ستون مربعةالقبر: تفاوت میان نسخه‌ها
عاطفه فتاحی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
(ابرابزار) |
||
| (۱۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''ستون | {{جعبه اطلاعات بنا | ||
| عنوان = ستون مربعة القبر | |||
| تصویر = ستون جبرئیل کنار قبر پیامبر.jpg | |||
| اندازه تصویر = | |||
| پیوند تصویر = | |||
| توضیح تصویر = | |||
| نام‌های دیگر = ستون مقام جبرئیل | |||
| مکان = مسجدالنبی، داخل [[ضریح پیامبر]] | |||
| کاربری = | |||
| بزرگداشت نزد = مسلمانان | |||
| وابسته به دین/مذهب = | |||
| باورها = | |||
| آیین‌ها = نمازگزاری کنار مسجد | |||
| احکام = | |||
| زیارت کنندگان = | |||
| بازدیدکنندگان = | |||
| زمان پایه‌گذاری = | |||
| بنیانگذار = | |||
| رویدادها = | |||
| بازسازی‌ها = | |||
| بازسازی کنندگان = | |||
| بخش‌های از میان رفته = | |||
| ویژگی‌های تاریخی = محل فرود [[جبرئیل]] بر پیامبر، قرار گرفتن در کنار [[قبر پیامبر]] و درِ ورودی [[خانه فاطمه(س)|خانه فاطمه زهرا]] | |||
| متولیان = | |||
| مساحت = | |||
| طول = | |||
| عرض = | |||
| ارتفاع = | |||
| وضعیت بنا = این ستون در داخل [[ضریح رسول الله|ضریح]] و خارج از دسترس زائران است | |||
| گنجایش = | |||
| امکانات = | |||
| بخش‌های بنا = | |||
| معمار = | |||
| سبک = | |||
| ویژگی‌ها = | |||
| گنبدها = | |||
| مناره‌ها = | |||
| درها = | |||
| رواق‌ها = | |||
| صحن‌ها = | |||
| ایوان‌ها = | |||
| گرداننده = | |||
| نهاد وابسته = | |||
| نهاد نگهدارنده = | |||
| مدیر = | |||
| روحانی = | |||
| نهادهای زیر مجموعه = | |||
| ثبت در = | |||
| شماره ثبت = | |||
| تاریخ ثبت = | |||
| وبگاه = | |||
| عرض جغرافیایی = | |||
| طول جغرافیایی = | |||
| توضیح نقشه = | |||
}} | |||
'''ستون مُربَعَة القبر،''' یکی از [[ستون‌های مسجدالنبی]] که در کنار [[قبر پیامبر]] و در درگاه [[خانه فاطمه(س)|خانه حضرت فاطمه]] قرار دارد. برخی بر این اعتقادند که چون این ستون کنار قبر چهارگوشه پیامبر واقع است، ستون مربعةالقبر نام گرفته است. قرار داشتن این ستون درون ضریح نیز وجه دیگر این نام‌گذاری است. آن را ستون مقام جبرئیل نیز خوانده‌اند؛ زیرا [[جبرئیل]] در این مکان بر پیامبر نازل می‌شد. به این ستون، ستون معرس نیز گفته‌اند. نماز گزاردن در این مکان توصیه شده است. | |||
==مکان ستون | == مکان ستون مربعةالقبر == | ||
این ستون کنار درِ ورودی [[خانه حضرت فاطمه]] و در ردیف ستون‌های [[ستون وفود|وُفود]] و [[ستون حرس|محرَس]] قرار دارد<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده%3Aوفاء_الوفاء_سمهودی_ج۲.pdf&page=186 . وفاء الوفاء، ج2، ص186.]</ref>و اکنون درون [[ضریح رسول الله|ضریح]] و در انتهای سمت شمالی [[حجره رسول‌الله|حجره شریف]] جای گرفته و در دیدرس زائران نیست.<ref>. تاریخ و آثار اسلامی، ص194.</ref> | |||
بنابر نقل منابع، این ستون تا هنگام [[بازسازی مسجدالنبی (قایتبای)|توسعه مسجد به دست قایتبای]] (م. ۸۸۷ق) بیرون ضریح و در دسترس زائران بوده است. اما در این دوره، علی‌رغم اعتراض علما، داخل ضریح قرار گرفت.<ref>. موسوعة مکة المکرمه، ج2، ص447؛ موسوعة مرآة الحرمین، ج3، ص239.</ref> | |||
