مقبره شهدای بدر
مقبره شهدای بدر، میدان جنگ بدر است که بنابر روایات تاریخی شهدای بدر در آن دفن شده اند. بدر در نزدیکی شهر مدینه در کشور عربستان سعودی قرار دارد. مقبره شهدای بدر بنابر گزارشهای تاریخی سفرنامه‌نویسان، محوطه‌ای بود که در کنار آن مسجد عریش قرار داشت. امروزه نیز قبرستانی با دیوار در شهر بدر قرار دارد که به عنوان محل دفن شهدای بدر شناخته می‌شود.
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| مکان | شهر بدر |
| کاربری | قبرستان |
| تاریخ بنا | |
| زمان پایه‌گذاری | جنگ بدر سال دوم هجرت |
| رویدادها | محل جنگ بدر |
|
| |
جنگ بدر
غزوه بدر نخستین غزوه رسول خدا(ص) در منطقه‌ای به‌همین نام بود که در سال 2 هجرت روی داد. بدر در آن هنگام مکانی برای گردهمایی اعراب به‌شمار می‌رفت و هر سال از آغاز ماه ذی‌قعده به مدت هشت روز بازاری در آن برپا می‌شد.[۱]نبرد بدر که نیم‌روز طول کشید، با کشته شدن هفتاد تن و اسارت همین شمار از مشرکان و تنها با شهادت ۱۴ تن از مسلمانان، شش تن از مهاجران و هشت تن از انصار، پایان یافت.[۲]
شهدای بدر
بیشتر مورخان مجموع شهدای بدر را چهارده نفر دانسته‌اند. این چهارده نفر شامل افراد زیر است[۳]:
شهدای بدر از مهاجران:
عبیده بن حارث، عُمَیر بن ابی وقاص، عُمَیر بن عبد عمرو بن نضله خزاعی، عاقل بن بُکیر، مِهجَع غلام عمر بن خطاب، صفوان بن بیضا.
شهدای بدر از انصار:
سعد بن خُثیمه، مُبشر بن عبدالمنِذر بن زُنبُر، یزید بن حارث بن فُسحُم، عُمیر بن حُمام، رافع بن مُعلی، حارثه بن سُراقه بن حارث، عوف بن حارث بن رُفاعه، معوَّذ بن حارث بن رفاعه.
شهر بدر
امروزه منطقه بدر که به آن بدر حنین نیز گفته می‌شود به شهری تبدیل شده که با مدینه 153 کیلومتر و با مکه 310 کیلومتر فاصله دارد. جمعیت آن در سال 1425 قمری بیش از 33 هزار نفر و با احتساب جمعیت توابع آن بیش از 58 هزار نفر بوده است.[۴]
گزارشهای تاریخی از قبرستان بدر
از جمله قدیم‌ترین گزارش‌ها درباره قبرستان بدر از واقدی (م.۲۰۷ق.) دانسته شده است.[۵] بر اساس گزارش واقدی محل دفن شهدا از هم فاصله داشته است.[۶] در قرن پنجم بیهقی (م.458ق.) این قبرستان را زیارت کرده است.[۷]
در قرن ششم ابن جبیر مکان دفن شهدای بدر را در سال 578 قمری دیده است. به گفته او محل نبرد بدر در آن روز تبدیل به نخلستانی شده بود و مقبره شهدای بدر پشت آن نخلستان قرار داشت.[۸] حدود یک سده بعد عبدری در سال 688 قمری به بدر رفت و از قبرستان بزرگی که قبور شهدای بدر در آن قرار داشته در غرب مسجد عریش خبر داده است.[۹]
چند سده بعد محمد طیب شرفی فاسی (م. 1170ق.) در سال 1110 از مکان قبور شهدای بدر که با دیواری کوتاه احاطه شده بود خبر داده و نیز از بقعه‌ای که به شهدای بدر ضمیمه شده بود. (سفرنامه شرفی فاسی ص 354) ورثلانی در 1179 از قبرستان و از دیواری که دور آن بوده خبر داده است. [۱۰] گزارشهای دیگر نیز اطلاعات چندان متفاوتی در اختیار نمی‌گذارند.[۱۱]
مقبره شهدای احد در حال حاضر
محمد علی نجفی که در سال 1354 -1357 شمسی از شهر بدر دیدن کرده درباره قبور شهیدان بدر می‌نویسد: «در مقطعی که به زیارت و دیدار پژوهشی این منطقه نائل آمدم، مشاهده کردم که موقعیت قبور شهدا در میان قبرستان عمومی بدر واقع شده و مانند همه مقابر عربستان، مسطح و بی‌نام و نشان است. تنها چهار دیواری کوتاه و پوشیده از سیمان سفید که با میله‌های آهنی حصار بندی شده این قبور را از دیگر گورها جدا می‌کند و بدان تشخص می‌بخشد»[۱۲]
تصاویری که امروزه از قبرستان شهدای بدر موجود است قبرستان بزرگی را نشان می دهد که دور آن دیواری سفید کشیده شده است و قبرها در آن با سنگ‌هایی مشخص شده‌اند. [۱۳]
گالری
پانویس
- ↑ المغازی، ج1، ص384؛ مدینه‌شناسی، ج2، ص28.
- ↑ الطبقات، ج2، ص12؛ برای اطلاع از اسامی آنان، نک: المغازی، ج1، ص145-152.
- ↑ غزوه بدر، شهدا و مزارات آن، ص 91
- ↑ غزوه بدر، شهدا و مزارات آن،ص 17
- ↑ غزوه بدر، شهدا و مزارات آن، ص 110
- ↑ المغازی، ج1، ص 147
- ↑ دلائل النبوة، ج3، ص 125
- ↑ رحلـه ابن جبیر، ص 148
- ↑ رحله العبدری، ص 346 -347
- ↑ الرحله الورثلانیه، ج1، ص 419
- ↑ نک: ترحال فی جزیره العرب، ج2، ص 193-195؛ سفرنامه حاج علیخان اعتماد السلطنه، ص97
- ↑ مدینه‌شناسی، ج۲، ص ۱۷۲
- ↑ تصاویری از قبرستان بقیع
منابع
- ترحال فی الجزیره العربیه، جون لوئیس بورکهارت، قاهره، المرکز الرقومی للترجمه، ۲۰۰۷
- دلائل النبوه و معرفه احوال صاحب الشریعه، احمد بن حسین بیهقی، تحقیق عبدالمعطی قلعجی، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1405ق.
- رحله ابن جبیر، محمد بن احمد بن جبیر، بیروت، دار و مکتبه الهلال، بی تا
- رحله العبدری، محمد بن محمد عبدری، دمشق، دار سعد الدین، 1426ق.
- الرحله الورثیلانیه، حسین بن محمد ورثیلانی، قاهره، مکتبه الثقافه الدینیه، 1429ق.
- سفرنامه حاج علیخان اعتمادالسلطنه، علی بن حسین حاجب الدوله، تحقیق سید علی قاضی عسکر، تهران، مشعر، ۱۳۷۹ش.
- غزوه بدر، شهدا و مزاران آن، محمد زاهدی مقدم، پژوهشکده حج و زیارت، تهران، مشعر، 1401
- الطبقات الکبری، محمد بن سعد، تحقیق محمد عبدالقادر عطا، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1410
- مدینه شناسی، محمد علی نجفی، تهران، مشعر
- المغازی، محمد بن عمر واقدی، تحقیق مارسدن جونز، بیروت، موسسه الاعلمی، 1409