مسجد فاطمه زهرا (س): تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (added Category:مسجدهای مدینه using HotCat) |
||
(۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
خط ۱: | خط ۱: | ||
مسجد فاطمه زهرا( | '''مسجد فاطمه زهرا''' (س) از مساجد [[مدینه]] است که بعد از قرن 14 هجری در جنوبیترین محدوده [[مساجد خندق|مساجد فتح]] ساخته شده و در نزدیکی غرب مسجد حضرت علی قرار دارد. پیامبر(ص) در محدوده این مسجد نماز خوانده اند و این مکان، یکی از موقعیتهای فرماندهی پیامبر(ص) در [[غزوه احزاب|غزوه خندق]] بوده است که همراه صحابه در وقت اذان، نماز اقامه میکردند. مسجد عبارت از یک مستطیل بدون سقف است و دیوارهایی با ارتفاع حدودا یک متر دارد که با حصارهای فلزی احاطه شده از ورود به آن ممانعت میشود. نام دیگر این مسجد را مسجد سعد بن معاذ ذکر کردهاند. | ||
{{جعبه اطلاعات بنا | |||
| عنوان = مسجد فاطمه زهرا (س) | | عنوان = مسجد فاطمه زهرا (س) | ||
| تصویر = 2024-09-05_07_57_02-FHGV+8XH،_شارع_السيح،_الفتح،_المدينة_المنورة_42312،_عربستان_سعودی_-_Google_M.png | | تصویر = 2024-09-05_07_57_02-FHGV+8XH،_شارع_السيح،_الفتح،_المدينة_المنورة_42312،_عربستان_سعودی_-_Google_M.png | ||
خط ۱۲: | خط ۸: | ||
| توضیح تصویر = | | توضیح تصویر = | ||
| نامهای دیگر = مسجد سعد بن معاذ | | نامهای دیگر = مسجد سعد بن معاذ | ||
| مکان = [[عربستان]] * [[مدینه]] * در کنار [[مسجد | | مکان = [[عربستان]] * [[مدینه]] * در کنار [[مسجد حضرت علی(ع)]] و در حاشیه کوه سلع | ||
| کاربری = مسجد | | کاربری = مسجد | ||
| بزرگداشت نزد = مسلمانان | | بزرگداشت نزد = مسلمانان | ||
خط ۱۸: | خط ۱۴: | ||
| باورها = | | باورها = | ||
| آیینها = | | آیینها = | ||
| زمان پایهگذاری = | | زمان پایهگذاری = قرن 14 | ||
| بنیانگذار = | | بنیانگذار = | ||
| رویدادها = | | رویدادها = - جنگ احزاب | ||
| بازسازیها = | - انسداد درب ورودی در 1418 هجری | ||
| ویژگیهای تاریخی = | | بازسازیها = در سال 1399ه/1979م توسط سعودی | ||
| مساحت = | همچنین: 1430ه/2009م | ||
| طول = | | ویژگیهای تاریخی = نماز خواندن پیامبر(ص) در محدوده این مسجد در جریان غزوه خندق | ||
| عرض = | | مساحت = 21م | ||
| طول = 7 | |||
| عرض = 3 | |||
| ارتفاع = | | ارتفاع = | ||
| وضعیت بنا = موجود | | وضعیت بنا = موجود | ||
| گنجایش = | | گنجایش = | ||
| امکانات = | | امکانات = | ||
| بخشهای بنا = | | بخشهای بنا = دیوارهای جانبی - محراب - | ||
| ویژگیها = | | ویژگیها = دارای حصار محافظ در اطراف | ||
| عرض جغرافیایی = 24.475794 | | عرض جغرافیایی = 24.475794 | ||
| طول جغرافیایی = 39.594991 | | طول جغرافیایی = 39.594991 | ||
خط ۳۸: | خط ۳۶: | ||
== موقعیت مکانی == | == موقعیت مکانی == | ||
مسجد فاطمه زهرا( | مسجد فاطمه زهرا (س) در جنوبیترین محدوده [[مساجد خندق|مساجد فتح]] قرار گرفته و در نزدیکی غرب مسجد حضرت علی (ع) است. این مسجد در داخل محدوده قدیمی شهر مدینه در تکه مرتفعی از کوه سلع قرار دارد.<ref name=":1">معالم المدینه المنوره بین المعماره و التاریخ، جزء الرابع، مجلد رابع، ص180.</ref> | ||
[[رده:مقالههای در حال ویرایش]] | [[رده:مقالههای در حال ویرایش]] | ||
[[رده:مسجدهای مدینه]] | |||
== | == نامهای مسجد == | ||
یکی از [[مساجد خندق|مساجد هفتگانه منطقه خندق]]، مسجد فاطمه زهرا عليها السلام يا به نوشته برخى از محقّقان سنّى، مسجد سعد بن معاذ است. هيچ يك از اين دو نام، در منابع كهن نيامده است.<ref name=":0">آثار اسلامى مكه و مدينه ( فارسي )، جعفريان، ص۳۰۳.</ref> | یکی از [[مساجد خندق|مساجد هفتگانه منطقه خندق]]، مسجد فاطمه زهرا عليها السلام يا به نوشته برخى از محقّقان سنّى، مسجد سعد بن معاذ است. گفته شده که هيچ يك از اين دو نام، در منابع كهن نيامده است.<ref name=":0">آثار اسلامى مكه و مدينه ( فارسي )، جعفريان، ص۳۰۳.