حسن بن علی بن شدقم: تفاوت میان نسخه‌ها

Jalalyaghmoori (بحث | مشارکت‌ها)
Kamran (بحث | مشارکت‌ها)
 
(۳۰ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۶ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|ماه=[[مهر]]|روز=[[۱۸]]|سال=[[۱۳۹۶]]|کاربر=Jalalyaghmoori  }}
{{جعبه اطلاعات عالم
{{جعبه اطلاعات عالم
| عنوان             =
| عنوان = ابن شدقم مدنی
| تصویر             =
| تصویر =
| اندازه تصویر     =
| اندازه تصویر =
| نام کامل         =
| نام کامل = حسن بن علی بن حسن حسینی
| لقب               =
| لقب = ابوالمکارم بدرالدین
| نسب               =
| نسب = [[امام سجاد(ع)]]
| خویشاوندان سرشناس =
| خویشاوندان سرشناس = علی بن حسن بن علی حسینی (ابن شدقم)؛ پدرش
| تاریخ تولد       =
| تاریخ تولد = ۹۴۲ قمری
| شهر تولد         =
| شهر تولد = [[مدینه النبی|مدینه]]
| کشور تولد         =
| کشور تولد = [[عربستان]]
| محل زندگی         =
| محل زندگی = [[مدینه]]، [[دکن]]، [[شیراز]]
| تاریخ وفات       =
| تاریخ وفات = ۹۹۹ قمری
| شهر وفات         =
| شهر وفات = [[دکن|دکن هند]]
| محل دفن           =
| محل دفن = [[قبرستان بقیع]]
| استادان           =
| استادان = [[محمد بن علی تولائی بصری]]، [[محمد بن احمد سدیدی حسینی الجمازی]]، [[شیخ حسین همدانی]]، [[شیخ محمد بکری صدیقی]]، [[مولا عنایت‌ الله]]، [[شیخ نعمت الله]]
| شاگردان           =
| شاگردان =
| محل تحصیل         =
| محل تحصیل =  
| اجازه روایت از   =
| اجازه روایت از = [[ نعمت‌ الله بن احمد بن خاتون عاملی]]، [[محمد بن علی بن ابوالحسن عاملی]]، [[حسین بن عبدالصمد عاملی]]
| اجازه اجتهاد از   =
| اجازه اجتهاد از =
| اجازه روایت به   =
| اجازه روایت به =
| اجازه اجتهاد به   =
| اجازه اجتهاد به =
| تالیفات           =
| تالیفات = [[زهر الریاض و زلال الحیاض]]، [[الاسئلة الشدقمیه]]، [[الجواهر النظامیة من حدیث خیر البریه]]، [[تاریخ النبی و الائمة من بعده]]، [[جواهر المطالب فی فضائل مولانا علی بن ابی‌طالب]]، [[المستطابة فی نسب سادات طابه]]، [[رسالة فی الاخبار و الفضائل]] و... .
| سایر             =
| سایر =
| سیاسی             =
| سیاسی = در دربار [[سلطان حسین نظامشاه]] و گرداندن کشور به مدتی کوتاهی در حکومت مرتضی، پسر سلطان حسین نظامشاه
| اجتماعی           =
| اجتماعی = [[نقابت]] [[سادات]] [[مدینه]]
| امضا             =
| امضا =
| وبگاه رسمی       =
| وبگاه رسمی =
}}
}}


ابوالمکارم بدرالدین '''حسن بن علی بن حسن حسینی'''، مشهور به '''ابن شدقم مدنی''' از نوادگان [[امام سجاد(ع)]]، نقیب [[سید|سادات]] [[مدینه النبی|مدینه]] و مدفون در [[بقیع]] است. او [[فقیه]]، مورخ، [[محدث]]، شاعر، خوشنویس و ادیب سده دهم قمری است و با خواهر [[سلطان حسین نظامشاه]] ازدواج کرد.
ابوالمکارم بدرالدین '''حسن بن علی بن حسن حسینی'''، مشهور به '''ابن شدقم مدنی''' از نوادگان [[امام سجاد(ع)]]، نقیب [[سید|سادات]] [[مدینه النبی|مدینه]] و مدفون در [[بقیع]] است. او [[فقیه]]، مورخ، [[محدث]]، شاعر، خوشنویس و ادیب سده دهم قمری است و با خواهر [[سلطان حسین نظامشاه]] ازدواج کرد.