== نام‌ها == | |||
=== مُرَبّعَة القبر === | |||
سبب این نام‌گذاری آن است که به گزارش [[ابن شهرآشوب]]، هنگامی‌که [[امام علی (ع)|امیر مؤمنان علی (ع)]] به کمک سه تن از [[مهاجران]]، [[عباس بن عبدالمطلب|عباس]] و فرزندش فضل و [[اسامة بن زید]]، خواست بدن شریف پیامبر خدا را به خاک بسپارد، [[انصار]] از امیر مؤمنان خواستند تا یکی از آنان نیز برای دفن بدن حضرت وارد قبر شود. علی أوس بن خولی را درون قبر فرستاد. پس از قرار دادن جسد مبارک پیامبر در قبر، امیر مؤمنان به[[اوس]] گفت: «اُخرُج و رَبّع قبرَه: بیرون شو و قبر را چهار گوشه ساز.»<ref>. المناقب، ج1، ص174؛ المعالم الاثیره، ص39.</ref> وجه دیگر این نام آن است که این ستون درون ضریحی قرار گرفته که قبر چهار گوشه پیامبر در آن قرار دارد.<ref>. المعالم الاثیره، ص39.</ref> | |||
== | === مقام جبرئیل === | ||
این ستون از آن رو به این عنوان شهرت یافت که [[جبرئیل]] از آن‌جا نزد پیامبر فرود می‌آمده است.<ref>موسوعة مکة المکرمه، ج2، ص446.</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:وفاء_الوفاء_سمهودی_ج۲.pdf&page=186 وفاءالوفا، ج2، ص 186]</ref> | |||
== | === ستون معرس === | ||
این ستون در رکن شمال غربی [[قبر نبوی]] و به ادعای صبری پاشا میان دو ستون وفود و قبر نبوی جای گرفته و در خانه فاطمه کنار آن بوده است.<ref>. موسوعة مرآة الحرمین، ج3، ص238-239.</ref> بر پایه گزارش‌هایی، در این مکان، عروسی حضرت فاطمه رخ داده است. از این رو، «استوانة المَعْرَس» نیز نامیده شده است.<ref>. فضائل المدینة المنوره، ج2، ص325؛ موسوعة مکة المکرمه، ج2، ص446.</ref> | |||
==ستون | == فضیلت ستون مربعةالقبر == | ||
روایاتی در فضیلت این ستون نقل شده و به نماز گزاردن<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:وفاء_الوفاء_سمهودی_ج۲.pdf&page=187 . وفاء الوفاء، ج2، ص187.]</ref> در این مکان توصیه شده و تبرک جستن به آن مستحب دانسته شده است.<ref>. الغدیر، ج5، ص124؛ الزیارة فی الکتاب و السنه، ص40.</ref> | |||
==پانویس== | بنابر روایتی، پیامبر خدا ۴۰ روز در کنار این ستون بر چارچوب در خانه فاطمه دست می‌گذاشت و می‌فرمود: «السّلام علیکم یا أهل البیت» و سپس [[آیه تطهیر]]<ref>آیه 33 سوره احزاب</ref> را می‌خواند.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:وفاء_الوفاء_سمهودی_ج۲.pdf&page=187 وفاءالوفا، ج2، ص 187]</ref>به روایتی دیگر، رسول خدا هر روز درِ خانه فاطمه و علی را می‌زد و می‌فرمود: «الصلاة، الصلاة.»<ref>موسوعة مرآة الحرمین، ج3، ص239.</ref><ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=پرونده:وفاء_الوفاء_سمهودی_ج۲.pdf&page=187 وفاءالوفا، ج2، ص187]</ref> | ||
== جستارهای وابسته == | |||
* [[مسجدالنبی]] | |||
* [[ستون‌های مسجدالنبی]] | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
== منابع == | |||
{{منابع}} | |||
* '''اخبار المدینه'''، ابن زباله (م. ۱۹۹ق)، به کوشش صلاح عبدالعزیز، السعودی، مرکز بحوث و دراسات المدینه، ۱۴۲۴ق؛ | |||
* '''تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره'''، اصغر قائدان، مشعر، ۱۳۸۶ش؛ | |||