</ref> برخی گفتهاند که این مسجد به دلیل حضور [[حضرت زهرا(س)]] در جریان جنگ [[غزوه احزاب|احزاب]] برای رساندن نان به [[حضرت محمد (ص)|پیامبر]]، به نام آن حضرت شناخته میشده است.<ref>[https://www.shabestan.news/news/1242273/%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D9%81%D8%A7%D8%B7%D9%85%D9%87-%D8%A7%D9%84%D8%B2%D9%87%D8%B1%D8%A7-%D8%B3-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87-%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87-%D8%B9%DA%A9%D8%B3 خبرگزاری شبستان، کد خبر 1242273.]</ref> بنابر گزارشی در سال 1947 میلادی نام سعد بن معاذ بر روی این مسجد گذاشته شده است.<ref name=":1" /> ممکن است نام سعد بن معاذ بر این مسجد به علت مشارکت او در [[غزوه احزاب|غزوه خندق]] و تیر خوردن او در این منطقه باشد.<ref name=":2">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=149 مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص149.]</ref> | ||
او | |||
== پیشینه مسجد == | == پیشینه مسجد == | ||
=== نماز پیامبر(ص) === | === نماز پیامبر(ص) === | ||
مسجد فاطمه زهرا(سلام الله علیها) از جمله مساجد ماثوره{{یادداشت|مأثور به معنای منقول است؛ یعنی مساجدی که روایاتی درباره آنها وجود دارد و طبیعتا جزو مساجد قدیمی صدر اسلام میباشند.}} است که روایاتی درباره آن وجود دارد. پیامبر(ص) در محدوده این مسجد نماز خوانده اند و این مکان، یکی از | مسجد فاطمه زهرا(سلام الله علیها) از جمله مساجد ماثوره{{یادداشت|مأثور به معنای منقول است؛ یعنی مساجدی که روایاتی درباره آنها وجود دارد و طبیعتا جزو مساجد قدیمی صدر اسلام میباشند.}} است که روایاتی درباره آن وجود دارد. پیامبر(ص) در محدوده این مسجد نماز خوانده اند و این مکان، یکی از موقعیتهای فرماندهی پیامبر(ص) بوده است که همراه صحابه در وقت اذان، نماز اقامه میکردند.<ref name=":1" /> | ||
=== ساخت مسجد در قرن 14 هجری === | === ساخت مسجد در قرن 14 هجری === | ||
در | در سدههای نخست تاریخ اسلام هیچ کدام از منابع و کتب، اشارهای به وجود مسجدی مطابق با اسامی این مسجد نداشتهاند و این حالت حتی تا قرن 14 هم ادامه داشته<ref name=":2" /> تا جایی که علی بن موسی نیز در سفرنامه خود 1303ه/1885م اشاره ای به این مسجد نداشته است.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D8%B5%D9%81_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87.pdf&page=17 وصف المدینه المنوره، ص17.]</ref> به ادعای مدینه نگاران معاصر این مسجد بعد از سالهای آغازین قرن14هجری به وجود آمده چرا که در نقشههای قدیمی مدینه (که به 1325ه/1947م مربوط هستند) مسجدی با نام [[سعد بن معاذ]] وجود دارد.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%D9%8A%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%AA%D8%B7%D9%88%D8%B1%D9%87%D8%A7_%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%85%D8%B1%D8%A7%D9%86%D9%8A.pdf&page=198 المدينه المنوره تطورها العمرانی، ص198] / [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AB%D8%B1%DB%8C%D9%87.pdf&page=149 مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص149.]</ref> | ||
== تاریخچه معماری بنا == | == تاریخچه معماری بنا == |
نسخهٔ کنونی تا ۱۳ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۳:۱۰
مسجد فاطمه زهرا (س) از مساجد مدینه است که بعد از قرن 14 هجری در جنوبیترین محدوده مساجد فتح ساخته شده و در نزدیکی غرب مسجد حضرت علی قرار دارد. پیامبر(ص) در محدوده این مسجد نماز خوانده اند و این مکان، یکی از موقعیتهای فرماندهی پیامبر(ص) در غزوه خندق بوده است که همراه صحابه در وقت اذان، نماز اقامه میکردند. مسجد عبارت از یک مستطیل بدون سقف است و دیوارهایی با ارتفاع حدودا یک متر دارد که با حصارهای فلزی احاطه شده از ورود به آن ممانعت میشود. نام دیگر این مسجد را مسجد سعد بن معاذ ذکر کردهاند.
