام حسین(ع)|حرم امام حسین(ع)]]، جز دو مناره کنونی، تکمنارهای به نام [[مناره عبد|عَبِد]] داشت که تخریب شد.<ref>ترجمه تاریخ کربلاء و حائر حسینی، ص۳۲۵.</ref> [[مسجدالنبی]] و [[مسجدالحرام]]، دارای گلدستههای متعدد و بلندی هستند که از آثار هنری و تاریخی به شمار میروند.<ref name=":1" /> با این همه، ساخت مناره در معماری اسلامی، لازم و ضروری نیست؛ به همین سبب برخی از مناطق جهان اسلام، مانند آفریقای شرقی، کشمیر و بنگال، در پارهای از دورهها از ساخت مناره پرهیز کردند.<ref name=":3" />
| |
|
| |
|
| ==پانوشت== | | ==پانوشت== |
| {{پانویس}} | | {{پانویس}} |
| ==منابع== | | ==منابع== |
| {{منابع}}
| | |
| {{برگرفتگی | | {{برگرفتگی |
| | پیش از لینک = مقاله | | | پیش از لینک = مقاله |
| | منبع = فرهنگ نامه زیارت، | | | منبع = فرهنگ نامه زیارت، |
| | پس از لینک = جواد محدثی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره هجدهم، بهار ۱۳۹۳، ص۳۷ | | | پس از لینک = جواد محدثی، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره هجدهم، بهار 1393، ص37 |
| | لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1365/1/37 | | | لینک = http://lib.hajj.ir/View/fa/Book/BookView/Image/1026/1/53 |
| }} | | }} |
| * '''ترجمه تاریخ کربلا و حائر حسینی(ع)'''، عبدالجواد کلیدار، ترجمه مسلم صاحبی، مشعر، تهران، ۱۳۸۹ش.
| |
| * '''دانشنامه هنر و معماری ایرانی، بر اساس فرهنگ هنر گروو'''، ترجمه و پژوهش صالح طباطبایی، مؤسسه تألیف، ترجمه و نشر آثار هنری، متن، تهران، زمستان ۱۳۹۱ش.
| |
| {{پایان}} | | {{پایان}} |