==اطلاعات شناسنامه ای==
==زندگی‌نامه==


===خانواده، تاریخ و محل ولادت===
===خانواده، تاریخ و محل ولادت===
حسن بن علی بن حسن حسینی، از نوادگان [[امام سجاد(ع)]] است.<ref>ریاض العلماء، ج۱، ص۲۴۸-۲۴۹؛ الفوائد الرضویه، ج۱، ص۱۰۴.</ref> از پدرش نیز به ابن شدقم یاد شده است.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۵.</ref> در تاریخ ولادت و رحلت او بسیار اختلاف است. بر پایه نظر نواده‌اش [[ضامن بن علی]] در [[تحفة الازهار(کتاب)|تحفة الازهار]] که ادامه کتاب [[زهر الریاض(کتاب)|زهر الریاض]] جدش است<ref>اعیان الشیعه، ج۴، ص۲۰۳.</ref>، می‌توان گفت که وی در سال ۹۴۲ق. در [[مدینه النبی|مدینه]] چشم به جهان گشوده است.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۵؛ الاعلام، ج۲، ص۲۰۴؛ معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۵۱.</ref>
حسن بن علی بن حسن حسینی، از نوادگان [[امام سجاد(ع)]] است.<ref>ریاض العلماء، ج۱، ص۲۴۸-۲۴۹؛ الفوائد الرضویه، ج۱، ص۱۰۴.</ref> از پدرش نیز به ابن شدقم یاد شده است.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۵.</ref> در تاریخ ولادت و رحلت او بسیار اختلاف است. بر پایه نظر نواده‌اش [[ضامن بن علی]] در [[تحفة الازهار(کتاب)|تحفة الازهار]] که ادامه کتاب [[زهر الریاض(کتاب)|زهر الریاض]] جدش است<ref>اعیان الشیعه، ج۴، ص۲۰۳.</ref> ، می‌توان گفت که وی در سال ۹۴۲ق. در [[مدینه النبی|مدینه]] چشم به جهان گشوده است.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۵؛ الاعلام، ج۲، ص۲۰۴؛ معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۵۱.</ref>  


