کاربر:Salar/صفحه تمرین۲
عقد نکاح ممکن است به یکی از موارد زیر اشاره داشته باشد:
- عقد نکاح: مقاله فقهی-دانشنامه‌ای درباره عقد نکاح در حال احرام.
- راهنمای محرمات احرام: عقد نکاح: این مقاله راهنمای عمل برای زائر است درباره عقد ازدواج در حال احرام.
- عقد ازدواج (فتاوای مراجع): متن فتوای مراجع تقلید شیعه درباره عقد نکاح در حال احرام.
///////
عقد نکاح یا عقد ازدواج یکی از محرمات احرام است و ازدواج مرد يا زن در حال احرام، حرام و عقد باطل است؛ در این حکم فرقی بین ازدواج دائم و موقت نیست. در این حالت اگر هر دو یا یکی از آنها حکم حرمت عقد را می‌دانست این زن و مرد به یکدیگر حرام ابدی می‌شوند؛ اما رجوع کردن به زنی که طلاق رجعی داده است مانع ندارد.
همچنین حرام است در حال احرام، زنی را به عقد فرد دیگری درآوردن؛ چه آن فرد، احرام بسته باشد یا نبسته باشد و مُحِلّ است.
اگر کسی، زنی را برای محرمی عقد کند و محرم بعد از آن با زن عمل زناشویی انجام دهد، در صورتی که هر سه نفر حکم (حرمت عقد) و موضوع (اینکه مرد، مُحرم است) را می‌دانستند، بر هر یک از آنها یک شتر کفاره است؛ اما اگر مردِ محرم دخول نکند، کفاره نیست.
جایز نیست شخص محرم شاهد شود برای عقد؛ گرچه آن عقد برای غیر محرم باشد.
مفهوم‌شناسی
عقد نکاح یا ازدواج عبارت است از همسر گرفتن مرد يا زن كه با خواندن صیغه عقد ازدواج (دائم یا موقّت) بین آنها، تحقق یافته و شرایط، احکام و آثاری بر آن مترتب است.[۱]
حرمت عقد ازدواج در حال احرام
ازدواج مرد يا زن در حال احرام، حرام و عقد باطل است. همچنین حرام است در حال احرام، زنی را به عقد فرد دیگری در آوردن؛ چه آن فرد، احرام بسته باشد یا نبسته باشد و مُحِلّ باشد.[۲]
به نظر فقیهان شیعه، در حکم حرمت عقد ازدواج در حال احرام، فرقی بین عقد ازدواج موقت و دائم نیست.[۳]
عقد کردن زن در حال احرام و حرمت دائمی آن
اگر مردِ مُحرم با وجود دانستن حکمِ حرمت عقد در حال احرام، زنی را برای خود عقد کند، آن زن بر او حرام دائمی می‌شود.[۴] به نظر جعفر سبحانی، فقیه شیعه، در این حالت چه آن زن محرم باشد یا نباشد و خواه حکم مسئله را بداند یا نداند، حرام دائمی خواهد بود.[۵]
در صورت ندانستن حکم حرمت عقد
اگر مردِ مُحرِم، حکمِ حرمت عقد در حال احرام را نداند و زنی را برای خود عقد کند، این عقد باطل است؛ اما آن زن حرام دائمی نمی‌شود.[۶] به نظر مراجع تقلید، احتیاط آن است که آن زن را نگیرد؛ خصوصاً اگر با او نزدیکی کرده باشد؛[۷] اما حسین نوری همدانی، فقیه شیعه، معتقد است در صورت دخول، حرام دائمی می‌شود.[۸]
رجوع به زن مطلقه
رجوع کردن به زنی که طلاق رِجعی[یادداشت ۱] داده است مانع ندارد.[۱۱]
عقد زن محرم
در صورتی که زنِ محرم، حکمِ حرمت عقد در حال احرام را نداند و با مردی که محرم نیست عقد کند، این عقد باطل است؛اما آن زن حرام دائمی نمی‌شود.[۱۲] اما اگر زن، حکم حرمت عقد در حال احرام را بداند، موجب حرمت ابدی آن زن برای آن مرد می‌شود.[۱۳]
شاهد بودن برای عقد
جایز نیست شخص محرم شاهد شود برای عقد؛ گرچه آن عقد برای غیر محرم باشد.[۱۴] اگر شخص محرم قبل از احرام، شاهد عقد بوده، جایز نیست در حال احرام شهادت بر آن عقد دهد.[۱۵]
خواستگاری در حال احرام
درباره خواستگاری در حال احرام، سه دیدگاه از طرف مراجع تقلید شیعه مطرح شده است:
فیلم‌های آموزشی
کفاره عقد ازدواج در حال احرام
اگر کسی، زنی را برای محرمی عقد کند و محرم بعد از آن با زن دخول (عمل زناشویی) انجام دهد، در صورتی که هر سه نفر حکم (حرمت عقد) و موضوع (یعنی اینکه بدانند مرد، مُحرم است) را می‌دانستند بر هر یک از آنها یک شتر کفاره است؛ اما اگر مردِ محرم دخول نکند، کفاره نیست.[۱۶]
در این حکم (یعنی کفاره عقد در حال احرام) فرق نیست بین آنکه زن و عاقد مُحِلّ باشند یا مُحرم و اگر بعضی از آنها حکم را می‌دانند و بعضی نمی‌دانند؛ بر آنکه می‌داند کفاره است.[۱۷]
پانوشت
- ↑ فرهنگ فقه فارسی، ج۱، ص۳۹۰.
