مقبره شهدای احد: تفاوت میان نسخه‌ها

}}'''مَقبَره شهدای احد''' در محدوده [[غزوه احد|غزوه تاریخی احد]] واقع شده که در قرن سوم قمری رخ داد. شهدای این جنگ در همین محدوده به خاک سپرده شدند و از جمله شهدا حمزه عموی [[پیامبر(ص)]] است. این مکان در شمال مدینه و جنوب کوه احد قرار دارد و در 580 قمری دارای قبه‌ای عالی و محکم بود. گنبد و بارگاه این مقبره در حدود 1344قمری به دست [[وهابیان]] ویران شد. سپس بعد از سالها ویرانی، در سال۱۳۸۳ق. محوطه مقبره شهدا را با دیواری محصور کرده‌اند.

در سال سوم هجرت در دامنه جنوبی کوه احد، میان [[مسلمانان]] و مشرکان [[قریش]] نبردی سخت روی داد که [[غزوه احد]] نام گرفت. در این نبرد، 70 نفر از مسلمانان کشته شدند<ref>انساب الاشراف، ج1، ص382.</ref> و به فرمان [[پیامبر(ص)]] در محل [[شهادت|شهادتشان]] در دامنه همین کوه دفن شدند<ref>السیرة النبویه، ج۲، ص۶۰، ۹۸؛ تاریخ طبری، ج۲، ص۴۹۹.</ref> و آرامگاه آن‌ها هنوز زیارتگاه مسلمانان است. بر پایه برخی از گزارش‌ها، پیش از دستور پیامبر(ص) پیکرهای شماری از شهدا در مکان‌های دیگر دفن شد و بازگرداندن آن‌ها به احد ممکن نبود.<ref>المغازی، ج۱، ص۳۱۲.</ref> عموی [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(ص)]] [[حمزة بن عبدالمطلب]] در این جنگ شهید شده است.<ref>الآثار الباقیه عن القرون الخالیه، ص۴۶۸.</ref>

== مکان مقبره ==

پیکر [[حمزة بن عبدالمطلب|حمزه]] عموی پیامبر(ص) در دامنه جنوبی کوه احد<ref name=":0">رحلة ابن جبير، ص154.</ref>، در مکانی که اکنون آرامگاه اوست، دفن شد.<ref>تاریخ المدینه، ج۱، ص۱۲۵.</ref> مقبره شهدای احد در غرب [[مسجد حمزه]] کنونی قرار دارد.<ref>آثار اسلامی مکه و مدینه</ref>

در محدوده مقبره شهدا، قبر حمزه، [[عبدالله بن عمرو بن حزام]]، [[عمرو بن جموح]]، و [[سهل بن قیس]] که نزدیک حمزه مدفون هستند<ref>تاریخ معالم المدینه، ص۱۳۰؛ وفاء الوفاء، ج۳، ص۱۱۶-۱۱۷.</ref>، وجود دارد<ref>المغازی، ج۱، ص۳۱۲-۳۱۳؛ تاریخ المدینه، ج۱، ص۱۳۰.</ref> و از آرامگاه دیگر شهیدان نشانی نیست. دیگر قبرهای موجود در این منطقه را از آنِ بادیه‌نشینانی می‌دانند که در دوران [[عمر بن خطاب]]<ref>المغازی، ج۱، ص۳۱۳؛ انساب الاشراف، ج۱، ص۴۱۰.</ref> یا [[هشام بن عبدالملک]]، در آن‌جا دفن شده‌اند.<ref>تاریخ المدینه، ج۱، ص۱۳۰.</ref>

وقوع حادثه سیل در محدوده قبور شهدای احد در چندین بازه زمانی مختلف گزارش شده که در برخی مواقع باعث تخریب و آب‌گرفتگی یا کشف قبر و انتقال بدن (سالم) شهدا به مکان فعلی شده است.<ref>طبقات الکبری، ج3، ص562؛ محمد صلي الله عليه واله وسلم في الكتب المقدسه، ص266؛ بهجة النفوس و الاسرار فی تاریخ دار هجرة النبی المختار، ج1، ص288 </ref>

در 570قمری مادر خلیفه «[[الناصر عباسی]]» برروی مقبره شهدا گنبدی عالی و محکم ساخت.<ref>تحقیق النصرة بتلخیص معالم دارالهجرة، ص477؛ [https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D8%A7%D9%84%D8%AA%D8%B9%D8%B1%DB%8C%D9%81_%D8%A8%D9%85%D8%A7_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA_%D8%A7%D9%84%D9%87%D8%AC%D8%B1%D8%A9.pdf&page=126 التعریف بما انست الهجرة، ص126].</ref> در 580قمری مسجدی بر روی قبر حمزه بوده و قبر در داخل صحن مسجد کنار شهدای دیگر قرار داشته و مردم از خاک قرمز رنگ اطراف مقبره که منتسب به حمزه می‌دانستند، تبرک جویی می‌کردند.<ref name=":02">رحلة ابن جبير، ص154.</ref> این بنا در 893قمری توسعه یافت.<ref>معالم المدینة المنوره بین العمارة و التاریخ، ج2، ص435.</ref>

گنبد و بارگاه این مقبره در حدود 1344قمری به دست [[وهابیان]] ویران شد.<ref name=":1">كشف الارتياب في أتباع محمد بن عبد الوهاب، ص55.</ref> سپس بعد از سالها ویرانی، در سال۱۳۸۳ق. محوطه مقبره شهدا را با دیواری محصور کرده‌اند.<ref name=":12">[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%85%D8%B9%D8%A7%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AF%DB%8C%D9%86%D9%87_%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%82%D8%AF%DB%8C%D9%85%D8%A7_%D9%88_%D8%AD%D8%AF%DB%8C%D8%AB%D8%A7.pdf&page=191 تاریخ معالم المدینه المنوره قدیما و حدیثا، ص191.]</ref>