مشهد: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
==واژه‌شناسی== | ==واژه‌شناسی== | ||
مشهد، واژه‌ای عربی، اسم مکان<ref name=":1">قاموس قرآن، ج4، ص77.</ref> و به معنای جای گردآمدن مردم،<ref>كتاب العين، ج3، ص398؛ المحكم و المحيط الأعظم، ج4، ص182.</ref> جای حضور | مشهد، واژه‌ای عربی، اسم مکان<ref name=":1">قاموس قرآن، ج4، ص77.</ref> و به معنای جای گردآمدن مردم،<ref>كتاب العين، ج3، ص398؛ المحكم و المحيط الأعظم، ج4، ص182.</ref> جای حضور آن‌ها<ref name=":2">معجم مقاييس اللغه، ج3، ص221.</ref> و جایی که گروهی گروهی دیگر را مشاهده می‌کنند<ref>جمهرة اللغة، ج2، ص653.</ref> بوده و با «مشاهد» جمع بسته شده است.<ref name=":3">كتاب العين، ج3، ص398.</ref> برخی، مشهد را جای شهادت، شهادتگاه و تربت شهيد نیز معنا کرده‌اند.<ref name=":4">فرهنگ‌نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۱، ص90.</ref> اصل این واژه را، «ش،ه،د»، به معنای حضور، آگاهی و آگاه کردن دانسته‌اند.<ref name=":2" /> «مشاهدِ [[مکه]]» نیز، از همین اصل بوده و به معنای مواضع [[مناسک حج]] است.<ref name=":3" /> | ||
واژه مشهد، در آیه{{قلم رنگ|سبز|فَوَيْلٌ لِلَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ مَشْهَدِ يَوْمٍ عَظِيمٍ}}{{یادداشت|پس واى بر كسانى كه كافر شدند از حضور در روزى بزرگ!}}<ref>سوره مريم، آیه 37.</ref> به کار رفته و به باور برخی، گویا به عنوان مصدر ميمى<ref name=":1" /> و به معنای حضور است.<ref>قاموس قرآن، ج4، ص77؛ ترجمه قرآن انصاریان، ص۳۰۷.</ref> | واژه مشهد، در آیه{{قلم رنگ|سبز|فَوَيْلٌ لِلَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ مَشْهَدِ يَوْمٍ عَظِيمٍ}}{{یادداشت|پس واى بر كسانى كه كافر شدند از حضور در روزى بزرگ!}}<ref>سوره مريم، آیه 37.</ref> به کار رفته و به باور برخی، گویا به عنوان مصدر ميمى<ref name=":1" /> و به معنای حضور است.<ref>قاموس قرآن، ج4، ص77؛ ترجمه قرآن انصاریان، ص۳۰۷.</ref> | ||
==زیارتگاه== | ==زیارتگاه== | ||
به حرم و زيارتگاه، به سبب این که مكان حضور مردم است، «مشهد» گفته شده است. | به حرم و زيارتگاه، به سبب این که مكان حضور مردم است، «مشهد» گفته شده است. در برخی از روایات، [[امام صادق (ع)|امام صادق(ع)]]، [[آستان مقدس امام علی(ع)|قبر امام علی(ع)]] را، پیش از آن که آشکار شده و زیارتگاه مردم شود، «مشهد امیرالمؤمنین(ع)» خوانده است. بر پایه این روایات، مشهد به معنای مدفن نیز به کار می‌رود. مشهد، مترادف واژه‌هایی مانند مقبره، تربت، قبر، [[روضه]] و مدفنِ شهيد بوده و با «مشاهد» جمع بسته شده است.<ref name=":4" /> | ||
به آستان امام علی(ع)، مشهد علوى و به [[آستان مقدس امام حسین(ع)|آستان امام حسین(ع)]]، مشهد حائرى يا مشهد حسينى گفته مى‌شود.<ref name=":4" /> | |||
==در روایات== | ==در روایات== | ||