===سفرها، مناصب سیاسی، وفات===
===سفرها، مناصب سیاسی، وفات===
محل تولد، رشد و پرورش ابن شدقم، مدینه بوده است. خاندان او از اشراف و دانشمندان این شهر بودند. ابن شدقم پس از درگذشت پدرش در سال۹۶۰ق. منصب [[نقابت]] [[سید|سادات]] را در مدینه عهده‌دار شد. اما اندکی بعد، از این سمت استعفا کرد. وی در [[شعبان المعظم|شعبان]] سال ۹۶۲ق. مدینه را ترک کرد و عازم [[هند]] شد و در [[دکن]] به دربار [[سلطان حسین نظامشاه]] راه یافت. پس از مدتی کوتاه آن شهر را به قصد [[شیراز]] ترک گفت و پس از حدود دو سال اقامت در این شهر، در [[ذی قعده]] ۹۶۴ق. برای [[زیارت]] مرقد امام هشتم [[علی بن موسی الرضا(ع)]] از شیراز به [[مشهد|خراسان]] رفت و در آن‌جا با [[شاه طهماسب اول|شاه طهماسب صفوی اول]] دیدار کرد و مورد توجه شاه قرار گرفت. اما از آن پس به دعوت نظامشاه بارِ دیگر رهسپار هند شد و شاه و لشکریانش به گرمی از او استقبال کردند.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۶؛ طبقات اعلام الشیعه، ج۵، ص۵۲-۵۴؛ المملکة النظامیه، ص۶۲-۶۳.</ref> نظامشاه خواهر خود، [[فتحشاه]]، را به ازدواج او درآورد و از این راه ثروتی به ابن شدقم رسید. او مقدار فراوانی از ثروت خود را سالانه برای بستگانش به مدینه می‌فرستاد.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۶؛ Asocio-intellectual history of the Isna `Ashari shi`ism in India، p284.</ref> چون نظامشاه درگذشت، به سبب خردسالی فرزندش مرتضی، ابن شدقم مدتی کوتاه امور مملکت را به دست گرفت و سپس به مدینه نزد خانواده خود بازگشت. اما ریاست و منزلتی که در هند داشت، در مدینه و نزد خاندانش فراهم نبود. پس بار دیگر در ۹۸۸ق. عازم هند شد و مورد احترام شاه مرتضی قرار گرفت.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۶.</ref> گویا در مدت تصدی مسئولیت به سبب حمایتش از فقیران و نگرفتن مالیات عشریه از پیروانش، وی را ستوده‌اند. او به سال ۹۹۹ق. در ۵۷ سالگی در دکن هند از دنیا رفت و همان جا به خاک سپرده شد. چندی بعد بر پایه وصیت او، پسرکوچک‌ترش حسین جنازه‌اش را به مدینه برد و در [[قبرستان بقیع]] به خاک سپرد.<ref>الاعلام، ج۲، ص۲۰۴؛ معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۵۱؛ اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۵.</ref>
محل تولد، رشد و پرورش ابن شدقم، مدینه بوده است. خاندان او از اشراف و دانشمندان این شهر بودند. ابن شدقم پس از درگذشت پدرش در سال۹۶۰ق. منصب [[نقابت]] [[سید|سادات]] را در مدینه عهده‌دار شد. اما اندکی بعد، از این سمت استعفا کرد. وی در [[شعبان المعظم|شعبان]] سال ۹۶۲ق. مدینه را ترک کرد و عازم [[هند]] شد و در [[دکن]] به دربار [[سلطان حسین نظامشاه]] راه یافت. پس از مدتی کوتاه آن شهر را به قصد [[شیراز]] ترک گفت و پس از حدود دو سال اقامت در این شهر، در [[ذی قعده]] ۹۶۴ق. برای [[زیارت]] مرقد امام هشتم [[علی بن موسی الرضا(ع)]] از شیراز به [[مشهد|خراسان]] رفت و در آن‌جا با [[شاه طهماسب اول|شاه طهماسب صفوی اول]] دیدار کرد و مورد توجه شاه قرار گرفت. اما از آن پس به دعوت نظامشاه بارِ دیگر رهسپار هند شد و شاه و لشکریانش به گرمی از او استقبال کردند.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۶؛ طبقات اعلام الشیعه، ج۵، ص۵۲-۵۴؛ المملکة النظامیه، ص۶۲-۶۳.</ref> نظامشاه خواهر خود، [[فتحشاه]]، را به ازدواج او درآورد و از این راه ثروتی به ابن شدقم رسید. او مقدار فراوانی از ثروت خود را سالانه برای بستگانش به مدینه می‌فرستاد.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۶؛ Asocio-intellectual history of the Isna `Ashari shi`ism in India، p284.</ref> چون نظامشاه درگذشت، به سبب خردسالی فرزندش مرتضی، ابن شدقم مدتی کوتاه امور مملکت را به دست گرفت و سپس به مدینه نزد خانواده خود بازگشت. اما ریاست و منزلتی که در هند داشت، در مدینه و نزد خاندانش فراهم نبود. پس بار دیگر در ۹۸۸ق. عازم هند شد و مورد احترام شاه مرتضی قرار گرفت.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۶.</ref> گویا در مدت تصدی مسئولیت به سبب حمایتش از فقیران و نگرفتن مالیات عشریه از پیروانش، وی را ستوده‌اند. او به سال ۹۹۹ق. در ۵۷ سالگی در دکن هند از دنیا رفت و همان جا به خاک سپرده شد. چندی بعد بر پایه وصیت او، پسرکوچک‌ترش حسین جنازه‌اش را به مدینه برد و در [[قبرستان بقیع]] به خاک سپرد.<ref>الاعلام، ج۲، ص۲۰۴؛ معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۵۱؛ اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۵.</ref>  


