ستون مخلقه: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی حج
دیداریویکی‌متن
جز (removed Category:مسجدالنبی using HotCat)
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۳: خط ۲۳:
'''ستون مُخَلَّقه'''، از [[ستون‌های مسجدالنبی]] و نزديک‌ترين ستون به [[محراب پیامبر|محراب پيامبر(ص)]] که محل گذاشتن عود برای خوش‌بو کردن مسجدالنبی بوده است. پیامبر پس [[تغییر قبله]] در سال دوم هجری تا مدتی روبروی این ستون به نماز می‌ایستاد. از‌این‌رو این ستون را که نشانه مصلی پیامبر بود، ستون عَلَم (نشانه) خوانده‌‌اند.
'''ستون مُخَلَّقه'''، از [[ستون‌های مسجدالنبی]] و نزديک‌ترين ستون به [[محراب پیامبر|محراب پيامبر(ص)]] که محل گذاشتن عود برای خوش‌بو کردن مسجدالنبی بوده است. پیامبر پس [[تغییر قبله]] در سال دوم هجری تا مدتی روبروی این ستون به نماز می‌ایستاد. از‌این‌رو این ستون را که نشانه مصلی پیامبر بود، ستون عَلَم (نشانه) خوانده‌‌اند.


منابع از همسر عثمان بن مظعون، عثمان بن عفان و خیرزان به عنوان نخستین کسانی یاد کرده‌اند که مسجدالنبی را خوش‌بو کردند.
منابع از همسر [[عثمان بن مظعون]]، [[عثمان بن عفان]] و [[خیرزان]] به عنوان نخستین کسانی یاد کرده‌اند که مسجدالنبی را خوش‌بو کردند.


در منابع به تبرک جستن از این ستون و استجابت دعا در کنار آن اشاره شده است. [[سلمه بن اکوع]] صحابه پیامبر دلیل [[نماز]] خود در این مکان را پیروی از رفتار [[پیامبر]] ذکر می‌کرد. همچنین نقل شده [[امام رضا (ع)]]، کنار این ستون 6 یا 8 رکعت نماز خواندند.
در منابع به تبرک جستن از این ستون و استجابت دعا در کنار آن اشاره شده است. [[سلمه بن اکوع]]، صحابه پیامبر، دلیل [[نماز]] خود در این مکان را پیروی از رفتار [[پیامبر]] ذکر می‌کرد. همچنین نقل شده [[امام رضا (ع)]]، کنار این ستون 6 یا 8 رکعت نماز خواندند.


==مکان ستون مُخَلَّقه==
==مکان ستون مُخَلَّقه==
خط ۳۳: خط ۳۳:
مُخَلَّقه از خَلوق يا خَلاق به معناي بوي خوش، گونه‌اي عِطر است که بخش عمده آن از زعفران است.<ref>لسان العرب، ج۱۰، ص۹۱، «خلق».</ref> اين ستون از آن رو مُخلَّقه (عطرآگين) نام گرفت که براي معطرسازی فضای مسجد، آن را به خلوق مي‌آغشتند يا بر آن عود مي‌سوزاندند.<ref>تاريخ و آثار اسلامي، ص۱۹۱.</ref>
مُخَلَّقه از خَلوق يا خَلاق به معناي بوي خوش، گونه‌اي عِطر است که بخش عمده آن از زعفران است.<ref>لسان العرب، ج۱۰، ص۹۱، «خلق».</ref> اين ستون از آن رو مُخلَّقه (عطرآگين) نام گرفت که براي معطرسازی فضای مسجد، آن را به خلوق مي‌آغشتند يا بر آن عود مي‌سوزاندند.<ref>تاريخ و آثار اسلامي، ص۱۹۱.</ref>