* '''التعریف بما آنست الهجره من معالم دار الهجره'''، محمد المطری (م. ۷۴۱ق)، به کوشش محمد عبدالمحسن، مدینه، دار الهجره، ۱۴۲۶ق؛ | |||
* '''الدره الثمینه فی اخبار المدینه'''، محمد بن محمود النجار (م. ۶۴۳ق)، به کوشش صلاح الدین، مرکز بحوث و دراسات المدینه، ۱۴۲۷ق؛ | |||
* '''الزیاره فی الکتاب و السنه'''، جعفر سبحانی؛ | |||
* '''الغدیر'''، الامینی (م. ۱۳۹۰ق)، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۶ش؛ | |||
* '''المعالم الاثیره'''، محمد محمد حسن شراب، ترجمه: شیخی، مشعر، ۱۳۸۳ش. | |||
* '''المعجم الاوسط'''، الطبرانی (م. ۳۶۰ق)، قاهره، دار الحرمین، ۱۴۱۵ق. | |||
* '''جمع الزوائد'''، الهیثمی (م. ۸۰۷ق)، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۰۸ق؛ | |||
* '''عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ'''، ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری، نادی المدینه المنوره الادبی، ۱۹۹۶م. | |||
* '''موسوعه مکه المکرمه و المدینه المنوره'''، احمد زکی یمانی، مؤسسه الفرقان، ۱۴۲۹ق؛ | |||
* '''وفاء الوفاء'''، السمهودی (م. ۹۱۱ق)، به کوشش السامرائی، مؤسسه الفرقان، ۱۴۲۲ق. | |||
[[رده:ستون‌های مسجدالنبی]] | |||
[[en:Murabba'at al-Qabr Pillar]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۸ نوامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۴۸
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | ستون مقام جبرئیل |
| مکان | مسجدالنبی، داخل ضریح پیامبر |
| جنبه دینی | |
| بزرگداشت نزد | مسلمانان |
| آیین‌ها | نمازگزاری کنار مسجد |
| تاریخ بنا | |
| ویژگی‌های تاریخی | محل فرود جبرئیل بر پیامبر، قرار گرفتن در کنار قبر پیامبر و درِ ورودی خانه فاطمه زهرا |
| وضعیت فعلی | |
| وضعیت بنا | این ستون در داخل ضریح و خارج از دسترس زائران است |
ستون مُربَعَة القبر، یکی از ستون‌های مسجدالنبی که در کنار قبر پیامبر و در درگاه خانه حضرت فاطمه قرار دارد. برخی بر این اعتقادند که چون این ستون کنار قبر چهارگوشه پیامبر واقع است، ستون مربعةالقبر نام گرفته است. قرار داشتن این ستون درون ضریح نیز وجه دیگر این نام‌گذاری است. آن را ستون مقام جبرئیل نیز خوانده‌اند؛ زیرا جبرئیل در این مکان بر پیامبر نازل می‌شد. به این ستون، ستون معرس نیز گفته‌اند. نماز گزاردن در این مکان توصیه شده است.
مکان ستون مربعةالقبر[ویرایش | ویرایش مبدأ]
این ستون کنار درِ ورودی خانه حضرت فاطمه و در ردیف ستون‌های وُفود و محرَس قرار دارد[۱]و اکنون درون ضریح و در انتهای سمت شمالی حجره شریف جای گرفته و در دیدرس زائران نیست.[۲]
بنابر نقل منابع، این ستون تا هنگام توسعه مسجد به دست قایتبای (م. ۸۸۷ق) بیرون ضریح و در دسترس زائران بوده است. اما در این دوره، علی‌رغم اعتراض علما، داخل ضریح قرار گرفت.[۳]
نام‌ها[ویرایش | ویرایش مبدأ]
مُرَبّعَة القبر[ویرایش | ویرایش مبدأ]
سبب این نام‌گذاری آن است که به گزارش ابن شهرآشوب، هنگامی‌که امیر مؤمنان علی (ع) به کمک سه تن از مهاجران، عباس و فرزندش فضل و اسامة بن زید، خواست بدن شریف پیامبر خدا را به خاک بسپارد، انصار از امیر مؤمنان خواستند تا یکی از آنان نیز برای دفن بدن حضرت وارد قبر شود. علی أوس بن خولی را درون قبر فرستاد. پس از قرار دادن جسد مبارک پیامبر در قبر، امیر مؤمنان بهاوس گفت: «اُخرُج و رَبّع قبرَه: بیرون شو و قبر را چهار گوشه ساز.»[۴] وجه دیگر این نام آن است که این ستون درون ضریحی قرار گرفته که قبر چهار گوشه پیامبر در آن قرار دارد.[۵]
