باب التوسل
باب التوسل: از درهای اصلی دیوار شمالی مسجدالنبی به شمار می‌رود. در دوران عثمانی هنگام گسترش حرم نبوی، مکتب‌خانه‌هایی در بیرون دیوار شمالی مسجد ساخته شد، سپس دری در همین دیوار و میان مکتب‌خانه‌ها به مسجد گشوده شد که باب التوسل نام گرفت و به باب عبدالمجیدی یا باب المجیدی شهرت یافت. این باب در گسترش دوران سعودی جایش تغییر کرد. یکی از دروازه‌های ورودی شهر مدینه نیز به باب المجیدی معروف است.
زمان ساخت باب
هنگام گسترش حرم نبوی در دوران عثمانی که به درخواست داود پاشا شیخ‌الحرم و بزرگان مدینه و به دستور سلطان عبدالمجید عثمانی (حک: 1255-1277ق.) صورت گرفت، نخست مکتب‌خانه‌هایی در بیرون دیوار شمالی مسجد ساخته شد.[۱]سپس با طراحی مهندس رائف پاشا به سال 1267ق. دری در همین دیوار و میان مکتب‌خانه‌ها به مسجد گشوده شد[۲]که باب التوسل نام گرفت.[۳]این در بعدها به باب عبدالمجیدی یا باب المجیدی شهرت یافت.[۴]
تغییر مکان باب
در گسترش نخست دوران سعودی (1368-1375ق.) جای این در تغییر یافت و در میان دو درِ شمالی تازه بنا شده، قرار گرفت. اما نام آن همچنان باب عبدالمجیدی یا باب المجیدی ماند.[۵]
تعبیر باب التوسل به در دیگر
بر پایه برخی گزارش‌ها، یکی از دروازه‌های ورودی مدینه نیز به باب المجیدی معروف بوده است.[۶]به در تعبیه شده در بخش رکن شامی از ارکان کعبه نیز باب التوسل گفته می‌شود.[۷]
پانویس
- ↑ نک: مرآة الحرمین، ج1، ص477؛ مسجد شریف نبوی، ص149؛ مکه و مدینه، ص266.
- ↑ مرآة الحرمین، ج1، ص448، 477-478؛ مدینه‌شناسی، ص114؛ مسجد شریف نبوی، ص151-152.
- ↑ تاریخ معالم المدینه، ص64.
- ↑ مدینه‌شناسی، ص114؛ تاریخ و آثار اسلامی، ص215.
- ↑ تاریخ معالم المدینه، ص64؛ مدینه‌شناسی، ص114؛ مکه و مدینه، ص152.
- ↑ سفرنامه حجاز، ص421.
- ↑ تفسیر عیاشی، ج1، ص39؛ جامع احادیث الشیعه، ج10، ص62؛ الحج و العمره، ص81.
منابع
محتوای این مقاله برگرفته شده از: دانشنامه حج و حرمین شریفین مدخل باب التوسل.
- تاریخ معالم المدینة المنوره: احمد یاسین الخیاری، به کوشش کردی، السعودیه، دار العلم، 1412ق؛
- تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره: اصغر قائدان، تهران، مشعر، 1386ش؛
- تفسیر العیاشی: العیاشی (م. 320ق.)، قم، البعثه، 1421ق؛
- جامع احادیث الشیعه: اسماعیل معزی، قم، المطبعة العلمیه، 1399ق؛
- الحج و العمرة فی الکتاب و السنه: الری‌شهری، قم، دار الحدیث، 1376ش؛
- سفرنامه حجاز: محمد لبیب البتنونی، ترجمه: انصاری، تهران، مشعر، 1381؛
- مدینه‌شناسی: سید محمد باقر نجفی، 1364ش؛
- مرآة الحرمین: ابراهیم رفعت پاشا (م. 1353ق.)، قم، المطبعة العلمیه، 1344ق؛
- مسجد شریف نبوی: ناجی محمد حسن الانصاری، ترجمه: آیتی، تهران، مشعر، 1381ش؛
- مکه و مدینه تصویری از توسعه و نوسازی: عبیدالله محمد امین کردی، ترجمه: صابری، مشعر، 1382ش.