اطلاعات اوليه | |
---|---|
نامهای دیگر | مسجد سعد بن معاذ |
مکان | عربستان * مدینه * در کنار مسجد حضرت علی(ع) و در حاشیه کوه سلع |
کاربری | مسجد |
جنبه دینی | |
بزرگداشت نزد | مسلمانان |
وابسته به دین/مذهب | اسلام |
تاریخ بنا | |
زمان پایهگذاری | قرن 14 |
رویدادها |
- جنگ احزاب - انسداد درب ورودی در 1418 هجری |
بازسازیها |
در سال 1399ه/1979م توسط سعودی همچنین: 1430ه/2009م |
ویژگیهای تاریخی | نماز خواندن پیامبر(ص) در محدوده این مسجد در جریان غزوه خندق |
وضعیت فعلی | |
مساحت | 21م |
طول | 7 |
عرض | 3 |
وضعیت بنا | موجود |
بخشهای بنا | دیوارهای جانبی - محراب - |
ویژگیها | دارای حصار محافظ در اطراف |
|
موقعیت مکانی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
مسجد فاطمه زهرا (س) در جنوبیترین محدوده مساجد فتح قرار گرفته و در نزدیکی غرب مسجد حضرت علی (ع) است. این مسجد در داخل محدوده قدیمی شهر مدینه در تکه مرتفعی از کوه سلع قرار دارد.[۱]
نامهای مسجد[ویرایش | ویرایش مبدأ]
یکی از مساجد هفتگانه منطقه خندق، مسجد فاطمه زهرا عليها السلام يا به نوشته برخى از محقّقان سنّى، مسجد سعد بن معاذ است. گفته شده که هيچ يك از اين دو نام، در منابع كهن نيامده است.[۲] برخی گفتهاند که این مسجد به دلیل حضور حضرت زهرا(س) در جریان جنگ احزاب برای رساندن نان به پیامبر، به نام آن حضرت شناخته میشده است.[۳] بنابر گزارشی در سال 1947 میلادی نام سعد بن معاذ بر روی این مسجد گذاشته شده است.[۱] ممکن است نام سعد بن معاذ بر این مسجد به علت مشارکت او در غزوه خندق و تیر خوردن او در این منطقه باشد.[۴]
پیشینه مسجد[ویرایش | ویرایش مبدأ]
نماز پیامبر(ص)[ویرایش | ویرایش مبدأ]
مسجد فاطمه زهرا(سلام الله علیها) از جمله مساجد ماثوره[یادداشت ۱] است که روایاتی درباره آن وجود دارد. پیامبر(ص) در محدوده این مسجد نماز خوانده اند و این مکان، یکی از موقعیتهای فرماندهی پیامبر(ص) بوده است که همراه صحابه در وقت اذان، نماز اقامه میکردند.[۱]
ساخت مسجد در قرن 14 هجری[ویرایش | ویرایش مبدأ]
در سدههای نخست تاریخ اسلام هیچ کدام از منابع و کتب، اشارهای به وجود مسجدی مطابق با اسامی این مسجد نداشتهاند و این حالت حتی تا قرن 14 هم ادامه داشته[۴] تا جایی که علی بن موسی نیز در سفرنامه خود 1303ه/1885م اشاره ای به این مسجد نداشته است.[۵] به ادعای مدینه نگاران معاصر این مسجد بعد از سالهای آغازین قرن14هجری به وجود آمده چرا که در نقشههای قدیمی مدینه (که به 1325ه/1947م مربوط هستند) مسجدی با نام سعد بن معاذ وجود دارد.[۶]
تاریخچه معماری بنا[ویرایش | ویرایش مبدأ]
در 1399 هجری/1979میلادی، دولت سعودی اقدام به ترمیم مسجد کرده است.[۷]
در سال 1418 ساختمان مسجد از سه جهت توسط درختان باغ فتح احاطه شده بود. همچین دارای یک زمین مستطیلی شکل به مساحت 21 متر بوده. بنای مسجد بدون سقف و دیوارهایی با ارتفاع حدودا دو متر داشته است. طول آن بیش از 6متر و عرض آن بیش از 3متر بوده است.[۸]
به دليل - يا به بهانه - ازدحام زياد جمعيتِ زن و مرد نمازگزار در آن، در سال 1419 درِ مسجد با بلوكهاى سيمانى مسدود شده و مردم در بيرون آن نماز میخواندند.[۲]
در 1430ه/2009م نیز مسجد مورد ترمیم قرار گرفته است. همچنین دیوارهای داخلی مسجد که پایین آنها به علت رطوبت درختان و باغ خراب شده بود، تعمیر شده است. [۹]
