ستون مخلقه: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۴: خط ۴:
| اندازه تصویر    =
| اندازه تصویر    =
| توضیح تصویر      =
| توضیح تصویر      =
| بنيانگذار       =
| بنیانگذار       =
| تأسیس            =
| تأسیس            =
| کاربری          =
| کاربری          =
| مکان            =مسجدالنبی
| مکان            =مسجدالنبی
| نام‌های دیگر      =ستون عَلَم
| نام‌های دیگر      =ستون عَلَم
| وقایع مرتبط      =برای خوشبونمودن مسجد روی این ستون عود قرار می‌دادند
| وقایع مرتبط      =
| تخریب            =
| تخریب            =
| ظرفیت            =
| ظرفیت            =
| وضعیت            =ستون مُخلّقه نزديک‌ترين ستون به محراب نماز رسول خدا است که از غرب به پشت محراب اتصال دارد
| وضعیت            =ستون مُخلّقه نزدیک‌ترین ستون به محراب نماز رسول خدا است که از غرب به پشت محراب اتصال دارد
| مساحت            =
| مساحت            =
| امکانات          =
| امکانات          =
خط ۲۱: خط ۲۱:
| وبگاه            =  
| وبگاه            =  
}}
}}
ستون مُخَلَّقه: محل نهادن عود و نزديک‌ترين ستون به محراب پيامبر(ص) در مسجدالنبي
'''ستون مُخَلَّقه'''، از [[ستون‌های مسجدالنبی]] و نزدیک‌ترین ستون به [[محراب پیامبر|محراب پیامبر(ص)]] که محل گذاشتن عود برای خوش‌بو کردن مسجدالنبی بوده است. پیامبر پس [[تغییر قبله]] در سال دوم هجری تا مدتی روبروی این ستون به نماز می‌ایستاد. ازاین‌رو این ستون را که نشانه مصلی پیامبر بود، ستون عَلَم (نشانه) خوانده‌اند.


==مکان ستون مُخَلَّقه==
در منابع به تبرک جستن از این ستون و استجابت دعا در کنار آن اشاره شده است. همچنین نقل شده [[امام رضا (ع)]]، کنار این ستون ۶ یا ۸ رکعت نماز خواندند.
مُخلّقه نزديک‌ترين ستون به [[محراب رسول الله|محراب]] نماز رسول خدا است که از غرب به پشت محراب اتصال دارد<ref>موسوعه مکه المکرمه، ج۲، ص۴۳۵.</ref> و اکنون کمی جلوتر از محل اصلی آن قرار دارد<ref>تاريخ و آثار اسلامي، ص۱۹۱.</ref> و بالای آن در دايره‌ای سبز با خط طلايي عبارت «اسطوانه المخلّقه» نوشته شده است.<ref>تاريخ و آثار اسلامي، ص۱۹۱؛ موسوعه مکه المکرمه، ج۲، ص۴۳۵.</ref>
==مکان ستون مخلقه==
 
مُخَلَّقه نزدیک‌ترین ستون به [[محراب رسول الله|محراب]] نماز [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا]] است که از غرب به پشت محراب اتصال دارد<ref>موسوعه مکه المکرمه، ج۲، ص۴۳۵.</ref> و اکنون کمی جلوتر از محل اصلی آن قرار دارد<ref>تاریخ و آثار اسلامی، ص۱۹۱.</ref> و بالای آن در دایره‌ای سبز با خط طلایی عبارت «اسطوانه المخلّقه» نوشته شده است.<ref>تاریخ و آثار اسلامی، ص۱۹۱؛ موسوعه مکه المکرمه، ج۲، ص۴۳۵.</ref>
==مُخَلَّقه، مکان برای خوشبو کردن مسجد==
==مفهوم‌شناسی==
مُخَلَّقه از خَلوق يا خَلاق به معناي بوي خوش، گونه‌اي عِطر است که بخش عمده آن از زعفران است.<ref>لسان العرب، ج۱۰، ص۹۱، «خلق».</ref> اين ستون از آن رو مُخلَّقه (عطرآگين) نام گرفت که براي معطرسازي فضاي مسجد، آن را به خلوق مي‌آغشتند يا بر آن عود مي‌سوزاندند.<ref>تاريخ و آثار اسلامي، ص۱۹۱.</ref>
مخلقه از خَلوق یا خَلاق به معنای بوی خوش، گونه‌ای عطر است که بخش عمده آن از زعفران است.<ref>لسان العرب، ج۱۰، ص۹۱، «خلق».</ref> این ستون از آن رو مُخلَّقه (عطرآگین) نام گرفت که برای معطرسازی فضای مسجد، آن را به خلوق می‌آغشتند یا بر آن عود می‌سوزاندند.<ref>تاریخ و آثار اسلامی، ص۱۹۱.</ref>
 
