عبدالمطلب
 | این مقاله هماکنون در دست ویرایش است.
این برچسب را کاربر:Heidar در تاریخ ۱۵ آبان ۱۴۰۴ برای جلوگیری از تعارض ویرایشی قرار داده است. لطفا بدون توافق با کاربر فوق برچسب را برندارید. |
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | عبدالمطلب فرزند هاشم |
| نسب | قریش |
| مشخصات فردی | |
|---|---|
| نام کامل | عبدالمطلب فرزند هاشم |
| نسب | قریش |
عَبدالمُطَلِّب جد پیامبر(ص)، رئیس قبیله قریش در عصر خود بود که مناصبی در مکه چون سِقایت و رِفادت را نیز بر عهده داشت. نام وی با چاه زمزم که در حال حاضر نیز آب آن مورد استفاده زائران خانه خداست، گره خورده زیرا او احیاء کننده چاه زمزم بود. ماجرای اصحاب فیل که به عذاب ابابیل گرفتار شدند نیز در عصر زعامت وی بر مکه صورت گرفت.
معرفی عبدالمطلب
عبدالمطلب فرزند هاشم بن عبد مناف و جدّ پیامبر اسلام(ص) و امام علی(ع) بود. او در مدینه از مادری به نام سَلمی، زاده شد. پدرش هاشم در سفر تجاری به شام درگذشت و فرزندش را ندید.[۱] نام اصلی او شیبه بود[۲]، اما زمانی که عمویش مطلب بن عبد مناف او را از مدینه به مکه آورد، مردم گمان کردند او بردهٔ مطلب است و از آن پس به عبدالمطلب (برده مطلب) شهرت یافت.[۳] برخی روایات نیز این نام را به سبب درخشش «نور نبوت» در چهره‌اش دانسته‌اند که عمویش برای حفظ جان او از قتل یهود، وی را «عبد» خود معرفی کرد.[۴]
جایگاه و فضائل
در میان قریش
عبدالمطلب پس از مرگ عمویش مطلب بن عبد مناف، مناصب مهم سقایت و رفادت (آبرسانی و پذیرایی از حاجیان) را با وجود مشکل‌هایی کسب کرد[۵] و به سید و بزرگ قریش بدل شد.[۶] او در میان قریش از چنان جایگاهی برخوردار بود[۷] که تنها نوه‌اش حضرت محمد(ص) می‌توانست در کنار او بر فرش مخصوص کنار کعبه بنشیند.[۸] قریش او را به سبب شرافت و خرد، «ابراهیم ثانی» می‌خواندند[۹] و پس از مرگ نیز او را تکریم کردند.[۱۰]
در روایات
عظمت او چندان بود که بر هیچ امیر و حاکمی وارد نمی‌شد مگر اینکه او را اکرام و احترام می‌کرد.[۱۱] حتی ابرهه که برای ویران کردن کعبه آمده بود چنان تحت تاثیر سید قریش قرار گرفت که گفت: قطعاً اگر او از من می‌خواست از خراب کردن کعبه منصرف شوم بی شک خواسته اش را اجابت می‌کردم.[۱۲]عبدالمطلب در جواب گفت: من تنها صاحب شتران هستم. این خانه نیز صاحبی دارد که خود از آن دفاع خواهد کرد.[۱۳] در برخی کتب روایی آمده که عبدالمطلب در روز قیامت در چهره پیغمبران و ویژگی پادشاهان مبعوث خواهد شد.[۱۴]
عبدالمطلب و اسلام
عبدالمطلب موحد و پیرو آیین ابراهیم(ع) بود و هرگز بتی نپرستید[۱۵]و بشارت بعثت پیامبر(ص) را به مردم می‌داد.[۱۶] عبدالمطلب برخی از احکام مانند دیه صد شتر، تحریم شراب و زنا، و طواف هفت‌باره کعبه را پایه‌گذاری کرد که بعدها در اسلام تایید شد.[۱۷]
خدمات به حج
عبدالمطلب با حفر دوباره چاه زمزم، حاجیان را از آب آن سیراب می‌کرد. او اولین کسی بود که آب شیرین به زائران بیت الله نوشانید[۱۸] و خدمات گسترده‌ای به زائران بیت‌الله داشت.[۱۹] عبدالمطلب نخستین کسی بود که درِ کعبه را طلاکاری[۲۰] و برای آن قفل و کلید زرین ساخت.[۲۱]
وفات عبدالمطلب و فرزندان او:
عبدالمطلب به روایتی در سن ۸۲ سالگی در حالی که رسول خدا هشت ساله بود (و ۴۸ سال از عام الفیل گذشته بود) در مکه از دنیا رفت و در قبرستان حُجون نزدیک مسجدالحرام دفن شد.[۲۲] گفته شده چون وقت احتضار عبدالمطلب فرا رسید، ابوطالب و زبیر که با عبدالله پدر رسول خدا(ص) از یک مادر بودند همه را جمع کرد و سفارش حضرت محمد(ص) را به آنها کرد و به روایتی کفالت آن حضرت را به ابوطالب واگذار کرد.[۲۳] از عبدالمطلب ۱۰ پسر و شش دختر باقی ماند.[۲۴]
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ الطبقات الکبری،ج1 ص64؛ انساب الاشراف، ج1 ص64.
