مقاله توصیفی فقهی این مقاله، راهنمای عملی احکام فقهی نیست. برای اطلاع از حکم و وظیفه شرعی به فتوای مرجع تقلید خود مراجعه کنید. از جمله نگاه کنید به: عقد ازدواج (فتاوای مراجع).
ازاله مو
دسته محرمات احرام
مربوط به آیین احرام در عمره و حج
مکان حرم مکی
زمان هنگام احرام
حکم حرام است
کفاره ندارد
مفاهیم فقهی وابسته محرمات احرام
صفحه فتواهای مراجع عقد ازدواج (فتاوای مراجع)

شكار حيوان وحشى یکی از محرمات احرام است.

مفهوم‌شناسی

صيد در لغت و سخن فقیهان به معناى شكار حيوان وحشى و نيز خود حيوان وحشى آمده است. شكار هم شامل گرفتن حیوان، به دام افكندن و یا كشتن آن است.[۱] مراد از حرمت صيد در حال احرام، صيد حیوان در خشکی است. بنابراين شكار حيوان دريايى ـ كه در دريا زندگی می‌کند ـ براى محرم جايز است.[۲]

از احكام صید در باب‌های فقهی مانند حج، تجارت و صيد و ذباحه سخن گفته‌‏اند.[۳]

حکم شکار در حال احرام

از جمله محرمات احرام، شکار حیوان وحشی است و فرقی نمی‌کند که شکار کردن در حرم باشد یا بیرون از حرم.[۴] اما کشتن حیوانی که قصد حمله به انسان را دارد و احتمال صدمه وجود دارد، جایز است.[۵]

احکام

برخی احکام درباره شکار در حال احرام عبارت است از:

  • شکار کردن در حرم، حرام است؛ خواه شکارچی محرم باشد یا غیر محرم (مُحِل).[۶]
  • خوردن گوشت شکار بر محرم مطلقا حرام است.[۷]
  • اگر شخص غیر محرم، حیوانی را در بیرون حرم شکار کرده و به درون آورده باشد، خوردن آن برای او جایز است اما برای محرم حرام است.[۸]
  • در حرمت شکار تفاوتی میان انواع شکار کردن، همچون کشتن، به دام افکندن و گرفتن نیست؛ بلکه کمک کردن دیگری بر شکار با اشاره، گفتار و یا در اختیار گذاشتن سلاح نیز حرام است.[۹]
  • اگر محرم در بیرون حرم حیوانی را شکار کند، بنابر قول مشهور، گوشت آن حتی بر مُحل نیز حرام خواهد بود.[۱۰]

کفاره صید حیوانات وحشی غیر دریایی

شکار(کشتن) جانوران وحشی غیر دریایی ـ که در خشکی زندگی می‌کنند ـ در حال احرام یا در حرم، سبب کفاره بر شکارکننده می‌شود؛ این جانوران نیز یا از پرندگان هستند و یا از غیر پرندگان.

پرندگان

کفاره صید پرندگان در حال احرام یا در حرم عبارت است از:

پرنده کفاره صید
شترمرغ یک شتر[۱۱]
گنجشک، چکاوک و صَعوه (پرنده‌ای کوچک شبیه گنجشک) یک مُد طعام[۱۲]
مرغ سنگ خوار، کبک و دُرّاج(پرنده‌ای از خانواده کبک) بره نر که از شیر گرفته شده است و می‌چَرَد.[۱۳]
یک ملخ یک دانه خرما یا به اندازه یک کف دست طعام[۱۴]
ملخهای زیاد یک گوسفند (البته در صورتی که ناگزیر از کشتن ملخ باشد، کفّاره ندارد).[۱۵]

بنابر نظر مشهور فقیهان شیعه، کفاره کشتن کبوتر در غیر حرم برای محرم یک گوسفند و برای مُحِل(غیر محرم) در حرم یک درهم است. چنانچه محرم در حرم کبوتری را بکشد کفاره آن یک گوسفند به اضافه یک درهم است.[۱۶]

اما در سایر پرندگان اختلاف است که آیا کفاره کشتن آنها یک گوسفند است یا بهای آنها.[۱۷] هنچنین در کشتن زنبور نیز اختلاف است که آیا کفاره دارد یا نه.


