وادی عقیق: تفاوت میان نسخه‌ها
(←مکان) |
|||
| خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
وادی، واژه‌ای عربی، به معنای شکاف میان کوه‌ها، زمین‌های بلند و تپه‌ها است که مسیر عبور سیل است.<ref>كتاب العين، ج8، ص98؛ لسان العرب، ج15، ص384.</ref> به باور برخی، «وادی» بستر ریزش آبی است که از سیل به وجود آمده؛ از این رو، به درّه نیز وادی گفته‌اند.<ref name=":2">مفردات ألفاظ القرآن، ص862؛ ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن، ج4، ص436.</ref> ریشه وادی، «و، د، ی» به معنای روان شدن است.<ref>تهذيب اللغة، ج14، ص163؛ المصباح المنير، ج2، ص654.</ref> جمع وادی، «اودیة» بوده<ref>كتاب العين، ج8، ص98.</ref> و در آیه{{قلم رنگ|سبز|فَسالَتْ أَوْدِيَةٌ بِقَدَرِها}}{{یادداشت|هر درهاى بقدر گنجایشش سيلاب مي‌گيرد.}}<ref>سوره رعد، آیه 17.</ref> به کار رفته است.<ref name=":2" /> | وادی، واژه‌ای عربی، به معنای شکاف میان کوه‌ها، زمین‌های بلند و تپه‌ها است که مسیر عبور سیل است.<ref>كتاب العين، ج8، ص98؛ لسان العرب، ج15، ص384.</ref> به باور برخی، «وادی» بستر ریزش آبی است که از سیل به وجود آمده؛ از این رو، به درّه نیز وادی گفته‌اند.<ref name=":2">مفردات ألفاظ القرآن، ص862؛ ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن، ج4، ص436.</ref> ریشه وادی، «و، د، ی» به معنای روان شدن است.<ref>تهذيب اللغة، ج14، ص163؛ المصباح المنير، ج2، ص654.</ref> جمع وادی، «اودیة» بوده<ref>كتاب العين، ج8، ص98.</ref> و در آیه{{قلم رنگ|سبز|فَسالَتْ أَوْدِيَةٌ بِقَدَرِها}}{{یادداشت|هر درهاى بقدر گنجایشش سيلاب مي‌گيرد.}}<ref>سوره رعد، آیه 17.</ref> به کار رفته است.<ref name=":2" /> | ||
واژه عقیق، از ریشه «ع، ق، ق» به معنای شکافتن بوده و در لغت به معنای زمینی است که آب، آن را شکافته و به مرور زمان توسعه داده است. (الصحاح، ج۴، ص۱۵۲۷؛ ازهری، ج۱، ص۴۸؛ ابن‌منظور، ۱۴۱۴، ج۱۰، ص۲۵۵. | |||
'''كتاب العين'''، خليل بن احمد فراهيدى، نشر هجرت، قم، 1409ق. | '''كتاب العين'''، خليل بن احمد فراهيدى، نشر هجرت، قم، 1409ق. | ||
نسخهٔ ۳۰ دسامبر ۲۰۱۹، ساعت ۱۶:۰۱
 | این مقاله هماکنون در دست ویرایش است.
این برچسب را کاربر:Abbasahmadi1363 در تاریخ ۷ دی ۱۳۹۸ برای جلوگیری از تعارض ویرایشی قرار داده است. لطفا بدون توافق با کاربر فوق برچسب را برندارید. |
 بخشی از وادی عقیق در مدینه، که در برخی از فصول سال آب در آن جریان دارد. | |
| اطلاعات اوليه |
|---|
وادی عقیق، آبراهی است در مدینه، که از جنوب شهر وارد شده، از شرق کوه عیر و پس از آن، از غرب کوه‌های جماوات گذر کرده و مسیر خود را به سوی شمال مدینه ادامه می‌دهد.
واژه‌شناسی
وادی، واژه‌ای عربی، به معنای شکاف میان کوه‌ها، زمین‌های بلند و تپه‌ها است که مسیر عبور سیل است.[۱] به باور برخی، «وادی» بستر ریزش آبی است که از سیل به وجود آمده؛ از این رو، به درّه نیز وادی گفته‌اند.[۲] ریشه وادی، «و، د، ی» به معنای روان شدن است.[۳] جمع وادی، «اودیة» بوده[۴] و در آیه فَسالَتْ أَوْدِيَةٌ بِقَدَرِها[یادداشت ۱][۵] به کار رفته است.[۲]
واژه عقیق، از ریشه «ع، ق، ق» به معنای شکافتن بوده و در لغت به معنای زمینی است که آب، آن را شکافته و به مرور زمان توسعه داده است. (الصحاح، ج۴، ص۱۵۲۷؛ ازهری، ج۱، ص۴۸؛ ابن‌منظور، ۱۴۱۴، ج۱۰، ص۲۵۵.
كتاب العين، خليل بن احمد فراهيدى، نشر هجرت، قم، 1409ق.
تهذيب اللغة، محمد بن احمد ازهرى، احياء التراث العربي، بيروت، 1421ق.
مفردات ألفاظ القرآن، حسين بن محمد راغب اصفهانى، دار القلم، بيروت، 1412ق.
ترجمه و تحقيق مفردات الفاظ قرآن، حسين بن محمد راغب اصفهانى، ، مرتضوي، تهران، 1374ش.