==تاریخچه==
==نخستین کسانی که اقدام به خوشبو کردن مسجد نمودند==
چند روایت از نخستین کسانی که اقدام به خوش‌بو نمودن مسجد کردند، وجود دارد که به شرح زیر است:
چند روایت از نخستین کسانی که اقدام به خوشبونمودن مسجد کردند، وجود دارد که به شرح زیر است:
* گویند نخستین کسی که [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] را خوش‌بو کرد، همسرِ [[عثمان بن مظعون]] از نخستین مسلمانان بود که چون همسرش در مسجد آب دهان افکند، آن را شست و خوش‌بو کرد.<ref>الدره الثمینه، ص۱۰۰.</ref>
* گويند نخستين کسي که [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] را خوشبو کرد، همسرِ [[عثمان بن مظعون]] از نخستين مسلمانان بود که چون همسرش در مسجد آب دهان افکند، آن را شست و خوشبو کرد.<ref>الدره الثمينه، ص۱۰۰.</ref>
* به گزارش [[جابر بن عبدالله انصاری]]، نخستین کسی که مسجدالنبی را خوش‌بو کرد، [[عثمان بن عفان]] بود.<ref>الدره الثمینه، ص۱۰۰؛ موسوعه مکه المکرمه، ج۲، ص۴۳۶.</ref>
* به گزارش [[جابر بن عبدالله انصاری]]، نخستين کسي که مسجدالنبی را خوشبو کرد، [[عثمان بن عفان]] بود.<ref>الدره الثمينه، ص۱۰۰؛ موسوعه مکه المکرمه، ج۲، ص۴۳۶.</ref>
* در حکومت [[بنی‌امیه|بنی‌امیه]]، [[بازسازی مسجدالنبی (ولیدبن عبدالملک)|عمر بن عبدالعزیز]] (حک: ۹۹ـ۱۰۱ق.) و در دوران [[بنی‌عباس|عباسیان]]<ref>موسوعه مکه المکرمه، ج۲، ص۴۳۶؛ وفاء الوفاء، ج۱، ص۲۸۱.</ref>، خیزران مادر [[هارون الرشید|هارون‌الرشید]] به سال ۱۷۰ قمری بدین کار پرداخت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=350 وفاءالوفا، ج1، ص350]</ref> گویا از این هنگام، معطر ساختن فضای مسجد رواج یافت.
* در حکومت [[بنی‌امیه|بنی‌اميه]]، [[بازسازی مسجدالنبی (ولیدبن عبدالملک)|عمر بن عبدالعزيز]] (حک: ۹۹ـ۱۰۱ق.) و در دوران [[بنی‌عباس|عباسيان]]، خيزران مادر [[هارون الرشيد]] به سال ۱۷۰ق. بدين کار پرداخت.<ref>موسوعه مکه المکرمه، ج۲، ص۴۳۶؛ وفاء الوفاء، ج۱، ص۲۸۱.</ref> گويا از اين هنگام، معطر ساختن فضای مسجد رواج يافت.
==ستون علم==
==ستون علم==
[[پيامبر]] خدا پس از تغيير [[قبله]] در سال دوم، تا چندی روبه‌روي اين ستون به نماز می‌‏ايستاد. سپس در محراب کنونی که به محراب پيامبر شناخته مي‌شود، به گزاردن نماز پرداخت و آن ستون كه از ديگر ستون‌ها به مصلا نزديك‏تر بود، پشت محراب قرار گرفت. به آن «عَلَم» يعني نشانه مصلا و قبله پيامبر نيز می‌‏گفتند.<ref>وفاء الوفاء، ج۲، ص۱۷۴؛ المسجد النبوي، ص۵۰.</ref> برخي سيره‌نگاران اين استوانه را همان [[ستون توبه]] مي‌دانند.<ref>سبل الهدي، ج۵، ص۸؛ السيره الحلبيه، ج۲، ص۶۶۴.</ref> اما واقدی بر پايه نقلي، آن دو را ستون‌های جداگانه دانسته است.<ref>المغازي، ج۲، ص۵۰۷.</ref>  
[[حضرت محمد(ص)|پیامبر خدا]] پس از تغییر [[قبله]] در سال دوم هجری، تا چندی روبه‌روی این ستون به نماز می‏‌ایستاد. سپس در محراب کنونی، که به [[محراب پیامبر|محراب پیامبر]] شناخته می‌شود، نماز خواند و آن ستون که از دیگر ستون‌ها به مصلا نزدیک‌تر بود، پشت محراب قرار گرفت. به آن «عَلَم» یعنی نشانه مصلا و قبله پیامبر نیز می‏‌گفتند.<ref>
[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF_%D8%A7%D9%84%D9%86%D8%A8%D9%88%D9%8A_%D8%B9%D8%A8%D8%B1_%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE.pdf&page=50 المسجد النبوی، ص۵۰]؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=174 وفاءالوفا، ج2، ص174].</ref> برخی سیره‌نگاران این ستون را همان [[ستون توبه]] می‌دانند؛<ref>سبل الهدی، ج۵، ص۸؛ السیره الحلبیه، ج۲، ص۶۶۴.</ref> اما واقدی بر پایه نقلی، آن دو را ستون‌های جداگانه دانسته است.<ref>المغازی، ج۲، ص۵۰۷.</ref>


