علی بن عبدالله سمهودی: تفاوت میان نسخه‌ها
| (۱۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''علی بن عبدالله | '''علی بن عبدالله سَمهودی''' (844-911ق) از تاریخ‌نگاران برجسته تاریخ محلی مدینه است. او کتاب‌هایی در تاریخ و جغرافیای [[مدینه]] دارد که مهم‌ترین آنها کتاب [[وفاء الوفا باخبار دار المصطفی]] است و مرجع مهمی در شناخت اماکن و بناهای شهر مدینه به شمار می‌آید. سمهودی از علما و مفتیان [[شافعی|شافعی مذهب]] بود و در عصر خود جایگاه اجتماعی بالایی داشت. | ||
== زندگی‌نامه == | == زندگی‌نامه == | ||
علی بن عبدالله بن احمد در سال 844 در | علی بن عبدالله بن احمد در سال 844 قمری در سَمهود (روستایی در مصر) به دنیا آمد.<ref>التحفة اللطیفة فی تاریخ المدینة الشریفة، ج۵، ص120</ref> او از سادات حسنی بود و نسبش به [[حسن مثنی]] می‌رسید.<ref>التحفة اللطیفه فی تاریخ المدینة الشریفة، ج۵، ص 120</ref> تحصیلات مقدماتی را نزد پدرش فراگرفت. از چهارده سالگی چند بار به [[قاهره]] سفر کرد و به علم‌آموزی نزد استادان قاهره در علوم اسلامی و فقه شافعی پرداخت و در نهایت نیز در قاهره ساکن شد و در در [[جامع ابن طولون]] تدریس کرد.<ref>الامام الجلیل نورالدین علی السمهودی، ص16-17 | ||
</ref> | </ref> | ||
=== سکونت در مدینه === | === سکونت در مدینه === | ||
نخستین بار در سال 870 در 26 سالگی همراه پدرش برای حج به مکه رفت اما موفق به حج‌گزاری | سمهودی نخستین بار در سال 870 قمری (در 26 سالگی) همراه پدرش برای [[حج]] به [[مکه]] رفت اما موفق به حج‌گزاری نشد و دو سال در آنجا ماند و با علمای مکه ارتباط یافت.<ref>الامام الجلیل نورالدین علی السمهودی، ص 17</ref> | ||
از سال 873 قمری در [[مدینه]] ساکن شد و در [[مسجد النبی]] به تدریس پرداخت و در مذهب شافعی صاحب فتوا شد. او نزد سلطان مصر نیز مقامی داشت و ناظر مدرسه [[ملک اشرف قایتبای]] در مدینه بود<ref>الامام الجلیل نورالدین علی السمهودی، ص18 | |||
</ref>و بر توزیع برخی صدقات و هدایا که از طرف سلطان قایتبای ارسال می‌شد نظارت داشت.<ref>الامام الجلیل نورالدین علی السمهودی، ص19</ref> | </ref>و بر توزیع برخی صدقات و هدایا که از طرف سلطان قایتبای ارسال می‌شد نظارت داشت.<ref>الامام الجلیل نورالدین علی السمهودی، ص19</ref> | ||
سمهودی به تجارت نیز می‌پرداخت و از این طریق ثروتمند شد و املاکی در مدینه داشت.<ref>الامام الجلیل نورالدین علی السمهودی، ص18 | سمهودی به تجارت نیز می‌پرداخت و از این طریق ثروتمند شد و املاکی در مدینه داشت.<ref>الامام الجلیل نورالدین علی السمهودی، ص18 | ||
</ref> وفات او را در سال 911 قمری و محل دفنش را [[بقیع|قبرستان بقیع]]، پشت [[قبه مالک بن انس]]، ثبت کرده‌اند.<ref>التحفة اللطیفة فی تاریخ المدینة الشریفة، ج۵، ص137</ref> | |||
</ref>وفات او را در سال 911 و محل دفنش را قبرستان | |||
