راهنمای محرمات احرام: ازاله مو
ازاله مو به معنای از میان بردن مو با هر وسیله ممکن است. در حال احرام، ازاله مو از بدن حرام است و فرقی نیست که کم باشد یا زیاد، از موی سر باشد یا جای دیگر بدن و از بدن خودش زدوده باشد یا از بدن دیگری. همچنین حرام است چیدن مو یا تراشیدن و یا کندن و غیر آن؛ اما اگر در حال ناچاری باشد و یا هنگام وضو، غسل و تیمم، بدون قصد مویی کنده شود، اشکال ندارد.
| دسته | محرمات احرام |
|---|---|
| مربوط به آیین | احرام در عمره و حج |
| مکان | حرم مکی |
| زمان | هنگام احرام |
| حکم | حرام است |
| کفاره | دارد |
| مفاهیم فقهی وابسته | محرمات احرام |
| صفحه فتواهای مراجع | ازاله مو (فتاوای مراجع) |
کفاره تراشیدن مو در حال احرام یک گوسفند است؛ اما کفاره تراشیدن سر، در حال ضرورت و ناچاری، دوازده مُدّ طعام است که باید به شش مسکین بدهد، یا سه روز روزه بگیرد، یا یک گوسفند قربانی کند.
مفهوم‌شناسی
مقصود از ازاله مو در منابع فقهی، از میان بردن مو با هر وسیله ممکن است. این موضوع به‌منزله یکی از محرمات احرام، در قرآن کریم[۱] و روایات[۲] و در نخستین منابع فقهی مطرح‌شده است.[۳] ازاله از ریشه «ز ـ و ـ ل» و به معنای رفع کردن و زدودن، از میان بردن، و دور ساختن است.[۴]
حکم ازاله موی احرام‌گزار
در حال احرام، ازاله مو از بدن حرام است و فرقی نیست که:
- کم باشد یا زیاد
- از بدن خودش زدوده باشد یا از بدن دیگری (خواه محرم باشد یا غیر محرم)
- چیدن باشد یا تراشیدن و یا کندن و غیر آن.
- از موی سر باشد یا جای دیگر بدن.[۵]
موارد جواز ازاله مو
موارد جواز ازاله مو عبارت است از:
کفاره
نظر فقیهان شیعه درباره کفاره خارج کردن خون از بدن در حال احرام، عبارت است از:
- تراشیدن سر در حال ناچاری: کفاره تراشیدن سر، در حال ضرورت و ناچاری، دوازده مُدّ طعام است که باید به شش مسکین بدهد، یا سه روز روزه بگیرد، یا یک گوسفند قربانی کند.[۸]
- تراشیدن از روی ضرورت نباشد: کفاره آن یک گوسفند است.[۹] همچنین در صورت کوتاه کردن موی سر (نه تراشیدن) نیز همین حکم را دارد.[۱۰]
- زیر بغل: اگر از زیر هر دو بغل خود ازاله مو کند باید یک گوسفند ذبح کند برای کفاره، بلکه احتیاط آن است که اگر از زیر یک بغل هم ازاله مو کند یک گوسفند کفاره بدهد.[۱۱]
- دست بکشد به سر یا ریش: اگر دست به سر یا صورت خود بکشد و یک مو یا بیشتر بیفتد، احتیاط واجب آن است که به قدر یک مشت گندم، آرد و مانند آن به فقیر بدهد.[۱۲]
پانوشت
- ↑ سوره بقره، آیه ۳۴.
- ↑ الکافی، ج۴، ص۳۶۱؛ من لا یحضره الفقیه، ج۲، ص۳۵۶-۳۶۰.
- ↑ المقنع، ص۲۳۸-۲۳۹؛ المقنعه، ص۴۳۲.
- ↑ العین، ج۷، ص۳۸۴؛ الصحاح، ج۴، ص۱۷۱۹-۱۷۲۰؛ لسان العرب، ج۶، ص۱۱۵-۱۱۶، «زول».
- ↑ مناسک زائر، ص۴۶.
- ↑ مناسک حج، مسئله ۴۰۳، ص۲۲۰.
- ↑ مناسک زائر، ص۴۶.
- ↑ مناسک زائر، ص۴۶.
- ↑ مناسک نوین، ص۱۰۶.
- ↑ مناسک زائر، ص۴۶.
- ↑ مناسک حج، مسئله ۴۰۷، ص۲۲۱.
- ↑ مناسک زائر، ص۴۷.
منابع
- الصحاح: الجوهری (م.۳۹۳ق.)، به کوشش العطار، بیروت، دار العلم للملایین، ۱۴۰۷ق.
- العین: خلیل (م.۱۷۵ق.)، به کوشش المخزومی و السامرائی، دارالهجره، ۱۴۰۹ق.
- قرآن
- الکافی: الکلینی (م.۳۲۹ق.)، به کوشش غفاری، تهران، دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۷۵ش.
- لسان العرب: ابن منظور (م.۷۱۱ق.)، قم، ادب الحوزه، ۱۴۰۵ق.
- المقنع: الصدوق (م.۳۸۱ق.)، قم، مؤسسة الامام الهادی۷، ۱۴۱۵ق.
- المقنعه: المفید (م.۴۱۳ق.)، قم، نشر اسلامی، ۱۴۱۰ق.
- من لا یحضره الفقیه: الصدوق (م.۳۸۱ق.)، به کوشش غفاری، قم، نشر اسلامی، ۱۴۰۴ق.
- مناسک حج: پژوهشکده حج و زیارت، تهران، نشر مشعر، ۱۳۹۷ش.
- مناسک زائر (ویژه برادران) مطابق با فتاوای حضرت امام خمینی (ره): محمدحسین فلاح‌زاده، تهران، چاپ و نشر عروج، چاپ اول، 1386ش.
- مناسک نوین: مصطفی آخوندی و عبدالرحمان انصاری، تهران، محراب قلم، ۱۳۹۰ش.
مقاله‌های مرتبط
| واجبات |
| شروع از میقات • نیت • لباس احرام • تلبیه |
| محرمات احرام |
| مشترک بین زن و مرد |
| شکار حیوانات خشکی • کشتن جانوران بدن • کندن درختان • التذاذ جنسی • آمیزش • استمناء • عقد ازدواج • فسوق • جدال • زینت • بوی خوش • روغن مالیدن به بدن • نگاه کردن در آینه • سرمه کشیدن • ازاله مو • ناخن گرفتن • خون برون آوردن • کشیدن دندان • حمل سلاح |
| ویژه مردان |
| پوشیدن لباس دوخته • پوشاندن سر • استظلال |
| ویژه زنان |
| پوشاندن صورت • پوشاندن دست |
| دیگر احکام |
| مستحبات احرام |
| مکروهات احرام |