مقام جبرئیل[ویرایش | ویرایش مبدأ]
این ستون از آن رو به این عنوان شهرت یافت که جبرئیل از آن‌جا نزد پیامبر فرود می‌آمده است.[۶][۷]
ستون معرس[ویرایش | ویرایش مبدأ]
این ستون در رکن شمال غربی قبر نبوی و به ادعای صبری پاشا میان دو ستون وفود و قبر نبوی جای گرفته و در خانه فاطمه کنار آن بوده است.[۸] بر پایه گزارش‌هایی، در این مکان، عروسی حضرت فاطمه رخ داده است. از این رو، «استوانة المَعْرَس» نیز نامیده شده است.[۹]
فضیلت ستون مربعةالقبر[ویرایش | ویرایش مبدأ]
روایاتی در فضیلت این ستون نقل شده و به نماز گزاردن[۱۰] در این مکان توصیه شده و تبرک جستن به آن مستحب دانسته شده است.[۱۱]
بنابر روایتی، پیامبر خدا ۴۰ روز در کنار این ستون بر چارچوب در خانه فاطمه دست می‌گذاشت و می‌فرمود: «السّلام علیکم یا أهل البیت» و سپس آیه تطهیر[۱۲] را می‌خواند.[۱۳]به روایتی دیگر، رسول خدا هر روز درِ خانه فاطمه و علی را می‌زد و می‌فرمود: «الصلاة، الصلاة.»[۱۴][۱۵]
جستارهای وابسته[ویرایش | ویرایش مبدأ]
پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ . وفاء الوفاء، ج2، ص186.
- ↑ . تاریخ و آثار اسلامی، ص194.
- ↑ . موسوعة مکة المکرمه، ج2، ص447؛ موسوعة مرآة الحرمین، ج3، ص239.
- ↑ . المناقب، ج1، ص174؛ المعالم الاثیره، ص39.
- ↑ . المعالم الاثیره، ص39.
- ↑ موسوعة مکة المکرمه، ج2، ص446.
- ↑ وفاءالوفا، ج2، ص 186
- ↑ . موسوعة مرآة الحرمین، ج3، ص238-239.
- ↑ . فضائل المدینة المنوره، ج2، ص325؛ موسوعة مکة المکرمه، ج2، ص446.
- ↑ . وفاء الوفاء، ج2، ص187.
- ↑ . الغدیر، ج5، ص124؛ الزیارة فی الکتاب و السنه، ص40.
- ↑ آیه 33 سوره احزاب
- ↑ وفاءالوفا، ج2، ص 187
- ↑ موسوعة مرآة الحرمین، ج3، ص239.
- ↑ وفاءالوفا، ج2، ص187
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- اخبار المدینه، ابن زباله (م. ۱۹۹ق)، به کوشش صلاح عبدالعزیز، السعودی، مرکز بحوث و دراسات المدینه، ۱۴۲۴ق؛
- تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره، اصغر قائدان، مشعر، ۱۳۸۶ش؛
- التعریف بما آنست الهجره من معالم دار الهجره، محمد المطری (م. ۷۴۱ق)، به کوشش محمد عبدالمحسن، مدینه، دار الهجره، ۱۴۲۶ق؛
- الدره الثمینه فی اخبار المدینه، محمد بن محمود النجار (م. ۶۴۳ق)، به کوشش صلاح الدین، مرکز بحوث و دراسات المدینه، ۱۴۲۷ق؛
- الزیاره فی الکتاب و السنه، جعفر سبحانی؛
- الغدیر، الامینی (م. ۱۳۹۰ق)، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۶۶ش؛
- المعالم الاثیره، محمد محمد حسن شراب، ترجمه: شیخی، مشعر، ۱۳۸۳ش.
- المعجم الاوسط، الطبرانی (م. ۳۶۰ق)، قاهره، دار الحرمین، ۱۴۱۵ق.
- جمع الزوائد، الهیثمی (م. ۸۰۷ق)، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۰۸ق؛
- عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری، نادی المدینه المنوره الادبی، ۱۹۹۶م.
- موسوعه مکه المکرمه و المدینه المنوره، احمد زکی یمانی، مؤسسه الفرقان، ۱۴۲۹ق؛
- وفاء الوفاء، السمهودی (م. ۹۱۱ق)، به کوشش السامرائی، مؤسسه الفرقان، ۱۴۲۲ق.