==فضیلت ستون مخلقه==
==فضیلت ستون مخلقه==
يکي از جاهای استجابت دعا، کنار ستون مخلقه است.<ref>سبل الهدي، ج۳، ص۳۲۲.</ref> بر پايه گزارشی، [[سلمه بن اکوع]]، صحابی و راوي حديث پيامبر، مي‌کوشيد نمازش را نزد اين ستون به جا آورد و چون سبب آن را از وي جويا شدند، اين کار خود را به رفتار رسول خدا مستند دانست.<ref>مسند احمد، ج۴، ص۴۸؛ صحيح البخاري، ج۱، ص۱۲۷؛ وفاء الوفاء، ج۲، ص۱۷۴.</ref> بر پايه روايتي، [[امام رضا]] هنگام رفتن به [[عمره]] نزد [[قبر پيامبر]] آمد و نزديک ستون مخلقه شش يا هشت رکعت [[نماز ‌]]<nowiki/>گزارد.<ref>وسائل الشيعه، ج۵، ص۱۶۱؛ ج۱۴، ص۳۵۹؛ بحار الانوار، ج۸۰، ص۳۱۴.</ref> تبرک جستن به اين ستون مستحب شمرده شده است.<ref>الغدير، ج۵، ص۱۲۴.</ref>
یکی از مکان‌های استجابت دعا، کنار ستون مخلقه دانسته شده است.<ref>سبل الهدی، ج۳، ص۳۲۲.</ref> بر پایه گزارشی، [[سلمه بن اکوع]]، صحابی و راوی حدیث پیامبر، می‌کوشید نمازش را نزد این ستون به‌جا آورد و چون سبب آن را از وی جویا شدند، این کار خود را به رفتار رسول خدا مستند دانست.<ref>مسند احمد، ج۴، ص۴۸؛ صحیح البخاری، ج۱، ص۱۲۷</ref> <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=174 وفاءالوفا، ج2، ص 174]</ref>


بنابر روایات شیعه، [[امام رضا(ع)]] در سفر [[عمره]] نزد [[قبر پیامبر]] آمد و نزدیک ستون مخلقه شش یا هشت رکعت [[نماز]] گزارد.<ref>وسائل الشیعه، ج۵، ص۱۶۱؛ ج۱۴، ص۳۵۹؛ بحار الانوار، ج۸۰، ص۳۱۴.</ref> تبرک جستن به این ستون مستحب شمرده شده است.<ref>الغدیر، ج۵، ص۱۲۴.</ref>
==جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==
[[مسجدالنبی]]، [[ستون‌های مسجدالنبی]]
 
* [[مسجدالنبی]]
* [[ستون‌های مسجدالنبی]]
* [[محراب پیامبر]]
* [[ستون توبه]]
==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس}}
{{پانویس|۲}}