در روایات، از [[قبر امام علی(ع)]]، پیش از آشکار شدن آن برای مردم<ref>فرحة الغري، ص93؛ بحار الأنوار، ج97، ص236.</ref> و پس از آشکار شدن،<ref>الهداية الكبرى، ص94.</ref> با واژگان «مشهد امیرالمؤمنین(ع)» یاد شده است. برای نمونه، [[امام صادق (ع)|امام صادق(ع)]]، به محمد بن مسلم سفارش کرده، هرگاه به مشهد امیرالمؤمنین(ع) رفت، غسل زیارت کرده، جامه‌های تمیز | در روایات، از [[قبر امام علی(ع)]]، پیش از آشکار شدن آن برای مردم<ref>فرحة الغري، ص93؛ بحار الأنوار، ج97، ص236.</ref> و پس از آشکار شدن،<ref>الهداية الكبرى، ص94.</ref> با واژگان «مشهد امیرالمؤمنین(ع)» یاد شده است. برای نمونه، [[امام صادق (ع)|امام صادق(ع)]]، به محمد بن مسلم سفارش کرده، هرگاه به مشهد امیرالمؤمنین(ع) رفت، غسل زیارت کرده، جامه‌های تمیز پوشده، بوی خوش زده و با آرامش به سوی قبر او گام بردارد.<ref name=":0">بحارالأنوار، ج٩٧، ص٢٣۶.</ref> واژه مشهد در روايات، برای [[آستان مقدس امام حسین(ع)|قبر امام حسین(ع)]]،{{یادداشت}}<ref>مصباح المتهجد، ج2، ص721.</ref> [[آستان مقدس حضرت عباس(ع)|قبر حضرت عباس(ع)]]{{یادداشت|ثم امش حتى تأتي مشهد العباس بن علي(ع).}}<ref>تهذيب الأحكام، ج6، ص65.</ref> و دیگر [[معصومان(ع)]] به كار رفته است.<ref>مصباح المتهجد، ج2، ص821؛ المزار الكبير (لابن المشهدي)، ص55.</ref> در روايات، به [[زائر]] سفارش شده، از مشاهد و زيارتگاه‌ها جز با توبه بازنگردد{{یادداشت|معاشر الناس... لا تَنصرِفوا عَنِ المشاهِدِ الّا بتوبةٍ.}} <ref>بحار الأنوار، ج٣٧، ص٢١۴.</ref> و در دعاها از خدا خواسته شده فرد را از مشاهد محروم نکند.{{یادداشت|لا تُخلِني يا ربِ‌ّ من ... المشاهد الكريمه!}}<ref>بحار الأنوار، ج٩۴، ص۵٩، ج٩٧، ص٢٨۶.</ref> در روایات، رفتن به زيارت مشاهد، سفارش شده و با فضيلت دانسته شده است.<ref name=":4" /> | ||
در برخی از روايات، به روز جمعه «مشهد عام» گفته شده؛<ref>بحارالأنوار، ج۶، ص٧٣.</ref> زیرا روز حضور و گردآمدن مردم است.<ref name=":4" /> در مورد قيامت نیز «مشهد القيامة» به كار رفته است.<ref>بصائر الدرجات، ج1، ص417.</ref> | در برخی از روايات، به روز جمعه «مشهد عام» گفته شده؛<ref>بحارالأنوار، ج۶، ص٧٣.</ref> زیرا روز حضور و گردآمدن مردم است.<ref name=":4" /> در مورد قيامت نیز «مشهد القيامة» به كار رفته است.<ref>بصائر الدرجات، ج1، ص417.</ref> | ||
| خط ۱۹: | خط ۲۱: | ||
==شهر مشهد== | ==شهر مشهد== | ||
{{اصلی|مشهد (شهر)}} | {{اصلی|مشهد (شهر)}} | ||
مشهد، نام شهرى در استان خراسان رضوی است، كه [[آستان مقدس امام رضا(ع)|آستان امام رضا(ع)]] در آن‌جا قرار داشته و به «مشهد مقدس» مشهور است. به این شهر، مشهد الرّضا نیز گفته شده و در گذشته، طوس خوانده | مشهد، نام شهرى در استان [[خراسان رضوی]] است، كه [[آستان مقدس امام رضا(ع)|آستان امام رضا(ع)]] در آن‌جا قرار داشته و به «مشهد مقدس» مشهور است. به این شهر، مشهد الرّضا نیز گفته شده و در گذشته، طوس خوانده می‌شده است. به كسى كه به زيارت [[آستان مقدس امام رضا(ع)|قبر امام رضا(ع)]] در مشهد برود، «مشهدى» مى‌گويند.<ref name=":4" /> | ||
==پانوشت== | |||
== پانوشت == | |||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
نسخهٔ ۲۲ نوامبر ۲۰۱۹، ساعت ۰۱:۲۰
 | این مقاله هماکنون در دست ویرایش است.
