نماز
نماز عملی عبادی در اسلام است که مانند نمازهای یومیه واجب و در بعضی اوقات به صورت مستحب است. نماز (نمازهای یومیه) در آیات و روایات از جایگاهی بینظیر برخوردار است. نماز در قرآن و روایات جایگاهی برجسته دارد و محبوبترین عبادت و ستون دین شمرده میشود. غیر از نمازهای روزانه که بر مسلمانان خواندن آن واجب است، نمازهای دیگر مانند نماز طواف و نماز طواف نساء نیز از نمازهای واجب است. همچنین نمازهای مستحبی زیادی نیز در متون دینی بدان سفارش شده است؛ مانند نمازهای نافله، نماز زیارت، نماز تحیت و نماز تراویح.
نمازهای یومیه[ویرایش | ویرایش مبدأ]
نماز از اعمال با اهمیت عبادی در اسلام شمرده میشود.[۱] این اهمیت و فضائل به نمازهای روزانه اطلاق میشود که بر مسلمانان واجب است در پنج نوبت در روز آن را بخوانند. نمازهای یومیه به نمازهای پنجگانه صبح، ظهر، عصر، مغرب و عشاء گفته میشود که مُکَلّف باید هر روز آنها را بهجا آورد.[۲]
در قرآن بارها به خواندن نماز تأکید شده و فضایل زیادی برای آن مانند بازدارندگی از گناه و وسیله رستگاری معرفی شده است.[۳] همچنین به اوقات نماز در قرآن تصریح شده است.[۴] نماز در منابع دینی از ضروریات دین،[۵] محبوبترین عبادت[۶] و ستون دین شمرده شده است.[۷] در روایات نیز احادیث زیادی در فضیلت و جایگاه نماز آمده است.[۸] از پیامبر(ص) نقل شده است که نماز نور مؤمن است.[۹]
نماز طواف[ویرایش | ویرایش مبدأ]
نماز طواف از نمازهای واجب شمرده میشود که دو رکعت است و باید پس از هر بار طواف کعبه (چه طواف عمره تمتع و چه عمره مفرده و چه حج تمتع و چه طواف نساء) به نیت نماز طواف خوانده شود.[۱۰]
نماز طواف نساء[ویرایش | ویرایش مبدأ]
بر پایه فقه شیعه، نماز طواف نساء، یکی از اعمال واجب عمره مفرده و حج است، که پس از طواف نساء پشت مقام ابراهیم(ع) بجا آورده میشود.[۱۱]
نمازهای مستحب[ویرایش | ویرایش مبدأ]
نمازهای مستحب نمازهاییاند که خواندنشان واجب نیست؛ با این حال به خواندن آنها توصیه شده است و ثواب زیادی برای آن برشمردهاند.
نماز نافله[ویرایش | ویرایش مبدأ]
نافلههای روزانه نمازهای مستحبی هستند که هر روز خوانده میشوند. در کنار نمازهای واجب، نمازهایی به عنوان نافله مشخص شده است که قبل یا بعد از آنها خوانده میشوند.[۱۲] در متون دینی تأکید فراوانی بر انجام نمازهای مستحبی شده و ثوابهای فراوانی برای آن بیان شده است.[۱۳]
نماز تحیت[ویرایش | ویرایش مبدأ]
نماز تَحیّت نمازی دو رکعتی است که مستحب است در هنگام ورود به مسجدها[۱۴] از جمله مسجدالنبی و سایر مسجدهای مکه و مدینه خوانده شود.[۱۵] این نماز شیوه خاصی ندارد و مانند نماز صبح خوانده میشود.[۱۶] در روایات به این نماز توصیه شده و از آن به عنوان حق مسجد یاد شده است.[۱۷]
نماز زیارت[ویرایش | ویرایش مبدأ]
نماز زیارت نمازی مستحبی است که هنگام زیارت معصومان و امامزادگان غیر معصوم خوانده میشود.[۱۸] حداقل تعداد رکعات نماز زیارت، دو رکعت است و هرچه بیشتر خوانده شود از فضیلت بیشتری برخوردار است.[۱۹]
نماز تراویح[ویرایش | ویرایش مبدأ]
نماز تراویح از نافلههای ماه رمضان است که اهلسنت آن را به جماعت اقامه میکنند.[۲۰] در مشروعیت اصل نماز تقریبا هیچ بحثی بین شیعه و سنی نیست؛[۲۱] اما اهلسنت آن را به جماعت اقامه میکند و شیعه این نماز را به جماعت باطل و حرام میداند.[۲۲]
پانویس[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- ↑ المحاسن، ج۱، ص۴۴؛ تحفة الفقهاء، ج۱، ص۹۵.
- ↑ احکام مقدمات نماز، ص۶۱.
- ↑ مقدمهای بر فلسفه نماز، ص۱۱۶.
- ↑ دعائم الاسلام، ج۱، ص۱۳۲؛ السنن الکبری، ج۱، ص۳۹۵؛ فقه القرآن، ج۱، ص۸۴.
- ↑ تحفة الفقهاء، ج۱، ص۹۵؛ منتهی المطلب، ج۴، ص۹.
- ↑ من لا یحضره الفقیه، ج۱، ص۲۱۰؛ الکافی، ج۳، ص۲۶۴.
- ↑ المحاسن، ج۱، ص۴۴؛ دعائم الاسلام، ج۱، ص۱۳۳.
- ↑ وسائل الشیعه، ج۴، ص۶ تا ج۸، ص۵۳۹؛ مستدرک الوسائل، ج۳، ص۵ تا ج۶، ص۵۴۸.