غیر پرندگان


///////////////////////// [۱۸]

[۱۹]

/////////////////

پانوشت

  1. لسان العرب، واژه «صيد»؛ فرهنگ بزرگ سخن، واژه «شكار».
  2. هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه فارسی، ج5، ص۱۱۷.
  3. هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه فارسی، ج5، ص۱۱۷.
  4. جواهر الکلام، ج18، ص286.
  5. مستند الشیعه، ج۱۱، ص۳۴۶.
  6. جواهر الکلام، ج۲۰، ص۲۹۴.
  7. جواهر الکلام، ج۲۰، ص۳۱۴.
  8. جواهر الکلام، ج۲۰، ص۳۱۴.
  9. مستند الشیعة، ج11، ص339.
  10. مستند الشیعه، ج۱۱، ص۳۴۱_۳۴۲؛ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۲۸۸.
  11. مستند الشیعه، ج۱۳، ص۱۵۹.
  12. جواهر الکلام، ج۲۰، ص۲۴۴-۲۴۵.
  13. جواهر الکلام، ج۲۰، ص۲۴۲-۲۴۳.
  14. جواهر الکلام، ج۲۰، ص۲۴۵.
  15. جواهر الکلام، ج۲۰، ص۲۴۸.
  16. جواهر الکلام، ج۲۰، ص۲۲۸-۲۳۰ و ۲۳۴.
  17. جواهر الکلام، ج۲۰، ص۲۴۸-۲۵۰؛ مدارک الاحکام، ج۸، ص۳۵۱؛ مستند الشیعه، ج۱۳، ص۱۶۴-۱۶۵.
  18. جواهر الکلام، ج18، ص286.
  19. جواهر الکلام، ج۲۰، ص۲۹۴.

منابع

  • تاریخ اورشلیم (بیت المقدس)، سید جعفر حمیدی، تهران، امیرکبیر، ۱۳۸۱ش.

//////////////////////////////

  • التهذیب، محمد بن حسن شیخ طوسی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، 1365ش.
  • الخلاف، محمد بن حسن شیخ طوسی، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیة قم، 1407ق.
  • المبسوط فی فقه الإمامیة، محمد بن حسن شیخ طوسی، به تحقیق محمدباقر بهبودی، تهران، المکتبة المرتضویة لإحیاء الآثار الجعفریة، چاپ سوم، 1387ق.
  • المعتمد فی شرح المناسک، سید ابوالقاسم خوئی، به تحقیق سید رضا خلخالی، نجف، مدرسة دار العلم، مؤسسه الخوئی الإسلامیة، چاپ اول، 1409ق.
  • جواهر الکلام، محمدحسن نجفی، با تحقیق عباس قوچانی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۳۶۲ش.
  • جواهر الکلام، محمدحسن نجفی، با تحقیق عباس قوچانی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۳۶۲ش.
  • کشف اللثام و الإبهام عن قواعد الأحکام، فاضل هندی، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیة قم، بی‌تا.
  • مجمع الفائدة و البرهان فی شرح إرشاد الأذهان، احمد بن محمد مقدس اردبیلی، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیة قم، مؤسسه النشر اسلامی، ۱۴۰۳ق.
  • مستند الشّیعة، احمد بن محمد مهدی النراقی، قم، مؤسسة آل البیت علیهم السلام لإحیاء التراث، بی‌تا.
  • مناسك الحج، سید ابوالقاسم خوئی، به تحقیق سید رضا خلخالی، نجف، مؤسسه الخوئی الإسلامیة، بی‌تا.
  • مناسک حج، سید روح‌الله خمینی، تهران، مشعر، ۱۳۹۷ش.
  • مناسک حج، سید روح‌الله خمینی، تهران، مشعر، ۱۳۹۷ش.

//////////////////////

  • '،
  • '،
  • '،
  • '،
  • '،
  • '،
  • '،
  • '،

مقالات مرتبط

احکام احرام
واجبات
شروع از میقاتنیتلباس احرامتلبیه
محرمات احرام
مشترک بین زن و مرد
شکار حیوانات خشکیکشتن جانوران بدنکندن درختانالتذاذ جنسیآمیزشاستمناءعقد ازدواجفسوقجدالزینتبوی خوشروغن مالیدن به بدننگاه کردن در آینهسرمه کشیدنازاله موناخن گرفتنخون برون آوردنکشیدن دندانحمل سلاح
ویژه مردان
پوشیدن لباس دوختهپوشاندن سراستظلال
ویژه زنان
پوشاندن صورتپوشاندن دست
دیگر احکام
مستحبات احرام
مکروهات احرام