==نخستین کسانی که اقدام به خوشبو کردن مسجد نمودند==
==تاریخچه==
چند روایت از نخستین کسانی که اقدام به خوشبونمودن مسجد کردند، وجود دارد که به شرح زیر است:
چند روایت از نخستین کسانی که اقدام به خوش‌بو نمودن مسجد کردند، وجود دارد که به شرح زیر است:
* گويند نخستين کسي که [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] را خوشبو کرد، همسرِ [[عثمان بن مظعون]] از نخستين مسلمانان بود که چون همسرش در مسجد آب دهان افکند، آن را شست و خوشبو کرد.<ref>الدره الثمينه، ص۱۰۰.</ref>
* گويند نخستين کسي که [[مسجد النبی|مسجدالنبی]] را خوش‌بو کرد، همسرِ [[عثمان بن مظعون]] از نخستين مسلمانان بود که چون همسرش در مسجد آب دهان افکند، آن را شست و خوش‌بو کرد.<ref>الدره الثمينه، ص۱۰۰.</ref>
* به گزارش [[جابر بن عبدالله انصاری]]، نخستين کسی که مسجدالنبی را خوشبو کرد، [[عثمان بن عفان]] بود.<ref>الدره الثمينه، ص۱۰۰؛ موسوعه مکه المکرمه، ج۲، ص۴۳۶.</ref>
* به گزارش [[جابر بن عبدالله انصاری]]، نخستين کسی که مسجدالنبی را خوش‌بو کرد، [[عثمان بن عفان]] بود.<ref>الدره الثمينه، ص۱۰۰؛ موسوعه مکه المکرمه، ج۲، ص۴۳۶.</ref>
* در حکومت [[بنی‌امیه|بنی‌اميه]]، [[بازسازی مسجدالنبی (ولیدبن عبدالملک)|عمر بن عبدالعزيز]] (حک: ۹۹ـ۱۰۱ق.) و در دوران [[بنی‌عباس|عباسيان]]<ref>موسوعه مکه المکرمه، ج۲، ص۴۳۶؛ وفاء الوفاء، ج۱، ص۲۸۱.</ref>، خيزران مادر [[هارون الرشيد]] به سال ۱۷۰ق. بدين کار پرداخت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=350 وفاءالوفا، ج1، ص350]</ref> گويا از اين هنگام، معطر ساختن فضای مسجد رواج يافت.
* در حکومت [[بنی‌امیه|بنی‌اميه]]، [[بازسازی مسجدالنبی (ولیدبن عبدالملک)|عمر بن عبدالعزيز]] (حک: ۹۹ـ۱۰۱ق.) و در دوران [[بنی‌عباس|عباسيان]]<ref>موسوعه مکه المکرمه، ج۲، ص۴۳۶؛ وفاء الوفاء، ج۱، ص۲۸۱.</ref>، خيزران مادر [[هارون الرشيد]] به سال ۱۷۰ قمری بدين کار پرداخت.<ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=350 وفاءالوفا، ج1، ص350]</ref> گويا از اين هنگام، معطر ساختن فضای مسجد رواج يافت.
   
   
==ستون عَلَم==
==ستون عَلَم==
[[پيامبر]] خدا پس از تغيير [[قبله]] در سال دوم هجری ، تا چندی روبه‌روی اين ستون به نماز می‌‏ايستاد. سپس در محراب کنونی که به [[محراب پیامبر|محراب پيامبر]] شناخته می‌شود، به گزاردن نماز پرداخت و آن ستون كه از ديگر ستون‌ها به مصلا نزديك‏تر بود، پشت محراب قرار گرفت. به آن «عَلَم» يعني نشانه مصلا و قبله پيامبر نيز می‌‏گفتند.<ref>المسجد النبوي، ص۵۰.</ref> <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=174 وفاءالوفا، ج2، ص 174]</ref>برخي سيره‌نگاران اين ستون را همان [[ستون توبه]] مي‌دانند.<ref>سبل الهدي، ج۵، ص۸؛ السيره الحلبيه، ج۲، ص۶۶۴.</ref> اما واقدی بر پايه نقلي، آن دو را ستون‌های جداگانه دانسته است.<ref>المغازي، ج۲، ص۵۰۷.</ref>  
[[پيامبر]] خدا پس از تغيير [[قبله]] در سال دوم هجری، تا چندی روبه‌روی اين ستون به نماز می‌‏ايستاد. سپس در محراب کنونی، که به [[محراب پیامبر|محراب پيامبر]] شناخته می‌شود، نماز خواند و آن ستون كه از ديگر ستون‌ها به مصلا نزديك‏تر بود، پشت محراب قرار گرفت. به آن «عَلَم» يعني نشانه مصلا و قبله پيامبر نيز می‌‏گفتند.<ref>المسجد النبوي، ص۵۰.</ref> <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=174 وفاءالوفا، ج2، ص 174]</ref>برخي سيره‌نگاران اين ستون را همان [[ستون توبه]] مي‌دانند.<ref>سبل الهدي، ج۵، ص۸؛ السيره الحلبيه، ج۲، ص۶۶۴.</ref> اما واقدی بر پايه نقلي، آن دو را ستون‌های جداگانه دانسته است.<ref>المغازي، ج۲، ص۵۰۷.</ref>  