- ↑ السیره النبویه،ج1 ص1؛ الطبقات الکبری،ج1 ص65.
- ↑ الطبقات الکبری،ج1، ص67؛ المعارف، ص71و72.
- ↑ بحار الانوار، ج15، ص58 – 64.
- ↑ المنمق، ص83 – 85؛ انساب الاشراف، ج1، ص69و70.
- ↑ الطبقات الکبری، ج1، ص67.
- ↑ الطبقات الکبری،ج1، ص69.
- ↑ اصول کافی، ج1،ص448، ح26؛ بحار الانوار، ج15، ص144؛ کمال الدین، ج1، ص171و173.
- ↑ تاریخ الیعقوبی،ج2، ص11.
- ↑ تاریخ الیعقوبی، ج2، ص13.
- ↑ الطبقات الکبری،ج1، ص69.
- ↑ اصول کافی،ج1، ص447؛ بحار الانوار، ج15، ص140و158.
- ↑ السیرة النبویه، ج1، ص50؛ تاریخ الطبری،ج2، ص134.
- ↑ اصول کافی،ج1، ص446و447.
- ↑ مروج الذهب، ج2، ص103و108؛ بحار الانوار، ج15، ص144.
- ↑ الاصابه، ج5، ص191.
- ↑ تاریخ یعقوبی، ج2، ص10و11؛ الخصال، باب الخمسه، ج1، ص472.
- ↑ مروج الذهب،ج2، ص103.
- ↑ الطبقات الکبری، ج1، ص67؛ مروج الذهب، ج2، ص103.
- ↑ مروج الذهب، ج2، ص103و104.
- ↑ الطبقات الکبری، ج1، ص69.
- ↑ الطبقات الکبری،ج1، ص95؛ انساب الاشراف،ج1، ص84.
- ↑ انساب الاشراف، ج1، ص85؛ الطبقات الکبری، ج1، ص95.
- ↑ المعارف، ص72.
منابع
- الاصابة فی تمیز الصحابه، احمد بن علی ابن حجر، تحقیق عادل احمد عبدالموجود و علی محمد معوض، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۵ق.
- اصول کافی، محمد بن یعقوب کلینی، تهران، اسلامیه، ۱۳۶۲ش.
- الامالی، محمد بن نعمان شیخ مفید، تحقیق حسین ولی و علی‌اکبر غفاری، قم، جامعه مدرسین، ۱۴۰۳ق.
- انساب الاشراف، احمد بن یحیی بلاذری، تحقیق سهیل زکّار و ریاض زرکلی، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۷ق.
- بحارالانوار، محمدباقر مجلسی، تهران، اسلامیه، بی‌تا.
- تاریخ الطبری، محمد بن جریر طبری، تحقیق محمد ابوالفضل ابراهیم، بیروت، دار التراث، ۱۹۶۷م.
- تاریخ الیعقوبی، احمد بن اسحاق یعقوبی، بیروت، دار صادر، بی‌تا.
- الخصال، محمد بن علی بن بابویه شیخ صدوق، ترجمه هادی خلیلی، قم، انتشارات تهذیب، ۱۳۹۲ش.
- السیرة النبویه، عبدالملک ابن هشام، تحقیق مصطفی السقا و دیگران، بیروت، دار المعرفه، بی‌تا.
- الطبقات الکبری، محمد ابن سعد، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۰ق.
- کمال الدین و تمام النعمه، محمد بن علی بن بابویه شیخ صدوق، تهران، اسلامیه، ۱۳۹۵ش.
- مروج الذهب و معادن الجوهر، علی بن الحسین مسعودی، تحقیق اسعد داغر، قم، دار الهجره، ۱۴۰۹ق.
- المعارف، محمد بن مسلم ابن قتیبه، تحقیق ثروت عکاشه، قاهره، الهیئة المصریة العامه للکتاب، ۱۹۹۲م.
- معانی الاخبار، محمد بن علی بن بابویه شیخ صدوق، تحقیق علی‌اکبر غفاری، قم، مؤسسه نشر اسلامی، ۱۴۱۶ق.
- المنمق فی اخبار قریش، محمد ابن حبیب بغدادی، تحقیق خورشید احمد فاروق، بیروت، عالم الکتب، ۱۴۱۵ق.