المصباح المنير فى غريب الشرح الكبير للرافعى، احمد بن محمد فيومى، مؤسسه دار الهجرة، قم، 1414ق.
لسان العرب، محمد بن مكرم (ابن منظور)، دار صادر، بيروت، 1414ق.
نام
وادی عقیق، به «وادی مبارک» نیز خوانده شده است و آن به علت جایگاه بزرگی است که نزد مردم دارد.[۶] بر پایه روایتی، حضرت محمد(ص) این وادی را وادی مبارک نامیده است.[۷] واژه «عقیق»، به معنای «شکاف در زمین» آمده است. به گمان، این وادی را عقیق گفته‌اند، چون شکاف طبیعی در زمین بوده و آب در آن جریان دارد. به گمانی دیگر، علت نامگذاری آن رنگ شبیه به عقیق آن است.[۸]
مکان
این وادی، از جنوب کوه‌های مکه آغاز شده، از سمت جنوب مدینه و از غرب کوه عیر وارد حوزه یثرب می‌شود، سپس با پیچش خود به سمت شرق، وارد حوزه یثرب شده و در غربِ یثرب، از کنار کوه‌های جماوات و از سمت راست آنها گذشته و مسیر خود را به سمت شمال ادامه می‌دهد؛ به طور کلی می‌توان این وادی را یک وادی جنوبی ـ شمالی دانست که در غرب حوزه یثرب جریان دارد.[۶]
ویژگی
وادی عقیق، به سه بخش صغیر، کبیر و اکبر تقسیم شده است.[۹] آب این وادی، از طائف سرازیر شده و سپس از سوی غربی مدینه می‌گذرد؛ از این رو، وادی عقیق طولانی‌ترین وادی حجاز است.به سبب آب این وادی، مناطق پیرامون آن حاصل‌خیز و دارای آب و هوایی خوب است.[۱۰]
در حدیث
حضرت محمد(ص) توجه ویژه‌ای به این وادی داشته و آن را وادی مبارک نامیده است. بر پایه برخی از روایات، جبرئیل در شبی بر او نازل شده و از جانب خدا، با اشاره به وادی عقیق از وی خواسته در آن وادی مبارک، نماز بخواند.[۷]
در تاریخ
حضرت محمد(ص)، وادی عقیق را به عنوان اقطاع به بلال بن حارث داد؛ پس از او، به دست ابوبکر بن ابی قحافه و عمر بن خطاب افتاد.[۱۱] بخش اکبر وادی عقیق، در اختیار امام علی(ع) بوده است. وی در منطقه مسجد شجره کنونی، ۲۳ چاه حفر کرد؛ از این رو، مسجد شجره به مسجد ابیار یا آبار علی(ع) معروف شده است.[۷]
در کنار این وادى، قصرهاى بسیاری ساخته شد؛ مانند قصر سکینة بنت حسین که به «زینبی» نامیده شده بود، قصر سعید بن عاص و قلعه عروة بن زبیر، که امروزه اثری از آنها نیست.[۱۲]
پیوند به بیرون
معرفی وادی عقیق. (فیلم، به زبان عربی)
پانوشت
- ↑ كتاب العين، ج8، ص98؛ لسان العرب، ج15، ص384.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ مفردات ألفاظ القرآن، ص862؛ ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن، ج4، ص436.
- ↑ تهذيب اللغة، ج14، ص163؛ المصباح المنير، ج2، ص654.
- ↑ كتاب العين، ج8، ص98.
- ↑ سوره رعد، آیه 17.
- ↑ ۶٫۰ ۶٫۱ معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج۱، ص۳۶۸.
- ↑ ۷٫۰ ۷٫۱ ۷٫۲ ابن کثیر، ۱۴۰۷ق، ج۵، ص۱۱۴؛ امتاع الاسماع، ج۹، ص۳۳.
- ↑ معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، ج۱، ص۵۳۲-۵۳۵.
- ↑ البلدان، ص۱۵۱ ؛ وفاء الوفا بأخبار دارالمصطفی، ج۳، ص۱۸۷.
- ↑ الیاس، بی‌تا، ص۱۲۰.
- ↑ حموی، ۱۹۹۵م، ج۴، ص۱۳۹ ؛ ابن اثیر، ۱۴۰۹ق، ج۱، ص۲۴۲ ؛ مقریزی، ۱۴۲۰ق، ج۹، ص۳۶۳.
- ↑ الجواهر الثمینة فی محاسن المدینه، ص۱۲۹؛ المعالم المدینة بین العمارة و التاریخ، ج۱، ص۵۴۶؛ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۱۸۰.
- ↑ هر درهاى بقدر گنجایشش سيلاب مي‌گيرد.
منابع
آثار اسلامی مکه و مدینه، رسول جعفریان، انتشارات مشعر، قم، 1386ش.
امتاع الاسماع، احمد مقریزی، دارالکتب العلمیه، بیروت، ۱۴۲۰ق.
البلدان، احمد بن اسحاق یعقوبی، دارالکتب العلمیه، بیروت، ۱۴۳۳ق.
الجواهر الثمینة فی محاسن المدینه، محمد حسینی مدنی، دار الکتب العلمیه، بیروت، ۱۴۱۷ق.
معالم المدینه المنوره بین العمارة و التاریخ، عبدالعزیز کعکی، دار المکتبة الهلال، بیروت ۱۴۱۹ق.