==فضیلت ستون مخلقه==
==فضیلت ستون مخلقه==
يکي از جاهای استجابت دعا، کنار ستون مخلقه است.<ref>سبل الهدي، ج۳، ص۳۲۲.</ref> بر پايه گزارشی، [[سلمه بن اکوع]]، صحابی و راوی حديث پيامبر، مي‌کوشيد نمازش را نزد اين ستون به جا آورد و چون سبب آن را از وی جويا شدند، اين کار خود را به رفتار رسول خدا مستند دانست.<ref>مسند احمد، ج۴، ص۴۸؛ صحيح البخاري، ج۱، ص۱۲۷</ref> <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=174 وفاءالوفا، ج2، ص 174]</ref>بر پايه روايتی، [[امام رضا]] هنگام رفتن به [[عمره]] نزد [[قبر پيامبر]] آمد و نزديک ستون مخلقه شش يا هشت رکعت [[نماز ‌]]<nowiki/>گزارد.<ref>وسائل الشيعه، ج۵، ص۱۶۱؛ ج۱۴، ص۳۵۹؛ بحار الانوار، ج۸۰، ص۳۱۴.</ref> تبرک جستن به اين ستون مستحب شمرده شده است.<ref>الغدير، ج۵، ص۱۲۴.</ref>
يکي از مکان‌های استجابت دعا، کنار ستون مخلقه است.<ref>سبل الهدي، ج۳، ص۳۲۲.</ref> بر پايه گزارشی، [[سلمه بن اکوع]]، صحابی و راوی حديث پيامبر، مي‌کوشيد نمازش را نزد اين ستون به‌جا آورد و چون سبب آن را از وی جويا شدند، اين کار خود را به رفتار رسول خدا مستند دانست.<ref>مسند احمد، ج۴، ص۴۸؛ صحيح البخاري، ج۱، ص۱۲۷</ref> <ref>[https://wikihaj.com/index.php?title=%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87%3A%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%A1_%D8%B3%D9%85%D9%87%D9%88%D8%AF%DB%8C_%D8%AC%DB%B2.pdf&page=174 وفاءالوفا، ج2، ص 174]</ref>بر پايه روايتی، [[امام رضا]] هنگام رفتن به [[عمره]] نزد [[قبر پيامبر]] آمد و نزديک ستون مخلقه شش يا هشت رکعت [[نماز ‌]]<nowiki/>گزارد.<ref>وسائل الشيعه، ج۵، ص۱۶۱؛ ج۱۴، ص۳۵۹؛ بحار الانوار، ج۸۰، ص۳۱۴.</ref> تبرک جستن به اين ستون مستحب شمرده شده است.<ref>الغدير، ج۵، ص۱۲۴.</ref>


==جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==

نسخهٔ ‏۱۵ نوامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۲:۳۲

ستون مُخَلَّقه
اطلاعات اوليه
مکان مسجدالنبی
نام‌های دیگر ستون عَلَم
مشخصات
وضعیت ستون مُخلّقه نزديک‌ترين ستون به محراب نماز رسول خدا است که از غرب به پشت محراب اتصال دارد

