کاربر:Mo.ali.rezapour/صفحه تمرین۱
عُمَر بن عَبدالعَزیز (درگذشت: ۱۰۱ق) هشتمین خلیفه اموی است که از سال ۹۹ تا ۱۰۱ هجری خلافت کرد. وی پیش از آن ولایت مدینه را در زمان ولید بن عبدالملک بر عهده داشت. از عمر بن عبدالعزیز به عنوان خلیفه ای عادل و درستکار یاد میشود که بر خلاف دیگر خلفای بنی امیه حکومت میکرد. همچنین عمر رفتاری خوبی با شیعیان داشت و به آنان توجه داشت. او فدک را به فرزندان فاطمه بازگرداند و دشنام به علی(ع) بر منابر را منع کرد.
در زمانی که عمر از سوی ولید بن عبدالملک حاکم مدینه بود، به دستور ولید امر توسعه مسجدالنبی را برعهده گرفت و مسجد را توسعه داد.
سیره عمر بن عبدالعزیز: عبدالله بن عبدالحکم. ص۵ تا ۱۲۴.
زندگی و خلافت
عمر بن عبدالعزیز در ... مدینه به دنیا آمد و جوانی را در بین تابعین صحابه گذرانید.[۱] او در زمان خلافت ولید بن عبدالملک (خلافت: 86 ـ 96)، در سال ۸۷ قمری بر ولایت مدینه منصوب شد.[۲].[۳] اما در سال ۹۳ قمری بنا به درخواست حجاج بن یوسف از حکومت مدینه برکنار شد.[۴](تاریخ الخلفا، ص۲۷۴).[۵] در همین سال که حاکم مدینه بود، از طرف ولید امیر حج شد.(طبری، ج۹، ص۳۸۱۴)
عمر بن عبدالعزیز که از سوی سلیمان به جانشینی منصوب شده بود[۶]. در سال ۹۹ق به خلافت رسید.[۷] وی را فردی دین دار و پرهیزگار توصیف کرده اند که میخواسته در خلافت شیوه خلفای راشدین را احیا کند. [۸] از عمر همواره به نیکی یاد میشود. ج۱، ص۴۰۳ یا ۲۰۳)..[۹] و او متفاوت با سایر خلفای اموی دانسته اند.[۱۰] او را حاکمی عادل دانسته اند که سعی میکرد به ارزش های جامعه اسلامی توجه کند و از ظلم و استبداد پرهیز کند.ص۶۵۴. ص۶۵۸.[۱۱] عدالت ورزی.[۱۲] وی پس از دو سال و پنج ماه خلافت دز رجب ۱۰۱ق درگذشت.[۱۳]
رفتار با شیعیان
عمر بن عبدالعزیز در دوران خلافت خود رفتار خوبی با شیعیان داشت.[۱۴][۱۵] از جمله اقدامات عمر این بود که سنت دشنام دادن به حضرت علی در خطبه‌ها که معاویه آن را ترویج کرده بود حذف کرد[۱۶].[۱۷].[۱۸] .[۱۹] عمر همچنین مزرعه فدک را که از آن فاطمیان بود به آنان بازگرداند.[۲۰].[۲۱].[۲۲])[۲۳] .[۲۴] امام باقر او را نجیب بنی امیه توصیف کرده است.[۲۵]
بازسازی مسجدالنبی
در زمان خلافت وليد بن عبد الملك و آنگاه كه عمر بن عبد العزيز از طرف وى حكومت مدينه را داشت، توسعه نسبتاً زيادی در مساحت مسجد النبی و بنای آن داده شد.(طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۶، ص۴۳۶.)[۲۶].[۲۷] [۲۸]توسعه جديد در سمت شرق، غرب و شمال صورت گرفت. در سمت شمال 100 متر، در قسمت شمال غرب به سمت شرق 67/5 متر و در ناحيه جنوب غرب به شرق 83/75 متر افزوده شد و بدين ترتيب، مساحت مسجد به بيش از 6400 متر مربع رسيد. برخى مساحت مسجد را پس از افزايش اين دوره، تا 7500 متر مربع نوشته‌اند. مسجد داراى يك صحن ميانى در وسط و رواقهايى در اطراف بود كه با ستون‌هاى زيادى سرِ پا نگاه داشته مى‌شد.[۲۹]
در بناى جديد، افزون بر مستحكم ساختن ديوارها، سقف را نيز تا 12 متر بالا بردند و دو سقف با فاصله بنا كردند تا در صورت آمدن باران و نفوذ آن از سقف اول، سقف دوم مانع از رسيدن آب به مسجد باشد.[۳۰]
وى‌بقاياى خانه‌هاى همسران پيامبر ص وخانۀ فاطمه وساير خانه‌هاى چسبيده‌به مسجد را خريد وبر مسجد افزود. مجموع افزوده‌هاى او 2370 متر مربع بود كه مساحت مسجد را به 6950 مترمربع رسانید.[۳۱]
بازسازی مساجد مدینه
عمر بن عبدالعزیز به دستور ولید بن عبدالملک تصمیم گرفت تمامی مساجدی را که پیامبر در آن نماز خوانده بود بازسازی کند.[۳۲] از جمله این مساجد، مسجد قبا بود که وی دستور داد بنای اولیه خراب شود و ساختمانی نو ساخت.[۳۳] مسجد بنی قریظه، مسجد غمامه، مسجد امام علی، مسجد قبلتین و مسجد ذباب برخی از مساجدی است که در دوره ولایت عمر بن عبدالعزیز بر مدینه بازسازی شد.[۳۴]
پانویس
- ↑ بامداد اسلام، زرینکوب، عبدالحسین، تهران، امیرکبیر، ۱۳۹۲ش، ص۱۴۹.
