مسجد سعد بن خیثمه
مسجد سَعْد بن خَیْثمه در مدینه و جنوب غربی مسجد قبا قرار دارد. این مسجد در ابتدا خانه سعد بن خیثمه بود و با توجه به تردد و نماز خواندن رسول خدا(ص) در این خانه، در مکان آن مسجدی بنا کردند.
 | |
| اطلاعات اوليه | |
|---|---|
| نام‌های دیگر | دار سعد بن خیثمه |
| مکان | عربستان * مدینه * در نزدیکی مسجد قبا |
| کاربری | مسجد |
| جنبه دینی | |
| بزرگداشت نزد | مسلمانان |
| وابسته به دین/مذهب | اسلام |
| باورها | نماز خواندن پیامبر(ص) در محدوده این مسجد |
| تاریخ بنا | |
| زمان پایه‌گذاری | قرن اول هجری |
| ویژگی‌های تاریخی | محل اسکان پیامبر(ص) هنگام ساخت مسجد قبا |
| وضعیت فعلی | |
| وضعیت بنا | مفقود |
| ویژگی‌ها | مکان نماز پبامبر(ص) |
|
| |
سعد از اصحاب بیعت عقبه دوم و از جمله حاضران در جنگ‌های احد و بدر بود.
مسجد سعد بن خیثمه در حال حاضر در ذیل مسجد قبا قرار داشته و موقعیت آن در بخش جنوب غربی داخل مسجد قبا می‌باشد.
معرفی سعد بن خیثمه
سَعْد بن خَیْثمة بن الحارث، از قبیله اوس و از جمله دوازده نفر بزرگ مدینه بود که به نمایندگی در بیعت عقبه دوم حضور داشتند. وی در غزوه احد حضور داشته و در غزوه بدر شهید شده است.[۱]
خانه سعد در جنوب غربی مسجد قبا قرار داشته و با توجه به تردد و نماز خواندن رسول خدا(ص) در این خانه، در مکان آن مسجدی بنا کردند.[۲]
میزبانی از پیامبر در مدینه
گفته شده پس از کلثوم بن هدم، بزرگ قبیله بنی عَمْرو، سعد بن خیثمه دومین میزبان حضرت محمد (ص) در مدینه بود.[۳] پیامبر اسلام(ص) در جریان هجرت به مدینه[۴] و ورود به منطقه قبا، خانه ابن هدم را محل استراحت، و خانه سعد بن خیثمه را محل ملاقات با مردم قرار داد؛[۵] اما با مرگ ناگهانی کلثوم بن هدم، با دعوت سعد بن خیثمه، پیامبر به همراه علی بن ابی‌طالب(ع) در خانه او ساکن شدند.[۶]
تأسیس مسجد
الیاس عبدالغنی در مساجد الاثریه، زمان احتمالی تأسیس مسجد سعد بن خیثمه را در زمان عمر بن عبد العزیز(87-93ق) می‌داند و اینکه ابن زباله (درگذشت: بعد از 200ق) به این مکان، مسجد گفته را در تأیید نظر خود می‌آورد.[۲]
مسجد سعد بن خیثمه تا ابتدای قرن پانزدهم هجری موجود بوده و برای توسعه مسجد قبا در سال 1405 هجری از بین رفته است. این مسجد در حال حاضر در ذیل مسجد قبا قرار داشته و موقعیت آن در بخش جنوب غربی داخل مسجد قبا می‌باشد.[۲]
اولین نماز جمعه
گفته شده مسلمانان اولین نماز جمعه خود را در مسجد سعد بن خیثمه خوانده‌اند.[۲] پیش از حضور نبی مکرم اسلام در مدینه، مصعب بن عمیر با اجازه و راهنمایی پیامبر(ص)، از طریق روز شنبه یهودی‌ها، روز جمعه ای را شناسایی کرده و در خانه سعد بن خیثمه نماز جمعه را همراه با خطبه برپا می‌کند که اولین اجتماع برای نماز جمعه در اسلام شناخته می‌شود.
نماز رسول خدا(ص)
تاریخچه
نگارخانه
-
تصویر قدیمی از مسجد سعد و مسجد کوچک تر در مکان خانه کلثوم بن هدم بوده
-
محدوده خانه سعد در کنار خانه ابن الهدم
پانویس
- البلدان، ابن الفقیه، احمد بن محمد بن اسحاق الهمذانی، انتشارات بنیاد فرهنگ ایران، 1349ش.
- المنتظم فی تاریخ الامم و الملوک، ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی، تحقیق: عطا، مصطفی عبدالقادر، دار الکتب العلمیه، بیروت - لبنان.
- الدر الثمین فی معالم دار الرسول الامین، غالی محمدامین الشنقیطی، جده، دارالقبلة، ١٩٩٢.
- المجموعة المصورة لاشهر المعالم المدینة المنورة، عبدالعزیز الکعکی، مدینه، ١٩٩٩ م.
- معالم المدینه المنوره بین العماره و التاریخ، عبدالعزیز کعکی، مدینه، ناشر:مولف، ۲۰۱۱م.
- آثار المدینة المنورة، عبدالقدوس الانصاری، المکتبة السلفیة بالمدینة المنورة، الطبعة الثالثة، 1393هجری.
- مساجد الاثریه، محمد الیاس عبدالغنی1418ه، مطابع الرشید بالمدینة المنورة، الطبعة الثانیة، 1419ه.
- وفاء الوفا باخبار دار المصطفی، علی بن عبدالله السمهودی، تحقیق قاسم السامرائی، لندن، موسسه الفرقان للتراث الاسلامی، ۲۰۰۱م.
- تاریخ مدینه منوره، عمر بن شبه نمیری، .
- الرحلة العیاشیة، ابوسالم عبدالله بن محمد عیاشی، دارالسویدی للنشر و التوزیع، طبعة الاولی، 2006.
- تاریخ معالم المدینة المنورة قدیما و حدیثا، خیاری، احمد یاسین احمد. ۱۴۱۹. ۱ج. ریاض عربستان: المملکة العربیة السعودیة. الأمانة العامة للإحتفال بمرور مائة عام علی تأسیس المملکة.
- وبسایت «وکالة الانباء السعودیه»