- ↑ مناسک حج، ص۱۹۴.
- ↑ مناسک حج، ص۱۹۵، مسئله ۳۳۱.
- ↑ مناسک حج، ص۱۹۴، مسئله ۳۲۹.
- ↑ مناسک حج، ص۱۹۴، مسئله ۳۲۹.
- ↑ مناسک حج، ص۱۹۴، مسئله ۳۳۰.
- ↑ مناسک حج، ص۱۹۴، مسئله ۳۳۰.
- ↑ مناسک حج، ص۱۹۴، مسئله ۳۳۰.
- ↑ مؤسسه دایرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۹۲ش، ج۵، ص۲۰۵.
- ↑ مشکینی، مصطلحات الفقه و اصطلاحات الاصول، ۱۴۳۱ق، ص۳۵۷.
- ↑ مناسک حج، ص۱۹۴، مسئله ۳۲۸.
- ↑ مناسک حج، ص۱۹۵، مسئله ۳۳۲.
- ↑ مناسک حج، ص۱۹۵، مسئله ۳۳۲.
- ↑ مناسک حج، ص۱۹۴، مسئله ۳۲۵.
- ↑ مناسک حج، ص۱۹۴، مسئله ۳۲۶.
- ↑ مناسک حج، ص۱۹۵، مسئله ۳۳۳.
- ↑ مناسک حج، ص۱۹۵، مسئله ۳۳۳.
منابع
- فرهنگ فقه فارسی، سید محمود هاشمی شاهرودی، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش.
- مصطلحات الفقه و اصطلاحات الاصول، علی مشکینی، بیروت، منشورات الرضا، چاپ اول، ۱۴۳۱ق.
- جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، محمدحسن نجفی، به تحقیق عباس قوچانی، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، چاپ هفتم، ۱۳۶۲ش.
- لسان العرب، محمد بن مکرم ابن منظور انصاری، بیروت، دار صادر، چاپ سوم، ۱۴۱۴ق.
///////////////////////
/////////////////////////
- تحریر الاحکام الشرعیه:، العلامة الحلی (درگذشت ۷۲۶ق)، به کوشش بهادری، قم، مؤسسة الامام الصادق۷، ۱۴۲۰ق.
- تفسیر قرطبی (الجامع لاحکام القرآن)، القرطبی (درگذشت ۶۷۱ق)، بیروت، دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۵ق.
- درسنامه فقه و مناسک، رضا هوشیاری، بی‌جا، بی‌نا، چاپ اول، ۱۳۹۴ش.
- فرهنگ فقه فارسی، سید محمود هاشمی شاهرودی، قم، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، چاپ دوم، ۱۳۸۵ش.
- الفقه الاسلامی و ادلته، وهبة الزحیلی، دمشق، دار الفکر، ۱۴۱۸ق.
- کشاف القناع، منصور البهوتی (درگذشت ۱۰۵۱ق)، به کوشش محمد حسن، بیروت، دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۸ق.
- مجمع الفائدة و البرهان، المحقق الاردبیلی (درگذشت ۹۹۳ق)، به کوشش عراقی و دیگران، قم، انتشارات اسلامی، ۱۴۱۶ق.
- المجموع شرح المهذب، النووی (درگذشت ۶۷۶ق)، دار الفکر.
- المدونة الکبری، مالک بن انس (درگذشت ۱۷۹ق)، مصر، مطبعة السعاده.
- معجم الفاظ الفقه الجعفری، احمد فتح‌الله، الدمام، ۱۴۱۵ق.
- المقنعه، المفید (درگذشت ۴۱۳ق)، قم، نشر اسلامی، ۱۴۱۰ق.
- مناسک مصور حج، محمدحسین فلاح‌زاده، بی‌جا، مشعر، چاپ چهاردهم، ۱۳۸۷ش.
- مناسک مصور عمره مفرده، محمدحسین فلاح‌زاده، بی‌جا، مشعر، چاپ بیست و دوم، ۱۳۸۲ش.
مقاله‌های مرتبط
| واجبات |
| شروع از میقات • نیت • لباس احرام • تلبیه |
| محرمات احرام |
| مشترک بین زن و مرد |
| شکار حیوانات خشکی • کشتن جانوران بدن • کندن درختان • التذاذ جنسی • آمیزش • استمناء • عقد ازدواج • فسوق • جدال • زینت • بوی خوش • روغن مالیدن به بدن • نگاه کردن در آینه • سرمه کشیدن • ازاله مو • ناخن گرفتن • خون برون آوردن • کشیدن دندان • حمل سلاح |
| ویژه مردان |
| پوشیدن لباس دوخته • پوشاندن سر • استظلال |
| ویژه زنان |
| پوشاندن صورت • پوشاندن دست |
| دیگر احکام |
| مستحبات احرام |
| مکروهات احرام |