- ↑ تاریخ الأمم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، مطبعة المرتضوية - بیروت، ج۶، ص۴۲۷.
- ↑ الطبقات الکبری، ابن سعد، محمد بن سعد، دار الکتب العلمية - بیروت، ۱۴۱۰ق، ج۵، ص۲۵۵.
- ↑ تاریخ الأمم و الملوک، طبری، محمد بن جریر، مطبعة المرتضوية - بیروت، ج۶، ص۴۸۱.
- ↑ «شخصیت و عملکرد عمربن عبدالعزیز و دیدگاه امام باقر علیه السلام درباره او»، دیلمی، احمد، تاریخ اسلام، شماره ۳، ۱۳۸۶ش، ص۴۷.
- ↑ تاریخ تحلیلی اسلام، شهیدی، سیدجعفر، تهران، علمی و فرهنگی و مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۹۲ش، ص۲۳۰.
- ↑ تاریخ خلفا از رحلت پیامبر تا زوال امویان، جعفریان، رسول، قم، دلیل ما، ۱۳۹۴ش، ص۶۵۳.
- ↑ بامداد اسلام، زرینکوب، عبدالحسین، تهران، امیرکبیر، ۱۳۹۲ش، ص۱۴۹.
- ↑ تاریخ خلفا از رحلت پیامبر تا زوال امویان، جعفریان، رسول، قم، دلیل ما، ۱۳۹۴ش، ص۶۵۳.
- ↑ «اصلاحات عمربن عبدالعزیز و تاثیر آن بر وضعیت شیعیان»، فاطمه امینی، سجاد دادفر، شیعه پژوهی، شماره ۲۳، ۱۴۰۱ش، ص۲۳۷.
- ↑ تاریخ خلفا از رحلت پیامبر تا زوال امویان، جعفریان، رسول، قم، دلیل ما، ۱۳۹۴ش
- ↑ بامداد اسلام، زرینکوب، عبدالحسین، تهران، امیرکبیر، ۱۳۹۲ش، ص۱۴۹.
- ↑ تاریخ تحلیلی اسلام، شهیدی، سیدجعفر، تهران، علمی و فرهنگی و مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۹۲ش، ص۲۳۳.
- ↑ تاریخ خلفا از رحلت پیامبر تا زوال امویان، جعفریان، رسول، قم، دلیل ما، ۱۳۹۴ش، ص۶۵۶.
- ↑ بامداد اسلام، زرینکوب، عبدالحسین، تهران، امیرکبیر، ۱۳۹۲ش، ص۱۴۹.
- ↑ تاریخ تحلیلی اسلام، شهیدی، سیدجعفر، تهران، علمی و فرهنگی و مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۹۲ش، ص۲۳۰.
- ↑ مروج الذهب و معادن الجوهر، مسعودی، علی بن حسین، مؤسسة دار الهجرة، قم ، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۱۸۴.
- ↑ تاريخ اليعقوبي، یعقوبی، احمد بن اسحاق، دار صادر - بیروت، بیتا، ج۲، ص۳۰۵.
- ↑ تاریخ خلفا از رحلت پیامبر تا زوال امویان، جعفریان، رسول، قم، دلیل ما، ۱۳۹۴ش، ص۶۵۴.
- ↑ تاريخ اليعقوبي، یعقوبی، احمد بن اسحاق، دار صادر - بیروت، بیتا، ج۲، ص۳۰۵.
- ↑ تاریخ تحلیلی اسلام، شهیدی، سیدجعفر، تهران، علمی و فرهنگی و مرکز نشر دانشگاهی، ۱۳۹۲ش، ص۲۳۳.
- ↑ فتوح البلدان، بلاذری، احمد بن یحیی، مؤسسة المعارف - بیروت، ۱۴۰۷ق، ص۴۱.
- ↑ تاریخ خلفا از رحلت پیامبر تا زوال امویان، جعفریان، رسول، قم، دلیل ما، ۱۳۹۴ش، ص۶۵۵.
- ↑ بامداد اسلام، زرینکوب، عبدالحسین، تهران، امیرکبیر، ۱۳۹۲ش، ص۱۵۰.
- ↑ تاریخ خلفا از رحلت پیامبر تا زوال امویان، جعفریان، رسول، قم، دلیل ما، ۱۳۹۴ش، ص۶۵۳.
- ↑ آثار اسلامی مکه و مدینه، جعفریان، رسول، مشعر - تهران، ۱۳۹۰ش، ص۲۴۴ و ص۲۴۵.
- ↑ تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره، قائدان، اصغر، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش، ص۲۲۱.
- ↑ تاریخ الیعقوبی، ، ج۲، ص۲۸۴.
- ↑ آثار اسلامی مکه و مدینه، جعفریان، رسول، مشعر - تهران، ۱۳۹۰ش، ص۲۴۵.
- ↑ آثار اسلامی مکه و مدینه، جعفریان، رسول، مشعر - تهران، ۱۳۹۰ش، ص۲۴۶.
- ↑ تاریخ و آثار اسلامی مکه مکرمه و مدینه منوره، قائدان، اصغر، تهران، مشعر، ۱۳۸۶ش، ص۲۲۱.
- ↑ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۳۳۴.
- ↑ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۲۸۷.
- ↑ آثار اسلامی مکه و مدینه، ص۳۰۲، ص۳۱۷، ص۳۲۰، ص۳۳۴، ص۳۳۵.