==اطلاعات علمی==
==اطلاعات علمی==
او [[فقیه]]، مورخ، [[محدث]]، شاعر، خوشنویس و ادیب سده دهم ق. است.<ref>معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۵۱؛ الاعلام، ج۲، ص۲۰۴.</ref>
او [[فقیه]]، مورخ، [[محدث]]، شاعر، خوشنویس و ادیب سده دهم ق. است.<ref>معجم المؤلفین، ج۳، ص۲۵۱؛ الاعلام، ج۲، ص۲۰۴.</ref>  


===اساتید===
===اساتید===
ابن شدقم، تحت تعلیم و زیر نظر پدرش دانش فراگرفت و شتابان بر همسالان خود برتری یافت.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۵.</ref> برخی از اساتید او عبارتند از
ابن شدقم، تحت تعلیم و زیر نظر پدرش دانش فراگرفت و شتابان بر همسالان خود برتری یافت.<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۵.</ref> برخی از اساتید او عبارتند از
====در مکه====
====در مکه====
{{ستون-شروع}}
*جمال الدین [[محمد بن علی تولائی بصری]]
*جمال الدین [[محمد بن علی تولائی بصری]]
*[[حسن بن علی حسینی]]
*[[علی بن حسن بن علی حسینی]]
*[[محمد بن احمد سدیدی حسینی الجمازی]]
*[[محمد بن احمد سدیدی حسینی الجمازی]]
*[[شیخ حسین همدانی]]
*[[شیخ حسین همدانی]]
[[شیخ محمد بکری صدیقی]]
*[[شیخ محمد بکری صدیقی]]
{{پایان}}


====در یزد و شیراز====
====در یزد و شیراز====
{{ستون-شروع}}
*[[مولا عنایت‌ الله]]
*[[مولا عنایت‌ الله]]
*[[شیخ نعمت الله]]<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۷.</ref>
*[[شیخ نعمت الله]]<ref>اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۷.</ref>  
{{پایان}}


===اساتید اجازه===
===اساتید اجازه===


وی از بزرگانی مانند [[نعمت‌ الله بن احمد بن خاتون عاملی]] (م.۹۴۰ق.)، [[محمد بن علی بن ابوالحسن عاملی]] در سال ۹۶۶ق. و [[شیخ حسین بن عبدالصمد عاملی]] (م.۹۸۴ق.)، پدر [[شیخ بهائی]]، در سال ۹۸۳ق. [[اجازه روایت]] گرفت.<ref>امل الآمل، ج۲، ص۷۰؛ اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۷؛ الفوائد الرجالیه، ج۳، ص۱۱۱.</ref> این اجازه‌نامه‌ها همراه آثار و نگاشته‌هایش از تشیع امامی او حکایت دارند.<ref>ریاض العلماء، ج۱، ص۲۳۶؛ اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۷؛ طبقات اعلام الشیعه، ج۴، ص۵۲-۵۴.</ref>
وی از بزرگانی مانند [[نعمت‌ الله بن احمد بن خاتون عاملی]] (م.۹۴۰ق.)، [[محمد بن علی بن ابوالحسن عاملی]] در سال ۹۶۶ق. و [[حسین بن عبدالصمد عاملی]] (م.۹۸۴ق.)، پدر [[شیخ بهائی]]، در سال ۹۸۳ق. [[اجازه روایت]] گرفت.<ref>امل الآمل، ج۲، ص۷۰؛ اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۷؛ الفوائد الرجالیه، ج۳، ص۱۱۱.</ref> این اجازه‌نامه‌ها همراه آثار و نگاشته‌هایش از [[تشیع]] [[امامیه|امامی]] او حکایت دارند.<ref>ریاض العلماء، ج۱، ص۲۳۶؛ اعیان الشیعه، ج۵، ص۱۷۷؛ طبقات اعلام الشیعه، ج۴، ص۵۲-۵۴.</ref>  