==منابع==
==منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}


*'''بحار الانوار'''، المجلسي (م.۱۱۱۱ق.)، بيروت، دار احياء التراث العربي، ۱۴۰۳ق؛  
*'''بحار الانوار'''، المجلسی (م.۱۱۱۱ق.)، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق؛  
 
*'''تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره'''، اصغر قائدان، مشعر، ۱۳۷۲ش؛


*'''تاريخ و آثار اسلامي مکه مکرمه و مدينه منوره'''، اصغر قائدان، مشعر، ۱۳۷۲ش؛
*'''تاریخ المدینه المنوره'''، ابن شبّه (م.۲۶۲ق.)، قم، دار الفکر، ۱۳۶۸ش؛


*'''تاريخ المدينه‌ المنوره'''، ابن شبّه (م.۲۶۲ق.)، قم، دار الفکر، ۱۳۶۸ش؛
*'''الدره الثمینه فی اخبار المدینه'''، محمد محمود النجار (م.۶۴۳ق.)، به کوشش شکری، دار الارقم؛


*'''الدره الثمينه في اخبار المدينه'''، محمد محمود النجار (م.۶۴۳ق.)، به کوشش شکري، دار الارقم؛
*'''سبل الهدی و الرشاد'''، محمد بن یوسف الصالحی (م.۹۴۲ق.)، به کوشش عادل احمد و علی محمد، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۴ق؛


*'''سبل الهدي و الرشاد'''، محمد بن يوسف الصالحي (م.۹۴۲ق.)، به کوشش عادل احمد و علي محمد، بيروت، دار الكتب العلميه، ۱۴۱۴ق؛
*'''السیره الحلبیه'''، الحلبی (م.۱۰۴۴ق.)، بیروت، دار المعرفه، ۱۴۰۰ق؛


*'''السيره الحلبيه'''، الحلبي (م.۱۰۴۴ق.)، بيروت، دار المعرفه، ۱۴۰۰ق؛
*'''صحیح البخاری'''، البخاری (م.۲۵۶ق.)، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۱ق؛


*'''صحيح البخاري'''، البخاري (م.۲۵۶ق.)، بيروت، دار الفکر، ۱۴۰۱ق؛
*'''الغدیر'''، الامینی (م.۱۳۹۲ق.)، بیروت، دار الکتاب العربی‏، ۱۳۹۷ق؛


*'''الغدير'''، الاميني (م.۱۳۹۲ق.)، بيروت، دار الکتاب العربي‏، ۱۳۹۷ق؛
* '''عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ'''، ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری، نادی المدینه المنوره الادبی، ۱۹۹۶م.


*'''لسان العرب'''، ابن منظور (م.۷۱۱ق.)، قم، ادب الحوزه، ۱۴۰۵ق؛  
*'''لسان العرب'''، ابن منظور (م.۷۱۱ق.)، قم، ادب الحوزه، ۱۴۰۵ق؛  


*'''مدينه‌شناسي'''، سيد محمد باقر نجفي، ۱۳۶۴ش؛  
*'''مدینه‌شناسی'''، سید محمد باقر نجفی، ۱۳۶۴ش؛  


*'''المسجد النبوي عبر التاريخ'''، محمد السيد الوکيل، دار المجتمع، ۱۴۰۹ق؛  
*'''المسجد النبوی عبر التاریخ'''، محمد السید الوکیل، دار المجتمع، ۱۴۰۹ق؛  


*'''مسند احمد'''، احمد حنبل (م.۲۴۱ق.)، بيروت، دار صادر؛  
*'''مسند احمد'''، احمد حنبل (م.۲۴۱ق.)، بیروت، دار صادر؛  


*'''المغازي'''، الواقدي (م.۲۰۷ق.)، به کوشش مارسدن جونس، بيروت، اعلمي، ۱۴۰۹ق؛  
*'''المغازی'''، الواقدی (م.۲۰۷ق.)، به کوشش مارسدن جونس، بیروت، اعلمی، ۱۴۰۹ق؛  


*'''موسوعه مکه المکرمه و المدينه المنوره'''، احمد زکي يماني، مکه، مؤسسه الفرقان، ۱۴۲۹ق؛  
*'''موسوعه مکه المکرمه و المدینه المنوره'''، احمد زکی یمانی، مکه، مؤسسه الفرقان، ۱۴۲۹ق؛  


*'''وسائل الشيعه'''، الحر العاملي (م.۱۱۰۴ق.)، قم، آل البيت:، ۱۴۱۴ق؛ وفاء الوفاء: السمهودي (م.۹۱۱ق.)‏، مکه، مؤسسه الفرقان، ۱۴۲۲ق.
*'''وسائل الشیعه'''، الحر العاملی (م.۱۱۰۴ق.)، قم، آل البیت:، ۱۴۱۴ق؛ وفاء الوفاء: السمهودی (م.۹۱۱ق.)‏، مکه، مؤسسه الفرقان، ۱۴۲۲ق.


