رکن شامی

از ویکی حج
کعبه
کعبه
نام‌ها
بیت العتیقبیت اللهبیت الحرامبیت المحرمبیت المعمور
ارکان
رکن عراقیرکن شامیرکن حجرالاسودرکن یمانی
اجزا
باب الکعبهباب التوبهپلکان خارجی کعبهناودان کعبهپرده کعبهپرده درون کعبه‌ستون‌های کعبهپلکان داخلی کعبهسقف کعبهبرقعحزامآویزه‌های کعبهشاذروانملتزممستجار
پیشینه
بازسازی کعبهتاریخ بازسازی درِ کعبهمولد علی(ع)
متولیان
ابوخفاد اسدیابوطالبعبدالله بن عبدالعزیتمیم بن مر
مرتبط
طوافحجر الاسودحطیمحجر اسماعیلمقام ابراهیمحجابتبیت الضراحخط آغاز طوافکارگاه پرده‌بافیشستشوی کعبهابرقازلاماستقسام

رکن شامی یکی از چهار گوشه بنای کعبه (ارکان کعبه) است که در قسمت غرب کعبه و در سمت سرزمین شام قرار گرفته و از این رو بدین نام خوانده می‌شود. رکن شامی سومین رکن از ارکان کعبه در مسیر طواف است.

موقعیت مکانی[ویرایش | ویرایش مبدأ]

سومین رکن در مسیر طواف[ویرایش | ویرایش مبدأ]

رکن شامی سومین رکن از ارکان کعبه در مسیر طواف است. این رکن بعد از رکن عراقی و قبل از رکن یمانی در سمت باب الزیاده قرار دارد.[۱]

روبروی سرزمین شام[ویرایش | ویرایش مبدأ]

وجه نامگذاری آن به رکن شامی، به سبب واقع شدن در سمت غرب کعبه، روبروی شام است.[۲] رکن شامی قبله سوریه، مصر و دیگر کشورهای افریقایی است.[۳]

فاصله از دیگر ارکان[ویرایش | ویرایش مبدأ]

فاصله رکن شامی از رکن عراقی را 9،90 (یا 11،28) [۴] متر و از رکن یمانی 12،04 (یا12،11) [۵] متر ثبت کرده‌اند.[۶]

حجر اسماعیل[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نوشتار اصلی: حجر اسماعیل حد فاصل رکن شامی و عراقی، مقام حــِـجـْـر اسماعیل است که هنگام آمدن حضرت ابراهیم به همراه همسرش هاجر و فرزندش اسماعیل با راهنمایی جبرئیل امین در آنجا نزول کردند و بعدها خانه حضرت اسماعیل شد.[۷]

نام‌ها[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این رکن با نام رکن بحری و رکن غربی هم شناخته می‌شود.[۸] گاه به خطا نام آن را رکن عراقی گفته‌اند[۹].

احکام[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نوشتار اصلی: استلام در مورد استلام (لمس كردن) دو رکن شامی و عراقی، نزد شیعه دو دسته روایات وجود دارد که برخی از آنها از عدم استلام این رکن توسط پیامبر(ص) حکایت دارد[۱۰] و برخی از استلام همه ارکان توسط پیامبر(ص) و امامان(ع) خبر می‌دهد.[۱۱] برخی از فقیهان شیعه با استناد به این روایات، استلام همه ارکان از جمله رکن شامی را مستحب دانسته‌اند.[۱۲] برخی منابع اهل سنت، استلام و بوسیدن رکن شامی را سنت نداسته‌اند[۱۳] در عین حال در منابع دیگری گفته شده دعا در رکن شامی مستجاب می‌گردد.[۱۴]

جستارهای وابسته[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]

  1. . اثارة الترغیب ج1، ص289 _ 290؛ بهجة النفوس ج2، ص763؛ رحله ابن بطوطه ج1، ص374.
  2. سفرنامه ناصر خسرو، ص129، فرهنگ اعلام جغرافیایی-تاریخی ص36.
  3. . مصباح المتهجد ج1، ص27؛ فلاح السائل 129؛ تاریخ و آثار اسلامی مکه، ص61.
  4. . مفرحة الانامه، ص64؛ تاریخ و آثار اسلامی مکه، 61 – 62.
  5. . مفرحة الانامه، ص64؛ تاریخ و آثار اسلامی مکه، 61-62.
  6. . معجم البلدان، ج4، ص465؛ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص80.
  7. فرهنگ اعلام جغرافیایی-تاریخی ص36؛آثار اسلامی مکه و مدینه ص8؛سفرنامه میرزا داود ص127
  8. . التاریخ القویم، ج3، ص452؛ تذکرة بالاخبار، ص61؛ موسوعة العتبات المقدسه، ج2، ص234-235.
  9. . الارج المسکی، ص159؛ اثارة الترغیب، ج2، ص224، 227؛ العقد الثمین، ج1، ص247.
  10. . الکافی، ج4، ص 408؛ وسائل الشیعه, ج13، ص 337-338.
  11. . تهذیب الاحکام، ج5، ص 106-107؛ الکافی، ج4، ص 408، 429.
  12. . الاستبصار ج2، ص216؛ المصباح المتهجد ج2، ص681؛ السرائر ج1،ص572
  13. . التاریخ القویم ج3، ص248.
  14. . شفاء الغرام ص374؛ عدة الانابه فی اماکن الاجابه ص44

منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]