بنای فعلی مسجد[ویرایش | ویرایش مبدأ]
در حدود 23 سال بعد از مسدود سازی مذکور(در بخش قبلی همین مقاله بیان شده)، ساختمان مسجد به کلی دستخوش تغییرات اساسی شده است. بر اساس اطلاعات نقشههای هوایی[۱۰] و همچنین سایتهای عربی[۱۱] و سایتهای ایرانی[۱۲]، تا همین سالهای اخیر یعنی تاسال1400شمسی معادل 2021م/1442ه وضعیت بنای مسجد به شکل پیشین خود باقی بوده که عبارت است از ساختمانی سفید رنگ با خصوصیاتی که توضیح آن گذشت. اما در حال حاضر دو سال است که مسجد به شکل امروزی خود که در تصاویر پیشرو مشخص میباشد، در آمده است و با حصارهای فلزی از ورود به آن ممانعت میشود. بر اساس تصاویر، مسجد بدون سقف است و دیوارهایی با ارتفاع حدودا یک متر دارد.
تصاویر جدید[ویرایش | ویرایش مبدأ]
وضعیت فعلی مسجد[ویرایش | ویرایش مبدأ]
تصاویر پیش از منع امکان ورود با حصار فلزی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
تصاویر قدیمی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
تصاویر بعد از ترمیم 1399ه/1979م[ویرایش | ویرایش مبدأ]
-
محراب و ورودی
-
-
بعد از انسداد سال 1419ه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
بعد از بازسازی سال 1430ه/2009م[ویرایش | ویرایش مبدأ]
تصاویر هوایی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ معالم المدینه المنوره بین المعماره و التاریخ، جزء الرابع، مجلد رابع، ص180.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ آثار اسلامى مكه و مدينه ( فارسي )، جعفريان، ص۳۰۳.
- ↑ خبرگزاری شبستان، کد خبر 1242273.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص149.
- ↑ وصف المدینه المنوره، ص17.
- ↑ المدينه المنوره تطورها العمرانی، ص198 / مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص149.
- ↑ معالم المدینه المنوره بین المعماره و التاریخ، جزء الرابع، مجلد رابع، ص183.
- ↑ مساجد الاثریه، عبدالغنی، ص150.
- ↑ معالم المدینه المنوره بین المعماره و التاریخ، جزء الرابع، مجلد رابع، ص189.
- ↑ گوگل مپ، نقشه/ تصاویر کاربران بین المللی
- ↑ وبسایت خبری الکوثر.
- ↑ خبرگزاری شبستان.
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ذخائر العقبى، أحمد بن عبد الله الطبری(المحب الطبری)، مكتبة القدسی لصاحبها حسام الدين القدسی-القاهرة، 1356.
- المعالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، عبدالعزیز بن عبدالرحمن کعکی، جزء الرابع، بیروت، 2011.
- آثار اسلامی مکه و مدینه،رسول جعفریان، تهران ایران: نشر مشعر. ۱۳۹۰.
- مساجد الاثریه، محمد الیاس عبدالغنی، مطابع الرشید بالمدینة المنورة، الطبعة الثانیة، 1419ه.
- الطبقات الكبرى، ابن سعد، دار صادر - بيروت، بیتا.
- المدينه المنوره تطورها العمراني، صالح لمعی مصطفی، بیروت، دارالنهضة العربیة، 1981.
- المغازی، واقدی، 2ج، نشر دانش اسلامی، 1405.
- وفاء الوفا باخبار دار المصطفی، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.
- الدرة الثمينة في تاريخ المدينة، محمد بن محمود ابن نجار، قاهره - مصر: مکتبة الثقافة الدينية، بیتا.
- ↑ مأثور به معنای منقول است؛ یعنی مساجدی که روایاتی درباره آنها وجود دارد و طبیعتا جزو مساجد قدیمی صدر اسلام میباشند.