===آثار===
===آثار===
از آثار و نوشته‌های منسوب به ابن شدقم می‌توان به این موارد اشاره کرد: زهر الریاض و زلال الحیاض در سه مجلد در تاریخ خلفا و امامان به سال ۹۶۳ق.<ref>بحارالانوار، ج۱، ص۲۵؛ کشف الحجب، ص۳۰۵؛ ایضاح المکنون، ج۱، ص۶۱۸.</ref>؛ الاسئلة الشدقمیه یا المسائل الشدقمیه<ref>الذریعه، ج۵، ص۲۲۴؛ ج۲۰، ص۳۵۳؛ موسوعة طبقات الفقهاء، ج۱۰، ص۷۶-۷۷.</ref> مشتمل بر پرسش‌های ابن شدقم از استاد خود، پدر شیخ بهائی، و پاسخ‌های او؛ الجواهر النظامیة من حدیث خیر البریه یا الجواهر النظامشاهیه<ref>کشف الحجب، ص۱۶۸؛ الذریعه، ج۵، ص۲۸۵؛ معجم رجال الحدیث، ج۶، ص۳۱.</ref>؛ تاریخ النبی و الائمة من بعده<ref>کشف الحجب، ص۹۴.</ref>؛ جواهر المطالب فی فضائل مولانا علی بن ابی‌طالب<ref>بحار الانوار، ج۱، ص۲۵.</ref>؛ المستطابة فی نسب سادات طابه که پسر وی کتاب نخبة الزهرة الثمینة فی نسب اشراف المدینه را در ادامه آن نوشته است<ref>الذریعه، ج۱۲، ص۷۶؛ ج۲۱، ص۱۰.</ref>؛ دیوان ابن شدقم<ref>الذریعه، ج۹، ص۷۴۱.</ref>؛ رسالة فی الاخبار و الفضائل<ref>موسوعة طبقات الفقهاء، ج۱۰، ص۷۷.</ref>؛ نیز نسخه برداری نهج البلاغه از چهار نسخه و تذهیب آن.
{{ستون-شروع}}
*[[زهر الریاض و زلال الحیاض(کتاب)|زهر الریاض و زلال الحیاض]] در سه مجلد در تاریخ خلفا و امامان به سال ۹۶۳ق.<ref>بحارالانوار، ج۱، ص۲۵؛ کشف الحجب، ص۳۰۵؛ ایضاح المکنون، ج۱، ص۶۱۸.</ref>  
*[[الاسئلة الشدقمیه(کتاب)|الاسئلة الشدقمیه]] یا المسائل الشدقمیه<ref>الذریعه، ج۵، ص۲۲۴؛ ج۲۰، ص۳۵۳؛ موسوعة طبقات الفقهاء، ج۱۰، ص۷۶-۷۷.</ref> مشتمل بر پرسش‌های ابن شدقم از استاد خود، پدر [[شیخ بهائی]]، و پاسخ‌های او
*[[الجواهر النظامیة من حدیث خیر البریه(کتاب)|الجواهر النظامیة من حدیث خیر البریه]] یا الجواهر النظامشاهیه<ref>کشف الحجب، ص۱۶۸؛ الذریعه، ج۵، ص۲۸۵؛ معجم رجال الحدیث، ج۶، ص۳۱.</ref>  
*[[تاریخ النبی و الائمة من بعده]]<ref>کشف الحجب، ص۹۴.</ref>  
*[[جواهر المطالب فی فضائل مولانا علی بن ابی‌طالب(کتاب)|جواهر المطالب فی فضائل مولانا علی بن ابی‌طالب]]<ref>بحار الانوار، ج۱، ص۲۵.</ref>  
*[[المستطابة فی نسب سادات طابه(کتاب)|المستطابة فی نسب سادات طابه]] که پسر وی کتاب [[نخبة الزهرة الثمینة فی نسب اشراف المدینه(کتاب)|نخبة الزهرة الثمینة فی نسب اشراف المدینه]] را در ادامه آن نوشته است<ref>الذریعه، ج۱۲، ص۷۶؛ ج۲۱، ص۱۰.</ref>  
*[[دیوان ابن شدقم]]<ref>الذریعه، ج۹، ص۷۴۱.</ref>  
*[[رسالة فی الاخبار و الفضائل]]<ref>موسوعة طبقات الفقهاء، ج۱۰، ص۷۷.</ref>  
*نسخه برداری [[نهج البلاغه]] از چهار نسخه و [[تذهیب]] آن.
{{پایان}}
 