- ↑ نهج الفصاحه، ص ۵۵۰.
- ↑ مناسک حج، مسئله۲/۸۰۰.
- ↑ مناسك محشى، ص۵٠٨-۵٠۶.
- ↑ مصطلحات الفقه، ص۵۲۸.
- ↑ وسایل الشیعه، ج۴، ص۴۴.
- ↑ فرهنگ فقه فارسی، ج۲، ص۳۸۷؛ فقرات فقهیه، ج۱، ص۴۴۵؛ رساله توضیح المسایل (مراجع)، ج۱، ص۵۰۸.
- ↑ مناسک حج، ص۲۲۲.
- ↑ استفتائات جدید، ج۲، ص۸۱.
- ↑ الأمالی، ص۵۳۹؛ كنز العمال، ج۷، ص۶۵۸.
- ↑ وسائل الشیعة، ج۱۴، ص۵۲۱؛ کامل الزیارات، ص۲۵۱.
- ↑ وسائل الشیعة، ج۱۴، ص۵۸۰؛ کامل الزیارات، ۱۳۵۶ش، ص۲۸۸.
- ↑ المبسوط، ج۲، ص۱۴۳؛ المغنی، ج۱، ص۷۹۷.
- ↑ مجمع الفائده، ج۳، ص۱۹؛ الحدائق، ج۱۰، ص۵۱۳.
- ↑ الخلاف، ج۱، ص۵۲۵؛ الانتصار، ص۱۶۷.
منابع[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- احکام مقدمات نماز، مدرسی، سید محمدتقی، قم، انتشارات محبان الحسین(ع)، چاپ چهارم، ۱۳۸۷ش.
- استفتائات جدید، مکارم شیرازی، ناصر، قم، مدرسه الامام علی بن ابی طالب (ع)، ۱۴۲۷ق.
- الأمالی، شیخ طوسی، محمد بن حسن، قم، دار الثقافة، ۱۴۱۴ق.
- الانتصار، السید المرتضی، قم، النشر الاسلامی، 1415ق.
- تحفة الفقهاء: علاء الدین السمرقندی، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1414ق.
- تفصیل وسائل الشیعة الی تحصیل مسائل الشریعة، حر عاملی، محمد بن حسن، قم، مؤسسه آل البیت، ۱۴۰۹ق.
- الحدائق الناضره: یوسف البحرانی، به کوشش آخوندی، قم، نشر اسلامی، 1363ش.
- الخلاف: الطوسی، به کوشش خراسانی و دیگران، قم، نشر اسلامی، 1407ق.
- دعائم الاسلام: النعمان المغربی، به کوشش فیضی، بیروت، دار الاضواء، 1411ق.
- رساله توضیح المسائل (مراجع)، خمینی، روح الله و سایر مراجع، قم، دفتر انتشارات اسلامی، بیتا.
- السنن الکبری: البیهقی، بیروت، دار الکتب العلمیه، 1414ق.
- فرهنگ فقه فارسی، هاشمی شاهرودی، سید محمود، قم، مؤسّسه دائرةالمعارف فقه اسلامی، بیتا.
- فقرات فقهیه، شریفی اشکوری، الیاس، قم، آل ایوب، ۱۳۸۱ش.
- فقه القرآن: الراوندی، به کوشش الحسینی، قم، مکتبة النجفی، 1405ق
- الکافی: الکلینی، به کوشش غفاری، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1375ش.
- کامل الزیارات، ابن قولویه، جعفر بن محمد، تحقیق عبدالحسین امینی، نجف، دار المرتضویه، ۱۳۵۶ش.
- كنز العمال، متقی هندی، علی بن حسامالدین، بیجا، مؤسسة الرسالة، ۱۴۰۱ق.
- المبسوط: السرخسی، بیروت، دار المعرفه، 1406ق.
- مجمع الفائدة و البرهان: المحقق الاردبیلی، به کوشش عراقی و دیگران، قم، انتشارات اسلامی، 1416ق.
- المحاسن: ابن خالد البرقی، به کوشش حسینی، تهران، دار الکتب الاسلامیه، 1326ش.
- مستدرک الوسائل، نوری، میرزاحسین، قم، مؤسسه آل البیت(ع)، چاپ اول، ۱۴۰۸ق.
- مصطلحات الفقه، مشکینی، علی، قم، مؤسسه چاپ الهادی، چاپ دوم، ۱۳۷۹ش.
- المغنی: عبدالله بن قدامه، بیروت، دار الکتب العلمیه.
- مقدمهای بر فلسفه نماز، نوروزی، محمدمسعود، انتشارات بینالمللی یادآوران، بیتا.
- من لا یحضره الفقیه: الصدوق، به کوشش غفاری، قم، نشر اسلامی، 1404ق
- مناسك حج محشّى، قم، مركز تحقيقات حج، چاپ هفتم ، تابستان ۱۳۸۲ش.
- مناسک حج مطابق فتاوای امام خمینی و مراجع معظم تقلید، محمودی، محمدرضا، تهران، مرکز تحقیقات حج بعثه مقام معظم رهبری نشر مشعر، ۱۳۸۷ش.
- مناسک حج، صافی گلپایگانی، لطفالله، قم، دارالقرآن الکریم، ۱۴۱۶ق.
- منتهی المطلب: العلامة الحلی، مشهد، آستان قدس رضوی، 1412ق.
- نهج الفصاحة، پاینده، ابوالقاسم، دنیای دانش، بیتا.