این برچسب را کاربر:Abbasahmadi1363 در تاریخ ۳۰ آبان ۱۳۹۸ برای جلوگیری از تعارض ویرایشی قرار داده است. لطفا بدون توافق با کاربر فوق برچسب را برندارید. |
واژه‌شناسی
مشهد، واژه‌ای عربی، اسم مکان[۱] و به معنای جای گردآمدن مردم،[۲] جای حضور آن‌ها[۳] و جایی که گروهی گروهی دیگر را مشاهده می‌کنند[۴] بوده و با «مشاهد» جمع بسته شده است.[۵] برخی، مشهد را جای شهادت، شهادتگاه و تربت شهيد نیز معنا کرده‌اند.[۶] اصل این واژه را، «ش،ه،د»، به معنای حضور، آگاهی و آگاه کردن دانسته‌اند.[۳] «مشاهدِ مکه» نیز، از همین اصل بوده و به معنای مواضع مناسک حج است.[۵]
واژه مشهد، در آیه فَوَيْلٌ لِلَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ مَشْهَدِ يَوْمٍ عَظِيمٍ[یادداشت ۱][۷] به کار رفته و به باور برخی، گویا به عنوان مصدر ميمى[۱] و به معنای حضور است.[۸]
زیارتگاه
به حرم و زيارتگاه، به سبب این که مكان حضور مردم است، «مشهد» گفته شده است. در برخی از روایات، امام صادق(ع)، قبر امام علی(ع) را، پیش از آن که آشکار شده و زیارتگاه مردم شود، «مشهد امیرالمؤمنین(ع)» خوانده است. بر پایه این روایات، مشهد به معنای مدفن نیز به کار می‌رود. مشهد، مترادف واژه‌هایی مانند مقبره، تربت، قبر، روضه و مدفنِ شهيد بوده و با «مشاهد» جمع بسته شده است.[۶]
به آستان امام علی(ع)، مشهد علوى و به آستان امام حسین(ع)، مشهد حائرى يا مشهد حسينى گفته مى‌شود.[۶]
در روایات
در روایات، از قبر امام علی(ع)، پیش از آشکار شدن آن برای مردم[۹] و پس از آشکار شدن،[۱۰] با واژگان «مشهد امیرالمؤمنین(ع)» یاد شده است. برای نمونه، امام صادق(ع)، به محمد بن مسلم سفارش کرده، هرگاه به مشهد امیرالمؤمنین(ع) رفت، غسل زیارت کرده، جامه‌های تمیز پوشده، بوی خوش زده و با آرامش به سوی قبر او گام بردارد.[۱۱] واژه مشهد در روايات، برای قبر امام حسین(ع)،[۱۲] قبر حضرت عباس(ع)[یادداشت ۲][۱۳] و دیگر معصومان(ع) به كار رفته است.[۱۴] در روايات، به زائر سفارش شده، از مشاهد و زيارتگاه‌ها جز با توبه بازنگردد[یادداشت ۳] [۱۵] و در دعاها از خدا خواسته شده فرد را از مشاهد محروم نکند.[یادداشت ۴][۱۶] در روایات، رفتن به زيارت مشاهد، سفارش شده و با فضيلت دانسته شده است.[۶]
در برخی از روايات، به روز جمعه «مشهد عام» گفته شده؛[۱۷] زیرا روز حضور و گردآمدن مردم است.[۶] در مورد قيامت نیز «مشهد القيامة» به كار رفته است.[۱۸]
شهر مشهد
مشهد، نام شهرى در استان خراسان رضوی است، كه آستان امام رضا(ع) در آن‌جا قرار داشته و به «مشهد مقدس» مشهور است. به این شهر، مشهد الرّضا نیز گفته شده و در گذشته، طوس خوانده می‌شده است. به كسى كه به زيارت قبر امام رضا(ع) در مشهد برود، «مشهدى» مى‌گويند.[۶]
پانوشت
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ قاموس قرآن، ج4، ص77.