== آثار == | == آثار == | ||
سمهودی آثار متعددی در موضوعات گوناگون از جمله فقه و حدیث و تاریخ نگاشت<ref>الامام الجلیل نورالدین علی السمهودی، ص35</ref> که برخی از آنها در آتش‌سوزی مسجدالنبی از میان رفت.<ref>وفاء الوفا، ج۱، ص 42</ref> | سمهودی آثار متعددی در موضوعات گوناگون از جمله فقه و حدیث و تاریخ نگاشت<ref>الامام الجلیل نورالدین علی السمهودی، ص35</ref> که برخی از آنها در [[آتش‌سوزی مسجدالنبی در دوره قایتبای|آتش‌سوزی مسجدالنبی]] (886ق) از میان رفت.<ref>وفاء الوفا، ج۱، ص 42</ref> در فهرست زیر تنها به آثاری که به [[حرمین|حرمین شریفین]] و اماکن آن مرتبط است اشاره شده است:<ref>نک: التحفه اللطیفه فی تاریخ المدینه الشریفه، ج۵، 136؛ الامام الجلیل نورالدین علی السمهودی، 35-44؛ وفاء الوفا، ج۱، ص42-47</ref> | ||
{{ستون-شروع|۲}} | {{ستون-شروع|۲}} | ||
| خط ۳۰: | خط ۳۰: | ||
* الافصاح فی شرح الایضاح (در مناسک حج) | * الافصاح فی شرح الایضاح (در مناسک حج) | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
==== وفاء الوفا باخبار دارالمصطفی ==== | |||
{{اصلی|وفاء الوفا باخبار دار المصطفی}} | |||
از جمله آثاری که از او به دست ما رسیده است کتاب وفاء الوفا باخبار دارالمصطفی است که منبع مهم تاریخ مدینه به شمار می‌آید. او در این کتاب از منابع متعدد پیش از خود بهره گرفته و همچنین اماکن توصیف شده را خود مشاهده کرده و شرح مشاهداتش را آورده است و تصویری واضح از اماکن مدینه به دست داده است.<ref>الامام الجلیل نورالدین علی السمهودی، ص83</ref> | |||
==جستارهای وابسته== | |||
*[https://wikihaj.com/view/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B1.pdf متن کتاب «وفاء الوفا باخبار دار المصطفی»، ج۱] | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | |||
* التحفه اللطیفه فی تاریخ المدینه الشریفه، محمد السخاوی، مدینه، مرکز بحوث و دراسات المدینه المنوره، 1429ق. | |||
* الامام الجلیل نور الدین علی السمهودی حیاته و آثاره قراءه تاریخیه لاهم کتبه وفاء الوفا 844ه-911ه، یوسف سالم جهنی، موسسه الانتشار العربی، 2017م | |||
[[رده:نویسندگان تاریخ و جغرافیای مدینه]] | |||
[[رده:نویسندگان سده نهم هجری قمری]] | |||
[[رده:مقاله‌های آماده ترجمه]] | |||
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]] | |||
[[ar:علي بن عبد الله السمهودي]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۵ سپتامبر ۲۰۲۵، ساعت ۱۴:۳۲
علی بن عبدالله سَمهودی (844-911ق) از تاریخ‌نگاران برجسته تاریخ محلی مدینه است. او کتاب‌هایی در تاریخ و جغرافیای مدینه دارد که مهم‌ترین آنها کتاب وفاء الوفا باخبار دار المصطفی است و مرجع مهمی در شناخت اماکن و بناهای شهر مدینه به شمار می‌آید. سمهودی از علما و مفتیان شافعی مذهب بود و در عصر خود جایگاه اجتماعی بالایی داشت.