[[رده:مسجدالنبی]]
[[رده:ستون‌های مسجدالنبی]]
[[رده:مقاله‌های تکمیل‌شده]]
[[en:Mukhallaqa pillar]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۲۹ نوامبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۵:۴۰

ستون مُخَلَّقه
اطلاعات اوليه
مکان مسجدالنبی
نام‌های دیگر ستون عَلَم
مشخصات
وضعیت ستون مُخلّقه نزدیک‌ترین ستون به محراب نماز رسول خدا است که از غرب به پشت محراب اتصال دارد

ستون مُخَلَّقه، از ستون‌های مسجدالنبی و نزدیک‌ترین ستون به محراب پیامبر(ص) که محل گذاشتن عود برای خوش‌بو کردن مسجدالنبی بوده است. پیامبر پس تغییر قبله در سال دوم هجری تا مدتی روبروی این ستون به نماز می‌ایستاد. ازاین‌رو این ستون را که نشانه مصلی پیامبر بود، ستون عَلَم (نشانه) خوانده‌اند.

در منابع به تبرک جستن از این ستون و استجابت دعا در کنار آن اشاره شده است. همچنین نقل شده امام رضا (ع)، کنار این ستون ۶ یا ۸ رکعت نماز خواندند.

مکان ستون مخلقه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مُخَلَّقه نزدیک‌ترین ستون به محراب نماز رسول خدا است که از غرب به پشت محراب اتصال دارد[۱] و اکنون کمی جلوتر از محل اصلی آن قرار دارد[۲] و بالای آن در دایره‌ای سبز با خط طلایی عبارت «اسطوانه المخلّقه» نوشته شده است.[۳]

مفهوم‌شناسی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مخلقه از خَلوق یا خَلاق به معنای بوی خوش، گونه‌ای عطر است که بخش عمده آن از زعفران است.[۴] این ستون از آن رو مُخلَّقه (عطرآگین) نام گرفت که برای معطرسازی فضای مسجد، آن را به خلوق می‌آغشتند یا بر آن عود می‌سوزاندند.[۵]

تاریخچه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

چند روایت از نخستین کسانی که اقدام به خوش‌بو نمودن مسجد کردند، وجود دارد که به شرح زیر است:

ستون علم[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پیامبر خدا پس از تغییر قبله در سال دوم هجری، تا چندی روبه‌روی این ستون به نماز می‏‌ایستاد. سپس در محراب کنونی، که به محراب پیامبر شناخته می‌شود، نماز خواند و آن ستون که از دیگر ستون‌ها به مصلا نزدیک‌تر بود، پشت محراب قرار گرفت. به آن «عَلَم» یعنی نشانه مصلا و قبله پیامبر نیز می‏‌گفتند.[۱۰] برخی سیره‌نگاران این ستون را همان ستون توبه می‌دانند؛[۱۱] اما واقدی بر پایه نقلی، آن دو را ستون‌های جداگانه دانسته است.[۱۲]

فضیلت ستون مخلقه[ویرایش | ویرایش مبدأ]

یکی از مکان‌های استجابت دعا، کنار ستون مخلقه دانسته شده است.[۱۳] بر پایه گزارشی، سلمه بن اکوع، صحابی و راوی حدیث پیامبر، می‌کوشید نمازش را نزد این ستون به‌جا آورد و چون سبب آن را از وی جویا شدند، این کار خود را به رفتار رسول خدا مستند دانست.[۱۴] [۱۵]

بنابر روایات شیعه، امام رضا(ع) در سفر عمره نزد قبر پیامبر آمد و نزدیک ستون مخلقه شش یا هشت رکعت نماز گزارد.[۱۶] تبرک جستن به این ستون مستحب شمرده شده است.[۱۷]