این مقاله برگرفته از مقاله است.
  • آثار اسلامی مكه و مدینه، رسول جعفریان، تهران، مشعر، 1386ش.
  • اثارة الترغیب و التشویق الی المساجد الثلاثة و البیت العتیق، محمد بن اسحاق الخوارزمی (م.827ق.)، تحقیق محمدحسین الذهبی، مکه المکرمه، مکتبه نزار مصطفی الباز، 1418ق.
  • الارج المسکی فی التاریخ المکی، علی بن عبدالقادر الطبری (م.1070ق.)، تصحیح اشرف احمد جمال، مکه، مکتبه التجاریه، 1416ق.
  • الاستبصار فیما اختلف من الاخبار، محمد بن حسن الطوسی (شیخ طوسی) (م.460ق.)، تحقیق سید حسن موسوی الخرسان، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1363ش.
  • بهجة النفوس و الاسرار فی تاریخ دارهجره النبی المختار، عبدالله بن عبدالملک المرجانی (م.770ق.)، تحقیق محمد عبدالوهاب فضل، بیروت، دار الغرب الاسلامی، 2002م.
  • التاریخ القویم لمکه و بیت الله الکریم، محمد طاهر الكردی المکی، تحقیق عبد الملک ابن دهیش، بیروت، دار الخضر، 1420ق.
  • تاریخ الیمن، عبد الواسع بن یحیى‏ واسعى یمانى، قاهره‏، مطبعه السلفیه‏،1346ق.
  • تاریخ و آثار اسلامی مكه مكرمه و مدینه منوره، اصغر قائدان، تهران، مشعر، 1386ش.
  • تذکرة بالاخبار عن اتفاقات الاسفار (رحلة ابن جبیر)، محمد بن احمد بن الجبیر (م.614ق.)، ابوظبی، بیروت، المؤسسة العربیة دارالسویدی، 2008 م.
  • تهذیب الاحکام فی شرح المقنعة للشیخ المفید، محمد بن حسن الطوسی (شیخ طوسی) (م.460ق.)، تحقیق سید حسن موسوی خرسان و علی آخوندی، تهران، انتشارات دارالکتب اسلامیه، 1365ش.
  • رحلة ابن بطوطه (تحفة النظار فی غرائب الامصار و عجائب الاسفار)، محمد بن عبدالله اللواتی الطنجی (م.۷۷۹ ق.)، تحقیق عبدالهادی تازی، ریاض، اکادیمیه المملکه المغربیه، 1417ق.
  • السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، محمد بن احمد ابن ادریس (م.598ق.)، قم، انتشارات الاسلامی ، 1410ق.
  • سفرنامه میرزا داوود وزیر طایف، میرزا داود بن علی نقی (م.1277ق.)، تحقیق قاضی عسکر، تهران، مشعر، 1386ش.
  • سفرنامه ناصرخسرو، ناصر خسرو (م.481ق.)، تصحیح محمد دبیر سیاقی، تهران، زوار، 1381ش.
  • شفاء الغرام باخبار البلد الحرام، محمد بن احمد التقی الفاسی (م.832ق.)، تحقیق گروهی از علما، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1421ق.
  • عدة الإنابة فى أماكن الإجابه، عبدالله بن ابراهیم‏ میرغنى (م. 1193ق)، ‏تحقیق عبدالله نذیر مزى، مكه مكرمه‏، المكتبه المكیه‏، 1429ق.
  • العقد الثمین فی تاریخ البلد الامین، محمد بن احمد التقی الفاسی (م.832ق.) تحقیق محمد عبدالقادرعطا، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1419ق.
  • فرهنگ اعلام جغرافیایی ـ تاریخی در حدیث و سیره نبوی، محمد محمد حسن شراب، ترجمه شیخی، تهران، مشعر، 1386ش.
  • فلاح السائل ونجاح المسائل فی عَمَلِ الْیوم و اللَّیل، علی بن موسی بن جعفر بن طاووس (سید بن طاووس) (م.664ق.)، قم، انتشارات الاسلامی.
  • الکافی، محمد بن یعقوب کلینی (م.329ق.)، تحقیق علی‌اکبر غفاری، تهران، دار الکتب اسلامیه، 1363ش.
  • مرآة الحرمین، ابراهیم رفعت باشا (م.1353ق.)، قاهره، مکتبه الثقافه الدینیه، بی‌تا.
  • مصباح المتهجد و سلاح المتعبد، محمد بن حسن الطوسی (شیخ طوسی) (م.460ق.)، تصحیح اسماعیل انصاری زنجانی، اعداد علی اصغر مروارید، بیروت، فقه الشیعه، 1411ق.
  • معجم البلدان، یاقوت بن عبدالله الحموی (م.626.ق.)، بیروت، دار صادر، 1995م.
  • مفرحة الأنام فى تأسیس بیت الله الحرام‏، زین العابدین بن نور الدین حسینى كاشانى‏، تحقیق عمار عبودى نصار، تهران‏، مشعر، 1428ق.‏
  • موسوعة العتبات المقدسه، جعفر خلیلی، بیروت، الاعلمی، 1407ق.
  • وسائل الشیعه (تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعه)، محمد بن الحسن الحر العاملی (م.1104ق.)، الحر العاملی (م.1104ق.)، قم، آل البیت، 1414ق.

مقاله‌های مرتبط[ویرایش | ویرایش مبدأ]