زندگی‌نامه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
علی بن عبدالله بن احمد در سال 844 قمری در سَمهود (روستایی در مصر) به دنیا آمد.[۱] او از سادات حسنی بود و نسبش به حسن مثنی می‌رسید.[۲] تحصیلات مقدماتی را نزد پدرش فراگرفت. از چهارده سالگی چند بار به قاهره سفر کرد و به علم‌آموزی نزد استادان قاهره در علوم اسلامی و فقه شافعی پرداخت و در نهایت نیز در قاهره ساکن شد و در در جامع ابن طولون تدریس کرد.[۳]
سکونت در مدینه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
سمهودی نخستین بار در سال 870 قمری (در 26 سالگی) همراه پدرش برای حج به مکه رفت اما موفق به حج‌گزاری نشد و دو سال در آنجا ماند و با علمای مکه ارتباط یافت.[۴]
از سال 873 قمری در مدینه ساکن شد و در مسجد النبی به تدریس پرداخت و در مذهب شافعی صاحب فتوا شد. او نزد سلطان مصر نیز مقامی داشت و ناظر مدرسه ملک اشرف قایتبای در مدینه بود[۵]و بر توزیع برخی صدقات و هدایا که از طرف سلطان قایتبای ارسال می‌شد نظارت داشت.[۶]
سمهودی به تجارت نیز می‌پرداخت و از این طریق ثروتمند شد و املاکی در مدینه داشت.[۷] وفات او را در سال 911 قمری و محل دفنش را قبرستان بقیع، پشت قبه مالک بن انس، ثبت کرده‌اند.[۸]
آثار[ویرایش | ویرایش مبدأ]
سمهودی آثار متعددی در موضوعات گوناگون از جمله فقه و حدیث و تاریخ نگاشت[۹] که برخی از آنها در آتش‌سوزی مسجدالنبی (886ق) از میان رفت.[۱۰] در فهرست زیر تنها به آثاری که به حرمین شریفین و اماکن آن مرتبط است اشاره شده است:[۱۱]
- اقتفاء الوفا باخبار دار المصفی. این کتاب پیش از آنکه تکمیل شود در آتش‌سوزی از میان رفت
- وفاء الوفا (که مختصر کتاب اقتفاء الوفا است)
- خلاصه الوفا که مختصر کتاب وفا است
- الوفا بما یجب لحضرة المصطفی
- ذورة الوفا بأخبار دار المصطفی (درباره بازسازی مسجدالنبی بعد از آتش‌سوزی 886)
- نصیحة اللبیب فیمن اتی الحبیب
- ورود السکینة علی بُسُط المدینه
- الانتصار لبُسط روضة المختار
- کشف الجلباب و لحجاب عن القدوة فی الشباک و الرحاب (شبابیک و رحبة المسجد النبوی)
- دفع التعرض و الانکار لبسط روضه المختار
- الافصاح فی شرح الایضاح (در مناسک حج)
وفاء الوفا باخبار دارالمصطفی[ویرایش | ویرایش مبدأ]
از جمله آثاری که از او به دست ما رسیده است کتاب وفاء الوفا باخبار دارالمصطفی است که منبع مهم تاریخ مدینه به شمار می‌آید. او در این کتاب از منابع متعدد پیش از خود بهره گرفته و همچنین اماکن توصیف شده را خود مشاهده کرده و شرح مشاهداتش را آورده است و تصویری واضح از اماکن مدینه به دست داده است.[۱۲]
جستارهای وابسته[ویرایش | ویرایش مبدأ]
پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ التحفة اللطیفة فی تاریخ المدینة الشریفة، ج۵، ص120
- ↑ التحفة اللطیفه فی تاریخ المدینة الشریفة، ج۵، ص 120
- ↑ الامام الجلیل نورالدین علی السمهودی، ص16-17
- ↑ الامام الجلیل نورالدین علی السمهودی، ص 17
- ↑ الامام الجلیل نورالدین علی السمهودی، ص18
- ↑ الامام الجلیل نورالدین علی السمهودی، ص19
- ↑ الامام الجلیل نورالدین علی السمهودی، ص18
- ↑ التحفة اللطیفة فی تاریخ المدینة الشریفة، ج۵، ص137
- ↑ الامام الجلیل نورالدین علی السمهودی، ص35
- ↑ وفاء الوفا، ج۱، ص 42
- ↑ نک: التحفه اللطیفه فی تاریخ المدینه الشریفه، ج۵، 136؛ الامام الجلیل نورالدین علی السمهودی، 35-44؛ وفاء الوفا، ج۱، ص42-47
- ↑ الامام الجلیل نورالدین علی السمهودی، ص83
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- التحفه اللطیفه فی تاریخ المدینه الشریفه، محمد السخاوی، مدینه، مرکز بحوث و دراسات المدینه المنوره، 1429ق.
- الامام الجلیل نور الدین علی السمهودی حیاته و آثاره قراءه تاریخیه لاهم کتبه وفاء الوفا 844ه-911ه، یوسف سالم جهنی، موسسه الانتشار العربی، 2017م