ستون مُخَلَّقه، از ستون‌های مسجدالنبی و نزديک‌ترين ستون به محراب پيامبر(ص) که محل گذاشتن عود برای خوش‌بو کردن مسجدالنبی بوده است. پیامبر پس تغییر قبله در سال دوم هجری تا مدتی روبروی این ستون به نماز می‌ایستاد. از‌این‌رو این ستون را که نشانه مصلی پیامبر بود، ستون عَلَم (نشانه) خوانده‌‌اند.

منابع از همسر عثمان بن مظعون، عثمان بن عفان و خیرزان به عنوان نخستین کسانی یاد کرده‌اند که مسجدالنبی را خوش‌بو کردند.

در منابع به تبرک جستن از این ستون و استجابت دعا در کنار آن اشاره شده است. سلمه بن اکوع، صحابه پیامبر، دلیل نماز خود در این مکان را پیروی از رفتار پیامبر ذکر می‌کرد. همچنین نقل شده امام رضا (ع)، کنار این ستون 6 یا 8 رکعت نماز خواندند.

مکان ستون مُخَلَّقه

مُخلّقه نزديک‌ترين ستون به محراب نماز رسول خدا است که از غرب به پشت محراب اتصال دارد[۱] و اکنون کمی جلوتر از محل اصلی آن قرار دارد[۲] و بالای آن در دايره‌ای سبز با خط طلايی عبارت «اسطوانه المخلّقه» نوشته شده است.[۳]

مُخَلَّقه، مکان برای خوشبو کردن مسجد

مُخَلَّقه از خَلوق يا خَلاق به معناي بوي خوش، گونه‌اي عِطر است که بخش عمده آن از زعفران است.[۴] اين ستون از آن رو مُخلَّقه (عطرآگين) نام گرفت که براي معطرسازی فضای مسجد، آن را به خلوق مي‌آغشتند يا بر آن عود مي‌سوزاندند.[۵]

تاریخچه

چند روایت از نخستین کسانی که اقدام به خوش‌بو نمودن مسجد کردند، وجود دارد که به شرح زیر است:

ستون عَلَم

پيامبر خدا پس از تغيير قبله در سال دوم هجری، تا چندی روبه‌روی اين ستون به نماز می‌‏ايستاد. سپس در محراب کنونی، که به محراب پيامبر شناخته می‌شود، نماز خواند و آن ستون كه از ديگر ستون‌ها به مصلا نزديك‏تر بود، پشت محراب قرار گرفت. به آن «عَلَم» يعني نشانه مصلا و قبله پيامبر نيز می‌‏گفتند.[۱۰] [۱۱]برخي سيره‌نگاران اين ستون را همان ستون توبه مي‌دانند.[۱۲] اما واقدی بر پايه نقلي، آن دو را ستون‌های جداگانه دانسته است.[۱۳]

فضیلت ستون مخلقه

يکي از مکان‌های استجابت دعا، کنار ستون مخلقه است.[۱۴] بر پايه گزارشی، سلمه بن اکوع، صحابی و راوی حديث پيامبر، مي‌کوشيد نمازش را نزد اين ستون به‌جا آورد و چون سبب آن را از وی جويا شدند، اين کار خود را به رفتار رسول خدا مستند دانست.[۱۵] [۱۶]بر پايه روايتی، امام رضا هنگام رفتن به عمره نزد قبر پيامبر آمد و نزديک ستون مخلقه شش يا هشت رکعت نماز ‌گزارد.[۱۷] تبرک جستن به اين ستون مستحب شمرده شده است.[۱۸]