- ↑ كتاب العين، ج3، ص398؛ المحكم و المحيط الأعظم، ج4، ص182.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ معجم مقاييس اللغه، ج3، ص221.
- ↑ جمهرة اللغة، ج2، ص653.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ كتاب العين، ج3، ص398.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ ۶٫۲ ۶٫۳ ۶٫۴ ۶٫۵ فرهنگ‌نامه زیارت، فصلنامه فرهنگ زیارت، شماره ۲۱، ص90.
- ↑ سوره مريم، آیه 37.
- ↑ قاموس قرآن، ج4، ص77؛ ترجمه قرآن انصاریان، ص۳۰۷.
- ↑ فرحة الغري، ص93؛ بحار الأنوار، ج97، ص236.
- ↑ الهداية الكبرى، ص94.
- ↑ بحارالأنوار، ج٩٧، ص٢٣۶.
- ↑ مصباح المتهجد، ج2، ص721.
- ↑ تهذيب الأحكام، ج6، ص65.
- ↑ مصباح المتهجد، ج2، ص821؛ المزار الكبير (لابن المشهدي)، ص55.
- ↑ بحار الأنوار، ج٣٧، ص٢١۴.
- ↑ بحار الأنوار، ج٩۴، ص۵٩، ج٩٧، ص٢٨۶.
- ↑ بحارالأنوار، ج۶، ص٧٣.
- ↑ بصائر الدرجات، ج1، ص417.
منابع
كتاب العين، خليل بن احمد فراهيدى، نشر هجرت، قم، 1409ق.
معجم مقاييس اللغة، احمد بن فارس، مكتب الاعلام الاسلامي، قم، 1404ق.
جمهرة اللغة، محمد بن حسن ابن دريد، دار العلم للملايين، بيروت، 1988م. ترجمه قرآن، حسین انصاریان، اسوه، قم، ۱۳۸۳ش. قاموس قرآن، على اكبر قرشى، دار الكتب الاسلاميه، تهران، 1371ش.
المحكم و المحيط الأعظم، على بن اسماعيل بن سيده، دار الكتب العلمية، بيروت، 1421ق.
الهداية الكبرى، حسين بن حمدان خصيبى، بيروت، 1419ق.
فرحة الغري في تعيين قبر أمير المؤمنين عليّ بن أبي طالب(ع) في النجف، عبد الكريم بن احمد بن طاووس، قم، بى‌تا.
بحار الأنوار، محمد باقر بن محمد تقى مجلسى، بيروت، 1403ق.
مصباح المتهجّد و سلاح المتعبّد، محمد بن الحسن طوسى، بيروت، 1411ق.
تهذيب الأحكام، محمد بن الحسن طوسى، تحقيق خرسان، تهران، 1407ق.
بصائر الدرجات في فضائل آل محمّد(ص)، محمد بن حسن صفار، قم، 1404ق.