==پیوند به بیرون==
* [https://www.cgie.org.ir/fa/publication/entryview/1569 دایرة المعارف بزرگ اسلامی؛ ابن شدقم]
* [http://www.aftabir.com/glossaries/instance/deba/959/%D8%A7%D8%A8%D9%86-%D8%B4%D8%AF%D9%82%D9%85 آفتاب؛ ابن شدقم]


==پانویس==
==پانویس==
خط ۷۱: خط ۸۵:
== منابع ==
== منابع ==
{{منابع}}
{{منابع}}
{{دانشنامه
| آدرس = http://hzrc.ac.ir/post/9500/%d8%a7%d8%a8%d9%86-%d8%b4-%d8%af-%d9%82-%d9%85
| عنوان = ابن شدقم
| نویسنده = علی اصغر ثنایی
}}
* '''الاعلام''': خیر الدین زرکلی (م.۱۳۹۶ق.)، بیروت، دار العلم للملایین، ۱۹۷۷م
* '''الاعلام''': خیر الدین زرکلی (م.۱۳۹۶ق.)، بیروت، دار العلم للملایین، ۱۹۷۷م
* '''اعیان الشیعه''': سید محسن الامین (م.۱۳۷۱ق.)، به کوشش حسن الامین، بیروت، دار التعاریف
* '''اعیان الشیعه''': سید محسن الامین (م.۱۳۷۱ق.)، به کوشش حسن الامین، بیروت، دار التعاریف
خط ۸۸: خط ۱۰۷:
* Asocio-intellectual history of the Isna `Ashari shi`ism in India، A.RizviCanberra,1986.
* Asocio-intellectual history of the Isna `Ashari shi`ism in India، A.RizviCanberra,1986.
{{پایان}}
{{پایان}}
<onlyinclude>{{تکمیل مقاله
| شناسه = شد
| جعبه اطلاعات = شد<!--شد، - -->
| عنوان‌بندی = شد
| ویرایش = شد
| لینک‌دهی = شد
| عکس = <!--شد، - -->
| جعبه نقل قول = <!--شد، - -->
| پیوند به بیرون = شد<!--شد، - -->
| مطالعه بیشتر = <!--شد، - -->
| پانویس و منابع = شد
| ناوبری =
| رده = شد
| تغییر مسیر = شد
}}<onlyinclude>


[[رده:مقاله‌های در دست ویرایش]]
[[رده:عالمان شیعه قرن 10 قمری]]
[[رده:مدفونان در بقیع]]
[[رده:نقیبان مدینه]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]