جستارهای وابسته

پانویس

  1. ↑ موسوعه مکه المکرمه، ج۲، ص۴۳۵.
  2. ↑ تاريخ و آثار اسلامي، ص۱۹۱.
  3. ↑ تاريخ و آثار اسلامي، ص۱۹۱؛ موسوعه مکه المکرمه، ج۲، ص۴۳۵.
  4. ↑ لسان العرب، ج۱۰، ص۹۱، «خلق».
  5. ↑ تاريخ و آثار اسلامي، ص۱۹۱.
  6. ↑ الدره الثمينه، ص۱۰۰.
  7. ↑ الدره الثمينه، ص۱۰۰؛ موسوعه مکه المکرمه، ج۲، ص۴۳۶.
  8. ↑ موسوعه مکه المکرمه، ج۲، ص۴۳۶؛ وفاء الوفاء، ج۱، ص۲۸۱.
  9. ↑ وفاءالوفا، ج1، ص350
  10. ↑ المسجد النبوي، ص۵۰.
  11. ↑ وفاءالوفا، ج2، ص 174
  12. ↑ سبل الهدي، ج۵، ص۸؛ السيره الحلبيه، ج۲، ص۶۶۴.
  13. ↑ المغازي، ج۲، ص۵۰۷.
  14. ↑ سبل الهدي، ج۳، ص۳۲۲.
  15. ↑ مسند احمد، ج۴، ص۴۸؛ صحيح البخاري، ج۱، ص۱۲۷
  16. ↑ وفاءالوفا، ج2، ص 174
  17. ↑ وسائل الشيعه، ج۵، ص۱۶۱؛ ج۱۴، ص۳۵۹؛ بحار الانوار، ج۸۰، ص۳۱۴.
  18. ↑ الغدير، ج۵، ص۱۲۴.

منابع

  • بحار الانوار، المجلسي (م.۱۱۱۱ق.)، بيروت، دار احياء التراث العربي، ۱۴۰۳ق؛
  • تاريخ و آثار اسلامي مکه مکرمه و مدينه منوره، اصغر قائدان، مشعر، ۱۳۷۲ش؛
  • تاريخ المدينه‌ المنوره، ابن شبّه (م.۲۶۲ق.)، قم، دار الفکر، ۱۳۶۸ش؛
  • الدره الثمينه في اخبار المدينه، محمد محمود النجار (م.۶۴۳ق.)، به کوشش شکري، دار الارقم؛
  • سبل الهدي و الرشاد، محمد بن يوسف الصالحي (م.۹۴۲ق.)، به کوشش عادل احمد و علي محمد، بيروت، دار الكتب العلميه، ۱۴۱۴ق؛
  • السيره الحلبيه، الحلبي (م.۱۰۴۴ق.)، بيروت، دار المعرفه، ۱۴۰۰ق؛
  • صحيح البخاري، البخاري (م.۲۵۶ق.)، بيروت، دار الفکر، ۱۴۰۱ق؛
  • الغدير، الاميني (م.۱۳۹۲ق.)، بيروت، دار الکتاب العربي‏، ۱۳۹۷ق؛
  • لسان العرب، ابن منظور (م.۷۱۱ق.)، قم، ادب الحوزه، ۱۴۰۵ق؛
  • مدينه‌شناسي، سيد محمد باقر نجفي، ۱۳۶۴ش؛
  • المسجد النبوي عبر التاريخ، محمد السيد الوکيل، دار المجتمع، ۱۴۰۹ق؛
  • مسند احمد، احمد حنبل (م.۲۴۱ق.)، بيروت، دار صادر؛
  • المغازي، الواقدي (م.۲۰۷ق.)، به کوشش مارسدن جونس، بيروت، اعلمي، ۱۴۰۹ق؛
  • موسوعه مکه المکرمه و المدينه المنوره، احمد زکي يماني، مکه، مؤسسه الفرقان، ۱۴۲۹ق؛
  • وسائل الشيعه، الحر العاملي (م.۱۱۰۴ق.)، قم، آل البيت:، ۱۴۱۴ق؛ وفاء الوفاء: السمهودي (م.۹۱۱ق.)‏، مکه، مؤسسه الفرقان، ۱۴۲۲ق.
برگرفته از «https://wikihaj.com/index.php?title=ستون_مخلقه&oldid=50870»