شكار حيوان وحشى
|
این مقاله، راهنمای عملی احکام فقهی نیست. برای اطلاع از حکم و وظیفه شرعی به فتوای مرجع تقلید خود مراجعه کنید. از جمله نگاه کنید به: شکار (فتاوای مراجع). |
شكار حيوان وحشى که در خشکی زندگی می‌کند، یکی از محرمات احرام است و فرقی نمی‌کند که شکار کردن در حرم باشد یا بیرون از حرم. اما کشتن حیوانی که قصد حمله به انسان را دارد و احتمال صدمه وجود دارد، جایز است.
| دسته | محرمات احرام |
|---|---|
| مربوط به آیین | احرام در عمره و حج |
| مکان | حرم مکی |
| زمان | هنگام احرام |
| حکم | حرام است |
| کفاره | دارد |
| مفاهیم فقهی وابسته | محرمات احرام |
| صفحه فتواهای مراجع | شکار (فتاوای مراجع) |
شکار در حال احرام یا در حرم، سبب کفاره بر شکارکننده می‌شود؛ چه آن حیوان از پرندگان باشد و چه از غیر پرندگان.
مفهوم‌شناسی
صيد در لغت و سخن فقیهان به معناى شكار حيوان وحشى و نيز خود حيوان وحشى آمده است. شكار هم شامل گرفتن حیوان، به دام افكندن و یا كشتن آن است.[۱] مراد از حرمت صيد در حال احرام، صيد حیوان در خشکی است. بنابراين شكار حيوان دريايى ـ كه در دريا زندگی می‌کند ـ براى محرم جايز است.[۲]
از احكام صید در باب‌های فقهی مانند حج، تجارت و صيد و ذباحه سخن گفتهاند.[۳]
حکم شکار در حال احرام
از جمله محرمات احرام، شکار حیوان وحشی غیر دریایی است و فرقی نمی‌کند که شکار کردن در حرم باشد یا بیرون از حرم.[۴] اما کشتن حیوانی که قصد حمله به انسان را دارد و احتمال صدمه وجود دارد، جایز است.[۵]
احکام
برخی احکام درباره شکار در حال احرام عبارت است از:
- شکار کردن در حرم، حرام است؛ خواه شکارچی محرم باشد یا غیر محرم (مُحِل).[۶]
- خوردن گوشت شکار بر محرم مطلقا حرام است.[۷]
- اگر شخص غیر محرم، حیوانی را در بیرون حرم شکار کرده و به درون آورده باشد، خوردن آن برای او جایز است اما برای محرم حرام است.[۸]
- در حرمت شکار تفاوتی میان انواع شکار کردن، همچون کشتن، به دام افکندن و گرفتن نیست؛ بلکه کمک کردن دیگری بر شکار با اشاره، گفتار و یا در اختیار گذاشتن سلاح نیز حرام است.[۹]
- اگر محرم در بیرون حرم حیوانی را شکار کند، بنابر قول مشهور، گوشت آن حتی بر مُحل نیز حرام خواهد بود.[۱۰]
کفاره صید حیوانات وحشی غیر دریایی
شکار(کشتن) حیوانات وحشی غیر دریایی ـ که در خشکی زندگی می‌کنند ـ در حال احرام یا در حرم، سبب کفاره بر شکارکننده می‌شود؛ این حیوانات نیز یا از پرندگان هستند و یا از غیر پرندگان.[۱۱]
پرندگان
کفاره صید پرندگان در حال احرام یا در حرم عبارت است از:
| پرنده | کفاره صید |
|---|---|
| شترمرغ | یک شتر[۱۲] |
| گنجشک، چکاوک و صَعوه (پرنده‌ای کوچک شبیه گنجشک) | یک مُد طعام[۱۳] |
| مرغ سنگ خوار، کبک و دُرّاج(پرنده‌ای از خانواده کبک) | بره نر که از شیر گرفته شده است و می‌چَرَد.[۱۴] |
| یک ملخ | یک دانه خرما یا به اندازه یک کف دست طعام[۱۵] |
| ملخ‌های زیاد | یک گوسفند (البته در صورتی که ناگزیر از کشتن ملخ باشد، کفّاره ندارد).[۱۶] |
- بنابر نظر مشهور فقیهان شیعه، کفاره کشتن کبوتر در غیر حرم برای محرم یک گوسفند و برای مُحِل(غیر محرم) در حرم یک درهم است. چنانچه محرم در حرم کبوتری را بکشد کفاره آن یک گوسفند به اضافه یک درهم است.[۱۷]
- اما در سایر پرندگان اختلاف است که آیا کفاره کشتن آنها یک گوسفند است یا بهای آنها.[۱۸] هنچنین در کشتن زنبور نیز اختلاف است که آیا کفاره دارد یا نه.
غیر پرندگان
کفاره صید غیر پرندگان در حال احرام یا در حرم عبارت است از:
| حیوان(غیر پرنده) | کفاره صید |
|---|---|
| گاو وحشی و گورخر | یک گاو اهلی[۱۹] |
| روباه، آهو و خرگوش | یک گوسفند[۲۰] |
| جوجه تیغی، سوسمار و موش صحرایی | یک بزغاله نر[۲۱] |
- اما کفّاره کشتن سایر حیواناتی که برای کشتن آنها کفّاره خاصی ذکر نشده، قیمت آن حیوان است.[۲۲]
پانوشت
- ↑ لسان العرب، واژه «صيد»؛ فرهنگ بزرگ سخن، واژه «شكار».
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه فارسی، ج5، ص۱۱۷.
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه فارسی، ج5، ص۱۱۷.
- ↑ جواهر الکلام، ج18، ص286.
- ↑ مستند الشیعه، ج۱۱، ص۳۴۶.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۲۹۴.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۳۱۴.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۳۱۴.
- ↑ مستند الشیعة، ج11، ص339.
- ↑ مستند الشیعه، ج۱۱، ص۳۴۱_۳۴۲؛ جواهر الکلام، ج۱۸، ص۲۸۸.
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه فارسی، ج5، ص۱۱۸.
- ↑ مستند الشیعه، ج۱۳، ص۱۵۹.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۲۴۴-۲۴۵.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۲۴۲-۲۴۳.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۲۴۵.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۲۴۸.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۲۲۸-۲۳۰ و ۲۳۴.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۲۴۸-۲۵۰؛ مدارک الاحکام، ج۸، ص۳۵۱؛ مستند الشیعه، ج۱۳، ص۱۶۴-۱۶۵.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۲۰۵-۲۰۷.
- ↑ مستند الشیعه، ج۱۳، ص۱۸۰.
- ↑ جواهر الکلام، ج۲۰، ص۲۴۳-۲۴۴.
- ↑ مستند الشیعه، ج۱۳، ص۱۸۵.
مقاله‌های مرتبط
•شکار (فتاوای مراجع)
| واجبات |
| شروع از میقات • نیت • لباس احرام • تلبیه |
| محرمات احرام |
| مشترک بین زن و مرد |
| شکار حیوانات خشکی • کشتن جانوران بدن • کندن درختان • التذاذ جنسی • آمیزش • استمناء • عقد ازدواج • فسوق • جدال • زینت • بوی خوش • روغن مالیدن به بدن • نگاه کردن در آینه • سرمه کشیدن • ازاله مو • ناخن گرفتن • خون برون آوردن • کشیدن دندان • حمل سلاح |
| ویژه مردان |
| پوشیدن لباس دوخته • پوشاندن سر • استظلال |
| ویژه زنان |
| پوشاندن صورت • پوشاندن دست |
| دیگر احکام |
| مستحبات احرام |
| مکروهات احرام |