جستارهای وابسته[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. ↑ موسوعه مکه المکرمه، ج۲، ص۴۳۵.
  2. ↑ تاریخ و آثار اسلامی، ص۱۹۱.
  3. ↑ تاریخ و آثار اسلامی، ص۱۹۱؛ موسوعه مکه المکرمه، ج۲، ص۴۳۵.
  4. ↑ لسان العرب، ج۱۰، ص۹۱، «خلق».
  5. ↑ تاریخ و آثار اسلامی، ص۱۹۱.
  6. ↑ الدره الثمینه، ص۱۰۰.
  7. ↑ الدره الثمینه، ص۱۰۰؛ موسوعه مکه المکرمه، ج۲، ص۴۳۶.
  8. ↑ موسوعه مکه المکرمه، ج۲، ص۴۳۶؛ وفاء الوفاء، ج۱، ص۲۸۱.
  9. ↑ وفاءالوفا، ج1، ص350
  10. ↑ المسجد النبوی، ص۵۰؛ وفاءالوفا، ج2، ص174.
  11. ↑ سبل الهدی، ج۵، ص۸؛ السیره الحلبیه، ج۲، ص۶۶۴.
  12. ↑ المغازی، ج۲، ص۵۰۷.
  13. ↑ سبل الهدی، ج۳، ص۳۲۲.
  14. ↑ مسند احمد، ج۴، ص۴۸؛ صحیح البخاری، ج۱، ص۱۲۷
  15. ↑ وفاءالوفا، ج2، ص 174
  16. ↑ وسائل الشیعه، ج۵، ص۱۶۱؛ ج۱۴، ص۳۵۹؛ بحار الانوار، ج۸۰، ص۳۱۴.
  17. ↑ الغدیر، ج۵، ص۱۲۴.

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  • بحار الانوار، المجلسی (م.۱۱۱۱ق.)، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق؛
  • تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره، اصغر قائدان، مشعر، ۱۳۷۲ش؛
  • تاریخ المدینه المنوره، ابن شبّه (م.۲۶۲ق.)، قم، دار الفکر، ۱۳۶۸ش؛
  • الدره الثمینه فی اخبار المدینه، محمد محمود النجار (م.۶۴۳ق.)، به کوشش شکری، دار الارقم؛
  • سبل الهدی و الرشاد، محمد بن یوسف الصالحی (م.۹۴۲ق.)، به کوشش عادل احمد و علی محمد، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۴ق؛
  • السیره الحلبیه، الحلبی (م.۱۰۴۴ق.)، بیروت، دار المعرفه، ۱۴۰۰ق؛
  • صحیح البخاری، البخاری (م.۲۵۶ق.)، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۱ق؛
  • الغدیر، الامینی (م.۱۳۹۲ق.)، بیروت، دار الکتاب العربی‏، ۱۳۹۷ق؛
  • عمارة و توسعة المسجد النبوی الشریف عبر التاریخ، ناجی محمد حسن عبدالقادر الانصاری، نادی المدینه المنوره الادبی، ۱۹۹۶م.
  • لسان العرب، ابن منظور (م.۷۱۱ق.)، قم، ادب الحوزه، ۱۴۰۵ق؛
  • مدینه‌شناسی، سید محمد باقر نجفی، ۱۳۶۴ش؛
  • المسجد النبوی عبر التاریخ، محمد السید الوکیل، دار المجتمع، ۱۴۰۹ق؛
  • مسند احمد، احمد حنبل (م.۲۴۱ق.)، بیروت، دار صادر؛
  • المغازی، الواقدی (م.۲۰۷ق.)، به کوشش مارسدن جونس، بیروت، اعلمی، ۱۴۰۹ق؛
  • موسوعه مکه المکرمه و المدینه المنوره، احمد زکی یمانی، مکه، مؤسسه الفرقان، ۱۴۲۹ق؛
  • وسائل الشیعه، الحر العاملی (م.۱۱۰۴ق.)، قم، آل البیت:، ۱۴۱۴ق؛ وفاء الوفاء: السمهودی (م.۹۱۱ق.)‏، مکه، مؤسسه الفرقان، ۱۴۲۲ق.
برگرفته از «https://wikihaj.com/index.php?title=ستون_مخلقه&oldid=55779»