مزار امامزاده شریفه بنت الحسن(ع)
مزار امامزاده شریفه بنت الحسن، در منطقه «طهمازیه» و در فاصله نُه کیلومتری از مرکز شهر حله، در کشور عراق قرار دارد. اطلاع چندانی از شخصیت مدفون در مزار در دست نیست، اما نزد اهالی منطقه، به نام «شریفه بنت الحسن(ع)» شناخته می‌شود.
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| کاربری | زیارتگاه |
| مکان | عراق * حله |
| مشخصات | |
| وضعیت | فعال |
| امکانات | اتاق و رواق بزرگ و صحن وسیع |
| اربعین حسینی |
|
| مفاهیم |
| اربعین |
| کتاب‌شناسی اربعین |
| تحقیق درباره اول اربعین • لؤلؤ و مرجان • مدنیت، عقلانیت، معنویت در بستر اربعین • پیاده‌روی اربعین تأملات جامعه‌شناختی • پیاده‌روی اربعین |
| آیین‌ها |
| پیاده‌روی اربعین • زیارت اربعین • هوسه‌خوانی |
| نخستین زائران |
| جابر بن عبدالله انصاری • عطیه کوفی |
| مقاله‌های وابسته |
| موکب • مسیرهای پیاده‌روی اربعین • راهنمای اربعین • پیاده‌روی جاماندگان اربعین |
در کتب تاریخی، نامی از شریفه در شمار دختران بلا فصل امام حسن(ع) ذکر نشده است. بنابراین به نظر می‌رسد شخصیت مدفون در مزار یکی از نوادگان امام حسن(ع) باشد.
مکان
مزار شریفه بنت‌الحسن در کشور عراق، نُه کیلومتری از مرکز شهر حله در منطقه طهمازیه، در ناحیه ابو غرق قرار دارد.[۱]
تاریخچه بنا
محمد حرزالدین عالم شیعه (درگذشت ۱۳۶۵ق) در کتاب مراقد المعارف بنای مزار شریفه را قدیمی توصیف کرده است.[۲] برخی از محققان با توجه به گنبد بنا، آجرهای قدیمی و استفاده از ساروج در ساخت بنا، قدمت ساختمان را از دوره صفویه دانسته‌اند.[۳]
توصیف بنا
ساختمان زیارتگاه، دارای اتاق و رواق بزرگ و گنبدی بر فراز آن است و صحن وسیعی نیز آن را فراگرفته است.
مدفون در مزار
درباره اینکه فرد مدفون در این مزار چه کسی است نظرات مختلفی وجود دارد:
دختر امام حسن مجتبی
در میان مردم عراق چنین مشهور است که شخص مدفون در این بقعه شریفه دختر امام حسن(ع) است.[۴] فردی که با کاروان اسرای کربلا همراه بوده است و مردم او را طبیب آل الله می‌نامند.[۵] مردم برای شفای بیماری یا روا شدن حاجت به شخص مدفون در این بارگاه متوسل می‌شوند.[۶]
از آنجا که امام حسن مجتبی(ع) دختری به این نام نداشته است، مزارشناسان انتساب این قبر به فردی به نام شریفه دختر امام حسن(ع) تایید نمی‌کنند.[۷][۸]
دختر حسن مثنی
نویسنده کتاب مشاهد المشرفه، در جایی از کتاب خود شریفه را دختر حسن بن مثنی معرفی کرده است هر چند اشاره می‌کند که حسن مثنی نیز دختری به این نام نداشته است.[۹]
دختر سید بن طاووس
یکی از پژوهشگران مزارشناسی به تازگی (سال ۱۳۹۹شمسی) در مقاله‌ای[۱۰] این نظریه را مطرح کرده است که فرد مدفون در این مقبره، «شرف الاشراف» دختر سید بن طاووس(درگذشت664ق.) عالم و نویسنده سرشناس شیعه است.[۱۱] بر اساس این نظریه از آنجا که خاندان آل طاووس از نوادگان حسن مثنی هستند این مزار احتمالا زمانی به مزار شریفه بنت الحسن المثنی شهرت یافته و بعدها در میان مردم به اشتباه دختر امام حسن مجتبی(ع) دانسته شده است.[۱۲]
ام راضی یا اخت رضی؟
برادر شرف الاشراف، رضی الدین علی، نیز در حله مدفون است و نویسنده مقاله بر آن است که به همین دلیل احتمالا شریفه را «اخت الرضی» (خواهر رضی) می‌خوانده‌اند، شهرتی که به مرور زمان به «ام راضی» تبدیل شده است.[۱۲]
مزارهای دیگر
در استان بابلِ عراق چند مزار دیگر منسوب به شریفه وجود دارد. برخی از آنها چنین‌اند:
- مزار شریفه در ناحیه محاویل
- مزار شریفه در منطقه یاسین هاشمیه
- مزار شریفه در هاشمیه به طرف مسیر حله به دیوانیه، قبل از چهارراهی که به منطقه مدحتیه می‌رود.[۱۳]
- مزار شریفه در منطقه جربوعیه[۱۴]
سید حسین ابوسعیده موسوی تاریخ‌پژوه شیعه، معتقد است این مزارها بدون سند و جعلی است.[۱۵]
جستارهای وابسته
منابع
- زیارتگاه‌های عراق (معرفی زیارتگاه های مشهور در کشور عراق)، محمدمهدی فقیه بحرالعلوم و احمد خامه‌یار، تهران، مشعر، بی‌تا.
- ↑ زیارتگاه‌های عراق، ج۲، ص۱۳۴.
- ↑ مراقد المعارف، ج۱، ص۳۸۴؛ ج۲، ص۱۹۲.
- ↑ «بررسی مزارات آل طاووس در حله و مزار شریفه بنت الحسن»، فصلنامه فرهنگ زیارت، ص۹۷.
- ↑ مراقد المعارف، ج۱، ۳۸۵
- ↑ مجله موعود، شماره ۱۸۷، ص ۵۷
- ↑ زیارتگاه‌های عراق، ج۲، ص۱۳۴.
- ↑ مراقد المعارف، ج۱، ص ۳۸۵
- ↑ المشاهد المشرفه، ج۳، ص ۲۶۸
- ↑ المشاهد المشرفه، ج ۳، ص ۳۶۸-۳۶۹
- ↑ بررسی مزارات آل طاووس در حله و مزار شریفه بنت الحسن، محمد مهدی بحرالعلوم، فصنامه فرهنگ زیارت، شماره ۴۵
- ↑ بررسی مزارات آل طاووس در حله و مزار شریفه بنت الحسن،ص ۹۸
- ↑ ۱۲٫۰ ۱۲٫۱ ص ۱۰۰
- ↑ المشاهد المشرفه، ۱۴۲۲ق، ج۳، ص۲۷۰.
- ↑ زیارتگاه‌های عراق، ج۲، ص۱۳۴.
- ↑ المشاهد المشرفه، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۸۵ و ۸۶.